Եվրոպայի հետ միասին

-Բարև ձեզ, իմ անունը Մարիամ է, ես ներկայացնում եմ 17.am պատանի թղթակիցների ցանցը…,- իմ ամենաշատ օգտագործվող արտահայտությունը:

Այս տարի առաջին անգամ Եվրոպայի օրվան նվիրված տոնակատարությանը ներկայացա որպես լրագրող, ոչ թե ուղղակի հանդիսատես: Անկեղծ ասած, մի տեսակ տարօրինակ էի ինձ զգում այդ դերում, սկզբում ուղղակի նկարում էի, չգիտեի էլ ոնց սկսեմ մարդկանց հետ խոսել: Եվ այսպես հանգիստ կանգնած նկարում էի, մեկ էլ մի աղջիկ մոտեցավ և հարցրեց.

-Դուք մամուլի՞ց եք:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Չհասցրեցի էլ այո ասել, ձեռքիցս բռնեց և տարավ ուրիշ լրագրողների մոտ, ասելով, որ մամլո ասուլիսը սկսվել է: Մամլո ասուլիսը ԵՄ դեսպան Պյոտր Սվիտալսկու հետ էր: Վերջապես անցա աշխատանքիս, միացրեցի ձայնագրիչը, տեսախցիկս վերցրեցի ձեռքս և սկսեցի:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

-Բարև ձեզ, մենք շատ ուրախ ենք լինել Վանաձորում: Մենք այստեղ ենք Եվրոպայի օրը նշելու նպատակով: Ինչպես գիտեք, Եվրոպայի օրը նշելու տոնակատարությունները սկսել ենք Գյումրիից, և այսօր մենք Վանաձորում ենք: Վանաձորը, որպես քաղաք կարևոր է մեզ համար, ոչ միայն իր գեղատեսիլ բնությամբ, այլ նաև նրանով, որ ունի խելացի և ակտիվ երիտասարդություն: Եվրոպայի օրը այս տարի տոնվում է հետևյալ կարգախոսով` «Եվրոպան Հայաստանի համար»: Եվրամիությունը Հայաստանում ամենամեծ նվիրատուն է: Աշխարհի բոլոր երկրներից Հայաստանի Հանրապետությանը տրամադրվող ընդհանուր աջակցության 50%-ից ավելին տրամադրվում է Եվրամիության երկրների կողմից: Մենք ցանկանում ենք, որ Եվրամիությունը ավելի ակտիվ աշխատանք ծավալի մարզերում և հատկապես ավելի ակտիվ լինի այնպիսի քաղաքներում` ինչպիսին Վանաձորն է,- ասաց Պյոտր Սվիտալսկին:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լրագրողներից մեկը հարց տվեց, թե ինչ ծրագրեր է իրականացնում Եվրամիությունը Հայաստանում, և ինչպսի ներդրումներ են կատարվում այդ ծրագրերը իրականացնելու համար:

-Այս պահին մենք դեռ աշխատում ենք մի շարք բավականին կարևոր փաստաթղթերի մշակման ուղղությամբ: Որոշ ծրագրեր դեռ քննարկվում են: Հայաստանին աջակցելու վերաբերյալ կա փաստաթուղթ` սահմանված մինչև 2020թ-ը, որը այժմ քննարկվում է Բրյուսելում, և դեռ պետք է պաշտոնապես հաստատվի: Բացի այս, փաստաթուղթը կան ևս երկու փաստաթղթեր, որոնցից մեկը նախատեսված է 2017-2019թթ-ի համար: Այս պահին մենք իրականացնում ենք ծրագրեր, որոնք վերաբերվում են ճանապարհաշինարարությանը (Եվրամիությունը արդեն աջակցում է Հյուսիս-հարավ ճանապարհի որոշ հատվածների կառուցմանը), փոքր և միջին ձեռնարկությունների զարգացմանը (Եվրամիության գործընկեր կազմակերպությունները պատրաստվում են իրականացնել երկու մեծ ծրագրեր՝ փոքր և միջին ձեռնարկությունների զարգացմանը նպաստելու համար):

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Բազմամիլիոնանոց ծրագրեր են սպասվում գյուղատնտեսության մեջ: Կան արդեն գործող ծրագրեր, որոնցից մեկը «ENPARD» ծրագիրն է (ծրագրի նպատակը` աջակցել գյուղատնտեսական կառույցներին, նպաստել ֆերմերների ասոցիացիաների զարգացմանը և բարելավել սննդի հասանելիությունը): Այս ծրագիրը մենք համարում ենք ամենահաջողվածներից մեկը: Արդարադատության ոլորտում` իրավական բարեփոխումների համար, մինչ օրս 15 մլն եվրո է ծախսվել, և աջակցությունը շարունակվում է: Հայաստանում մի քանի դատարանների շենքեր են վերակառուցվել: Ինչպես արդեն նկատեցիք, մեր ծրագրերի ցանկը իսկապես բավականին հարուստ է, և մենք շարունակելու ենք մեր ծրագրերը, սկսելով նաև նորերը: Ամեն շաբաթ Եվրամիությունը Հայաստանի վրա ծախսում է 1 մլն եվրո, և դա բավականին մեծ գումար է:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Այս բոլոր ծրագրերի մասին լսելուց հետո որոշեցի հարցնել, թե ի՞նչ միջոցառումներ են իրականացվում երիտասարդների և պատանիների համար: Պատասխանը եղավ այն, որ Եվրամիությունը ակտիվորեն խրախուսում է այն երիտասարդներին, ովքեր ունեն հետաքրքիր գաղափարներ և բիզնես ծրագրեր: Եվրամիության կողմից աջակցություն ստացած և հաջողված ծրագրերից մեկը «Erasmus+»-ն է, որը բավականին օգտակար է եղել երիտասարդների համար (ծրագիրը նախատեսված է Եվրոպական երկրներում կրթություն ստանալու համար):

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Ինչպես միշտ, Եվրոպայի օրը նշելիս ավանդական են Հայքի հրապարակի կենտրոնում` բեմի հետևում, տեղավորված տաղավարները, որոնցից յուրաքանչյուրը ներկայացնում է Եվրամիության կողմից իրականացվող կամ ֆինանսավորվող որևէ ծրագիր:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Հիշում եք, որ ամենասկզբում ասացի, որ ինձ ներկայացնող արտահայտությունը շատ էի օգտագործում: Պատճառն այն է, որ ես հերթով մոտենում էի բոլոր տաղավարներին, ներկայանում և ծանոթանում ծրագրերին: Բոլորի մասին խոսել չեմ կարող, որովհետև ցավոք աղմուկի պատճառով շատ ձայնագրություններ անիմաստ բնույթ են կրում, և բացի այդ էլ, բա այդքանի մասին խոսել կլինի՞: Դրա համար կառանձնացնեմ տաղավարներից մի քանիսը:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Առաջինը կցանկանայի խոսել «Նետոյի առասպել»-ի մասին: «Նետոյի առասպել»-ը խաղ է, որի միջոցով ներկայացվում են կոռուպցիայի հետևանքները: Խաղի հերոսը գտնվում է մի ֆանտաստիկ աշխարհում, և նա նկատում է, որ իր քաղաքում անարդարություններ են կատարվում: Եվ հերոսը սկսում է գտնել անարդարություններ իրականացնողներին և փորձում է խնդիրներին լուծումներ տալ:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Այս ծրագիրը իրականացնում է «Թումո» կենտրոնը` Եվրամիության հետ համատեղ: Խաղը հասանելի է «Play Market»-ում: Անպայման ներբեռնելու եմ, սիրում եմ մեր հայկական արտադրության խաղերը:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Հաջորդ տաղավարը ներկայացնում էր ոչ թե ծրագիր, այլ եվրոպական երկիր` Շվեդիան: Շվեդիան ներկայացված էր որպես կանաչ երկիր, ներկայացված էր շվեդական խոհանոցը և իհարկե ծրագրեր, որոնք հնարավորություն են տալիս ուսանել Շվեդիայում:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Բոլոր տաղավարների ծրագրերին հերթով ծանոթանում էր նաև Վանաձորի քաղաքապետ Մամիկոն Ասլանյանը: Երկար սպասելուց հետո, վերջին տաղավարի մոտ կարողացա քաղաքապետին մի քանի հարց ուղղել:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

-Ի՞նչ եք կարծում, ի՞նչ է պետք անել, որպեսզի Եվրոպական միությունը ավելի շատ ներդրումներ կատարի Վանաձորում և ավելի շատ ծրագրեր անցկացնի այստեղ:

-Մենք արդեն աշխատում ենք այդ ուղղությամբ: Մասնակցում ենք Եվրամիության կողմից տրամադրվող դրամաշնորհային մրցույթներին: Այսօր մենք բանակցություններ ենք վարում Եվրոպական զարգացման և վերակառուցման բանկի հետ, որպեսզի քաղաքի զարգացմանը ուղղված հարցերով կարողանանք վարկեր վերցնել: Եվրոպական տարբեր կառույցների հետ մեր համագործակցությունը բազմակողմանի է և արդյունավետ:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

-Քաղաքացիների իրավունքներին վերաբերվող ծրագրերը, որոնք իրականացնում է Եվոպական միությունը արդյո՞ք ռեալ ազդեցություն են ունենում Հայաստանում, թե` ոչ:

-Այդ ծրագրերը նոր չէ, որ անցկացվում են, ես ինքս որոշ ժամանակ մասնակցել եմ այդ ծրագրերից մեկին: Կարծում եմ, որ ուսուցողական ցանկացած ծրագիր, կվերաբերվի դա հասարակության զարգացմանը, քաղաքացիական հասարակությանը, թե ընդհանրապես քաղաքացիների շահերի պաշտպանությանը, դրանք միշտ պրոդուկտիվ և կարևոր են:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Երեկոյան բեմի առջև հավաքվեց Վանաձորի գրեթե ողջ երիտասարդությունը: Մաշա Մնջոյանի և Հայկ Պետրոսյանի երգերի ներքո բոլորը պարում էին և վայելում երեկոն: Քաղաքը իսկապես տոնում էր այս օրը Եվրոպայի հետ միասին:

Բակային խաղերի սերունդը

-Էրե՜խեք, ո՞վ ա կյալիս՝ էթանք, փախկվոցի խաղանք:

Երբ փոքր էի, բակի երեխաներով հավաքվում էինք և խաղում տարբեր ժամերի, տարբեր տեսակի խաղեր:

Հիմա թվեմ, թե ինչեր էինք խաղում:

-Ես հեսա մե պան եմ առաջարկելու խաղանք: Մե րոպե հիշեմ,- ասում էր բակի երեխաներից մեկը,- արա, հա է, հիշամ. մկա եկեք՝ անուն գոռոցի խաղանք:

-Հա, ես համաձայն եմ,- բոլորը միասին ասում էին:

-Ես ու մե քյանի հոգի կըլնենք ազատ քաղաքացին:

-Ես կըլնեմ մատ պախոխը:

-Ես՝ անուն գոռացողը:

-Ես էլ անունը կտնեմ…

Արդեն կարող ենք սկսել:

-Հոպ, դու ունես երեք միավոր, պարտվեցիր: Անուն ենք դնում քեզ: Մատ պահող, արի, արի՝ հեսա սրան նայի, ինչ անուններ ենք դնում: Ուրեմն ճկույթը կըլնա գորտը, մատանի մատը կըլնա հոտած նասկի…

-Արա չէ, հոտած նասկին կնեղանա յէ..

-Լավ, կդնենք ագռավ, միջնամատը՝ ուղտ, ցուցամատը՝ ընձուղտ, բութն էլ կդնենք…

-Հա, յանի էդքանը կենդանի ենք տրե, էն մեկն էլ էլի կենդանի կտնենք:

-Բութն էլ՝ ցուլիկ:

-Արի տենամ՝ որն ես ընտրում, մատերից մեկը ընտրի:

Այդ ժամանակ բոլոս շունչներս պահած սպասում ենք, թե որն է ընտրելու:

-Լավ, ես ընտրում եմ բութը:

- Շնորհավորում ենք ցուլիկին:

Եվ այդպես այնքան էինք խաղում այդ խաղը, որ բոլորս էլ ունենում էինք անուններ: Սակայն երբ հոգնում էինք այդ խաղից, ուրիշ խաղեր էինք խաղում, «Որսորդն ու բադերը»,. «Յոթ քար», ֆուտբոլ, պահմտոցի… Այս նույն խաղերը մեզանից առաջվա սերունդը նույնպես խաղացել է:

Սակայն այժմյան սերունդը, ովքեր մեծանում են համակարգչի առջև, դժվար թե կարողանան դրսում կազմակերպել այդպիսի բակային տարբեր խաղեր: Գյուղերում դեռ երեխաները կարողանում են խաղա, սակայն այստեղ էլ խանգարում է օրեցօր քչացող երեխաների թիվը: Իսկ այ պատկերը փոխվում է քաղաքում: Քաղաքում երեխաները անգամ չգիտեն, թե ինչ են բակային խաղերը: Երբ ինձ ասում են, թե ինչ տարբերություն կա սերունդների միջև, ես առաջինը հենց սա եմ հիշում. մեր խաղերը բակային էին:

Սելֆիների Կասկադը

Կասկադը Երևանի ամենատուրիստաշատ վայրերից մեկն է: Այս անգամ Կասկադում զբոսնելիս լուսանկարեցի Կասկադում սելֆի անող տուրիստներին:

Բազմաթիվ կյանքեր կյանքիս մի գաղտնի անկյունում

Գիտեք, երբ երթուղայինով եմ երթևեկում, հասցնում եմ տեսնել մարդանց հույզերը, ինքս ինձ երևակայելով, պատմություններ հորինել նրանց մասին, հիանալ նրանցով, իսկ հետո` նրանց լուռ հրաժեշտ տալով հեռանալ: Չգիտեմ, այդ ամբողջ գործընթացը կարծես ամենօրյա հաճելի սովորություն դարձած լինի ինձ համար: Դա այնպիսի մեծ ուրախություն է իմ ամենօրյա, սովորական դարձած, անհետաքրքիր օրվա մեջ: Երևի թե իմ օրվա ընթացքում դա ամենահաճելի բաներից է, որ պատահում է ինձ հետ: Չնայած նրան, որ դեպի տուն ճանապարհը շատ երկար է, երբ սկսում եմ ուսումնասիրել մարդկանց, ճանապարհը կարճ է թվում  (ախր, մարդիկ այնքան հետաքրքիր են), և ժամանակը սկսում է չբավականեցնել:

Երբեմն ես կարողանում եմ հավերժացնել որևէ մեկին լուսանկարի մեջ, իսկ երբեմն ափսոսանքով ճանապարհում կամ հրաժեշտ եմ տալիս այն մարդկանց, ում անհատականությունը չի հասցնում որսալ ֆոտոխցիկս: Բայց գիտեք, ես դա գաղտնի եմ անում: Պարզապես մեր հասարակության մեջ քչերն են, որ թույլ կտան իրենց լուսանկարել, չնայած, եթե ուզում եք իմանալ, նման կերպ լուսանկարներն ավելի բնական են լինում, քանի որ մարդիկ ջանք չեն գործադրում գեղեցիկ լինելու կամ ինչ որ հույզ արտահայտելու համար: Նրանք պարզապես լինում են այնպիսին, ինչպիսին կան: Գիտեք, հաճախ այնպիսի մեծ ցանկություն է առաջանում՝ ճանաչել այն մարդկանց, ովքեր ինձ հետաքրքրում են (ձգում են իրենց հայացքով, գեղեցիկ դիմագծերով, նուրբ ձեռքերով, շարժուձևով), իմանալ թե ինչ պատմություն է թաքնված նրանց տխուր ժպիտի, ուրախ աչքերի, մտածկոտ հայացքի հետևում: Չէ որ նրանցից յուրաքանչյուրը մի յուրովի աշխարհ է: Ճիշտ է, մի օր, ինչ-որ պահի մենք բոլորս դառնում ենք միմյանց կյանքի մի մասը, հիշում ենք իրար կամ մոռանում, իսկ հետո հեռանում ենք, սակայն ամեն մեկը իր յուրատեսակ կյանքն ունի, և հնարավոր է, օրերից մի օր մենք կրկին հանդիպենք իրար, գուցե` ոչ, բայց իմ հերոսները անգամ անվերադարձ հրաժեշտից հետո միշտ մնալու են ինձ հետ: Չէ որ իմ կյանքի ինչ-որ պահի նրանք հանդիպել են ինձ, եղել իմ կյանքի մի մասը, ինձ ինչ-որ բան են հիշեցրել կամ սովորեցրել, նոր մտքեր են տվել ինձ կամ ուղղություն ցույց տվել, կամ պարզապես գեղեցկացրել են այն: Ամեն երթուղայինում մի առանձին կյանք է, մի ուրիշ աշխարհ, որտեղ քո  կյանքն է` շրջապատված բազմաթիվ ուրիշ կյանքերով:

Բավականությունս ավելի մեծ է լինում, երբ տեսնում եմ, որ այն, ինչով ես ապրում եմ, ինչով շնչում եմ՝ կարող է ներշնչանքի աղբյուր դառնալ մյուսների համար: Մի այդպիսի աշխատանք է այս փոքրիկ ստեղծագործությունը:

Ինչ-որ մեկը հաղթանակած, մեկը հենց նոր խոստովանություն լսած, մեկը համբույր կորզած, մեկ ուրիշը՝ վշտով, մյուսը՝ կորստով, մեկ ուրիշն էլ՝ դժգոհ, մյուսն էլ՝ զարմանքը չզսպելով, մեկը՝ մտածմունքով, մեկի աչքերը ցրտից լցված, կամ ուղղակի այդպես է թվում, իսկ իրականում դա խեղդված արցունք է: Մեկը՝ ուշացած. բոլորի մեջ մի ընդհանուր տխրություն կա, կիսատ, չլրացված մի բան: Մեկը՝ չսպասված բառերի ապտակի ազդեցության տակ: Մեկի խնդրանքն անպատասխան մնաց, իսկ մյուսի սպասումը ցնդեց, մեկի հոգում պատերազմներ են, մյուսի հոգում դատական նիստ է՝ առանց հայցվորի և առանց դատապաշտպանի: Մեկի սիրտն առանց բաճկոնի և անանձրևանոց թափառաշրջիկ է, մյուսինը նավահանգիստ է` հյուսիսից եկած զբոսաշրջիկի համար: Մեկի մեջ հիշողություններ, մյուսի աչքերին հոգնածություն է իջած, մեկն էլ հենց նոր քնեց` գլուխը սառը ապակուն հենած: Մի տեսակ հայկականություն կա այս ամենի մեջ, անսրտաբավ երգ ու մորմոք, որ հոսում է մեզերից մինչև կնճիռներ և կնճիռներից մինչև նրբազգաց ծնկներ…

Հարության շաբաթ

Արթնացրու ինձ

Ծաղկազարդը Աբովյանում

Տարվա բոլոր օրերին, տարվա բոլոր եղանակներին Ծաղկազարդ է մեր սրտերում

Արարատի մարզի Մրգավան գյուղի Սուրբ Հակոբ եկեղեցին

Տիկնայք փափկասուն Հայոց աշխարհի