Վահան գյուղը սահմանին է

Լուսանկարը՝ Սերինե Հարությունյանի

Լուսանկարը՝ Սերինե Հարությունյանի

 Ես ապրում եմ Գեղարքունիքի մարզի Վահանում՝ իմ հարազատ և շատ սիրելի գյուղում: Դպրոց հաճախում եմ Ճամբարակում: Շատ եմ սիրում իմ բնակավայրը, քանի որ այստեղ եմ ծնվել և մեծացել: Բոլոր մեծ մարդիկ միշտ դժգոհում են մեր ապրելավայրից՝ ասելով, թե սա ապրելու տեղ չի, և բոլորը ուզում են ապրել ուրիշ տեղ: Երևի պատճառը աշխատանք չունենալն է, բայց ոչ պետական, այլ գյուղատնտեսական: Ճիշտ է, բոլորն էլ ունեն անասուններ և հող, բայց միևնույնն է, դժվար է: Ինչ որ տեղ հասկանում եմ նրանց, սակայն շատ եմ ցավում, երբ մեծ մասը գնում է արտագնա աշխատանքի, իսկ ոմանք էլ՝ ուրիշ տեղ ապրելու: 

Ես չեմ ուզում լքել իմ բնակավայրը, սակայն միաժամանակ էլ պետությունը չի ստեղծում բարենպաստ նախադրյալներ ապրելու համար (աշխատատեղեր, ժամանցի վայրեր և այլն): 

Ծանոթացեք. Վայքի ավագ դպրոց

Հարցազրույց Վայքի ավագ դպրոցի տնօրեն  Թարո Հակոբյանի հետ

-Որպես նորընտիր տնօրեն ի՞նչ կասեք դպրոցի մասին:

-Դպրոցը որպես այդպիսին միակն է Վայքի տարածաշրջանում: Ինձ համար շատ հաճելի է աշխատել այս դպրոցում, որովհետև ես գործ ունեմ շատ լավ երեխաների հետ, առավել ևս մատաղ սերնդի հետ`ապագայի հետ: Դպրոցի տիպը, ինչպիսին էլ որ լինի, ընդhանուր է: Շատ եմ կարևորում դպրոցի դերը, քանի որ բոլոր դպրոցները ապագա սերնդի դաստիարակման գործով են զբաղվում:

-Քանի՞ երեխա է սովորում Վայքի ավագ դպրոցում:

-Վայքի ավագ դպրոցում այս պահին սովորում է 229 աշակերտ:

-Վայքում քանի՞ դպրոց կա, քանի՞սն են ավագ:

-Ավագ դպրոցը մեկն է, որն ամբողջովին ենթարկվում է կրթության և գիտության նախարարությանը: Վայքում գործում է մեկ ավագ դպրոց, մեկ քաղաքային վարժարան և մեկ հիմնական դպրոց:

-Դժվար չէ՞ երեխաներին քաղաքի տարբեր մասերից գալ դպրոց հատկապես ձմռանը:

-Դժվարություններ կան, բայց հաղթահարելի են, քաղաքն ինքնին մասշտաբներով փոքր է, բայց երեխաների տեղափոխությունը կատարվում է ներքին քաղաքային (հասարակական) տրանսպորտի միջոցով, ինչպես նաև ոտքով են գալիս և կարողանում են հասնել դպրոց, այդ հարցում մենք խնդիր չունենք:

-Մեր տարիքում, երբ գալիս են ավագ դպրոց, նոր միջավայր, հատկապես տղաների շրջանում առաջանում են կոնֆլիկտներ հասակակից մյուս տղաների հետ: Ի՞նչ կասեք այդ մասին, եղե՞լ են դեպքեր, որ դուք ստիպված եք եղել միջամտել:

-Պետք է անկեղծ խոստովանեմ, որ տեղափոխվելուց հետո, այսինքն՝ ընտրվելուց հետո, այդ հարցը մտահոգում էր ինձ, եղան առանձին փոքրիկ դեպքեր, որոնք լուծվել են, նրանք եկել են ընդհանուր հայտարարի, մենք խոսել ենք այն աշակերտների հետ, ովքեր կանգնած են եղել կոնֆլիկտի երկու կողմերում, ամեն ինչ ավարտվել է, որովհետև միջավայրը շատ դյուրին է: Լինելով տեղաբնակներ՝ նրանք կարևորում են իրենց միջավայրը, առանձնապես այդպիսի դեպքեր չկան, չեմ էլ կարծում, որ կլինեն:

-Կա՞ն բաներ, որ Ձեզ դուր չեն գալիս մեր դպրոցում, եթե այո, ապա ի՞նչը:

-Անկեղծ ասած, սկզբնական փուլում ինձ դուր չէր գալիս առանձին տղաների ծխելն ու շարժուձևը, բայց կարողացել ենք հաղթահարել դա, որն ինձ համար շատ տհաճ ու անընդունելի երևույթ էր, փառք աստծո, ամեն ինչ իր տեղն է ընկել:

-Ի՞նչ կփոխեիք դպրոցը դեպի լավը տանելու համար:

-Ես ունեմ շատ պլաններ դպրոցի հետ կապված: Առաջինը, որ ես կուզենայի անել, երեխաներին բացատրելն է, թե ինչ է դպրոցը իրենից ներկայացնում, բացատրել ուսման կարևորությունը: Երկրորդը, պետք է ուսուցիչներին անընդհատ ուղարկել վերապատրաստման, նրանք նույնպես ամեն օր պետք է նոր գիտելիքներ ստանան:
-Որո՞նք են եղել Ձեր կատարած առաջին փոփոխությունները:

-Ամեն առավոտ դասերը սկսելուց տասնհինգ րոպե առաջ բոլորս միասին կատարում ենք նախավարժանք: Իսկ երկրորդը, անցաթղթով դպրոց մուտք գործելն է: Դպրոց այցելողը պետք է ունենա անցաթուղթ: Դա փաստաթուղթ է` աշակերտի լուսանկարով, անուն-ազգանունով, տնօրենի ստորագրությամբ և աշակերտի մատյանի համարով: Նաև մենք կազմեցինք դպրոցի կանոնագիրքը և բաժանեցինքն  ծնողներին, որպեսզի յուրաքանչյուր ծնող իմանա, թե ինչ դպրոց է  ուղարկում իր երեխային: Եվ ասեմ, որ դպրոցում արգելված է բջջային հեռախոսների օգտագործումը, եթե աշակերտը մտավ դպրոց, նա պետք է անջատի հեռախոսը, միայն անհրաժեշտության դեպքում ուսուցչի թույլտվությամբ նա կարող է միացնել, զանգել, որից հետո նորից անջատել: Ուրախ եմ նրա համար, որ դպրոցն ունի փոքրիկ կանաչապատ հողակտոր, որտեղ այս տարի հիմնեցինք պտղատու այգի:

-Դպրոցներ կան, որոնք ունեն պայմանագիր որևէ համալսարանի հետ, համաձայն որի շրջանավարտներին այդ բուհ ընդունվելիս տրվում են արտոնություններ: Իսկ մեր դպրոցը ունի նման գործընկեր:

-Քանի որ մենք գտնվում ենք բարձրլեռնային գոտում, և մեր շրջանում զբաղվում են անասնապահությամբ և գյուղատնտեսությամբ, մենք ունենք համաձայնագիր ՀՀ Ագրարային համալսարանի հետ: Մենք 2013 թվականին ունեցանք շրջանավարտներ, ովքեր ընդունվեցին Ագրարային համալսարան: Այդ համալսարանը առաջինն էր, որ իր դռները բացեց մեր շրջանավարտների առաջ: Ունենք նաև համաձայնագիր Ֆրանսիական համալսարանի հետ:

-Ունե՞ք առարկայական օլիմպիադաների հաղթողներ:

-Այո, ունենք, կենսաբանությունից` Հայկ Մարգարյանը` տասնմեկերորդ դասարան, Եվա Գասպարյանը` իններորդ դասարան, Հայ գրականությունից` Մուշեղ Վարդանյանը` տասներորդ դասարան, Հայոց լեզվից` Լիլիթ Գասպարյանը, ռուսերենից` Դիանա Հարությունյանը:

-Ի՞նչ հաջողություններ ունի դպրոցը և ի՞նչ պլաններ կան ապագայում:

-Անցյալ տարի դպրոցն ամբողջությամբ վերանորոգվեց: Բացվեցին ֆիզիկայի և քիմիա-կենսաբանության հոյակապ դասարաններ, ստացանք վարժասարք, որից օգտվում են թե մեր դպրոցի սաները, թե հարակից գյուղերի աշակերտները: Դպրոցը համալրվել է նաև քսաներկու համակարգչով` քսան աշակերտի և երկու ուսուցչի համար, էլեկտրոնային գրատախտակով և wi-fi կապով: Իհարկե, այս ամենի մեջ կա մի խնդիր, դա գույքի խնդիրն է, որը, հուսով եմ, ապագայում կստանանք:

Թե ինչպես են բանտարկվում հոգիները

Չնայած մեր շենքը միակն էր մեր փողոցում, մենք շատ էինք: Մենք երկու շքամուտք էինք ու չորս հարկ, բայց մենք շատ էինք: Իմ հուշերում իմ մանկության ընկերները շատ են: Իսկ կողքիս` կեսն էլ չկան: Եվ ոչ թե, որովհետև մենք կռվեցինք կամ մեկ այլ բան, այլ նրանց ծնողների աշխատավոր հոգիները բանտարկվեցին: Մենք չէինք հասկանում, թե ինչպես են բանտարկվում ու գոյատևելու համար գնում: Մենք երկու ընտանիք ունեինք: Կարծես հերթափոխով` առավոտից իրիկուն ես ապրում էի իմ բակի ու գնդակի ընտանիքի հետ, իսկ գիշերը` մահճակալիս ու երազների: Մենք միշտ  լուռ նայում էինք, թե ինչպես էր մեզնից մեկը իր երկրորդ ընտանիքի հետ իրերը հավաքում ու գնում: Սովորաբար նրանց էլ չէինք տեսնում: Նրանց բացակայությունն էլ համարյա չէինք տեսնում, քանի դեռ չէինք սկսել չխաղալ որոշ խաղեր մեր քիչ թվի պատճառով:  Մեր երկու շքամուտքն ու չորս հարկը գնալով դառնում էին մի շքամուտք ու երկու հարկ, աստիճանաբար միայն նվազելով, եթե հաշվի չառնեմ ժամանակավոր բնակվողներին, որոնք այդպես էլ չէին դառնում մեզնից մեկը: Իմ կիսված մանկությունից շատ բան չեմ հիշում: Հին ընկերներիս անուններն եմ հիշում ու դեմքերը` աղոտ: Մի բան եմ միայն պարզ հիշում` մենք երջանիկ էինք մեր օրվա խաղով: Մեր երջանկությունը ոչ կրթությունն էր, ոչ փողն ու աշխատանքը, կամ հեռախոսները: Ինչպես սիրահարներն են մի բաժակ թեյով երջանկանում , այնպես էլ մենք էինք մի գնդակով երջանկանում: Բայց գնալով այն կիսվեց, փոքրացավ, ժամանակի հետ հասունացա, մեծացա…

…Մեր շենքը միակն է մեր փողոցում:  Մենք քիչ ենք: Ընդամենը երկու շքամուտք ու չորս հարկ, և մենք քիչ ենք: 

Վանաձորը` և լավ, և վատ

Լուսանկարը՝ Դիանա Ղազարյանի

Լուսանկարը՝ Դիանա Ղազարյանի

Ցանկացած քաղաք ունի իր դեմքը, ճարտարապետական իր ոճը, բարքերը, ավանդույթները, ունի իր զարգացման հեռանկարները: Քաղաքը, ինչպես և ամեն մի ուրիշ բնակավայր, կառուցվում ու շենանում է սերնդեսերունդ` միևնույն է, նոր է այն, թե` հին: Ես կփորձեմ ներկայացնել իմ հարազատ քաղաք Վանաձորը:

Ինչպես ցանկացած քաղաք, Վանաձորը ևս ունի իր լավ ու վատ կողմերը: Թերևս առաջին վատը`քաղաքի աղտոտվածությունն է: Մարդիկ իսկապես մոռացել են, որ քաղաքը աղտոտելով վնասում են հենց իրենց: Քաղաքին անշուք տեսք են հաղորդում հատկապես կիսաքանդ  շինությունները, դրանց կողքով քայլելիս քեզ թվում է, թե  կողքիդ այդ պահին կան ուրվականներ: Հենց դրանց մեջ մարդիկ թափում են առօրյա աղբը, որը երևի` ալարում են թափեն աղբամանը: Բոլոր բացասական գծերից ամենավատը քաղաքի իշխանությունն է, որն ընդհանրապես չի հոգում քաղաքի և դրա բնակչության մասին: Իսկ լավ գծերից է քաղաքի կանաչ  միջավայրը, որի շնորհիվ քաղաքում համեմատաբար մաքուր օդ կա: Քաղաքում քիչ չեն նաև գեղեցիկ հուշարձանները, եկեղեցիները: Բայց քաղաքի ամենամեծ առավելությունը այն է, որ ես այստեղ ունեմ ընկերներ, հարազատներ և ծանոթներ: Երևի թե հենց սա էլ օգնում է աչք փակել քաղաքի բացասական կողմերի վրա և նկատել միայն լավը: 

Մենք գյումրեցի ենք

Լուսանկարը` Վահե Սուքիասյանի

Լուսանկարը` Վահե Սուքիասյանի

Ես ծնվել և մեծացել եմ Գյումրիում, բայց մեկ տարի է, ինչ ապրում եմ Երևանում: Անշուշտ, երբ ինձ հարց են տալիս, թե որն է իմ բնակավայրը, ես միանշանակ պատասխանում եմ ` Գյումրին: Ինչքան ավելի շատ եմ մեծանում, այդքան ավելի շատ եմ սկսում հասկանալ քաղաքիս յուրօրինակությունը և ուզում եմ ձեզ նույնպես պատմել Գյումրիի առանձնահատկությունների մասին:

Այնտեղ ամեն ինչ այլ է. մարդիկ անկեղծ են, ջերմ, միմյանց նկատմամբ հոգատար, չմոռանանք նաև հումորի բարձր զգացումի մասին:

Ի դեպ, անկեղծության մասին. եթե ձեզ թվում է, որ ես չափազանցում եմ և հնարավոր չէ մինչև վերջ անկեղծ լինել, սխալվում եք: Շատ հաճախ,  անկեղծությունը, որը հենց ճշմարտությունն է, կարող է վիրավորել դիմացինին: Եվ պատկերացրեք, հենց դա է գյումրեցիների   առանձնահատկություններից մեկը: Ասել է թե, որքան էլ  ուզում է ճշմարտությունը տհաճ լինի քեզ համար, գյումրեցին քեզ այն անպայման կասի: Որպեսզի համոզվեք, որ չեմ չափազանցում, մի դեպք պատմեմ ձեզ,   որը պատահել է ինձ հետ:

Ուրեմն, ես ունեի ռետինե ճտքակոշիկներ, որոնք հագնում էի անձրևի ժամանակ: Մի անգամ այդ ճտքակոշիկներով գնացի դպրոց:  Երբ դասերս ավարտվեցին և գնում էի տուն, փողոցում մի պապիկ մոտեցավ. սկզբում նայեց ճտքակոշիկներիս, հետո  ինձ ու ասաց.

-Բալա’ ջան, էս ի՞նչ ես հագե, նորմալ բան չկա՞ր հագնեիր: Մատղաշ էրեխա էս, էս կալոշները քեզի ինչ սազական բան է:

Ես, իհարկե, չպատասխանեցի, ժպտացի և շարունակեցի ճանապարհս: Խնդրեմ էս էլ ապացույցը:

Բայց կա ևս մի յուրօրինակություն, որի մասին ուզում եմ պատմել:

Մենք` գյումրեցիներս, եթե ուզում ենք հյուր գնալ` հարևանի, բարեկամի, ընկերոջ կամ հարազատի տուն, ոչ զանգում ենք, ոչ էլ զգուշացնում մեր գալուստի մասին: Իհարկե, ձեզ թվում է, որ դա քաղաքավարի չէ: Պետք է անպայման զգուշացնել, մարդկանց անհարմար դրության մեջ չդնել: Դուք իհարկե նման երևույթին կտաք բացասական գնահատական: Բայց շտապեմ ասել, որ ո’չ : Դա ցույց է տալիս, թե ինչքան հարազատորեն են իրար  վերաբերվում մարդիկ, և եթե ուզում են այցելել ընկերոջը, գնում են հյուր` համոզված լինելով, որ ցանկացած պահի  նա գրկաբաց կընդունի քեզ:  Հավատացնում եմ, որ դա այդպես է: Իսկ  ծննդյան   տարեդարձին ընդհանրապես  ոչ մի բարեկամի կամ ընկերոջ չեն զանգահարում և հրավիրում, որովհետև համոզված են, որ այդ մարդկանց քո հատուկ հրավերը ամենևին էլ պետք չէ: Նրանք հաստատ կհիշեն և կգան քեզ շնորհավորելու:

Բայց ես ամենաշատը հպարտանում եմ նրանով, որ մենք  շատ համախմբված ենք և իրար երբեք չենք լքի դժվար պահին. կարևոր չէ` ծանոթ ենք, թե անծանոթ, եթե միայն գիտենք, որ դիմացինը գյումրեցի է, ապա դա հերիք է նրան աջակցելու և ջերմ վերաբերվելու համար:

Ընդհանուր առմամբ, մեզ մի քանի խոսքով կարելի է բնութագրել այսպես. մենք հեռու ենք գլոբալիզացիայից. մեզ համար կարևոր են` մեր անկեղծ, հարազատ, վստահության վրա հիմնված հարաբերությունները, որոնք եկել են դարերի խորքից,   և այս նոր ժամանակակից անտարբեր հարաբերությունները մեզ համար անընդունելի են և չեն համապատասխանում մեր բնույթին:  Մի խոսքով, մենք` համով-հոտով, յոլով-ղայդով ժողովուրդ ենք:

Մենք մենակ չենք

-Էսօր գիշեր սաղդ կքնիք. ես ֆուտբոլ բդի նայեմ…

Այո’, երբ ես ֆուտբոլ եմ նայելու, բոլորը քնած են լինելու, կամ ցանկության դեպքում, եթե իհարկե մինչև վերջ նայելու են, կարող են ինձ հետ նայել հանդիպումը:

Իսկ իմ ֆուտբոլ նայելը մի իսկական հանդիսություն է. հագնում եմ իմ սիրած ակումբի՝ «Բարսելոնայի» շապիկը, դնում Բարսայի լոգոյով գլխարկս, պատին ամրացնում եմ իմ սարքած մեծ պաստառը, թուղթ ու գրիչը վերցնում եմ ձեռքս ու նստում եմ խաղը նայելու:

Ամեն ինչ պետք է ըստ կարգի լինի. սկզբում օրհներգն է հնչում, ու էդ րոպեից մերոնց քունը խանգարվում է, քանի որ ես, լինելով հավատարիմ երկրպագու, ֆուտբոլիստների հետ հավասար երգում եմ. Blaugrana al vent, un crit valent tenim un nom el sap tothom: Barca, Barca, Barca…

-Լիլի’, քիչըմ կամաց:

Կարող է թվալ, որ սա ձևականություն է, բայց հնարավոր չէ արդեն իսկ 7 տարի ձևացնել: Երբ փոքր էի, ֆուտբոլ մեծ եղբորս հետ էի նայում՝ թիմերին տարբերելով մարզաշապիկի գույներով միայն: Ճի’շտ է, եղբայրս բացատրում էր, սակայն միևնույնն է. շապիկի գույներով տարբերելը ավելի հեշտ էր…

Իսկ մի ուրիշ հաճույք է այն, երբ Բարսաս իր հերթական գոլն է խփում, և այդտեղ ես մտածում եմ, թե ինչ եմ ասելու այն ընկերներիս, որոնք Մադրիդի «Ռեալի» երկրպագու են. ֆուտբոլ նայողները կհասկանան ինձ, որովհետև ամենահավես բաներից մեկը այն է, երբ հեգնում ես քո չսիրած թիմին:

Այո˜… Հերթական հաղթանակը…

Առավոտյան գնում եմ դպրոց, ու սկսվում է.

-Հը, Լի’լ, ի՞նչ էղավ:

Ու ես հպարտորեն միշտ ասում եմ, որ հաղթել ենք՝ ոգևորված բացատրելով խփած գոլը:

Էդ էլ մի ուրիշ հաճույք է, երբ տղաները ինձանից են իմանում խաղի մանրամասները…

Բայց երբ սկսում են լուրջ չվերաբերվել, ինչ-որ մեկնաբանություններ անել, իմ սիրած ֆուտբոլիստներին ասել, որ լավը չեն, կամ որ շատ աղջիկների նման ես էլ եմ ֆուտբոլիստների գեղեցիկ լինելու համար նայում ֆուտբոլ, ես կատաղում եմ, որովհետև իմ սիրած ֆուտբոլիստների ցանկի մեջ մտնում են նաև Դիդիե Դրոգբան, Նիկոլա Անելկան, Զլատան Իբրահիմովիչը և այլք. չէ՞ որ նրանք այդքան էլ գեղեցիկ չեն:

Ինչևէ…Շատ եմ սիրում ֆուտբոլ: Ըստ իս, աշխարհում միակ բանն է, որի ժամանակ աշխարհը մի պահ կանգ է առնում և իր կարճատև քնից արթնանում, երբ բարձրանում է երկրպագուների հսկա ալիքը… Եվ երևի պատահական չէ այն, որ ամեն տարի ծննդյանս օրը միշտ համաշխարհային մակարդակի մի հանդիպում է լինում, որից ես էլ ավելի եմ ոգևորվում: Ֆուտբոլասերները մի ունիվերսալ լեզու ունեն, որը նույնն է բոլոր մշակույթների և մարդկանց համար: Եվ ես գիտեմ, որ իսկական ֆուտբոլասերները երբեք մենակ չեն: Մենք լեգեոն ենք, և միակ բանը, որ ընդհանուր է մեզ համար, ֆուտբոլն է…

Սարսափ ֆիլմերի գլխավոր հերոսը

3 պոլիէթիլենային տոպրակ 2 մթերքի համար, որոնք 30 րոպե օգտագործումից հետո ուղղակի դառնում են դեն նետելու աղբ: Իսկ մենք, դրանք նետում ենք այնտեղ, որտեղ ցանկանում ենք՝փողոցում, նույնիսկ աղբամանների կողքին: Ինձ հուզում է այդ պոլիէթիլենային տոպրակների ու պլաստիկ շշերի հետագա կյանքը, վերջում որտե՞ղ են դրանք հայտնվում, ի՞նչ է լինում դրանց հետ. չէ՞ որ դրանք դժվարությամբ են քայքայվում:

Շատ գեղեցիկ պար է ստացվում, երբ պոլիէթիլենային տոպրակը սկսում է պարել օդում, քամու երաժշտության տակ: Այն անընդհատ օրորվում է, մինչև չհայտնվի մեկի տանը՝որպես անկոչ հյուր, կամ էլ կախված մնա ծառի ճյուղերին իբրև տոնածառի խաղալիք:Եթե Վայքում ապրելիս լինեիք կամ  մեկ անգամ  ոտքով գնայիք Վայքի եկեղեցի, ապա ճանապարհի մի հատված ձեր ուշադրությունը ավելի կգրավեր, քան հենց եկեղեցին: Մի փոքրիկ տարածք ամբողջությամբ լցված է պլաստիկ շշերով: Նման տարածքներ Վայքում շատ կան: Իսկ միջոցառումներ, բնապահպանական թեմաներով սեմինարներ, կրեատիվ գաղափարներ աղբը արդյունավետ օգտագործելու համար նույնպես շատ են, բայց սայլը տեղից դժվար է շարժվում, որովհետև մեզանից յուրաքանչյուրը չի գիտակցում, որ կարող է փոխել ինչ-որ բան: Չէ՞ որ մենք՝ամեն մեկս, մեկն ենք այն 7 միլիարդ ռեժիսորներից, որոնք որոշում են երկրի ապագան: Եթե յուրաքանչյուրս մտածենք միայն մեր մասին, ապա այս ֆիլմը կդառնա մի սարսափ ֆիլմ, իսկ գլխավոր հերոսներ կդառնանք ոչ թե մենք, այլ՝աղբը:

Քաղաքը եղեգների հովտում

Լուսանկարը` Էրիկ Ալեքսանյանի

Լուսանկարը` Էրիկ Ալեքսանյանի

Ես ծնվել և արդեն 13 տարի է` ապրում եմ Եղեգնաձոր քաղաքում: Այն փոքր քաղաք է: Եղեգնաձորում գտնվող թուրքերը քաղաքը անվանել են նախ Քեշիշքենդ, ապա` Դարալագյազ, ավելի ուշ վերանվանվել է Միկոյան, իսկ հետո` Եղեգնաձոր: Քաղաքն անվանել են Եղեգնաձոր, քանի որ գտնվում է եղեգնուտներով շրջապատված Արփա գետի հովտում: Ջերմ արևը եղեգնուտներով հարուստ Արփայի հովիտը վերածել է անուշահամ ծիրանենիների, դեղձենիների, կեռասի, սալորի և ամենակարևորը, խաղողի այգիների: Եղեգնաձորը Վայոց ձորի մարզկենտրոնն է: Մարզի անվանումը կապված է 735թ. հուլիսի 21-ին Մոզ քաղաքում տեղի ունեցած երկրաշարժի հետ: Երկրաշարժի հետևանքով կործանվեց Մոզ քաղաքը, որին զոհ գնացին 10000 բնակիչ: Այս աղետի հետ է կապված Վայոց ձոր անվանումը: Դեռ հնուց Վայոց ձորը հայտնի է եղել պատմամշակութային կոթողներով. Թանահատի վանք, Նորավանքի և Սուրբ խաչի վանական համալիրներ, Սպիտակավոր, Շադիվանք, Գնդեվանք, Սմբատաբերդ, Մարտիրոսի եկեղեցի և այլն: Հայտնի է եղել նաև Գլաձորի համալսարանը, որը հիմա վերածվել է թանգարանի: Եղեգնաձորում գործում է երեք հանրակրթական դպրոց, մեկ քաղաքային վարժարան, մեկ երաժշտական դպրոց և 3 մանկապարտեզ: Ունի մշակույթի տուն, փոքր ծավալով աշխատում է ռելեի (ինքնանջատիչ) գործարանը: Գործում է նաև գինու գործարանը: Մեր փոքրիկ քաղաքը ունի նաև եկեղեցի, որտեղ ամեն կիրակի պատարագ է մատուցվում: Ես շատ եմ սիրում իմ քաղաքը իր «Տանկի բլուրով», որտեղ գտնվում է Մեծ Հայրենականի զոհերի հիշատակին կառուցված հուշարձանը փոքրիկ զբոսայգով, որը հարում է մշակույթի տանը և իր ամենաերկար փողոցով, որի ծայրին էլ գտնվում է իմ տունը:

Այստեղ ձյուն չի գալիս միայն օգոստոսին

Լուսանկարը` Մանե Մ. Սարգսյանի

Լուսանկարը` Մանե Մ. Սարգսյանի

-Որտեղի՞ց ես:

-Ճամբարակից:

-Իսկ դա որտե՞ղ է…

Սովորական դարձած հարց, որը հաճախ շարժում է իմ զայրույթը: Ախր, Ճամբարակը Գեղարքունիքի մարզի հինգ մեծ քաղաքներից մեկն է, ինչո՞ւ ոչ ոք չի հիշում տարածքով փոքր, բայց այնքան գեղեցիկ և բարի մարդկանցով բնակեցված քաղաքի մասին: Այժմ բնակավայրիս մասին խոսելով ուզում եմ մի փոքր պատմել Ճամբարակի բնության և մարդկանց մասին:

Ճամբարակը մի վայր է, որտեղ ձյուն չի գրանցվել միայն օգոստոս ամսին: Զարմանո՞ւմ եք: Ես նույնպես զարմացա, երբ իմացա… Չնայած Ճամբարակը միշտ էլ աչքի է ընկել իր ցուրտ կլիմայական պայմաններով:

Ճամբարակը վայր է, որտեղի շատ շինությունների պատերին մնում են կրակոցի հետքեր, և մեր ծնողների ականջներում հնչում են այդ ձայները մինչ այսօր; Այստեղ մարդկանց սրտերը ահից սկսում են արագ աշխատել նույնիսկ հրավառության ձայնից: Բայց այս ամենի հետ մեկտեղ ճամբարակցին մնում է իր բնակավայրում, չի լքում այն, և արյան գնով պաշտպանում է:

Սիրում եմ նաև Ճամբարակի բնությունը: Այստեղ դեռ չեն հասցրել աղտոտվել ինչպես մարդկային սրտերը, այնպես էլ օդը:

Ինչևէ… Սիրում եմ Ճամբարակը, սիրում եմ այստեղի բնությունը, մարդկանց: Հպարտ եմ, որ  այստեղ եմ ծնվել: 

Հրազդանի թատրոնի անցյալը և ներկան

Հարցազրույց Հրազդանի թատրոնի գեղարվեստական ղեկավար և տնօրեն Աշոտ Սարգսյանի հետ

Առավոտյան արթնացա և հասկացա, որ կրկին նույն պարապությամբ է լցվելու օրս (իդեպ, օրը կիրակի էր): Հանկարծ հիշեցի, որ ես ինչ-որ չափով թատրոնի հետ կապ ունեմ և որոշեցի գնալ Հրազդանի Դրամատիկական թատրոն ու մի փոքր զրուցել թատրոնի գեղարվեստական ղեկավար և տնօրեն Աշոտ Սարգսյանի հետ: Զրույցի ընթացքում ինքս ինձ համար բացահայտեցի այնպիսի բաներ, որոնք մինչ այժմ չէի իմացել: Ստորև ներկայացնում եմ մեր զրույցը:

-Ո՞ր թվականին է հիմնադրվել թատրոնը:

-Թատրոնը հիմնադրվել է 1953 թվականին, որպես ինքնագործ խումբ:

-Ի՞նչ ներկայացումներ են բեմադրվել:

-Բեմադրվել են մի շարք ներկայացումներ: Բոլորը չեմ կարող թվել: Օրինակ՝ «Օթելլո», «Իվան Ֆրանկո», «Գողացված երջանկություն», Լերմոնտովի «Դիմակահանդեսը», «Միրհավ», «Եզերքի մոտ ճանապարհին» և այլն:

-Ի՞նչ հայտնի դերասաններ ունի թատրոնը:

-Այս պահին հայտնի դերասաններ չունենք, սակայն ունեցել ենք և հայտնի դերասաններ, և հայտնի ռեժիսորներ, որոնց մեծ մասը եղել է դրսից: Այդ թվում են դերասաններ Վոլոդյա Դավթյանը, Մկրտիչ Բադալյանը, Ռուզաննա Հարությունյանը, Շնորհիկ Նազարյանը և այլք: Իսկ հայտնի ռեժիսորներից՝ Իշխան Ղարիբյանը, Արշավիր Ղազարյանը, Պերճ Գևորգյանը, Վրույր Մանվելյանը, Զեպիկ Զաքարյանը և այլք:

-Այս պահի դրությամբ քանի՞ դերասան ունի թատրոնը:

-Այս պահին ունի հինգ դերասան, սակայն, եթե պետք է լինում, մենք հրավիրում ենք դերասաններ:

-Բոլոր դերասաններն ունե՞ն դերասանական կրթություն:

-Այո, բոլորն էլ բարձրագույն կրթություն ունեն:

 -Իսկ ինչո՞ւ են թատրոնում այդքան ուշ-ուշ բեմադրվում ներկայացումներ:

-Թատրոնը չի ջեռուցվում, և հետո էլ մենք չունենք համապատասխան մասնագետներ, որպեսզի ստեղծենք բեմի լուսավորումը: Թատրոնում կան շատ քիչ թվով աշխատողներ, այդ պատճառով ես ինքս, լինելով գեղարվեստական ղեկավար, կատարում եմ այնպիսի աշխատանքներ, որոնք իրականում բանվորների կամ նկարիչների աշխատանք են: Պարզապես իմ բախտը բերել է նրանով, որ քիչ թե շատ նկարչությունից հասկանում եմ:

-Իսկ առաջիկայում ի՞նչ ներկայացումներ ունեք:

-Դեռևս աշխատում ենք բեմադրել Չարենցի կյանքը, սակայն ցրտի պատճառով փորձերը կսկսենք ապրիլից:

-Քանի՞ տարի է, ինչ աշխատում եք թատրոնում:

-1975 թվականից որպես դերասան, իսկ արդեն քսաներկու տարի է՝ գեղարվեստական ղեկավար և տնօրեն:

-Իսկ այդ քսաներկու տարիների ընթացքում ի՞նչ հաջողություններ է ունեցել թատրոնը:

-Մեկ անգամ երկրորդ կարգի դիպլոմ ենք ստացել, մեկ անգամ՝ երրորդ և բազմաթիվ այլ մրցանակներ: