anjel torosyan

Էնտեղ Հայաստան չէր, էստեղ է Հայաստանը

Հարցազրույց տատիկիս՝ Եղիսաբեթ Բարսեղյանի հետ։

-Ես գիտեմ, որ դու ծնվել ես Իրանում։Մի քիչ պատմիր Իրանից։

-Ես ծնվել եմ Իրանում, Սպահան նահանգի Փերիա գավառի Հազարջրիբ գլուղում։Ընտանիքս կազմված էր 10 անդամից ՝ մայրս, հայրս, հորեղբայրս իր ընտանիքով,  ես ու երկու եղբայրներս։

-Արմատներով որտեղի՞ց ես։

-Արմատներով հենց Հազարջրիբից եմ։

-Մի քիչ պատմիր եղբայրներիցտ։

-Եղբայրներիցս մեկը Ամերիկա է։ Ունի 3 տղա և 1 աղջիկ։Աղջիկը Էջմիածնում է ապրում, իսկ տղաները իր մոտ են։Մյուս եղբայրս էլ Վանաձորում է ապրել։

-Ինչպիսի՞ կրթություն ես ստացել և ի՞նչ մասնագիտություն ունես։

-Կրթություն չեմ ստացել մասնագիտություն էլ չունեմ։ Էն ժամանակ ո՞վ գրել կարդալ գիտեր, որ ես իմանայի։

-Ինչպե՞ս և ե՞րբ ես ամուսնացել պապիկի հետ։

-Երեք ամիս նշանը դրած է եղել, հետո Պետրոսը աշնանը եկել է ամուսնացել ենք։1950 թվականին ենք ամուսնացել։

-Պապիկից առաջ ուրիշ ինչ-որ մեկին հավանել ե՞ս։

-Ոչ, Դաջան ո՞վ կար որ հավանեի։Խոյգանից երու հոգի եկան, ասեցի լավը չեք հետ գնացեք։

-Քանի՞ երեխա ես ունեցել։

-7 երեխա ՝ 2 աղջիկ, 5 տղա։

-Բոլոր երեխաներտ էլ Իրանու՞մ են ծնվել։

-Այո։

-Ինչու՞ եկաք Հայաստան և քանի տարեկան էիր այդ ժամանակ։

-Եկանք Հայաստան,  որ լավ ապրենք, էնտեղ Հայաստան չէր, էստեղ է Հայաստանը։ Երեսուն տարեկան էի , երբ եկանք Հայաստան։

-Ինչու՞ որոշեցիք հենց Աշտարակում ապրել։

-Տեգրս եկավ, սկեսրայրս եկավ, ես էլ եկա։

-Որտե՞ղ էր ավելի լավ Իրանու՞մ, թե՞ Հայաստանում։

-Հայաստանում։Իրան ի՞նչ կար էն ժամանակ որ, հիմիկվա նման կռիվ որ էլի։

-Եղբայրներտ ԱՄՆ-ում են։ Ինչու՞ դու նույնպես չմեկնեցիր ԱՄՆ մշտական բնակության և ինչու ՞ հիմա չես մեկնում։

-Գնայի ենտեղ ի՞նչ անեի։ Եկել եմ եստեղ լիացել եմ որ գնայի ենտեղ։ Աշնանը ուզում եմ գնալ երեխաներիս մոտ հետ գամ, բայց մնալու մտադրություն չունեմ։

sona zaqaryan

Երևանյան ամառները

-Շա՜տ շոգ ա:

-Հա, շա՜տ-շա՜տ, բայց կարևորը, որ տատիկի մոտ կլինենք:

Ամեն անգամ Երևան գնալիս այս նույն խոսակցությունն է ծավալվում իմ և եղբորս միջև: Գուշակեցի՞ք, թե ինչու ենք ամեն ամառ գնում Երևան: Դե, իհարկե, մեր սիրելի տատիկի մոտ: Մայրիկիս մայրիկը, որի անունը Ասյա է, մեզ շա՜տ է սիրում: Ճիշտ է, նա չորս թոռնիկ ունի, բայց յուրաքանչյուրի հանդեպ էլ առանձնահատուկ սեր և մեծ հոգատարություն է ցուցաբերում: Երբ մոտենում ենք դռանը և զանգը տալիս, գիտենք, որ մեր սիրելի տատիկը ուր որ է կբացի և կասի մեր շա՜տ սիրելի ու ավանդական դարձած նախադասությունը.

–Մատաղ լինեմ ձեզ…

Երբ մտնում ենք տուն, ամեն ինչ այնքա՜ն հարազատ է, չէ՞ որ մանկության ուրախ հուշերի մեծ մասը այդ տան ու իմ բարի տատիկի հետ է կապված: Ահա հյուրասենյակում դրված է հին, բայց հիշողություններով  լի մայրիկիս դաշնամուրը, որն  անհամբեր սպասում է, թե երբ պետք է իրեն նվագեն: Ահա իմ մանկության լուսանկարներից մեկը, որտեղից կարծես ժպտում եմ ինքս ինձ: Ահա պատշգամբից երևացող Արա լեռը,  որը հպարտ կանգնել է և վսեմ հայացքը ուղղել մեզ վրա: Ահա և պատշգամբի պատին խնամքով նկարված նկարները, որոնք մեր մանկությունից են մնացել:Եվ վերջապես, ահա և տատս, ով նայում է ինձ՝ իր գեղեցիկ և կանաչ աչքերով, որոնք ամենևին էլ իրենց փայլը չեն կորցրել տարիների ընթացքում, և ժպտում է՝ լցնելով իմ սիրտը անսահման բարությամբ: Տատս, ով իր կյանքում շա՜տ դժվարություններ է տեսել և կարողացել է հաղթահարել դրանք, ամենևին էլ չի ընկճվել և շարունակել է կյանքին նայել իր բարի ու գեղեցիկ կանաչ աչքերով և ապացուցել, որ բարությունը հաղթում է ամեն ինչին: Ես միշտ հիացել ու հպարտացել եմ նրանով` նրա անկոտրում կամքով, նրա բարությամբ ու գեղեցկությամբ: Նա լցրել է իմ Երևանյան ամառները իր քնքշությամբ ու հոգատարությամբ:

Տատիկիս պատրաստած համեղ ճաշատեսակների մասին բոլորը գիտեն, իսկ նրա պատրաստած տոլման՝ մատներդ էլ հետը կուտես, էլ չեմ խոսում բուտերբրոդների մասին: Անգամ թոռնիկներով որոշել էինք, որ տատիկի հետ պետք է բուտերբրոդներ պատրաստենք ու վաճառենք, այն էլ շատ թանկ գնով: Երբ տատիկը հարցնում էր, թե ինչո՞ւ ենք ուզում այդքան թանկ վաճառել, մենք պատասխանում էինք.

–Որովհետև տատիկի կախարդական ձեռքերով են պատրաստվել:
Տատիկն էլ մեղմաբար ժպտում էր ու գրկում բոլորիս:

Հիմա տատիկն էլ է մեծացել, մենք էլ: Հիմնականում չի ստացվում, որ բոլոր թոռներով տատիկի հետ լինենք: Դե, ինչ կարող ենք անել, ցավոք մանկությունն էլ է ավարտվում: Այնքա՜ն կուզեի, որ այն հավերժ լիներ…
Երևանյան ամառները իմ կյանքի ամենալուսավոր ու ամենասիրելի պահերն են եղել: Գուցե ամեն ինչ վերանա, և ոչինչ հավերժ չլինի, բայց հիշողությունները հավերժ մնում են մեր սրտերում: Իսկ երևանյան ամառները հավերժ կմնան իմ սրտում, որպես մանկության ամենաթանկ հուշեր…

arpine khachatryan-2

Ինչն ինչից է սկսում

Շատերս ունենք ընկերներ, ծանոթներ, որոնց ընտանիքը «կիսատ» Է: Իսկ ինչո՞ւ հեռու գնալ: Հայկական ընտանիքների 90 տոկոսը այդ վիճակում է, և մեր հարազատներից շատերն էլ այստեղ չեն: Դա շատ ցավալի է:

Մտածե՞լ եք արդյոք, ի՞նչը կարող է պատճառ դառնալ այդ մարդկանց արտագաղթին: Հիասթափությո՞ւնը, թե՞ անտարբերությունը: Կարծում եմ՝  երկուսն էլ պատճառ են դառնում այդ ցավալի փաստին:

Օրինակ՝ կառավարության անդամներին չի հետաքրքրում Հայաստանի գյուղերում ընտանիքներին աշխատատեղերով ապահովելու հարցը: Նրանց չի հետաքրքրում, թե արդյո՞ք կարողանում են ապրել այդ մարդիկ:

Փաստն այն է, որ նույնիսկ այն մարդիկ, ովքեր աշխատում են, չեն ստանում այնքան գումար, որով կկարողանան պահել ընտանիքին, հոգալ կարիքները, ինչու չէ, մի քիչ էլ մարդավայել ապրել: Եվ մարդիկ, հենց այդ անտարբերության զոհը դառնալով, մեկնում են արտագնա աշխատանքի, հույս ունենալով, որ կկարողանան հոգալ կենցաղային խնդիրները:

Շատերս երևի մեր հոգու խորքում ունենք մի նպատակ, մի մասնագիտություն, որը հասանելի չէ մեր ընտանիքի ֆինանսական միջոցներին: Մենք չենք ընդունվում այն կրթական հաստատությունը, որտեղ միշտ  ցանկացել ենք սովորել, այլ ընդունվում ենք մի տեղ, որը ապագայում մեզ ինչ-որ չափով կֆինանսավորի: Բայց արդյո՞ք դա ճիշտ է, ինչու՞ պարզապես  հուսախաբ լինել, և չփորձել փոխել ինչ-որ բան: Ինչևէ: Հիասթափության պատճառով շատերը պարզապես չեն վայելում ո՛չ իրենց ուսումնական կյանքը, ո՛չ էլ հետագայում սիրով և հաճույքով լաշխատեն: Ցավալին այն է, որ եթե այսպես շարունակվի, վաղն իրենք էլ հրաժեշտ կտան իրենց երազանքին և կբռնեն արտագաղթի ճամփան: Սթափվել է պետք և ինչ-որ բան փոխել:

mane m sargsyan

Նորի հինը

Վախենում եմ… Չեմ քնել գիշերը… Անհանգիստ եմ… Տարօրինակ է, հանգիստ եմ… Լացս գալիս է… Լավ է լինելու…

Իմ լսողական ընկալիչը արդեն սովորել էր համարյա ամեն պահի այս նախադասությունները լսելուն:

Սովորական դարձած այս բառերի խումբը, որը անհանգիստ իմաստ էր արտահայտում, շատերի համար անսովոր էր:

-Ինչքան են անհանգիստ: Հլա տեսեք` ոնց են նիհարել:

-Նիհարե՞լ,- մտածում էի ես,- ի՞նչ եմ արել, որ նիհարեմ: Հա, ճիշտ է, պարապում եմ, բայց հա հետո ի՞նչ: Չնայած երևի ամենածանր գործը հենց այդ պարապելն է, եթե իրոք պարապում ես, ոչ թե զբաղվում մտավոր մարզանքով, իբր ֆիզիկականն ավարտել ես:

-Քիմիան և կենսաբանությունը ուղեծրից դուրս առարկաներ են: Չփորձեք համեմատվել մյուս պարապողների հետ: Քիմիան իր մեջ ներառում է և ֆիզիկա, և մաթեմատիկա, և հայոց լեզու, և կենսաբանություն,- ասում էր մեր ուսուցչուհին:

Առաջին քննությանը կարող ենք ասել ցտեսություն: Վերցնել նրա հետ կապված բոլոր հիշողությունները և պահել մեծ կիսագնդերի մի անկյունում, իսկ նյութականը` նկուղի խուլ անկյունում, կամ էլ օգտագործել որպես թուղթ` այրելու համար:

Բացումն արված էր: Կարծում եք հաջորդին արդեն վախ, անհանգստություն չկա՞ր: Գիտեք, եթե այսպես մտածեք, շատ կսխալվեք, քանզի անհանգստությունը եռապատկվել, քառապատկվել էր, և առանց դեղահաբի այդ վիճակից հեշտորեն չէինք կարող դուրս գալ:

-Արդեն փորձ ունեք, ավելի հեշտ կլինի:

Իսկ ոչի՞նչ, որ պատասխանատվությունը ավելի է մեծանում և բարձր ստանալու գաղափարը սկսում է զբոսնել մտքում: «Պատվի հարց է»,- այսպես են ասում մեծերը:  Մենք պատվով հաղթահարեցինք: Եվ հիմա էլ պատվով վայելում ենք մեզ հասանելիք արձակուրդը: Հաջողություն բոլոր նրանց, ովքեր ընդունվեցին այս տարի:

«Կռվում» հաղթեցինք, մնում է «պատերազմը»:

Կանաչ ճանապարհ…

խաչիկ բունիաթյան

Անդառնալի մանկություն

Ես ունեցել եմ շատ երջանիկ և գունավոր մանկություն։ Արդեն փոքր չեմ, բայց ոչ էլ մեծ եմ։ Ես գտնվում եմ  մանկության և երիտասարդության մեջտեղում: Շուտով կավարտվի կյանքի ամենաանհոգ և ամենահետաքրքիր ժամանակահատվածը, և ես այդքան էլ ուրախ չեմ դրա համար։ Երանությամբ եմ հիշում իմ մանկության ուրախ դեպքերը, երբ առավոտից մինչ ուշ երեկո երեխաներով խաղում էինք մեր ամենասիրելի խաղը՝ ֆուտբոլը։ Մենք այնքան կլանված էինք խաղում, որ նույնիսկ չէինք գնում հաց ուտելու: Բոլորի մայրիկները մեկը մյուսի նման գալիս էին մեզ մոտ` բերելով ուտելիք կամ հագուստ, որպեսզի չմրսենք։ Մեզ համար կյանքը շատ հետաքրքիր և բովանդակալից էր անցնում, և մենք չէինք ձանձրանում  երբեք։ Հիշում եմ, որ ամռանը ընկերներով գնում էինք ծիրանի այգիները, ինչպես մենք ենք ասում, «ցոգոլ ուտելու»։ Մի քանի անգամ նույնիսկ քիչ էր մնում մեզ բռնեին, բայց քանի որ մենք շատ համախմբված էինք, կարողանում էինք շուտ կողմնորոշվել և արագ ծլկել այգիներից։

Հիշում եմ և շատ եմ կարոտում մանկությունս։ Ես ունեցել եմ գունավոր և ուրախ մանկություն, սակայն այս ժամանակներում կան շատ երեխաներ, որոնք չեն կարողանում վայելել իրենց մանկությունը: Ավաղ, շատ եմ ցավում։ Երեխաների մի մասը աշխատում է` իր ընտանիքին օգնելու համար և չի հասկանում, թե ինչպես անցավ մանկությունը, իսկ մյուս մասն ամաչում է իր վիճակից, և առանձնանալով մնացած երեխաներից, դառնում է ինքնամփոփ:

Ինձ շատ է հուզում այս հարցը. նրանք կմեծանան, բայց չեն  ունենա ուրախ հուշեր մանկությունից։ Մանկությունը կյանքի ամենաքաղցր ժամանակահատվածն է,  թեև շատ չի անցել այդ օրերից, բայց արդեն կարոտել եմ․․․

Jemma

Լավ ընկեր ունեցողը ևս պետք է լավ ընկեր լինի

Մի օր ընկերուհիներով դասից տուն էինք գալիս։ Հանկարծ հիշելով հայրիկիս խոսքերը՝ ասացի նրանց․

-Գիտեք, երեխեք, պապան ասում ա, որ մենք գնալու ենք տատիկենց տուն, իսկ իրանք` Ռուսաստան։ Մի կիսամյակ դասի կգանք ու կմեկնենք իրենց մոտ։

Այդ պահին երեխաները ցույց տվեցին, որ տխրել են, որ չեն ուզում` ես գնամ։ Բայց եղավ անսպասելին։

Նրանք մտածում էին, որ այլևս հետ չեմ վերադառնալու։ Երբ գնացի, որոշ ժամանակ զանգում էին, իսկ հետո պարզապես չէին ուզում զանգել։ Ես ամեն հարմար առիթ փնտրում էի, որպեսզի կարողանայի կապ հաստատել նրանց հետ, բայց փորձերս ապարդյուն էին անցնում։ Այնպես եղավ, որ մինչ մեր գնալը՝ ծնողներս հետ վերադարձան։ Բախտի բերմամբ մենք վերադարձանք մեր մշտական տուն։ Առաջին իսկ օրը ուրախ վազեցի ընկերուհիներիս մոտ, այդ պահին նրանք միասին էին և ինձ անտարբեր ընդունելուց հետո կարծես չէին ուզում շփվել ինձ հետ։ Ես իրենց հարցեր էի տալիս`թե ինչպե՞ս են, ի՞նչ են անում, ինչո՞վ են զբաղված։ Բայց նրանք, անտեսելով իմ հարցերը, ուրիշ թեմայից էին խոսում միասին։

Մի քանի օր անց պատուհանից տեսա, որ նրանք բակում խաղում էին։ Մի սարսափելի զգացողություն, երբ վաղեմի ընկերներդ մոռացել են քեզ և քեզ հետ կապված հիիշողությունները։ Շատ էի տխրել, քանի որ ինձ չէին կանչել իրենց հետ խաղալու։ Տանը նստած մտածում էի․«Կարո՞ղ ա իրենց նեղացրել եմ», և այդ պահին դուռը թակեցին։ Դուռը բացելուն պես ուրախացա, բայց ուրախությունս կարճ տևեց։ Ընկերուհիներիցս մեկն էր, որը եկել էր ինձ ասելու․

-Ես չեմ ուզում քեզ հետ շփվել։

Իսկ ես ընդամենը պատասխանեցի․

-Դու ինձանից առաջ անցար։

Չգիտեմ ինչու այդպես ասաց, կամ ես ինչու այդպիսի պատասխան տվեցի։ Հասկանում եմ, կարող էի այլ կերպ պատասխանել, բայց դա տևեց ընդամենը վարկյաններ, և ես պատասխանեցի բնազդաբար։ Ես այս ամենը պատմեցի մայրիկս. էլ չէի կարողանում մեջս պահել։ Մայրիկս բարկանալով ասաց.

-Ես քեզ վաղուց զգուշացնում էի, որ ինչ-որ մեկին լիովին չվստահես։

Այդ պահին խորթ թվացին մայրիկիս խոսքերը, բայց հետո հասկացա։ Նա ևս այդպես չէր ուզում։ Ինձ վաղուց զգուշացրել էր, բայց ես ականջի հետև էի գցել այդ խոսքերը։

Անցան ամիսիներ, արդեն դպրոց էինք գնում և ընդհանրապես չէինք շփվում իրար հետ, կարելի է ասել, որ արդեն ես էլ ցանկություն չունեի շփվել այնպիսի մարդկանց հետ, ովքեր ամեն ինչ շուտ մոռանում էին։

Մի օր նրանցից մեկը բարձրաձայն ասաց.․

-Էլ չեմ ուզում, որ կռված մնանք։ Արի բարիշենք:

Իսկ ես… Ես նույնպես չէի ուզում այդպես մնալ։ Անտանելի է, երբ սովորում էինք նույն դասարանում, բայց ոչ մի կերպ նրանց ինձ  դասընկեր չէի համարում։ Փորձեցի ես էլ պատասխանել  իր հարցին․

-Ես էլ չեմ ուզում։

-Ուրեմն վե՞րջ, մենք նորից ընկերուհինե՞ր ենք։

-Ընկերուհիներ ենք,- ժպտալով պատասխանեցի։

Այս ամենից անցել է երկու տարի ու հիմա շատ ուրախ եմ, որովհետև երկուսն էլ կողքիս են։ Չգիտեմ ինչպես կհասկանաք․ ուրախ եմ նաև, որ այդպիսի դեպք տեղի ունեցավ, և ես հասկացա կորցնելու ցավը։ Հիմա մենք բոլորս միասին լավ ընկերուհիներ ենք և ամեն ինչ կանենք, որ պահպանենք մեր ընկերությունը:

Այս կանքը մարդուն մեկ անգամ է տրվում։ Եվ պետք է այնպես պլանավորես քայլերդ, որ հետո չփոշմանես։ Իսկ լավ ընկերներ կամ ընկերուհիներ ունեցողը այս կյանքում մեծ դեր ունի։ Ես համոզված եմ, որ լավ ընկերուհիներ ունեցողը ևս պետք է լավը լինի։ Միգուցե իմ մեղավորությունն էլ կար, բայց ոչինչ, պետք է կորցնելուց հետո սկսես գնահատել։

Մրգավանում ընթերցողները շատ են

Հարցազրույց Արարատի մարզի Մրգավանի համայնքային գրադարանի գրադարանավարուհի Սուսաննա Սարգսյանի հետ

-Տիկին Սուսաննա, քանի՞ տարի է, ինչ աշխատում եք այս գրադարանում:

-Աշխատում եմ 1982 թվականից, արդեն 34 տարի:

-Ի՞նչ գրքեր ունի գրադարանը:

-Ունեմ արտասահմանյան, հայ գրողներ, ռուսական գրականություն: 7800 հատոր գրականություն ունենք:

-Իսկ ժամանակակից գրականությունից ի՞նչ գրքեր ունեք:

-Դե հիմա գրքեր շատ քիչ ենք ստանում, որ ասեմ, թե ժամանակակից գրականությունից ինչ ունեմ: Հին գրականություն շատ ունեմ: Ընթերցողներս դպրոցական երեխաներ են:

-Իսկ ընդհանրապես որտեղի՞ց եք գրքեր ստանում:

-Ես գյուղապետարանից եմ վճարվում, բայց մեր մեթոդմիավորման բաժինը Արտաշատից է գրքեր ստանում: Տարին կարող է տասը կտոր, հինգ կտոր մանկական գրականություն, բառարաններ և այլ գրքեր ստանամ:

-Դպրոցական ծրագրից  գրքեր ստանո՞ւմ եք:

-Այո, դպրոցական էլ ունեմ, գեղարվեստական էլ, ամեն ինչ էլ ունեմ:

-Իսկ ո՞ր գրքերն են ամենաշատ ընթերցվողները:

-Ամենաշատն ընթերցում են Րաֆֆի, Թումանյան, Սևակ են շատ կարդում երեխաները, մանկական գրողներ, արտասահմանյան են շատ կարդում, օրինակ`Ջեկ Լոնդոն:

-Քանի՞ ընթերցող ունեք:

-Մոտ 360-400: Բավական ակտիվ, լավ գրադարան է, երեխեքն անընդհատ օգտվում են: Մենք տարվա բոլոր եղանակներին էլ աշխատում ենք:

-Իսկ անցած տարիների համեմատությամբ ընթերցողների աճ նկատվե՞լ է:

-Մի քանի տարի առաջ շատ քիչ էր, իսկ հիմա ընթերցողներս ավելացել են: Չնայած հիմա երեխաները համակարգչից շատ են օգտվում, բայց շարունակում են հաճախել գրադարան:

-Հատկապես հիմա, որ համակարգիչները կան, ինչո՞ւ են մարդիկ շարունակում գրադարանից օգտվել:

-Գրքում ավելի մանրամասն է գրված: Երեխաներն այդքանն ի վիճակի չեն համակարգչով կարդալ: Գրքերը տանում են, օգտվում են, մեր գյուղում, համեմատած մյուս գյուղերի, ընթերցողները շատ են: Ես Կենտրոնի հետ կապ ունեմ. միջոցառումների ենք գնում, սեմինար-պարապմունքների: Երբ մյուսներին հարցնում եմ, թե քանի ընթերցող ունեն, ասում են` հարյուր կամ հիսուն, զարմանում եմ:

-Իսկ դուք ինչ-որ միջոցառումներ կազմակերպո՞ւմ եք, որ երեխաներին ավելի գրավեք:

-Դե, բնականաբար: Գրքի քննարկում ենք անում, շատ լավ է անցնում երեխաների հետ, մանավանդ` փոքրերի: Երեխաները գալիս են, պատմում են, ուրախանում են: Իրենք ինձ են շատ սիրում, ես` իրենց: Երբ գալիս են, ես իրենց գրանցում եմ, ասում եմ` գրադարանի անդամ եք, երեխեք ջան: Այդ ամենից իրենք ավելի շատ են ոգևորվում: Ես իմ աշխատանքը շատ եմ սիրում:

-Պատահե՞լ է,  որ երեխաները գան գիրք ուզելու, ու դուք չունենաք: Այդ դեպքում  ի՞նչ եք անում:

-Այնպես է եղել, որ երեխաների մոտ է եղել, ես հեռախոսահամար եմ վերցրել ու ասել եմ, որ երբ բերեն, կզանգեմ` կգաք կվերցնեք: Եթե գիրք չի լինում,  զանգում եմ Արտաշատ, այնտեղից ուղարկում են: Ես չեմ մերժում:

-Իսկ դուք ընթերցասրահ ունե՞ք:

-Մեր գյուղապետարանն ամբողջովին վերանորոգված է, բացի գրադարանից, սակայն այս տարի գրադարանում ընթերցասրահ կլինի:

-Լավագույն ընթերցողներ ունե՞ք:

-Այո, ցուցանակի վրա ես գրած ունեի,  հանել եմ, պետք է նորից գրեմ:

-Իսկ ձեր լավագույնները ի՞նչ գրքեր են կարդում:

-Շատ են կարդում սիրային վեպեր:

-Ի՞նչ գրքեր եք խորհուրդ տալիս կարդալ:

-Ասում եմ` հայ գրողներին կարդան: Երեխա կա, գալիս է, ասում  եմ` մի հայ գրողի անուն ասա, ասում է` չգիտեմ: Ասում եմ, որ գնան կարդան: Կարդում գալիս են, ասում են` ընկեր Սուսան, դուք բոլորը կարդացե՞լ եք: Ասում եմ` հա, երեխեք ջան, բայց  արդեն չեմ հիշում:

-Որ կարդում,  վերադարձնում են գիրքը, լա՞վ վիճակում է լինում:

-Այո, լավ վիճակում է լինում: Մի քանի անգամ եղել է` երեխաները տարել պատռված բերել են: Ես զայրացել ու ասել եմ` ոնց գիրքը տալիս եմ, այնպես էլ վերադարձրու:

-Ո՞րն է ձեր ամենասիրելի գիրքը:

-Ես ավելի շատ սիրում եմ բանաստեղծություններ կարդալ: Շատ եմ սիրում Սևակ և Սահյան:

Հարցազրույցը վարեցին` Հռիփսիմե Վարդանյանը, Անի Սարգսյանը, Հասմիկ Գալստյանը, Անի Խաչատրյանը

Գրի առավ` Անգելինա Կարապետյանը

Վարդավառը Մալիշկայում

Վարդավառ: Սա երիտասարդների և երեխաների ամենասիրելի տոներից մեկն է: Լինելով Հայ Առաքելական եկեղեցու շարժական տոներից,այն ամեն տարի նշվում է տարբեր օրերի:

Լուսանկարը` Տեր Վազգեն Հովհաննիսյանի

Լուսանկարը` Տեր Վազգեն Հովհաննիսյանի

Այս տարի այն նշվեց հուլիսի 3-ին: Այդ օրն ավելի ուրախ և հիշարժան դարձնելու համար մեր գյուղի Ս. Աննա եկեղեցում միջոցառում էր կազմակերպվել,որի շրջանակներում համերգային ծրագրով հանդես եկան Ջիվանու անվան աշուղական դպրոցի սաները:

Լուսանկարը` Տեր Վազգեն Հովհաննիսյանի

Լուսանկարը` Տեր Վազգեն Հովհաննիսյանի

-Հա՜ս,կգա՞ս գնանք եկեղեցի, միջոցառում կա, հետո էլ ջրոցի կխաղանք,հաստատ լավ կանցնի արի էլի,-ասաց ընկերուհիներիցս մեկը, ով ոչ մի տարի բաց չի թողել այդ տոնը նշելու ոչ մի առիթ:

Լուսանկարը` Տեր Վազգեն Հովհաննիսյանի

Լուսանկարը` Տեր Վազգեն Հովհաննիսյանի

 

Լուսանկարը` Տեր Վազգեն Հովհաննիսյանի

Լուսանկարը` Տեր Վազգեն Հովհաննիսյանի

-Հ՞ն,ի՞նչ միջոցառում է, չէ հավես չկա դուք գնացեք:
Հաջորդ 20 րոպեների ընթացքում նա փորձում էր համոզել, որ միասին գնանք, ու դա նրան հաջողվեց:

Արևն այրում էր: Մեծերի խոսքով՝երկինքեն կրակ  էր թափել: Ինչպես և ենթադրվում էր՝ չոր եկեղեցի հասնել չհաջողվեց:
-Երեխեք մի ջրեք էլի,գոնե տեղ հասնենք ընդեղ կջրեք:

Լուսանկարը` Տեր Վազգեն Հովհաննիսյանի

Լուսանկարը` Տեր Վազգեն Հովհաննիսյանի

-Իյաաա, էսօր չջրել չկա,-ասեցին ու ջուրը շփեցին մեզ վրա:
-Դե դուք հլը եկեղեցում կտեսնեք ձեր օրը,-բարկացած սպառնացինք մենք ու քայլեցինք առաջ:

Լուսանկարը` Տեր Վազգեն Հովհաննիսյանի

Լուսանկարը` Տեր Վազգեն Հովհաննիսյանի

Եկեղեցում ամեն ինչ ուրախ էր: Չնայած նրան,որ երեխաների մի մասի հետ գրեթե  չէինք շփվել,դա մեզ չէր անհանգստացնում: Ջրում էինք ծանոթ–անծանոթի, ծիծաղում, փորձում «վրեժ լուծել» նրանցից՝ ովքեր առաջինն էին ջրել կամ երբևէ նեղացրել մեզ: Էսպես 2 ժամ, ու հանկարծ… Սև ամպերը հավաքվեցին, սկսեց քամի փչել ու բոլորիս մարմնով սարսուռ անցավ: Մի մարդու նման հավաքվեցինք ու բոլորս դեպի տուն: Հենց այդպես էլ տուն եկանք, բարձր տրամադրությամբ ու կատակներով, ճանապարհին հերթով «կորցնելով» իրար:

Լուսանկարը` Տեր Վազգեն Հովհաննիսյանի

Լուսանկարը` Տեր Վազգեն Հովհաննիսյանի

Sona

Իմ և իմ աշխարհի մասին

Ես Սոնան եմ: Ապրում եմ Ակնալիճ գյուղում: Ես շատ եմ սիրում երազել. դրա համար ժամանակ եմ գտնում միայն գիշերը: Երբ պառկում եմ քնելու, միշտ երաժշտություն եմ լսում և ընկնում երազանքների գիրկը: Միևնույն ժամանակ, չեմ մոռանում վերադառնալ իրականություն, որովհետև ճիշտ ապրելու համար չպետք է կտրվել իրականությունից: Ես շատ ինքնավստահ եմ. մարդը պետք է իր ուժերի վրա վստահ լինի: Դա ապացուցելու համար պատմեմ մի դեպք: Մեր դպրոցում տեղի էր ունենալու Եղեռնի տարելիցին նվիրված նկարների ցուցահանդես: Իմ նկարները քիչ էին, և կազմակերպիչին ասացի, որ նորը կնկարեմ ու կբերեմ: Ես ունեի 2 օր նկարելու համար: Պատմության ուսուցչուհին ինձ առաջարկեց Պիկասոյի «Գերնիկա» նկարը, բայց ասաց, որ շատ բարդ նկար է, և ես դժվար թե կարողանամ նկարել: Ես տանը ուսումնասիրեցի այդ նկարը և որոշեցի, որ հենց դա պիտի նկարեմ: Նկարեցի շատ մեծ չափսի և ապացուցեցի, որ չստացվող ոչինչ չկա. միայն պետք է ցանկություն և վստահություն:

Սիրում եմ, երբ ընկերներս ինձ իրենց գաղտնիքներն են վստահում, խորհուրդ են հարցնում. դա ինձ համար ամեն ինչ արժե: Իսկ այ, ես չեմ կարողանում վստահել և իմ գաղտնիքներով կիսվել նույնիսկ այն մարդկանց հետ, ովքեր ինձ վստահել են: Իմ աշխարհը փակ է, ես եմ փակ:

Ես ընկեր անվանում եմ միայն այն մարդկանց, ովքեր ինձ ճանաչում են ինձնից լավ: Մարդկանց մի քանի տեսակ կա. ըստ իս, ես մելանխոլիկ եմ: Պաշտում եմ մենակությունը, երբ մենակությունը լցնող հաճելի երաժշտություն կա: Մենության մեջ ամեն ինչ լուռ է, հանգիստ: Չկա որևէ մեկը, որ ինձ խանգարի, նյարդայնացնի: Հենց մենակ եմ լինում, անիմաստ օրս չեմ անցկացնում, այլ նկարում եմ, իսկ դա նշանակում է, որ հանգստություն է տիրում շուրջս: Ինձ երբեմն թվում է` ինձ միայն ես եմ հասկանում:

Նկարելիս աշխարհը գունավոր է թվում, ամեն ինչն է գունավոր` մարդիկ, տները, շենքերը, փողոցները և ամեն բան, բայց ինչպես ասացի, դա թվում է: Երբ նկարում եմ սև և սպիտակ գույներով, ամեն ինչ մի վայրկյանում խամրում է: Ես տխուր անձնավորություն չեմ, բայց սևի և սպիտակի մեջ մի ուրիշ զգացում կա, որը ձգում է ինձ: Միշտ չեմ ընդունել այն փաստը, որ մարդիկ ձգտում են այնպես ապրել, որ հանկարծ կողմնակի որևէ մեկը սխալ կարծիք չկազմի իրենց մասին: Ճիշտ է, դա վատ չէ, բայց հաճախ դա տանում է նրան, որ մարդը ինքն իր կարծիքը այլևս չի արժևորում: Մարդկանց կարծիքները նման են եղանակին. ամեն պահի կարող են փոխվել: Մարդ պետք է ապրի այնպես, որ իր խղճի առաջ «պարտքեր» չունենա, իսկ մնացածը հետին պլան մղված հարցեր են: Եվ վերջապես, լավ մարդ ասելով ամեն մեկը մի կերպար է պատկերացնում, և հնարավոր չէ բոլորին գոհացնել:

Մի տեսակ հուզառատ գրառում ստացվեց, բայց ես դրական, կենսուրախ և կատակասեր աղջիկ եմ:

anahit ghazaxecyan lori

Ասելիք` ցպահանջ

Աշխարհում
էնքան ուրվական կա.
գալիս, մնում են մեջս,
քաշ չունեն,
բայց ծանրությունից քիչ ա մնում
շունչս փչեմ:

Էնքան ուրվական կա.
անտարբեր, մոխրագույն,
կանաչ հայացքով,
երեքշաբթին օրերին
թափառող:

Տատիկն ասում ա՝
շորդ հանի, մարդու վրա
ինչ-որ բան կարել չի կարելի:

Չեմ հանում:

Կարելի ա, տատ:
Ոչ թե մենակ շոր կարել, տատ,
մարդուն կարելի է
ուրվականակապ անել,
մարդուն խաբել ա կարելի, տատ,
մարդուն կարելի է միտք տալ
ու գրիչը ձեռքից վերցնել,

Տատ, մարդուց գողանալ էլ ա կարելի,
պոկել,ուզում ես հավատա, ուզում ես` չէ,
բայց սպանելն էլ ա արդարացում գտնում,

տատիկ,
կասես՝
հա՞:

Հա, կարելի ա էդ էլ, տատ.
անտեսելով,
ապրելու հենակ չտալով,
ստեղծելու հնար չթողնելով,
դե կարելի ա, տատ: Ի՞նչ կա որ:

-իրիկունը աղբ թափել չի կարելի,-

էլի կրակն ես ընկնում, տա՛տ

Ասում եմ՝ հիմա չի կարելին
կրճատվել,
սեղմվել ա մի քանի պատվիրանի,
մի քանի դիմացող օրենքի մեջ.
չ տառը տեղի ա տալիս:
տատ, մի բան ասե՞մ.

հիմա սիրել ա կարելի:

-Վա՜յ, էդ ո՞նց…ամոթ չի բա՞:

-Ամաչել չկա, տատ:

-Սիրելու համար շուտ չի՞:

-Սիրելու համար մենակ ուշ ա լինում, տատ:

Տատ, էդպես մի նայիր էլի:

-Մեր ժամանակ ուրիշ էր…

հա, տատ, ուրիշ էր:

Ատամները սրած ժամանակ էր, տատիկ,
խելքը գլխին
սիրելը մեղք էր,
դու պապիկին կարգին չես էլ ճանաչել, չէ՞:

Գիտեմ,
հիմա սիրելու ժամանակն ա,
իրար ճանաչել ու սիրելուց հետո
չսիրել էլ ա կարելի, տատ:

Բանաստեղծություններ գրել ա կարելի,
տարբեր մարդկանց մասին գրելը ներվում ա,
հիմա ուզում ենք հասկանալ
Մայակովսկու աննորմալ սերը,
ուզում ենք արվեստից չամաչել:
հիմա Մանոն Լեսկոն, կարծեմ,
դպրոցի գրադարանավարը թարս-թարս նայելով չի տալիս:

(Աշխարհում էնքան ուրվական կա-

ու ինձ մեկ-մեկ թվում ա՝

հերթով մեջս ապրել են:

Քեզ էլ ա թվում, տա՞տ:)

Տատ, այ տատ,
վերնաշապիկիս կոճակը ընկել ա,
կկարե՞ս,
ասեղը թելել եմ, տատ,
չէ,
չեմ հանելու,
շտապում եմ,
ուշանում եմ սիրելու ժամանակից, տատիկ…
ուշանում եմ, ուշանալ չի կարելի, տատ,

էդ մի բանը

չի կարելի…