lilit mkrtchyan

Դեղին աղջիկ

Հայացքս թափառում է տան մեջ: Երկար նայելուց հետո եմ միայն տեսնում, որ մատիտները նորից թափված են սեղանին: Փոքր եղբայրս է թափել՝ նկարները գունավորելու համար, և, հավանաբար մոռանալով այդ ամենը, վազել դուրս՝ ֆուտբոլ խաղալու: Մոտենում եմ, որ հավաքեմ: Միանգամից աչքի է զարնում դեղինը: Ժպտում եմ, մտաբերում, որ ընկերներիցս մեկը սիրում է ինձ համեմատել արևի հետ, ասում է՝ «դեղին աղջիկ»:

Ամեն անգամ տխրելիս հիշում եմ, որ «դեղին աղջիկ» եմ, պետք է ժպտամ ու փայլեմ, ինչպես արևը: Այս անգամ էլ է ժպիտս վերադարձնում «դեղին աղջիկ»-ը:

Չեմ դադարում ժպտալ: Ժպտում եմ այնպես, ինչպես ամեն անգամ, երբ լսում եմ այդ խոսքերը: Լսում եմ… Չնայած նրան, որ ինձ ու ընկերոջս կիլոմետրեր են բաժանում, լսում եմ, որովհետև պատկերացնում եմ նրա ձայնի տոնայնությունը, հայացքից թափվող ջերմությունն ու բարությունը: Ու իրոք լսում եմ…

Այդ «տիտղոսը» ստանալուց հետո ես էլ սկսեցի զուգահեռներ անց կացնել շրջապատիս մարդկանց ու գույների միջև: Գիտե՞ք՝ ստացվեց: Այժմ շատերն ունեն իրենց գույնն ու անգամ երանգը ինձ համար:

Իսկ այժմ խոսքս ուղղում եմ հենց քեզ, այո՛, քեզ, որ կարդում ես այս տողերը և հավանաբար փորձում մտաբերել՝ համեմատե՞լ են քեզ երբևէ որևէ գույնի հետ, թե՞ ՝ ոչ: Եվ կամ քեզ, որ առաջին անգամ ես սկսում մտածել այս զուգահեռների մասին: Եվ քեզ, որ կարդալու ընթացքում գտար քո գույնը կամ ընկերներիդ ու շրջապատիդ մարդկանց գույները: Նաև քեզ՝ ընկերս, որ առաջինը ինձ համեմատեցիր դեղինի հետ (վստահ եմ՝ կարդում ես)…

Այո՛, հենց քեզ, եղի՛ր հնարավորինս լավատես ու լուսավոր, փորձի՛ր լույս ճառագել ու դրանով ջերմացնել շրջապատին… Փորձի՛ր լինել վառ ու պայծառ գույն…

Շատերի համար ես էդպիսինն եմ, շատերի համար՝ ոչ… Չգիտեմ, բայց գիտեմ հաստատ, որ միշտ պետք է ժպտալ. չէ՞ որ ժպիտն է առողջ հոգու գրավականը:

lyusi karapetyan gavar

Հունիսմեկյան տրամադրություն

Առավոտ էր: Արթնացա հեռուստացույցի ձայնից: Վեր կացա, հագնվեցի և մոռացել էի, թե այսօր ինչ օր է: Պապիկս մտավ սենյակ և շնորհավորեց օրվա առթիվ: Ես նաև մոռացել էի, որ այսօր ամռան առաջին օրն է: Այդ ամենը հիշելով իմ դեմքին հայտնվեց պայծառ մի ժպիտ, և ես շտապեցի դեպի պատուհանը: Պատուհանից դուրս նայեցի և տեսա, որ տեղում է հորդառատ անձրև: Մի պահ դեմքիցս անհետացավ ժպիտը: Այնուամենայնիվ, չհուսահատվելով՝ վերցրեցի անձրևանոցս և իջա մոտակա խաղահրապարակը: Կարծում էի մեծահասակները, թեև անձրևոտ եղանակ է Գավառում, մի բան մտածած կլինեն երեխաների համար: Հասա խաղահրապարակի մոտ և տեսա, որ հակառակ սովորության, այնտեղ ոչինչ տեղի չի ունենում: Դժգոհ տուն վերադարձա: Ամեն տարի այնտեղ կազմակերպվում էին տարբեր միջոցառումներ, և փոքրիկները ստանում էին անվճար պաղպաղակ: Այդ ժամանակ իմ օրը ուրախ էր անցնում, իսկ այժմ ստիպված եմ գնալ տուն և գտնել մեկ այլ զբաղմունք:

Ստիպված եմ մեկ տարի սպասել:

Lilia Apresyan

«Զենքն իմը չէ, երեխաներն են իմը»

Հարցազրույց Վահան գյուղի մաթեմատիկայի ուսուցիչ Տիգրան Առուշանյանի հետ, ով գյուղում ուսուցչություն է անում «Դասավանդի՛ր, Հայաստան» ծրագրի շրջանակներում՝ 5-րդ և 7-րդ դասարանցիներին: Նաև գյուղի ԻՄՓԱՔԹ ակումբի լիդեր է:

 -Ինչպե՞ս տեղեկացաք ծրագրի մասին, և ինչպե՞ս ծնվեց մասնակցելու գաղափարը:

-Այդ ժամանակ բնակվում էի Երևանում և նեղացած էի ամբողջ աշխարհից, մարդկանցից, նույնիսկ՝ հարազատ: Մտածում էի, որ ոչ մի բան չեմ արել, ոչ մի լավ բանի չեմ հասել, ես ինձ անպետք էի զգում: Հենց այդ ժամանակ էր, երբ համացանցում կարդացի «Դասավանդի՛ր, Հայաստան» ծրագրի մասին: Հասկացա, որ սա իմ շանսն է՝ որևէ լավ բան անելու:

-Իսկ ինչպե՞ս էիք պատկերացնում որևէ լավ բան անելը:

-Երկու տարբերակ կար. առաջին՝ անցնել ընդդիմադիր ակտիվիստների շարքերը, որոնց ջանքերը ողջունում եմ, երկրորդ՝ անցնել պետական աշխատանքի, որը հիմա այնքան էլ չի ստացվում: Եվ հիմա կա ոսկե միջինը:

-Գիտեմ, որ ապրիլյան դեպքերն էլ են իրենց ազդեցությունն ունեցել Ձեր որոշման վրա: Կպատմե՞ք դրա մասին: 

-Այդ ժամանակ արդեն «Դասավանդի՛ր…»-ի մասնակից էի և մտածում էի. «Աշխատել հանուն հայրենիքի և, որ ամենակարևորն է, աշխատել այնպիսի մարդկանց հետ, որոնց տեսլականը նույնն է՝ հանուն հայրենիքի, հանուն երեխաների, հանուն ապագայի: Այդ օրերին գրեթե գրանցվել էի կամավոր, ընկերս ասաց, որ գրիչով ավելի շատ կուժեղացնեմ մեր սահմանները: Եվ նա ճիշտ էր. զենքն իմը չէ, երեխաներն են իմը:

-Այ նշեցիք, որ երեխաներն են ձերը: Ի՞նչ է Ձեզ տալիս երեխաների հետ շփումը:

-Դա իմ աշխարհն է, չեմ ուզում շատ կիսվել իմ աշխարհով, բայց մի բան կասեմ՝ իսկական երջանկությունը երեխաներն են, նրանց մեջ է մաքրությունը: Մնացած բոլոր բաները՝ փող, ոսկի, սուտ է:

-Ակտիվորեն մասնակցում եք դպրոցական առօրյային, ԻՄՓԱՔԹ ակումբի լիդեր եք, նաև հեռակա սովորում եք Գյումրու պետական մանկավարժական համալսարանում: Ինչպե՞ս եք այս ամենը համատեղում:

-Համատեղում եմ, քանի որ անում եմ սիրով: Իսկ համալսարանը մեր հանդեպ փոքր-ինչ հանդուրժող է:

-Դժվար չէ՞ գյուղի առօրյան, չե՞ն առաջանում խնդիրներ:

-Համարում եմ, որ դժվարությունները կոփում են մարդկանց: Դժվարությունները պետք են, իհարկե՝ ոչ միշտ, բայց ժամանակ առ ժամանակ մարդ պետք է առերեսվի դժվարությունների հետ, այլապես թուլանում է:

-Իսկ պատկերացնո՞ւմ եք Ձեր ամբողջ կյանքը գյուղում:

-Դժվարանում եմ պատասխանել: Միգուցե՝ ոչ հիմա: Քանի դեռ երիտասարդ եմ, ուզում եմ ավելի շատ շրջիկ կյանք վարել: Իսկ հետագայում միգուցե ընտրեմ ավելի հանգիստ կյանք:

-Եվս մեկ ուսումնական տարի այստեղ եք լինելու: Հնարավո՞ր է՝ դրանից հետո կրկին մասնակցեք ծրագրին:

-Ծրագրին երկրորդ անգամ չեմ կարող մասնակցել, բայց ես միշտ շարունակելու եմ մնալ երեխաներիս կողքին և թակելու եմ յուրաքանչյուր դուռ մեր այսօրվա խնդիրները՝ երեխաների հետ կապված, բարձրաձայնելու և լուծումներ գտնելու համար:

lilit khlghatyan portret

Գյուղացու հացը իր հողն է

-Հլը, Լիլոյի կոշիկներին նայի…

-Ինչի՞ մամադ բոստան մտնելիս կրո՞ւնկ ա հագնում:

-Չէ, իմ մաման instagram չունի…

Սիրելի ընկեր, սոցիալական որևէ կայքում լինելը դեռ չի նշանակում, որ ես ինձ փորձում եմ ցույց տալ որպես քաղաքացի, կամ ինձ վատ եմ զգում, որ գյուղացի եմ: Քաղաքացին իր տեղը ունի, գյուղացին`իր: Ամեն մեկը անում է իրեն բաժին ընկած գործը: Ոչ մի պահ չի եղել, որ ես ինձ վատ զգամ լիճքեցի (գոլեցի) լինելու համար: Ու ընդհանրապես ինչո՞ւ պետք է վատ զգանք: Ամոթ վատ զգացողին…

Այս տարի, երբ օգնում էի մայրիկիս կարտոֆիլ ցանել, մաշկիս վրա զգացի, թե ինչ ծանր է գյուղացու գործը: Որքան դժվար է հող մշակելը և որքան ջանք ու եռանդ պետք է ներդնել լավ բերք ստանալու համար: Տանջանքը շատ է, բայց ուրիշ ի՞նչ կարող ենք անել: Մի՞թե պետք է թողնենք գյուղը ու հեռանանք, իսկ ո՞ւր մնաց հայի աշխատասիրությունը: Շրջապատիցս բազում անգամ լսել եմ, որ ասում են.

-Ի՞նչ կա էս գյուղի մեջ, բա էս էլ ապրելու տե՞ղ ա…

Չեք ուզում աշխատել, գուցե դրանի՞ց է: Թողնել-հեռանալը հարցի լուծում չի: Իսկ,եթե փորձենք ամեն մեկս մեր ներդրո՞ւմը ունենալ գյուղի զարգացման մեջ: Ես տարվա մեջ շատ քիչ եմ բացակայում գյուղից, բայց ինձ համար իմ հայրենի տնից հեռու անցկացրած ամեն մի ժամ մի հավերժություն է թվում: Ուզում ես՝ հարյուր քաղաք գնա, բայց վերջում տուն մտնելուց հասկանում ես, որ ամենահյուրասեր, գեղեցիկ վայրը հայրենի տունն է:

Սիրելի ընկեր, գյուղատնտեսությամբ զբաղվելու մեջ ոչ մի վատ բան չկա: Պետք չէ վատ զգալ բահ բռնելուց, կամ ծաղրել բահ բռնողին: Միշտ դժգոհելով ոչնչի չենք հասնի: Ես ինձ վատ չեմ զգում բահ բռնելուց, մայրիկիս տանը չլինելու դեպքում գոմ մտնելուց: Չէ որ առաջնահերթ այն, ինչ անելու եմ, կանեմ՝ ծնողիս ուսերի բեռը թեթևացնելու համար:

Ամեն մարդ իր աշխատանքն ունի, ամեն մեկս կարողանում ենք գտնել ապրուստ հայթայթելու միջոց: Աշխատելը ամոթ չէ, կապ չունի, թե ինչ է աշխատանքդ: Թող ամաչի այն մարդը, ով ամեն տեսակի աշխատանք կարող է անել, բայց այսօր փողոցում նստած մուրացկանություն է անում: Ու ինչպե՞ս պիտի իր քրտինքով, ծանր աշխատանքով գումար վաստակած մարդը խղճա ու իր ճաքճքված ձեռքով հանի ու ողորմություն տա նման մարդուն:

Աշխատանք կա: Ծանր է, ճակատի քրտինքով, բայց արդար ու արժանապատիվ:

Anush abrahamyan

Ջուր գողացողը

-Տո, էդ ջուրն դո՞ւ իս բերե, օր էգես ու մի հադ էլ կռիվ ա կենիս, Անո:

-Բա հե՞րդ ա բերե: Սաղ գիշեր բոստանիմ ջրեմ, քու մասին չխոսամ էլ, դու սաղի հետ բոստան ա ջրիս, պետք ա կեղնի՝ ջրիս, պետք չէ կեղնի՝ էլի կջրիս:

Այդ մի բանը կանանցից մեկը ստեց: Ամբողջ գիշեր մենք էինք հողամաս ջրել: Ու ամբողջ գիշեր ես ու եղբայրս էինք նստել առվի մոտ ու պահել ջուրը:

-Հա, հա, Միրավն ինձի ա ջուր տվե, քզի չտվե:

Էլի ստում է, ախր ես ու հորեղբայրս երեկ առավոտյան վեցին գնացինք ջուր «առնելու»: Ջուրը հաստատ մերն էր, մեզ կես ժամվա բան էր մնացել, իսկ առավոտյան ժամը հինգին առվի վրա կռվող այս կանայք չէին էլ փորձում հասկանալ ինձ: Վտանգավոր դրություն էր, և նրանք պատրաստ էին ձեռքի բահերով մենամարտել:

Մտածեցի, որ պետք է գնամ: Մեկ է, անհնար է նրանց որևէ բան հասկացնել, բայց մայրս հողամասում է, ու ջուրն էլ կտրվել է:

Չէ, չեմ գնա, կմնամ ու կտեսնեմ` ինչ է լինելու վերջը:

-Անո, Անո:

-Հա, սա Խաչիկ ջան:

-Ջուրն լավ ուժեղցուցեմ, արի՝ էտանք ջրինք բոստանն:

Կանացից մեկի ամուսինն էր, ով մեծ քայլերով արագ հասավ մեզ մոտ:

-Լավ, Սեդա, ես մգա կերտամ, ու վայն էգավ քզի տարավ, թե դու իմ ջուրն կդրիս: Էսմալ լավ ա, հավասար ա, կեսն ընձի, կեսն՝ քզի,- առվին նայելով ասաց կանանցից մեկը:

-Լավ, Անո, ես էլ ա կերտամ:

-Աղջիկ ջան, դու հնճի՞ս մածե, գնա ձեր տուն, ձզի ջուր չկա,- դառնալով ինձ, ասաց կանանցից մեկը: Ես հակացա, որ մնալն ավելորդ էր, ու քայլեցի դեպի տուն: Բայց չմտածեք, թե ես ամբողջ գիշեր չեմ քնել, որ այդքան հեշտ ջուրը զիջեմ, այն էլ այն դեպքում, երբ երկար ժամանակ մայրս հողամասում է, ու ջուրն էլ մերն է: Լավ, մի պաղպաղակ կուտեմ հին պատին նստած ու կսպասեմ մինչև այդ կանայք վերջնականապես չերևան թաղամասում: Շատ չսպասեցի «արևի թաղամասում» (այդպես եմ անվանում, որովհետև այդ թաղամասում լինում եմ միայն ամռանը, հողամաս ջրելու օրերին): Վերջապես բահերը ուսներին դրած կանայք այլևս չերևացին, և ես շուրջս նայելով հանգիստ մոտեցա այն առվին, ուր ջուրը երկու մասի էր բաժանվում: Այ, հիմա պետք է գործել:

Արևը արդեն իր շողերը դատարկ թաղամասում էր տարածել, ու խոտի վրա նստած ցողը վաղուց չորացել էր: Առվի մեջ քարերը այնպես շարեցի, որ ջուրը միայն մեր հողամաս գնար, ու սպասեցի: Ախր քիչ էր մնացել, որ վերջացնենք, մինչև կանայք մտնեն հողամաս ու տեսնեն, որ մարգերում ջուր չկա, մենք վերջացրած կլինենք:

Չմտածեք, թե ես ջուրը գողացա, չնայած այդ կանայք այդպես էլ մտածեցին: Քիչ ժամանակ էր անցել, և ես չէի նկատել արագ քայլերով ինձ մոտեցող կնոջը, ով չկարողանալով զսպել զայրույթը, հեռվից գոռաց.

-Տո, այ աղջի,- այ այստեղ ոտքերիս մեջ գտնվող ամբողջ ուժով վազեցի: Չգիտեմ՝ ինչ արագությամբ եմ վազել, որ երկար ճանապարհը հինգ րոպեում եմ անցել: Ես չէի զղջում իմ արածի համար, ի վերջո, ես ոչ մի վատ բան չէի արել:

Մերոնք հողամաս ջրելը վերջացրել էին, ու ես մտածում էի, թե ինչ պատասխան պետք է տամ հաջորդ անգամ հողամաս ջրելիս «արևի թաղամասում» հանդիպած զայրացած կանանց: Չնայած, ոչինչ էլ չեմ ասի, ուղղակի պաղպաղակ ուտելով կսպասեմ մինչև նրանք հեռանան:

Այս ամենը գրելուց հետո ես ուզում եմ հավատալ, որ սա նրանցից մեկը երբևէ չի կարդա գրածս:

Գուշակիր մեղեդին

Լուսանկարը՝ Արտյոմ Ավետիսյանի

Լուսանկարը՝ Արտյոմ Ավետիսյանի

«Գուշակիր մեղեդին» մրցույթ-միջոցառումը, կարող եմ ասել, որ փոխեց դպրոցական մթնոլորտն ու միջավայրը: Այն առանձնացավ երաժշտության և ինտելեկտուալի միախառնումով, իսկ առանձնապես ինձ համար՝ որպես դպրոցում իմ վարած երաժշտական մեծ նախագծով:

Մրցույթ-միջոցառումը հանդիսատեսին տվեց բացարձակ լավ երաժշտական ժամանցի տարբերակ, օգնեց հանգստանալուն զուգահեռ, շահագրգռված դիտել:

Մի քանի օր առաջ էր, երբ դպրոցում անցկացվեց «Գուշակիր մեղեդին»: Գաղափարը իմն էր և աշակերտական խորհրդինը:

Մի քանի շաբաթ առաջ էր, երբ համակարգչով ամբողջությամբ տեսա և վերջացրի «Գուշակիր մեղեդին» նախագծի բոլոր հաղորդումները: Տեսնելուց հետո որոշեցի, որ կարելի է այն անցկացնել դպրոցում և որոշ ժամանակով կտրվել դպրոցական լարված առօրյայից: Ամբողջ ծրագիրը մտածեցի, երբ պառկեցի քնելու: Եկա այն եզրահանգմանը, որ ազդանշան կոճակներին կփոխարինեն գունավոր դրոշակները, լազերային էկրաններին՝ ցուցատախտակները՝ իրենց պաստառներով, երաժշտական բաժիններով ու կատեգորիաներով, իսկ Ավետ Բարսեղյանին կփոխարինեմ ես: Հաջորդ օրը այս մասին տեղեկացրի աշակերտական խորհրդի անդամներին, և դպրոցի տնօրենից թույլտվություն ստանալով, անցանք գործի: Որոշեցինք, որ մրցույթին կարելի է հրավիրել ուսուցիչներին, և նրանք էլ կմրցեն միմյանց դեմ:

Լուսանկարը՝ Արտյոմ Ավետիսյանի

Լուսանկարը՝ Արտյոմ Ավետիսյանի

Տեղի ունեցավ չորս խաղ, յուրաքանչյուր խաղի ժամանակ ավելացավ թե՛ հանդիսատեսի, թե՛ երկրպագուների թիվը:

Բոլոր ուսուցիչները հոյակապ էին խաղում, մեկը մյուսից փայլում էր իր երաժշտական տաղանդով, և պարզվեց, որ ոչ միայն իրենց մասնագիտության մեջ են հմուտ, այլև երաժշտության բնագավառում:

Լուսանկարը՝ Արտյոմ Ավետիսյանի

Լուսանկարը՝ Արտյոմ Ավետիսյանի

Վստահ եմ, որ եթե ուսուցիչներն էլ կարողանային թղթակցել 17.am-ին, ապա նրանք էլ իմ մասին նյութ կգրեին, մի քանի թեմաներում պատմելով իմ մասին, իմ առաջարկած ծրագրի մասին, իմ՝ այդ ծրագիրը վարելու մասին և այլնի վերաբերյալ:

Ամեն խաղի ժամանակ հնչում էին 30 և ավելի երգեր, որոնք բացի մրցողներից, կռահում էր նաև հետաքրքրասեր հանդիսատեսը:

Մասնակցեցին 9 ուսուցիչներ ու ուսուցչուհիներ, որոնցից 3-ին հաջողվեց հաղթահարել բոլոր փուլերը և հաղթել սուպեր խաղը: Այնուհետև 4-րդ խաղում միմյանց դեմ մրցեցին սուպեր խաղը հաղթա» 3 մասնակիցները՝ Անահիտ Ավագյանը, Ալինա Հովհաննիսյանը և Գոհար Գևորգյանը: Այս «եթերաշրջանի» վերջին փուլում կրկին փայլեց Անահիտ Ավագյանը՝ բոլորին ցուցադրելով իր երաժշտական կարողությունները և ունակությունները: Բոլոր հաղթողներին դպրոցի տնօրինությունը շնորհեց նվերներ և պատվոգրեր, այդ թվում նաև ինձ, որպես հետաքրքիր և ժամանցային ծրագրերի առաջարկող և հիանալի կերպով անցկացնող ու վարող:

Լուսանկարը՝ Արտյոմ Ավետիսյանի

Լուսանկարը՝ Արտյոմ Ավետիսյանի

Մասնակիցների թվում էին՝ Աննա Գասպարյանը, Գարիկ Սիմոնյանը, Գոհար Գևորգյանը, Անահիտ Ավագյանը, Սամվել Սուքիասյանը, Հեղնար Սմբատյանը, Արաքս Հոխիկյանը, Ռաիսա Մինասյանը և Ալինա Հովհաննիսյանը: Ծրագրի հյուրերը իրենց երաժշտական գիտելիքները փոխանցեցին միմյանց և ներկա գտնվողներին: Նախագծի ցանկում էր ընդգրկված նաև դաշնակահար, մաեստրո Անի Հոխիկյանը, ում ներկայությամբ և օգնությամբ ավելի ջերմացավ միջավայրը, ավելի հետաքրքրացավ խաղը և հուշում երգերի ժամանակ հնչեցնելով 5 և ավելի երգերի 7-ից մինչև 3 նոտաները, ավելի աշխուժացավ խաղը:

Երգացանկում ընդգրկված էին տարբեր ժանրի, տարբեր ոճի, տարբեր լեզուների երգեր՝ «Երևան ջան»-ից դեպի «Անգլիալեզու», «Երաժշտական ծաղկեփունջ»-ից մինչև «Ռազմական», Սայաթ-Նովայից մինչև «Պարային», և այլն:

Եվ վերջում ուզում եմ ասել, որ եթե օրերից մի օր Ավետ Բարսեղյանին բախտ վիճակվի կարդալ այս հոդվածը, ապա թող նա էլ ինձ ընդգրկի իր ծրագրում:

Նրանք կռվել են հանուն հայրենիքի

Բոլորս էլ գիտենք, որ պատմությունը հիշում է միայն հերոսներին ու համալրում իր էջերը նրանց սխրանքներով: Ապագա սերնդի հպարտությունն են այդ հերոսները, որոնցից է իմ զրուցակիցը` Ապրիլյան քառօրյա պատերազմի մասնակից Գարիկ Ղազարյանը:

-Նախքան զինվորական ծառայության անցնելը ինչո՞վ էինք զբաղված:

-Նախքան ծառայության անցնելը սովորում էի ճարտարապետաշինարարական համալսարանի առաջին կուրսում: Կարծում եմ, որ յուրաքանչյուր հայորդի, իմանալով զինվորական ծառայության անցնելու մասին, հպարտության զգացում է ունենում: Այդ ժամանակ առաջին հերթին մտածում ես ընտանիքիդ, քեզ շրջապատող մարդկանց մասին, ովքեր քեզնով պետք է իրենց ապահով զգան:

-Ի՞նչ կասեք ծառայության առաջին ամիսների մասին, որքանո՞վ էր դժվար նորակոչիկի համար զինվորական կյանքին հարմարվելը:

-Սկզբնական շրջանում Արտաշատում եմ ծառայել: Զորամասը ասես մեկ այլ դպրոց լիներ, մի դպրոց, որտեղ սովորում են միայն տղաները, և որտեղ կանոնները ավելի խիստ են: Ինձ համար շրջապատին հարմարվելը հեշտ եղավ, քանի որ շատ շուտ ընկերներ ձեռք բերեցի: Իհարկե, մի քանի ամիս անց տեղափոխվեցի Արցախ:

-Դուք ձեր ծառայության մեծ մասը անցկացրել եք սահմանին, ինչպե՞ս էր անցնում կյանքը սահմանին:

-Երբ մարդ զենքը ձեռքին պահում է հայրենիքը, նախ և առաջ զգում է իրեն որպես դարպաս՝ դեմքով դեպի թշնամին, թիկունքում ունենալով հայրենի հողը: Կանքը սահմանին հեշտ չէր, բայց դժվարությունը հաղթահարելի է, մանավանդ այն դեպքում, երբ դու հոգով արդեն հաղթել ես թշնամուն: Ու ամեն անգամ սահման բարձրանալիս հոգումդ մի բան է փոխվում ու դարձնում քեզ ավելի հպարտ ու հայրենասեր:

Նրանք կռվել են հանուն հայրենիքի

-Ինչպե՞ս սկսվեց Ապրիլյան քառօրյան, ու այդ ընթացքում դուք որտե՞ղ էիք իրականացնում պաշտպանությունը:

-Դիրքս պահել եմ Թալիշի շրջանում: Ապրիլյան քառօրյան սկսվել է գիշերը, մոտ 02:45-ին: Կրակոցները սկսվել են հրետանու կողմից, որից հետո թշնամին կենտրոնացված խմբերով փորձում էր գրավել մեր դիրքերը, որոնք ավելի նպաստավոր էին նրանց հետագա գործունեության համար: Սկզբնական շրջանում իհարկե, զոհեր ունեցանք, բայց շարունակում էինք կռվել, որովհետև թուլանալու իրավունք չունեինք: Եվ չէինք պատրաստվում զիջել մեր դիրքերը:

- Սկզբնական շրջանում ի՞նչ խնդիրներ կային:

-Առաջնային խնդիրը բավարար զինամթերք չունենալն էր, մինչդեռ թշնամին ինտենսիվ կրակահերթեր էր տալիս, և ականները անձրևի պես թափվում էին: Սարքին տեխնիկա չէր մնացել, և մենք ձեռով էինք անում այն ամենը, ինչը կաներ տեխնիկան:

-Պատերազմից հետո ի՞նչ պարգևների եք արժանացել:

- Ստացել եմ շնորհակալագրեր, պատվոգրեր ու շքանշաններ, որոնք իհարկե պարտավորեցնող են:

- Ծառայության ընթացքում ձեռք բերեցիք մի շարք մարտական ընկերներ, զորացրվելուց հետո պահո՞ւմ եք նրանց հետ կապը:

- Գիտեք, հաճախակի չեն այն դեպքերը, երբ պատերազմի ընթացքում ձեռք ես բերում ընկեր, ում կարող ես վստահել կյանքդ: Նրանց հետ կապը մինչև այժմ պահում եմ, հաճախակի հանդիպում ենք, զրուցում: Ունեցել եմ նաև շատ ընկերներ, որոնք մարտի դաշտում զոհվել են: Երևի կյանքում երբեք չեմ մոռանա աչքիս առաջ ընկերներիս զոհվելու տեսարանները…

-Դուք անցել եք բոլոր հնարավոր վտանգների միջով և հաղթահարել եք դրանք, ի՞նչ կասեք այն նորակոչիկներին, ովքեր ամիսներ անց պետք է պահեն սահմանը:

-Մենք, լինելով մեր ավագ սերնդի հետնորդները, նրանց կողմից ազատագրված տարածքները պարտավոր ենք պահպանել: Մեր նորակոչիկ ընկերները թող լինեն խիզախ, ամուր կամքով և նույն ամրությամբ պահեն մեր հայրենիքի սահմանները: Իսկ թշնամուց չպետք է վախենալ: Ցանկանում եմ խոսքս ավարտել Գարեգի Նժդեհի հետևյալ խոսքով. «Որքան վսեմ է մի ժողովրդի հասկացողությունը հայրենիքի մասին, այնքան զորավոր է նրա երկիրը, նրա հայրենասիրությունը»:

Հանրապետական շաբաթօրյակ Գեղարքունիքի մարզի Զոլաքար և Լճաշեն գյուղերում

Լուսանկարներս

Լուսանկարը` Լիլիթ Հարությունյանի

Լուսանկարը` Լիլիթ Հարությունյանի

Ես  լուսանկարվել չեմ սիրում, բայց սիրում եմ ամեն ինչ լուսանկարել: Առաջ շատ քիչ բաներ էի լուսանկարում, քանի որ հետաքրքրություն չէի գտնում ոչնչի մեջ: Իսկ եթե այնպես էր ստացվում, որ ինչ-որ բան լուսանկարում էի, համակարգչային ծրագրերի օգնությամբ գույները խամրեցնում ու դարձնում էի սև ու սպիտակ: Իսկ հիմա ամեն ինչ փոխվել է, ամեն բանի մեջ հետաքրքրություն եմ գտնում: Ինձ համար կենցաղում, բնության մեջ և առհասարակ ամեն տեղ հետաքրքիր բաներ եմ գտնում լուսանկարելու: Երբևէ ինձ անհետաքրքիր թվացած ինչ-որ բան այժմ նայում եմ ուրիշ կողմից և զգում եմ, որ այն ավելի հետաքրքիր է, քան ես կարծում էի…

Այժմ լուսանկարներ անելիս գույները չեմ խամրեցնում, քանի որ բնական գույները ավելի գեղեցիկ են, քան նույնիսկ ամենալավ ծրագրի օգնությամբ ստացած գույները: Ավելի շատ սիրում եմ բնապատկերներ լուսանկարել: Սակայն երբեք իմ հեղինակային լուսանկարները 17.am չեմ ուղարկել, չգիտեմ թե ինչու:

aharon sahakyan

Վերջին զանգը Զոլաքարի դպրոցում

2017 թվական, մայիսի 26, Զոլաքարի թիվ1 միջնակարգ դպրոց, և երկար սպասված «Վերջին զանգ»:

Ու վերջ, այս ուսումնական տարին էլ պատմության գիրկը ճանապարհեցինք: Մեր այսօրվա շրջանավարտները երևի շատ երկար էին սպասել այս օրվան: Մենք էլ` հաճախ ենք դասընկերներիս հետ երանի ենք տալիս այդ օրվան, երազում, թե երբ ենք վերջապես դպրոցն ավարտելու: Թվում է, թե դպրոցական տարիները ի՞նչ են որ, նամանավանդ` 12 տարի, էլ բան ու գործ չունե՞նք: Որ 12 տարի դպրոցում սովորենք, բա ամբողջ կյանքի դպրոցն ավարտելու համար քանի՞ տարի կպահանջվի մեզանից:

Այսօր ես հասկացա, որ դա այդքան էլ այդպես չէ, մենք սխալ ենք մտածել այսքան ժամանակ: Հասկացա, քանի որ այս տարի անկախ իմ կամքից, այնպես ստացվեց, որ ես էլ մասնակիցը դարձա այդ միջոցառման: Ես շրջանավարտ չեմ, ասեմ ավելին` դեռ չորս տարի ունեմ սովորելու: Բանն այն է, որ այս տարի մեր սիրելի տասներկուերորդցիներին ողջունելու և նրանց մուտքը դեպի բեմ ազդարարելու հաճելի պարտականությունը դրված էր ինձ վրա: Եվ մի պահ կուլիսներում ես էլ ինձ շրջանավարտ զգացի, և գուցե դա էր պատճառը, որ ես մի պահ սթափվեցի, հետ նայեցի, առաջ նայեցի ու մտածեցի: Կանցնեն տարիներ` մեկ, երկու, երեք… Ու արդեն այսօրվա շրջանավարտների փոխարեն բեմում կանգնած կլինի մեր սերունդը, կգա մեր հրաժեշտի ժամանակը, շատ բաներ կփոխվեն, բայց ես գրեթե վստահ եմ, որ մեզանից յուրաքանչյուրը կյանքում ինչ ուղի էլ ընտրի, միևնույն է, ամենագեղեցիկ հիշողությունները միշտ կապված են լինելու դպրոցի հետ: Եվ ուրեմն` քանի դեռ ուշ չէ, գնահատենք դպրոցում անցկացրած յուրաքանչյուր վայրկյանը:

Այսօր առաջին անգամ ես մեր սիրելի շրջանավարտների աչքերում տեսա ուրախություն, տխրություն, թախիծ, սեր, ափսոսանք: Կարծես ինչ-որ մեկը բռնել ու այդ բոլոր զգացմունքներն իրար էր խառնել: Ես համոզված եմ, եթե նրանք հնարավորություն ունենային, կկանգնեցնեին ժամանակը…

Շնորհավորելով մեր բոլոր շրջանավարտներին, նրանց մաղթում միմիայն հաջողություն, իսկ դիմորդներին էլ` այս ամենի հետ մեկտեղ, նաև բարձր գնահատականներ: