Անտառների և դաշտերի մեջ կա մի փոքրիկ սահմանամերձ գյուղ՝ Ներքին Կարմիրաղբյուրը: Օրը սկսվում է գեղեցիկ արևածագով, բայց նաև մտավախություններով: Ամեն բնակիչ վախենում է իր հարազատների կյանքի, բայց նաև բոլոր համագյուղացիների կյանքի համար: Դիրքերում կանգնած տղաներն ամեն ինչ անում են, որպեսզի բնակիչները չվախենան, և արժանի հակահարված են տալիս, սակայն նրանց կյանքը նման է մոմի լույսի: Բավական է մի փոքր քամի, և լույսը կմարի: Բայց հերիք է մեր վախերի ու սարսափների մասին պատմեմ: Պատմեմ նաև մեր ուրախ կյանքի մասին…
 Գյուղի ազատ վայրերից երևում են մեր թշնամու գյուղերը, գիշերը մեր գյուղը լուսավորվում է նրանց տների լույսերով: Ես երբեք չէի լսել, որ փամփուշտը կմտնի տուն, և բնակչին կվնասի, և մարդը կմահանա: Կրակոցներ միշտ էլ լինում են, բայց ավելի շատ են կրակում այն օրերին, երբ ինչ-որ տոն է լինում: Այդ օրերին մարդիկ գյուղից գնում են մոտակա ապահով գյուղ, իսկ մնացածները պատսպարվում են տներում:

Լուսինե Իսրայելյան

***

Ինձ մտահոգում են գյուղի կրակոցները: Մեկ ամիս առաջ ժամ 7:00-ից կրակում էին մինչև ուշ գիշեր: Մի օր` փետրվարի 11-ին, շատ ուժեղ կրակոցներ եղան: Դրա հետևանքով մեր 700 խոտի կապոց վառվել էին: Մինչ խոտի վառվելը սպանվել էին խաղաղ բնակիչներ:
Մենք ամեն օր գնում էինք դասի և գալիս էինք տուն վախը սրտներումս. կրակոց կլինի՞, թե՞ ոչ:

Նվեր Ադամյան

***

Ինձ հուզում է կյանքը, ավելի ճիշտ, մարդկանց կյանքը, որն անվերջ չէ: Ինչո՞ւ են մարդիկ ծնվում, մեծանում, ապրում, սովորում դպրոցում և համալսարանում, ձեռք բերում աշխատանք, որպեսզի ապահովեն իրենց սոցիալական վիճակը, բայց մի կրակոցից այդ ամենը հավասարվում է զրոյի: Ես հուսով եմ, որ մի օր կստանամ այդ հարցի պատասխանը, բայց ինձ թվում է, որ իմ հարցին պատասխան չկա:

Տատյանա Ղուկասյան

***

Ես շատ եմ սիրում մեր գյուղը: Բայց մեր գյուղի կրակոցների ներքո մարդը չի կարող մտածել ուրիշ բաների մասին: Մենք անընդհատ մտածում ենք, թե կկրակեն: Ես մտածում եմ, թե նորից կսկսեն կրակոցները: Մտածում ենք զինծառայողների մասին որոնք դիրքերում են: Կրակոցների ժամանակ իմ հորեղբոր տան մոտ ընկել է ական: Նրանք շատ էին վախեցել:
Ես շատ եմ մտածում Հայաստանի մասին: Մեր երկրի կորուստները կվերականգնվե՞ն, թե՞ չէ: Հնարավոր է տարածքային կորուստները վերականգնվեն: Բայց մարդկային կորուստները՝ ոչ: Երբեք հնարավոր չէ վերականգնել, երբ մարդը զոհվում է:
Արդեն շատ տարիներ է, որ կրակում են: Բայց վերջին երկու տարվա ընթացքում մենք ավելի շատ կորուստներ ենք տվել: Վերջին կրակոցների ժամանակ վիրավորվեց մեր համագյուղացիներից մեկը: Կրակոցների պատճառով հեռացել են մեր համագյուղացիների մեծ մասը:

Անուշ Առաքելյան

***

Ինձ անհանգստացնում են կրակոցները, որոնք արձակվում են մեր գյուղի ուղղությամբ: Կրակոցների պատճառով մարդիկ լքում են գյուղը, ինչի հետևանքով գյուղում քիչ մարդ է մնացել: Իսկ այն մարդիկ, որոնք չեն լքել հարազատ գյուղը, ապրում են իրենց ամենօրյա գործերով: Կրակոցների պատճառով երբեք չեն փակվել գյուղի դպրոցն ու մանկապարտեզը: Դեպքեր են լինում, երբ մարդն իր համար տանը նստած, կրակում են և սպանում: Մեր գյուղի տղամարդկանց մեծամասնությունը պայմանագրային զինծառայողներ են: Ես մի անգամ մեր այգում գտել եմ փամփուշտ: Թշնամին իրենց դիրքերից անզեն աչքով կարողանում է տեսնել մեր գյուղի իրադարձությունները: Թշնամին մեր գյուղից հեռու է ընդամենը մի քանի հարյուր մետրով: Վերջերս կրակոցների ժամանակ մեծ հրետանիով վնասել էին մեր հարևանի տան այն հատվածի սենյակը, որտեղ իրենց փոքրիկ երեխայի օրորոցն էր: Այդ ժամանակ կրակոցի մոտիկ լինելուց մեր տունը շատ ուժեղ ցնցվեց, բայց ես ինձ հանգստացնում էի նրանով, որ մենք չենք կարող սահմանը լքել: Եթե լքենք, թշնամին կգրավի գյուղը:

Մերի Առաքելյան

***

Ինձ իմ տատիկը պատմել է, որ առաջ գյուղում շատ երջանիկ է եղել կյանքը, այսօրվա թշնամիները բարեկամություն են արել: Պառավաքար գյուղում էլ են կրակում, իմ հորաքրոջ տանը կպել է: Եթե կրակոցներ չլինի, մենք երջանիկ կլինենք: Ես վախենում եմ կրակոցից, թշնամիները անգամ չեն թողնում գնալ պարապմունքի: Ես գնում էի նկարչության, պարի, երգի խմբակների: Ես շատ եմ սիրում այդ խմբակները: Անցած տարի թշնամու կրակոցների պատճառով ես չեմ գնացել: Իմ մայրիկը որոշեց, որ ես չգնամ: Նա էլ էր շատ վախենում: Ես էլ մի տարի կլինի, որ չեմ հաճախում: Կրակոցները շատ վաղուց են, արդեն չեմ հիշում երբվանից: Մեր գյուղում, Մովսես գյուղում, Այգեպար և այլ գյուղերում շատ-շատ են կրակոցները: Իմ երազանքն այն է, որ աշխարհում խաղաղություն տիրի:
Մեր խաղողի այգիները շատ վաղուց վառել են, չեն թողել խաղող հավաքել: Ես ցանկանում եմ աշխարհին խաղաղություն, և որ աշխարհի բոլոր մանուկները երջանիկ լինեն: Ես ուզում եմ, որ մեր երկրում կռիվ չլինի:

Լիանա Բադալյան

***

Կրակոցների պատճառով շատ մարդիկ են մահանում: Ոմանք վախից են մահանում, իսկ ոմանք` զոհվում: Փետրվարի տասնմեկին մեր գյուղում Վանիկ անունով մի մարդ զոհվեց: Նրա որդին դրսում էր: Նա դուրս է եկել, որպեսզի տեսնի, թե իր երեխան որտեղ է, այդ պահին փամփուշտը խրվել է սիրտը, և նա հիվանդանոցի ճանապարհին մահացել է:

Վլադիմիր Գալստյան

***

Ես շատ եմ վախենում, որ ամեն րոպե կրակոցները կխլեն նոր մարդկանց կյանքեր: Բայց ինչ էլ լինի, ես մեր գյուղը շատ եմ սիրում: Եվ հուսով եմ, որ մի օր գլուխս հանգիստ բարձին կդնեմ, առանց վախենալու, որ ամեն րոպե կարող է կրակոցներ սկսվեն, և ես հանգիստ կլինեմ թե ինձ համար, թե հարազատներիս: Ինչ էլ լինի, սիրում եմ իմ գյուղն ու դպրոցը: Եվ երբ կրակում են, հաջորդ օրը ոչ մեկը չի բացակայում դպրոցից: Մեր գյուղի մարդիկ շատ քաջ են, որովհետև, երբ կրակում են, ոչ մեկը վախկոտի պես չի փախչում գյուղից: Նրանք հանուն մեր գյուղի իրենց կյանքը կտան:

Ալլա Իսրայելյան

***

Իմ հիմնական մտահոգությունն այն է, որ այս գյուղից է սկսվում Հայաստանը, բայց այնքան քիչ է գտնվում ուշադրության կենտրոնում: Կցանկանայի ավելի շատ ուշադրություն դարձվեր նման սահմանապահ գյուղերին:

Հրանտ Իսրայելյան

***

Այս փոքրիկ գյուղում շատ են հնչում կրակոցներ և մեծ վնաս հասցնում մարդկանց: Կրակոցները հնչում են տարբեր ժամերի, օրերի, նաև զոհվում են շատ մարդիկ: Վերջերս կրակոցներ եղան մեր գյուղում: Վիրավորվել էր մեր գյուղի զինծառայողներից մեկը: Կրակոցները հնչում են տարբեր զենքերից: Քանի որ մեր գյուղը շատ մոտ է հակառակորդին, առաջին կրակոցը կպնում է մեր գյուղին:

Մարուսյա Կամենդատյան

***

Շատ տարիներ առաջ մեր գյուղում էլի կրակոցներ կային, բայց այն ժամանակ մեր դպրոցում ավելի շատ երեխա կար, քան հիմա: Հիմա շատերը հեռանում են: Մեր դասարանում սովորում է հիմա 3 աշակերտ, և մենք շատ քիչ ենք, բայց ամեն ինչ իրար հետ կիսում ենք քույր և եղբոր նման: Իմ դասընկերուհին մնում էր իր տատիկի, պապիկի, քույրիկի և մայրիկի հետ: Իր հայրիկը գնացել էր Ռուսաստան, իսկ հետո իր մայրիկը գնաց և իրեն ու քրոջը պահում էին տատիկը և պապիկը, իսկ հետո նրանք էլ գնացին:
Կրակոցների ժամանակ ես դաս էի սովորում, բայց չէի կարողանում սովորել, լարվում էի անընդհատ: Բայց այդ ժամանակ էլ մենք գնում ենք դպրոց, որպեսզի սովորենք կարդալ, գրել:
Ես միայն ուզում եմ, որ լինի խաղաղություն:

Շուշան Կամենդատյան

***

Ես շատ եմ սիրում իմ գյուղը: Մեր գյուղը շատ լավն է, եթե կրակոցներ չլինեն: Ես հաճախում էի նկարչական խմբակ: Երբ կրակոցները շատացան, արդեն չեմ հաճախում: Ես հուսով եմ, որ կրակոցները կդադարեն, և կորուստներ չեն լինի:

Ջուլիետա Հովհաննիսյան

***

Մեր գյուղը լավն է, եթե կրակոց չլինի: Մենք ամեն ինչ անում ենք կրակոցների տակ, մեր կյանքի գնով: Մեր գյուղը քսանհինգ տարի է կրակոցների տակ է ապրում, և ադրբեջանական առաջնային թիրախն է:Դրա վառ ապացույցը նյութական և մարդկային կորուստներն են: Դրանք այնպիսի կորուստներ են, որոնք անուղղելի են: Սեպտեմբերյան կրակոցները շատ ահարկու էին, որ գրեթե անհնար էր դպրոց գնալ: Դա էլ հենց պատճառ է դառնում արտագաղթի և տարբեր հիվանդությունների: Այս ամենի վառ օրինակը մեր դասարանի սակավաթիվ աշակերտներն են: Երանի խաղաղություն լինի, և բոլորը իրենց օջախները վերադառնան:

Էրիկ Ղազարյան

***

Սրանից մի քանի տարի առաջ գյուղս ապրում էր երեխաների ճիչով, մարդկանց շարժով: Իսկ հիմա քայլում եմ փողոցներով, և ամենուր լռություն է: Այս ամենի պատճառը կրակոց ասվածն է: Թշնամին հաճախ է գյուղը կրակահերթի տակ պահում: Գյուղս շատ փոքր է, անգամ քարտեզի վրա չկա կամ չի երևում: Սակայն նրա տված սերունդները ճանաչված են ամբողջ աշխարհով մեկ:

Շուշան Ղազարյան

***

Ինձ անհանգստացնում են կրակոցները, որոնք խաղաղ բնակիչների են սպանում: Շատ անգամներ են մեր գյուղի վրա կրակել թշնամիները: Կրակոցների ժամանակ շատ են տուժվել բնակելի տներ և անմեղ մարդիկ: Մեր տունը նույնպես տուժվել է կրակոցների ժամանակ: Շատ մարդիկ սահմանապահ գյուղերը լքում են միայն կրակոցների և լարված ապրելու պատճառով: Կրակոցները նաև խանգարում են դասերին: Հաճախ կրակոցների պատճառով կարճ ժամանակով փակվում է մեր գյուղի միակ դպրոցը, իսկ երբ գնում ենք դասի, այնքան լարված ենք լինում, որ չենք կարողանում դաս անել:

Ասպրամ Մանուկյան

***

Ինձ ամեն ինչից շատ հուզում է իմ սահմանամերձ գյուղի վիճակը: Հուզվում եմ այն բանից, որ անմեղ մարդիկ իրենց տանը նստած չեն կարողանում դուրս գալ կրակոցի ժամանակ, ոմանք էլ մահանում են: Ինչքան ցավալի է այդ ամենը: Ինչքան էլ կրակոցներ են լինում, միևնույնն է, մենք առավոտյան արթնանում ենք և գալիս դպրոց: Մեր տնից շատ պարզ երևում են հակառակորդի տները: Ամեն անգամ, երբ գիշերը աչքերս փակում եմ, աղոթում եմ, որ կրակոց չլինի, և իմ եղբայրը անհոգ գնա մանկապարտեզ: Ես շատ եմ սիրում իմ գյուղը: Եթե նույնիսկ պետք լինի, ես կկռվեմ գյուղիս համար, որպեսզի իմ ընտանիքը վախով չապրի:
Եվ թող այսօրվանից դադարեն կրակոցները և ծածանվի խաղաղության դրոշը:

Անահիտ Մինասյան

***

Շատ մարդիկ գյուղական կյանք ասելով հասկանում են ձանձրալի կյանք, որտեղ ոչինչ չկա անելու: Սակայն դա այնքան էլ այդպես չէ: Գյուղում մարդկանց հուզող մի շարք խնդիրներ կան: Բայց ինձ հուզող խնդիրն ունի ուրիշ բնույթ: Ես տասնվեց տարեկան եմ, ինձ հուզող խնդիրը իմ մասնագիտության մեջ շատ լավ մասնագետ դառնալն է: Եվ հենց դրա համար իմ ամբողջ օրը անցնում է դասեր սովորելով: Սակայն բացի ընտրածս մասնագիտությամբ աշխատելուց, ունեմ ևս մի գեղեցիկ երազանք: Դա դերասանուհի դառնալն է: Եվ հուսով եմ, որ կհասնեմ իմ նպատակներին:

Լուիզա Չոբանյան

***

Հուզվում ենք այն ժամանակ, երբ կրակոցներ են լինում, և բոլորը շատ են վախենում:: Կրակոցների ժամանակ բոլորը մտնում են իրենց ապահով տեղերը: Կրակոցի ժամանակ մեր գյուղում տուն է այրվել:

Աիդա Փարսյան

***

Մեզ շատ են անհանգստացնում կրակոցները: Մարդիկ կրակոցների պատճառով գյուղը լքում են: Մարդիկ իրենց տանը նստած վախենում են, որ ամեն վայրկյան կկրակեն:

Արև Բադալյան

***

Ինձ ամենից շատ հուզում են կրակոցները: Կրակոցները անհանգստացնում են բոլորին: Օրինակ աշակերտներին դա խանգարում է սովորել, բոլորը վախենում են կրակոցներից` ես նույնպես: Մեր գյուղը գտնվում է հակառակորդի գնդակոծության տակ: Կրակոցները խանգարում են մարդկանց աշխատանքին: Օրինակ, խաղողի այգիները, որոնք գտնվում են հակառակորդի տեսադաշտում, մարդիկ չեն կարողանում գնալ մշակել, աշխատել: Ես նույնպես վախենում եմ կրակոցներից: Ամենաշատը նրանից, որ դրանք ինչ-որ մեկին կարող են վնասել: Իմ կարծիքով. սահմանում ապրելը հերոսություն է:

Մարինե Ղահրամանյան

***

Մենք մեծ հաճույքով և առանց վախի հաճախում ենք դպրոց: Մարդիկ մշակում են իրենց խաղողի այգիները: Մեկ շաբաթ առաջ ուժեղ կրակոցներ են եղել Պառավաքար գյուղում, և մահացել են երկու անմեղ բնակիչներ: Մեր գյուղից նույնպես բնակիչներ են մահացել:
Ես ամեն օր գլուխս դնում եմ բարձին երազելով, որ այս ամենը մի երազ է, և երբ ես արթնանամ, ամեն ինչ ավարտված կլինի, և կբացվի մի նոր լուսավոր օր: Ամեն օր քնելիս ես աղոթում եմ Աստծուն, և ես գիտեմ, որ իմ աղոթքները նա կլսի և այնպես կանի, որ կվերջանա այս պատերազմը:
Մեր գյուղում օրեցօր մարդիկ քչանում են: Մի քանի ամիս առաջ գնացին նաև իմ դասընկերուհին և իր ընտանիքը, քանի որ նրանք շատ էին վախենում:
Ամեն կրակոցի ժամանակ մենք գնում էինք իմ ընկերուհու տուն, քանի որ այնտեղ ավելի ապահով է: Ես հուսով եմ, որ մի օր անպայման կավարտվի այս ամենը:

Մերի Շառյան

Ես Աբովյան քաղաքի բնակիչ եմ, և ինձ հուզում է իմ քաղաքի անբարեկարգ վիճակը: Կարծում եմ, որ ոչ միայն ինձ է հուզում, այլև իմ քաղաքի յուրաքանչյուր բնակչի: Քաղաքը անբարվոք վիճակում է, խոտածածկ վայրեր հազվադեպ են հանդիպում, արձանները և հուշարձանները խարխուլ վիճակում են: Իմ քաղաքում բացակայում են բարձրակարգ նորոգված շենքերը, և դրա փոխարեն շատ են հանրակացարանները, որի ամեն մի փոքրիկ սենյակում բնակվում են 6-8 անդամ ունեցող ընտանիքներ: Հույս ունեմ, որ ապագայում քաղաքիս վիճակը կբարելավվի: Հույս ունեմ, որ կկարողանամ հանգիստ շրջել քաղաքիս փողոցներով և հիանալ բարենորոգված արձաններով և շենքերով:
Մի փոքրիկ փաստ էլ կա, որ ինձ հուզում է. դա իմ քաղաքի լուսավորությունն է: Վնասված են գրեթե բոլոր լամպերը, և արդեն երեկոյան ժամերին, նամանավանդ ձմեռը, երբ շուտ է մթնում, պարզապես հնարավոր չի լինում քայլել դրսում, և շատ անգամ մարդիկ վախը սրտում են հասնում տուն, որ ինչ-որ բան չպատահի: Ես էլ եմ այդ մարդկանցից և հազիվ եմ բասկետբոլի պարապմունքից հետո հասնում տուն, որը շատ երկար ճանապարհ է: Կարծում եմ՝ պետք է մեծ ուշադրություն դարձնել լուսավորության հարցերին. այս խնդիրը լուծելով՝ կնվազի գողությունների և այլ հանցագործությունների թիվը:

Սաթենիկ Մնոյան

***

Ինձ մեր առօրյայում հուզում է բնապահպանության հարցը: Շատ են մարդու գործունեության արդյունքում բնության աղտոտման դեպքերը: Բնությունը հիմնականում աղտոտում են արդյունաբերական թափոնները և մեքենաները: Բայց լավ չէր լինի, որ դրանք չլինեին: Եթե մեքենաները չլինեին, տնտեսությունը չաշխատեր, մարդիկ շատ վատ կապրեին, ինչպես հիմա է: Իսկ այն, ինչ վերաբերում է արդյունաբերական թափոններին, ապա դրանց ճիշտ մշակման դեպքում բնությունը չի աղտոտվի: Ինձ հենց այս հիմնախնդիրն է հուզում, քանի որ այն առաջին հերթին վնասում է մեր առողջությանը:

Շուրա Սիմոնյան

***

Վերջերս իմ ծննդավայրում՝ Գեղարքունիքի մարզի գյուղերից մեկում, մի ընտանիք մեկնեց Գերմանիա: Պատճառը` ընտանիքի ավագ որդու հիվանդությունն էր՝ քաղցկեղը: Նրանք, լինելով սոցիալապես ծանր վիճակում, ի վերջո կարողացան հարևանների, բարեկամների օգնութամբ մեկնել, բայց վերջերս տեղեկացա, որ տղան արդեն մահացել է, և պատճառը բուժման ուշացումն էր:
Ինձ հուզում է այս դեպքը և այն փաստը, որ մեր երկրում հնարավոր չէ վաղ շրջանում հայտնաբերել հիվանդությունը, կամ բժշկել այնպիսի հիվանդություններ, որոնց բուժումը միայն արտերկրում է հնարավոր, և որ հնարվորություն կտար այսպիսի դեպքերում ճիշտ ժամանակին սկսել բուժման գործընթացը և ի վերջո փրկել մարդու կյանքը:

Միլենա Հարեյան

***

Ինձ շատ է հուզում կենդանիների պաշտպանությունը իմ քաղաքում: Ես շատ անգամներ եմ ականատես եղել, թե ինչպես են մարդիկ բակերում սպանում կենդանիներին: Կարծում եմ, որ յուրաքանչյուր շնչող էակ ունի իր իրավունքները: Ինչպես մարդիկ, այնպես էլ կենդանիները պետք է պաշտպանվեն միմյանց կողմից: Կարծում եմ՝ կարելի է կենդանիների համար ապաստան կառուցել, որտեղ նրանք ոչ միայն կպաշտպանվեն եղանակի վայրիվերումներից, այլ նաև կկերակրվեն: Ինձ համար իմ քաղաքում կենդանիների համար ապաստան ստեղծելը ոչ թե երազանք է, այլ՝ նպատակ: Ճիշտ է, կենդանիները որոշ չափով անհանգստացնում են մարդկանց, բայց նրանց կյանքից զրկելը այդ հարցի ճիշտ լուծում չէ:
Իմ քաղաքում կա էստրադային և ջազային երաժշտական կենտրոն: Այստեղ շատ-շատերն են հաճախում, ինչպես նաև ես: Սակայն կենտրոնը գտնվում է ոչ այնքան բարվոք վիճակում: Այն գտնվում է հանրակացարաններից մեկի երկրորդ հարկում, և ձմեռները այստեղ շատ ցուրտ է լինում: Շատ կցանկանայի, որ այս հիմնախնդիրը լուծվեր, չնայած էլ չեմ հաճախում այնտեղ: Նաև կցանկանայի, որ այս կենտրոնում անվճար երաժշտական գործիքներ տրամադրվեին, քանի որ շատ երեխաներ հենց այդ պատճառով էլ չեն կարողանում հաճախել:

Շուշան Մելիքյան

Որոշեցի հյուր գնալ հորաքրոջս: Բարձրացա աստիճաններով, մտա տուն ու ի՞նչ տեսնեմ. մեծ աղջիկը համակարգչի առջև էր նստած, իսկ փոքրը՝ հեռախոսով էր խաղում: Նրանք ողջունեցին ինձ, և նստելով իրենց նախկին տեղերը, շարունակեցին իրենց գործը:
Առաջ, երբ համակարգիչներն ու հեռախոսները այդքան տարածված չէին, իսկական ուրախություն էր, երբ ես նրանց տանն էի: Մենք մինչև ուշ երեկո խաղում էինք բակում, իսկ երբ վերադառնում էինք, հորաքույրս բարկանում էր մեզ վրա և արգելում հեռուստացույց դիտել: Այժմ այդ ամենի փոխարեն երեխաներն իրենց ազատ ժամանակն անցկացնում են սոցիալական ցանցերում: Ցավոք սրտի, այդ խնդիրը տարածված է ոչ միայն Հայաստանում, այլև ամբողջ աշխարհում: Երեխաներն իրենց ֆեյսբուքյան, թվիթերյան և սոցիալական այլ կայքերում կատարում են հարյուրավոր և նույնիսկ հազարավոր գրառումներ առողջ ապրելակերպի, իսկական ընկերների, երջանիկ պահերի և շատ այլ բաների մասին: Սակայն հենց իրենք թողել են այդ ամենը իրական կյանքում և համակարգչի էկրանից բացի ոչինչ ո՛չ տեսնում են, ո՛չ էլ ուզում են տեսնել: Շատ անգամներ, երբ ես հրավիրել եմ ընկերներիս բակ՝ խոսելու, խաղալու կամ զբոսնելու, ստացել եմ մի այսպիսի պատախան.
-Ինչա՞ եղել, սենց ասա, հավես չկա դուրս գալու:
Կամ.
-Չէ սաղ երեխեքը ինտերնետում են, խոսում ենք, թող մնա հետո:
Այսպիսի պատասխաններից հետո փողոց դուրս գալու ցանկությունդ կորչում է: Ո՞ւմ հետ զբոսնել, խոսել կամ մի ուրիշ հետաքրքիր բան անել: Ու ինքս էլ մնում եմ ինտերնետում բոլորի հետ, բոլորի նման:
Այսօր ինտերնետից խուսափելն անհնար է դարձել, և դա այն պարզ պատճառով, որ մարդիկ ծուլանում են կատարել պարզ և երբեմն նույնիսկ հաճելի աշխատանքներ: Օրինակ՝ գնումներ կատարել, թատրոն կամ կինոթատրոն գնալ, երեխաներին զբոսանքի տանել և այլն: Այս ամենի փոխարեն մարդիկ պատվիրում են սնունդը, ֆիլմեր դիտում են տանը, իսկ երեխաների զբոսանքներին փոխարինելու են գալիս մուլտֆիլմերը: Ընտանիքի անդամներն սկսում են ավելի քիչ շփվել միմյանց հետ, և ավելի քիչ ժամանակ տրամադրել իրար:
Այս ամենը շատ ցավալի է, և ես կցանկանայի ինտերնետում գրառումներ կատարելու փոխարեն, մարդիկ անմիջական շփման միջոցով կիսվեին իրենց ընկերների հետ:

Վերջերս կարդում էի մեր ժամանակների երիտասարդ գրողների ստեղծագործությունները, ու ասեմ, մեծամասամբ հիասթափություն ապրեցի արդի գրականությունից: Ներկայիս գերագույն խնդիրներից մեկը, որ ինձ հուզում է, դա լճացող գրականությունն է: Նկատել եմ, որ մեր սերունդը բաժանվել է երկու մասի. կարդացողներ և չկարդացողներ: Բայց այստեղ էլ հարցն այն է, թե ընթերցողներն ի՞նչ են կարդում: Ասում են` ազատության դար է, ազատ մտքեր պիտի լինեն, ազատ խոսք, բայց այդ ազատությունն արդեն վերածվում է այլասերության, իսկ վերջինս էլ մշակույթ ու գրականություն չի կարող կերտել: Կարելի է ասել, որ գնալով զարգանում է մի «փողոցային» գրականություն: Երիտասարդները սկսում են հետ մղել հանրահայտ ու անգնահատելի գրողներին ու իրենց ձեռքը վերցնել ինչ-որ պարզունակ, պրիմիտիվ ու հեշտ հասանելի գրքիկներ: Իսկ դրանց հեղինակներն էլ,մի երկու բառ իրար կպցնելուց կարծում են, թե վերջ, մեր անունը մնաց Գրող:
Օրերս տեսա, որ ֆեյսբուքյան մի դեռահաս օգտատեր իր էջում փնովել էր Հեմինգուեյի ստեղծագործություններից մեկը, այն համեմատելով բրազիլական սերիալի հետ: Շոկի մեջ էի… Դու գոնե նորմալ կարդացե՞լ ես, հասկացե՞լ ես, որ մի հատ էլ նման բան ես գրում, առանց մտածելու այդպես կոպիտ ես արտահայտվում, համաշխարհային արժեք ես ոտնահարում: 
Նմանօրինակ երևույթների պատճառները շատ են. անգրագետ ծնողներ, վատ շրջապատ, անգամ ուսուցիչներ: Պիտի մարդկանց ճիշտ գրականություն հրամցնես, պիտի նրանց ամեն բան ճիշտ մեկնաբանես, որ նման փաստի առաջ չկանգնես:
Այս հարցն ինձ վաղուց մտածելու տեղիք էր տվել: Շատ եմ ուզում, որ նորելուկ գրողները, մինչև իրենց խզբզանքը հանրությանը հրամցնելը մի լավ ծանր ու թեթև անեն, ցույց տան փորձառուներին, խորհուրդներ ընդունեն, նոր միայն իրենց համարեն գրող: 
Իհարկե, կան նաև արդեն ամուր քայլեր անող երիտասարդներ: Խոսքս բոլորին չի վերաբերվում:



Ինձ հուզում է մերօրյա պատանիների ինքնահաստատվելու և ինքնագնահատականը բարձր պահելու խնդիրը, հանուն որի ընկնում են տարբեր շրջապատներ, սկսում են ծխել և խոսել ոչ պատշաճ հայերենով:
Իմ դասարանում կան մի քանիսը, ովքեր նույնպես փոքր տարիքից սկսել են իրենց այդպես պահել, և չնայած նրան, որ գիտակցում են, որ դա անօգուտ է և վնասակար, չեն կարողանում դուրս գալ այդ ամենի միջից: Մնացածն էլ, ովքեր փորձում են հեռու պահել իրենց այդ ամենից, այդպիսի տղաները ճնշում են գործադրում և ծաղրական խոսքերով վիրավորում նրանց ինքնասիրությունը:
Նման իրավիճակներից խուսափելու համար, իմ կարծիքով պետք է հատուկ դասընթացներ անցկացնել մարդկանց մտածելակերպը փոխելու համար:

Էսթեր Մանուկյան

***

Ինձ հուզում է իմ շրջապատում օրեցօր ահագնացող աղքատությունը:
Շատ երեխաների համար սեպտեմբերի մեկը և դրան նախորդող մի քանի օրերը երջանիկ օրեր են, քանի որ նրանց համար գնում են նոր հագուստ, պայուսակ և այլ իրեր: Սակայն մի ստվար զանգվածի համար այդ օրը այնքան էլ երջանիկ չէ, քանի որ կարիքի պատճառով շատ ծնողներ չեն կարողանում իրենց երեխաներին կրթության տալ: Երեխաները երազում են դպրոց գնալ, կրթվել, շփվել իրենց հասակակիցների հետ:
Մի ընկեր ունեի, որի հետ ծնված օրվանից միասին էինք մեծացել: Երբ առաջին անգամ դպրոց պետք է գնայինք, ծնողներս ինձ գնել էին այն ամենը, ինչ անհրաժեշտ էր:
Մի օր էլ սովորականի պես խաղում էինք, երբ նրան հարցրի.
-Անի, ծնողներդ քեզ ի՞նչ նոր իրեր են գնել դպրոցի համար:
Անին մի պահ նայեց աչքերիս, հետո գլուխը թեքեց և ցածր ձայնով շշնջաց.
-Գիտե՞ս, Լիլ, ես այս տարի չեմ կարող դպրոց գալ:
-Բայց ինչո՞ւ, չէ՞ որ մենք երազում էինք միասին սովորել:
Անին որոշ ժամանակ լուռ էր, գլուխը կախել էր, և ես հանկարծ նկատեցի արցունքի մի կաթիլ գլորվեց և ընկավ նրա դողացող ձեռքերի վրա: Նա պատասխանեց.
-Լիլիթ, ես դպրոց չեմ գալու, որովհետև չունեմ նոր հագուստ, պայուսակ, տետրեր, գրիչեր…
Ես լռեցի…
Այդ օրվանից շատ տարիներ են անցել, և ես հիմա հասկանում եմ Անիին, նաև հասկանում եմ, որ այդ ժամանակ շատ դժվար ու ցավոտ էր նրա համար:

Լիլիթ Վարդանյան

***

Ինձ շատ է հուզում այն, որ փողոցում ինձ մոտենում են շատ տարեց մարդիկ և գումար մուրում: Ես չեմ ցանկանում տեսնել այդ տարեց մարդկանց փող մուրալիս, որոնք, համոզված եմ, բոլորը շատ լավ մարդիկ են, և ժամանակին աշխատել են մեր երկրի համար: Այսօր նրանք ուղղակի ցանկանում են պետությունից աջակցութուն ստանալ, տաքուկ տուն և սնունդ ունենալ:
Մենք մեր դպրոցի տնօրեն ընկեր Քեշիշյանի հետ գնացել էինք ծերանոց: Ես շատ ազդվել էի, երբ տեսա միայնակ ծերերին լացելիս: Նրանք ասում էին. «Էրեխե՛ք ջան, խնդրում ենք, չթողնեք ձեր տատիկ-պապիկներին, ծնողներին դրսերում, մեղք են»: Դա ինձ մեծ ցավ է պատճառում:
Նաև ես խնդիր եմ համարում այն, որ այդ ծերերի մեջ կան պատերազմի վետերաններ, որոնք ժամանակին կռվել են հանուն հայրենիքի, իսկ հիմա ստանում են այնքան փոքր թոշակ, որը չի հերիքում անգամ կոմունար վճարների համար, և նրանք ստիպված մնում են սոված:
Ես կցանկանայի բարձրացնել մի հարց, որը ինձ նույնպես շատ է հուզում: Մեր դպրոցը շատ վատ է ջեռուցվում, և ես ստիպված եմ լինում դասերին նստել վերարկուով: Քանի, որ ես դասերին նստում եմ վերարկուով, վերարկուս շատ շուտ է կեղտոտվում, ստիպված եմ լինում գոնե շաբաթը մեկ լվանալ:
Ինձ թվում է, ես ճիշտ եմ անում, որ տեղեկացնում եմ այս մասին, քանի որ 17.am-ում չկան արգելված թեմաներ:

Լիոնելլա Սարգսյան

***

Ինձ հուզում է ժամանակս: Ժամանակը այնքան արագ է անցնում, որ ոչինչ չեմ հասցնում, երբեմն մտածում եմ, որ ժամանակը այնքան թանկ է, որ չեմ ուզում այն անիմաստ վատնել: Երբեմն մեղադրում եմ ինձ, որ չեմ հասցնում որոշ բաներ ասել, նրա պատճառով, որ ժամանցին և հանգստին միգուցե շատ ժամանակ եմ տրամադրում:
Աչքս թարթում եմ, և արդեն օրը մթնում է, շաբաթը, ամիսը վերջանում է, իսկ ես մեծանում ` կարծես բացթողումներ անելով, կարևոր բաներ չեմ անում:
Ժամանակը երբեք չես կարող հետ բերել, շատ է լինում, որ ափսոսում եմ անիմաստ անցկացրած իմ ժամանակի համար և ցանկանում եմ հետ տալ ժամանակը: Մտածում եմ, որ երբ մեծանամ, միգուցե ափսոսեմ, որ ժամանակին ինչ-որ բան չեմ արել:
Չեմ սիրում ափսոսել, դրա համար էլ ուզում եմ այնպես պլանավորել ժամանակս, որ հետո չափսոսեմ:

Լուսինե Արևյան