Շենքի տանիքում

Լուսանկարը՝ Նելլի Խաչատրյանի

Լուսանկարը՝ Նելլի Խաչատրյանի

-Նելլի՞, հետաքրքիր ա ինչի՞ մասին ես մտածում,- հարցրեց մայրս, նկատելով որ արդեն 5 րոպե է հայացքս մի կետից չեմ կտրում:

-Դու մեր շենքի տանիք բարձրացած կա՞ս,- լուրջ տոնով հարցնում եմ մորս։

-Չէ, ինչ գործ ունեմ տանիքում,- հարցի տարօրինակությունից զարմացած, մի քիչ մտածելուց հետո ասաց մայրս։

-Մամ, քանի՞ տարի է ապրում ես այս շենքում,- շարունակում եմ հարցաքննությունս։

-Դե, 15 կլինի, ինչի՞։

-Ու 15 տարի ապրելով այս շենքում, քեզ երբեք չհետաքրքիրց թե ինչ կա մեր շենքի տանիքում,- ասացի  այնպես, կարծես մայրս հանցանք էր գործել կամ  գիտեր, որ տանիքում ոսկի կա, բայց չի գնացել տեսնելու:

Այսպես մի քանի օր անընդհատ մտածում եմ մեր շենքի տանիքի մասին: Մի օր երբ, Սյուզիի հետ նստած էինք բակում( Սյուզին նաև իմ շենքակիցն է), առաջարկում եմ.

-Արի բարձրանանք տանիք:

-Արի,- շատ հանգիստ կերպով պատասխանում է Սյուզին:

-Երբ,- հարցնում եմ:

-Կիրակի:

Երկուսով նայում ենք աստղազարդ երկնքին… Մի րոպե լռություն… Այդ մի րոպեում երկուսիս մտքում ինչ մտքեր ասես չեն անցնում։ Ամեն օր բարձրանալ տանիք, ներկել, հարմարություններ ստեղծել, դա կլինի մեր թաքուն անկյունը և այլ ցնորված մտքեր, երբ երկնքից իջնելով իրար ենք նայում և սկսում ոգևորված պատմել մեր պլանները:

Գալիս է  սպասված կիրակի օրը, սակայն հանգամանքների բերումով չի ստացվում իրագործել մտածված չարաճճի պլանը: Հաջորդ օրը դասարանում պայմանավորվում ենք, որ տուն գնալու փոխարեն, կբարձրանանք տանիք: Այսպես էլ անում ենք: Մոտենում ենք տանիք տանող աստիճաններին.

-Ես առաջինը կգնամ,- ասում է Սյուզին և բարձրանում: Նրան հետևում եմ ես: Ակընկալիքները… Արդարացված չէին: Չգիտեմ, թե մենք ինչ էինք սպասում, բայց այնտեղ բավականին կեղտոտ ու փոշոտ էր, գետինը հող ու ավազ էր, իսկ փայտերի վրա՝ սարդոստայններ: Մի վայրկյանում հոդս ցնդեցին մեր երազանքները, բայց կարևորը՝ մենք տանիքում էինք:  Սկսում ենք զննել, հետո անցքով դուրս ենք գալիս տանիքի վրա ու սկսում նայել Ճամբարակին վերևից:

-Մեկը լիներ մեզ նկարեր,- մտածում ենք մենք: Բայց լավ, ինչ արած, դիմում ենք ամենազոր սելֆիի օգնությանը:

Լուսանկարը՝ Նելլի Խաչատրյանի

Լուսանկարը՝ Նելլի Խաչատրյանի

Տանիքի վրա նստելուց, նկարվելուց հետո որոշում ենք արդեն գնալ տուն:

-Վայ Սյուզ, եստեղով էլ կարող ենք միանգամից մյուս շքամուտքով իջնել,- մեծ հայտնագործություն արած կանչում եմ Սյուզիին:

Ցանկանում ենք իջնել, բայց ձայներ ենք լսում, ինչ որ մեկը բարձրանում է, հետո կանգնում է ու նայում վերև…Երևի մեզ լսել է: Որպեսզի մեզ աննորմալի տեղ չդնեն, որոշում ենք տանիքից իջնել այն ժամանակ, երբ մեզ չեն տեսնի: Մի քանի րոպե սպասում ենք, երբ.

-Ո՞վ կա այդտեղ, ի՞նչ եք անում,- բարձրանալով տանիք վախեցած հարցնում է մեր կողքի շքամուտքի վերջին հարկում ապրող տիկին Գայանեն:

-Տիկին Գայան, ես ու Սյուզին ենք, ուղղակի բարձրացել ենք տանիք, բան չենք անում,- հեռվից պատասխանում եմ ես:

-Նելլի դու ես, այ աղջի, սիրտս սկսել էր հազարի տակ աշխատել, ես էլ ասում եմ ինչ ձայներ են։ Էս էքստրիմի պակաս ունեիք,- սկզբից մի քիչ բարկացած, հետո ծիծաղելով ասաց տիկին Գայանը,- եկեք, եկեք օգնեմ իջնեք:

Չհրաժարվեցինք առաջարկված օգնությունից, որովհետև իջնելը կարող էր մի քիչ վտանգավոր լիներ: Իջանք, ներողություն խնդրեցինք վախեցնելու համար և դուրս եկանք (արդեն մեր շենքի մյուս շքամուքով):

-Նելլի՞, էս խի՞ եք էստեղից իջնում,- զարմացած հարցրեց եղբայրս, ով դասից գալիս էր տուն:

-Է… Այ Դավո, գոնե շուտ գայիր, ասեինք`մեզ նեքևից նկարեիր,- ծիծաղելով ասաց Սյուզին, իսկ Դավիթը այդ ընթացքում փորձում էր լուծել այն հանելուկը, որին ականատես էր եղել քիչ առաջ:

Օձունի երիտասարդներին հուզող խնդիրները

Լուսանկարը՝ Էրիկ Խեչումյանի

Լուսանկարը՝ Էրիկ Խեչումյանի

Ինձ հուզում է մի աղջիկ, ով ոտքից կաղ է: Նրա ձախ ոտքի ոսկորը ուղղակիորեն չկա, նա շատ դժվարությամբ է քայլում, բայց ինքն իր ոտքով է գնում դպրոց: Նա հանրահայտ նկարիչ է և շատ բարի է:

Աիդա Ասրյան
Այս պահին ինձ ամենահուզող հարցը այն է, թե ինչ է կատարվում մեր սահմաններում, արդյոք խաղաղ է այնտեղ դրությունը: Շատ եմ ուզում մի օր լինեն Հայկական բանակում ծանոթանալ իրավիճակին և լուսաբանել այն: Ինձ հուզում է նաև այն հարցը, թե ինչու Հայաստանում չեն թողնում, որ աղջիկները նույնպես ծառայեն, միթե մտածում են, որ աղջիկները չունեն կամքի ուժ:

Արմինե Կոստանդյան
Մեր դասարանում կան աշակերտներ, ովքեր ֆինանսապես անապահով են և դառնում են ծաղրի առարկա: Կուզենայի փոխել վերաբերմունքը  նման երեխաների հանդեպ:

Գայանե Աբգարյան
Ինձ հուզում է բնության և շրջակա միջավայրի մաքրությունն ու բարեկեցությունը: Անտառների հատումն ու արևի ճառագայթներից այրումը: Սակայն եթե անտառը չհատեն չեն կարող տաքացնել իրենց բնակարանները և քանի որ այստեղ նոյեմբերից կսվում է ձմեռային մեղմ ցուրտ անտառահատումը սկսում են դեռ աշնան սկզբից:

Լյովա Մայիլյան
Շատ գեղեցիկ բնակավայր ունեմ ես: Անկրկնելի բնությունը, որը ոչ ոք չի փորձում պահպանել: Օրեր առաջ մի երիտասարդ պատանի մաքրում և վերանորոգում էր մեր գյուղի պուրկներից մեկը և իմ զարմանքին չափ չկար՝ այն էլ առանց պատճառի:

Հուզող հարցերս՝ ինչու է կյանքն այնքան բարդ, որ մայրս աշխատում է մաքրությունը վայելելու փոխարեն: Ինչու՞ է մեզ ամեն ինչ այսքան դժվար տրվում: Ու՞ր է կորել բարությունը, մաքրությունը, անկեղծությունը: Ինչու՞ փողոցում քայլող մարդկանց դեմքին ժպիտ չկա, ով է գողացել այն, մեր պաշտոնյաները, որոնք մոռացել են, որ գյուղում էլ մարդիկ դեռ ապրում են:

Նելլի Չախկոյան
Ինձ ավելի շատ հետաքրքրում է մեր գյուղի վիճակը, թե որքան պետք է այսպես շարունակվի: Ես ուզում եմ խոսել Օձունի կյանքի մասին: Եթե մենք բացառենք եկեղեցին, ապա ոչ մի վայր չկա, որտեղ մարդիկ կարող են հավքվել, շփվել, և իրենց օրն ավելի հետաքրքիր անցկացնել: Եթե այստեղ ավելի շատ անցկացվեին  միջոցառումներ, լիներ գոնե մեկ սրճարան, վստահ եմ, որ մարդ տնից դուրս գալու ժամանակ իրեն հարց չէր տա թե ուր գնա: Ես կարող եմ ասել, որ այս պահին գյուղը քնած է, և չկա մեկը, որ նրան արթնացնի, ու թե ինքան է սա շարունակվելու՝ չգիտեմ:

Ռուզան Մայիլյան

Մեր գյուղում մաքրության հարցը այնքան էլ չի լուծված: Ճիշտ է աղբահանություն կատարվում է շաբաթը մեկ անգամ, բայց միևնույնն է մայթեզրերին, ճանապարհներին միշտ թափված է պաղպաղակի թղթեր, ծխախոտի տուփեր, պոլիեթիլենի տոպրակներ: Դրա համար կուզենայի, որ յուրաքանչյուր մարդ աղբը նետելուց առաջ գիտակցի իր արարքի տհաճությունը:

Սոնա Թամազյան

Ես գնում եմ հայրենիք և վերադառնում հայրենիք

Արդվին… Արդեն հարազատ դարձած հնչյուններ…

Վրաստանից Թուրքիա սահմանին տեղի ունեցած հետաքրքիր ու զվարճալի արկածներից հետո, ինչի ընթացքում ուղիղ մեկ ժամ սպասումների մեջ էինք, մի թուրք և մի ադրբեջանցի շատ կենսուրախ ու գրագետ ձևով մեզ օգնում էին, նույնիսկ մեր ազգությունը իմանալուց հետո… Այդ արկածներից հետո հայտնվեցի օտար երկրում, որը չնայած պատմականորեն իմ հարազատ հողն է, իմ նախնիների երկիրը… Հարազատության կարոտով լցված անհասկանալի սպասումներ ունեի: Անհասկանալի, որովհետև, իսկապես, չգիտես, թե ինչ սպասես… Մի կողմից` գտնվում ես քո ազգի թշնամու երկրում, մյուս կողմից` եկել ես քո ապուպապի հարազատ քաղաքն այցելելու, ինչին այնքան սպասում էիր, հաշվի առնելով նաև այն, որ անչափ կարոտել ես հենց քո սեփական հարազատ քաղաքը ու ընդհանրապես ցանկացած հայկական բան…

Արդվինը փոքրիկ, շատ գեղեցիկ քաղաք է, վեր ու վար ճանապարհներով, քանի որ գտնվում է սարի վրա: Մի սիրուն սարի վրա, որ մեր հայկական սարերից ոչնչով չի տարբերվում…

Արդվին քաղաքի խորհրդանիշը երկու իրար դեմ դիմաց մարտական կանգնած ցուլեր են: Դա մենք հասկացանք հուշանվերներ գնելիս: Ցուլ… Միակ հարազատ ու հետաքրքիր ասոցիացիան ցլի հետ ինձ համար այն է, որ ցլի ամսում եմ ծնվել…

Արդվին… Արդեն վաղուց հարազատ դարձած հնչյուններ… Ինչքա՜ն եմ լսել այս քաղաքի մասին: Ու հավատս չի գալիս, որ ոմանց համար սա ընդամենը մի քաղաք է Թուրքիայում, իսկ տեղացիների համար՝ իրենց հարազատ քաղաքը: Շատ տարօրինակ է այդ հարազատ բառի կողքին տեսնել ինչ-որ անհասկանալի թուրքական բառեր փողոցի ամեն խանութի կամ բանկի վրա:

Իսկ տեղացիները կյանքում չեն պատկերացնի ու չեն հավատա, թե էս մարդիկ ինչո՞ւ են եկել էստեղ ու ի՞նչ են անում… Իրենց համար տարօրինակ է… Զարմացած ու տարօրինակ հայացքներով նայում են, որ մի ընտանիք եկել է իրենց քաղաք ու, չգիտես թե ինչու, լուսանկարում է իրենց տները, փողոցները, քաղաքը, որտեղ իրենք ապրում են, գնում են գործի, առևտուր են անում, հանդիպում են իրենց ծանոթներին ու ընկերներին, որտեղ անցնում է իրենց առօրյան: Չեն հավատա, թե ինչու ենք մենք հուշանվերներ գնում ու այնքան հետաքրքրված ենք, որ ոչինչ չի խանգարում քաղաքն ավելի ու ավելի ուսումնասիրել…

Ու մի պահ իսկապես զգացի այդ ցավը, այդ ողբերգության, դժբախտության հետևանքը, այդ օտարացումը: Քոնը արդեն քոնը չէ, ու ոչ ոք չի էլ հիշում այստեղ, որ սա պիտի քոնը լիներ…

Ես պատկերացրի, որ կարծես թե, զուգահեռ իրականության մեջ լինեմ: Որ ժամանակի մեջ մի բան փոխվել է, ու եթե պատմությունը ունենար այլ զարգացում, Արդվինը կարող էր լինել նաև իմ հարազատ քաղաքը: Սակայն բավական ժամանակ այս քաղաքում անցկացնելուց հետո, կենտրոնում ու տարբեր այլ փողոցներում զբոսնելուց ու սարի վրայից բացվող տեսարանը վայելելուց հետո, նույնիսկ այստեղ ճաշելուց հետո ես, հասկացա… Հասկացա, որ նույնիսկ եթե պատմությունը այլ զարգացում ունենար, ու մենք զերծ մնայինք այսօրվա տխուր իրականությունից, Արդվինը իմ ապուպապի հարազատ քաղաքն է, բայց ոչ իմ: Իմ հարազատը այն քաղաքն է, որտեղ ապրում եմ, որտեղ ապրում է ընտանիքս, սիրելի մարդիկ, որտեղ գիտեմ ամեն ինչ, բայց միևնույնն է՝ միշտ մոլորվում եմ, որտեղ սիրում եմ փողոցները, այգիները, ու որը ես գժի նման կարոտել եմ…

07.08.15 12:00

Ես չգիտեմ, թե ինչպես է արարվել աշխարհը, չգիտեմ, թե ինչպես հայտնվեց մարդկությունը: Ինքս ինձ այդ աստիճան իմաստուն երբեք չեմ համարել որևէ բան ստույգ ու համոզված պնդելու համար: Միշտ կարծում էի, որ քրիստոնեությունն էլ պարզապես կրոններից մեկն է, որ անձամբ ինձ համար լեգենդ է, հանճարեղ մի լեգենդ, բայց լեգենդ այնուամենայնիվ… Այդ իսկ պատճառով, ճիշտն ասած, ինձ լիարժեք քրիստոնյա չեմ համարել: Սակայն երբ տեսա ինձ համար մինչև այսօր անհայտ ու թաքնված աշխարհի մի փոքր մասնիկ… Երբ տեսա ուրիշ կրոն… Մոտիկից, ներսից ու իրականության մեջ… Ու թե ինչ էի զգում ես այդ ամենը տեսնելիս… Ես մի տեսակ զգացի, որ կրոնն էլ ազգության պես արյունով է ժառանգվում…

Նամակ հայ զինվորին

Կռիվներում ընկան նրանք.
Ամեն մեկը՝ մի տան ճրագ,
Ամեն մեկը՝ մի մոր որդի,
Ամեն մեկը՝ մի աղջկա
Երազանքը անապական,
Կնոջ՝ սերը, հոր՝ ապագան…
Ամեն մեկը՝ անգիր մի վեպ,
Ամեն մեկը անգին մի կյանք…

Պարույր Սևակ

Լուսանկարը՝ Մարինե Հովհաննիսյանի

Լուսանկարը՝ Մարինե Հովհաննիսյանի

… Իմ բանակային ընկե՛ր… Անասելի անհանգիստ եմ քեզ համար։ Հատկապես, երբ լսում եմ վերջին նորությունները, տեղեկանում սահմանի լարված դրության մասին, շատ եմ ուզում, որ շուտ տուն վերադառնաս։ Հիշում եմ՝ դեռ գնալուցդ առաջ էլ, երբ տխրում էի, միշտ ասում էիր.

-Տրամադրությունդ բարձր պահի, հիշի, որ մենք կանք, տղա ենք ծնվել, որ ձեզ համար ծառայենք…

Ասում էիր.

-Իմ ծնողների, ձեր խաղաղության համար կգնամ, կկռվեմ… Մի մտածի, ամեն ինչ լավ կլինի…

Հիմա էլ ասում ես. «Հանգիստ եղիր, էսօր արդեն հանդարտվել ա իրավիճակը»…

Երբեք այսքան մոտ չեմ զգացել պատերազմի վտանգը… Մտքերն ինձ հանգիստ չեն թողնում, երբ հիշում եմ, թե ինչ ուրախ էիր խոսում ապագա ուսմանդ, աշխատանքիդ մասին, աչքերումդ՝ ապրելու կրակ, մտքումդ՝ նվիրական նպատակներ՝ ինձ էլ խրատում էիր լավ սովորել։

Ցավում եմ, որ ստիպված թողել ես երազանքներդ ու գնացել դիրքեր՝ երկրների «տերերի» պատերազմին։ Ինքդ էլ ասում էիր, որ «սահմանից այն կողմի» զինվորն էլ սովորական մարդ է, ձեզ նման, ու մեղք չունի, որ իրեն հրամայում են ոչնչացնել դիմացինին… Իրենք էլ չեն ուզենա պատերազմել, բայց հրամանին պարտավոր են ենթարկվել…

Երանի այսուհետ զինվորին ճանապարհելիս առանց երկմտելու ասվի. «Մինչ նոր հանդիպում»։ Ես խաղաղություն եմ երազում։ Ուզում եմ, որ անվտանգ տուն վերադառնաս…

Սևքարի լարված օրերը

Լուսանկարը՝ Տիգրան Քոքոբելյանի

Լուսանկարը՝ Տիգրան Քոքոբելյանի

Ադրբեջանական զինուժը ռմբակոծում է Տավուշի սահմանային գոտում գտնվող գյուղերը: Բոլորը խոսում են,  քննարկում, բայց ամենավատն այն է, որ  ճիշտ տեղեկություն չունենալով, ստեղծվում է ավելորդ խուճապ: Այս անգամ գնդակոծության կենտրոնում հայտնվեց նաև  Սևքար գյուղը՝ իմ Սևքարը: Թշնամին ականանետեր էր նետում գյուղի վրա, կրակոցներ արձակում: Սրանք արդեն սովորական են մեր՝սահմանապահ ժողովրդիս համար: Գնդակոծության օրը գտնվում էի Իջևանոմ: Գիշերը տասնմեկի կողմերն էր: Ընկերուհիներս գրում են.

-Սուս, ո՞նց ես:
-Լավ, դո՞ւք:
-Մենք այդքան էլ լավ չենք, կրակոցներ են, գյուղը գնդակոծում են, մի քանի տներ են վնասվել:
Չեմ կարող ասել, թե ինչ հաճախությամբ սիրտս սկսեց բաբախել: Բա մերո՞նք: Միանգամից զանգահարեցի մայրիկին ու հարցրեցի, թե ինչ է կատարվում: Մայրս էլ ասաց, որ կրակում են, ականանետեր նետում գյուղի ուղղությամբ: Գյուղացիներ կային, որ հեռացել էին տներից՝ ապահովությունից ելնելով: Երեխաներին էին տեղափոխել:
Հաջորդ օրը գնում եմ համալսարան: Բոլորս քննարկում ենք, վերլուծում իրավիճակը: Ուրիշ գյուղերի վրա էլ էին կրակել, բայց բոլորս էլ հույս ունեինք, որ շուտով կավարտվի: Բա մեր տղե՞րքը, որ կանգնած են սահմանին: Նրանք լավագույն տղերքն են, որ ծառայում են: Նրանց շնորհիվ է, որ սևքարեցիներն ու ընդհանրապես սահմանապահ ժողովուրդը չեն լքում իրենց տներն ու պատրաստ են զենք վերցնել և  դուրս գալ թշնամու դեմ:
Իրավիճակին ծանոթանալու համար գյուղ էին այցելել ՀՀ վարչապետ Հովիկ Աբրահամյանը, Պաշտպանության նախարար Սեյրան Օհանյանը,  Տարածքային կառավարման և արտակարգ իրավիճակների նախարար Արմեն Երիցյանը, Տավուշի մարզպետ Հովիկ Աբովյանը և  այլք: Նրանք տեսան սևքարեցու անկոտրուն կամքն ու պատրաստակամ լինելը: Տեսան, որ սևքարեցին չի վախենում թշնամուց ու անհրաժեշտության դեպքում պատրաստ է կանգնել իր զինվորի կողքին:
Լարվածությունը գնալով թուլանում է: Սահմանը կարծես խաղաղվում է: Աղոթենք, որ այդպես էլ լինի, կորուստներ չունենանք, մեր սահմանն ամուր լինի, մեր զինվորն ու բանակը՝ հաղթանակած:

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Տարօրինակ երազանք

-Վաղը Քրիստինեի ծնունդն է, ի՞նչ ենք անելու:

-Էսօր դասերից հետո կմնանք, մի բան կմտածենք,- որոշում ենք ընկերուհիներով:

Դասերը ավարտվում են, և մենք փորձում ենք ամեն ինչ անել, որպեսզի Քրիստինեն առանց որևէ բան կասկածելու գնա տուն: Ստիպված վերցնում ենք պայուսակները և դուրս գալիս դպրոցից, մի քիչ գնում, նկատելով, որ Քրիստինեն անհետացավ մեր տեսադաշտից, նորից վերադառնում դպրոց: Մենք մտանք դպրոց, անգամ չկասկածելով, որ այդ օրը մեզ բազմաթիվ արկածներ է խոստանում:

Սկսում ենք մտածել, որոշում ենք հումորային շնորհավորանք գրել և յուրօրինակ կերպով այն ներկայացնել: Անցնում ենք աշխատանքի… Թերթի ձևավորման համար սկսում ենք մտնել դասարաններ և ինչ-որ փայլփլուն բան փնտրել: Չգիտես ինչու, սկսում ենք մեզ շատ խորհրդավոր պահել, ընդամենը մի փոքր փայլ պոկելու համար պահակներ ենք կանգնեցնում դռների մոտ, մի շշուկ լսելու դեպքում մտնում սեղանների տակ, մի խոսքով, ես այդ պահին ինձ զգում էի իսկական հանցագործ:

Այս ընթացքում եղանակը որոշում է Ճամբարակին մատուցել «հաճելի անակնկալ»:  Սկսում է կարկուտ… Կարկուտ, այն էլ ինչպիսի մեծության: Ուղղակի ասեմ, որ այդ կարկուտից ջարդվել են բազմաթիվ մեքենաների ապակիներ ու տանիքիներ: Սա ուղղակի պատկերացման համար:  Իսկ այդ ժամանակ մենք գտնվում էինք դպրոցում: «Մամայիս կասես, որ ես իրեն շատ եմ սիրում» , -մոտավորապես այսպիսի խոսքերով արդեն իրար հրաժեշտ էինք տալիս: Ու այդպես վախի մեջ անցկացնում ենք ևս կես ժամ…Արդեն ժամը 5-ն է, աշխատանքը ավարտել ենք և կարող ենք գնալ տուն:

-Պատկերացնո՞ւմ եք դպրոցի դռները փակ լինեն,- ծիծաղելով ասում է Լաուրան:

-Դպրոցի դուռը փակ ա,-լուրջ տոնով ասում է Էդիտան:

Իհարկե, մենք դա ընդունում ենք հումորով, բայց… Վերջապես կատարվեց մեր մանկության երազանքներից մեկը. մենք փակված ենք մնացել դպրոցում: Համաձայն եմ, տարօրինակ երազանք է: Դե, սկզբի րոպեները մենք, չգիտեմ ինչու, սկսեցինք ծիծաղել, բայց հասկանալով լրջությունը, սկսեցինք հիշել մեր տեսած ֆիլմերը: Առավելապես հիշեցինք գաղտնի գործակալների մասին կինոները… Դե, հասկացաք` ինչ միջոցներ սկսեցինք մտածել դպրոցից դուրս պրծնելու համար, բայց քանի որ պարան, լազեր արձակող շրթներկ, թռչող կոշիկներ և նմանատիպ իրեր չգտանք, որոշեցինք զանգել ամենազոր ՆՐԱՆ:

-Մամ, դպրոցում ենք մնացել, մի բան արա,- զանգում եմ մայրիկիս, իհարկե նրա ռեակցիան…տագնապալի էր,  բայց հեռախոսը անջատելով մայրս զանգում է մեր դպրոցի հաշվապահին, նա էլ իր հերթին զանգում է տնօրենին, իսկ տնօրենը զանգում է պահակին: Մի խոսքով, երեք աշակերտով խառնում ենք բոլորին:

Հեռվից պահակին տեսնելով ընդունում ենք մարտական կեցվածք, հասկանալով, որ նա իհարկե, չի շոյի մեր գլուխը:

-Երեխեք ջան, հո չե՞ք վախեցել: Մենակ էսօր եմ շուտ տուն գնացել, տեսեք` ինչ եղավ,- դպրոցի դուռը բացելուց հետո  անհանգստացած հարցրեց մեր պահակը: Մենք նրան հանգստացրինք և պատրաստվում էինք դուրս գալ դպրոցից, երբ մեքենայով եկան մեր դասատուներից ոմանք: Նրանց էլ հանգստացրեցինք և գնացինք տուն:

Իհարկե, միշտ ծիծաղելով ենք հիշում այդ օրը, բայց  կարևորը, կարող ենք ասել, որ մենք մի օր մնացել էինք դպրոցում փակված, կատարվել է մեր մանկության երազանքը… Տարօրինակ երազանք է:

Ես նկարել եմ սովորում

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Մոտ մեկ տարի առաջ Օձունում բացվեց նկարչական խմբակ: Նկարչական խմբակի վարիչը, ուսուցչուհին Սվետա Ջավարյանն է: Ես մեկ տարի է արդեն հաճախում եմ: Շատ բան եմ սովորել: Նկարչության տեխնիկան այդքան էլ հեշտ չէ, բարդ է նկարել այնպիսի նկարներ, որոնք դու դեռ չես ուսումնասիրել:

Նկարում ենք տարբեր նկարչական գործիքներով` մատիտվ, վրձինով, գուաշով, ածուխով  ու յուղաներկով: Շատ դժվար է յուղաներկով նկարելը` հատկապես հայտնի նկարիչների նկարներից:

Յուղաներկով նկարելիս պետք է օգտագործել ձեթ, վրձին և ամենակարևորը, յուղաներկ:

Գուաշով նկարելը հեշտ է, անկախ նկարի ձևից: Գուաշով նկարելու համար պետք է վրձին և թուղթ: Ածուխը այնքան էլ բարդ չէ, պետք է ածուխը թղթով մեկ քսել և ռետինով ջնջել:

Ես ամենաշատը սիրում եմ նկարել մատիով, այսինքն` գծանկար: Նկարչի մասնագիտությունը շատ լավ մասնագիտություն է: Նկարիչները շատ բարձունքների են հասել, օրինակ հայ նկարիչներից Մարտիրոս Սարյանը և Մինաս Ավետիսյանը:

Նկարչական խմբակ հաճախելը մեկ-երկու տարի այնքան էլ երկար ժամանակ չէ,  բայց շատ բան կսովորենք:

Սվետա Ջավարյանը շատ լավ ուսուցչուհի է, և նրանից շատ բան կարելի է սովորել, և մենք սովորում ենք:

Նկարչական խմբակում նկարում ենք գեղանկար, բնանկար և գծանկար: Կատարվում են շատ ցուցահանդես-վաճառքներ և ուղղակի ցուցահանդեսներ: Կազմակերպում ենք բազում էքսկուրսիաներ, որտեղ նաև նկարում ենք տեսարժան վայրերը: Վերջերս կազմակերպվել էր ցուցահանդես «Լոռվա տեսարժան վայրերը» թեմայով: Նկարներից էին` Օձունի եկեղեցին, խաչքարերը, Դսեղի լիճը և այլն:

Կարևորը ճիշտ ընտրությունն է

Երբ մտածողությունդ փոքրիշատե հասունանում է, ու սկսում ես լրջորեն մտածել ապագայիդ մասին, իրենց լուծմանն սպասող խնդիրների շարքում առաջին տեղում իր դիրքերն է ամրապնդում ապագա մասնագիտության ընտրության հարցը։ 

Իհարկե, ես ևս առիթ եմ ունեցել դեմ առ դեմ կանգնելու այս խնդրին (այսուհետ նրան կանվանենք «Կամակոր») և պարտավորված եմ եղել ընդունել ինձ համար «ճակատագրական» որոշում։ Կամակորը փորձում էր ինձ պարտադրել իր քմահաճույքները՝ խոսելով մե՛կ հարազատներիս, մե՛կ ուսուցիչներիս, մեկ էլ՝ ընկերներիս լեզվով։ Կենսաբանության ուսուցչուհուս, հարազատներիս ու ընկերներիս աչքերում ես լավ բժիշկ էի երևում, հայոց լեզվի ուսուցիչներս  ապագաս տեսնում էին գրականության քառուղիներում կամ լրագրության ոլորտում։ Իսկ Կամակորը երևի ուրախանում էր՝ տեսնելով իմ տարակուսանքը… Բայց պետք էր ծնկի բերել Կամակորին։ Դրա համար որոշեցի դեմ գնալ նրա ցանկություններին, ողջամիտ ու հավասարակշռված դատողություններ անել և կողմնորոշվել. ժամանակ չէր մնացել, այդ տարի ավարտելու էի դպրոցը։

Ու որոշեցի դառնալ ծրագրավորող, դառնալ նորագույն տեղեկատվական տեխնոլոգիաների մի մասնիկը, ընդգրկվել կայծակնային արագությամբ զարգացող հոսանքի մեջ ու քայլել ժամանակին համընթաց։ Դե, հայրիկս, որպես իսկական հայ տղամարդ, բնական է, չէր ողջունում իմ «տղայական» մասնագիտությունը։ Վերջին ժամանակներում, երբ ուսումնասիրում էի հայ գրողների ստեղծագործությունները, անհագուրդ ցանկություն ունեի դառնալ գրականագետ կամ գրաքննադատ, բայց իմ ընտրության հիմք էին հանդիսացել հազար ու մի լուրջ պատճառներ, որոնք շրջանցել չէի կարող։ Ես կշռադատել էի իմ մասնագիտության ընձեռած անգնահատելի շատ հնարավորություններն ու մեծ պահանջարկը, անդադար համեմատել էի մյուս մասնագիտությունների հետ.  գերազանցությունը փակ աչքերով էլ տեսանելի էր։

Ես պատկանում եմ մարդկանց այնպիսի խմբի, ովքեր գնահատում են իրենց կարիերան և կյանքում մեծ տեղ են հատկացնում նրան, ովքեր բաց չեն թողնում իրենց գիտելիքների ու  հմտությունների շրջանակն ընդլայնելու ոչ մի հնարավորություն ։ Հիմա, երբ ինձ հաջողվել է  լեզու գտնել Կամակորի հետ, և  նա «թույլ է տվել» հաղթել իրեն,  ես հստակ քայլերով գնում եմ  երազանքներիս, ավելի ճիշտ կլիներ ասել՝ նպատակներիս ընդառաջ։

Թեև չկարողացա մուտք գործել գրականության ասպարեզ, այնուամենայնիվ ինձ հնարավորություն ընձեռվեց սովորել վեբ-ծրագրավորում, և շուտով ամբողջական տեսքի կգա իմ առաջին վեբ-կայքը՝ նվիրված Պարույր Սևակին։ Կայքը իմ հաջողության սանդուղքի առաջին աստիճանն է,  իմ առաջին քայլն է՝ ուղղված նպատակներիս իրականացմանը, իմ՝ գրականությանը  հրաժեշտի ելույթն է…

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Մեր ինքնության պարը

Պարերն ու ես… Մի քիչ անհամատեղելի զույգ ենք: Պարային տվյալներս ու բնավորությունս դեմ են մեր հարաբերություններին, բայց երբ խոսքը գնում է ժողովրդական, ազգագրական պարերի մասին, մեզ ոչինչ չի կարող բաժանել: 

Ճիշտ հասկացաք, այսօրվա նյութս կլինի ազգագրական պարերը…

Մինչ նյութս սկսելը, մտածում էի հենց այս թեմայով գրել, բայց ուղեղս հրաժարվում էր ինձ օգնության հասնել: Պետք էր դիմել սրտին ու զգացմունքներին: Բայց չէ… Ինչ-որ բան էլի այն չէ… Պետք է պարել:  Այսօր ամսվա վերջին ուրբաթն է: Երևի շատերը գիտեն, որ հենց այս օրը Կասկադում միջոցառում է, երբ երիտասարդները համախմբվում և կարելի է ասել, ձեռք-ձեռքի տված պահում են իրենց ինքնությունը: Ես Երևանում եմ, և հասկացա, որ մի քիչ պարելը ինձ չի խանգարի նյութս գրելու համար:

Պարում ենք: Չգիտեմ ով է կողքիս կանգնած, չի էլ հետաքրքրում: Անձրև է սկսում, այն խանգարելու փոխարեն ավելի է ոգևորում երիտասարդներին, հատկապես տղաներին, ովքեր. «սա տղամարդկանց պար է» գոչելով հավաքվում են կենտրոնում: Աղջիկներից ոչ մեկը չի համարձակվում խառնվել «տղամարդկանց պարին»: Ոտքերը ուժեղ հարվածում են գետնին և առաջ գնում (հարվածից ջրափոսի  ջուրը թռչում է վրաս, և ոչինչ որ ես մոտ 4 մետր այն կողմ եմ կանգնած), ձեռքերը պարզում, էլի հետ գալիս ու գոչում «քաշի՜»: Նորից են շրջան կազմում: Այս անգամ ուրիշ բան են գոչում: Ականջներս լարում եմ, բայց չեմ հասկանում:

-Ի՞նչ են ասում,-հարցնում եմ կողքիս կանգնած անծանոթին:

-Իրուր խետ (իրար հետ):

Սկսում է հաջորդ պարը, աղջիկները նույնպես միանում են:  Պարում ես ու մոռանում ամեն ինչի մասին: Սկսում ես մի տեսակ հպարտությամբ հիշել, որ հայ ես: Հիշում ես ժողովրդիդ անցած ուղին, նայում  ներկային ու ժպիտով նայում դեպի ապագա:

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Իսկապե՞ս մենք ապագան ենք

Գործազրկությունը, զբաղվածության կենտրոնների մասամբ կամ ամբողջությամբ բացակայությունն առաջացնում են հասարակության լայն շերտի դժգոհությունը: Աշխարհում չկա այնպիսի երկիր, որ վերը նշված խնդիրները չունենա: Հայաստանը նույնպես բացառություն չէ: Լինելով աշխարհագրական անբարենպաստ դիրքում` ՀՀ կառավարությունն ամենից առաջ կարևորություն է տալիս երկրի պաշտպանությանն ու ապահովությանը, այդ իսկ պատճառով մի շարք ոլորտներ մղվում են ետին պլան:

Մենք` պատանիներս, ունենք մեր ընդհանուր հիմնախնդիրները: Իմ կարծիքով, դրանցից ամենակարևորը զբաղվածության ապահովումն է: Խոշոր քաղաքներում տվյալ խնդիրը որոշ չափով լուծված է, իսկ մանր քաղաքներում կամ գյուղերում…

Վերջիններում կարելի է ասել այն ընդհանրապես բացակայում է` ստեղծելով պատանիների միջև անհամատեղելիություն, որն իր հստակ ազդեցությունն է ունենում գյուղաբնակ պատանիների ինքնաարտահայտման ու ազատ շփման վրա: Հաճախ  առաջանում են հարցեր. ինչո՞ւ է իմ գյուղը կամ նույնիսկ քաղաքը զուրկ սպորտդպրոցներից, ժամանցի վայրերից, թանգարաններից: Հարցերի պատասխանները ձեզ կթվան պարզ ու հստակ, սակայն դրանց լուծում չի տրվում:

Երկրորդ հիմնախնդիրը վերաբերվում է կրթական ոլորտին, իսկ ավելի կոնկրետ, ավագ դպրոցին: Երբևէ մտածե՞լ եք, թե ինչի համար և ինչ նպատակով են ստեղծվել այս դպրոցները: Ստեղծվել են, որպեսզի աշակերտը ավելի խորը ուսումնասիրի նախընտրած առարկան և առանց կրկնուսույցի օգնության մուտք գործի համալսարան: Սակայն մերօրյա ավագ դպրոցները չեն կարողանում կատարել իրենց առաջ դրված խնդիրը, և աշակերների ճնշող մեծամասնությունը շարունակում է հաճախել կրկնուսույցներ մոտ:

Վերջին խնդիրը մասնագիտության ընտրությունն է: Հայաստանում միայն ցանկությունը բավարար չէ: Մինչև ընտրություն կատարելը հարկավոր է հասկանալ`որ մասնագիտությունն է առավել պահանջված, և պահանջված լինելով` արդյո՞ք մի քանի տարի անց տվյալ մասնագիտությամբ հնարավոր կլինի աշխատանքի ընդունվել:   Ներկայումս պատանիներից շատերը, եթե ոչ բոլորը, ցանկանում են դառնալ բժիշկ, իրավաբան, ծրագրավորող ու մի շարք «նորաոճ» մասնագետներ: Այսպիսով, բազմաթիվ մասնագիտություններ «հնանում են»` աշխատատեղերի պակասի ու անմրցունակության պատճառով: