Քիմիական թագավորություն

Քիմիայի ժամերը ավելի հետաքրքիր դարձնելու համար մենք մեր ուսուցչի գլխավորությամբ կազմակերպում ենք տարբեր «խաղեր», խմբային աշխատանքներ, դերերով խաղեր, և այսօրն էլ բացառություն չէր:
-Վաղը պատմություններ կբերեք քիմիայի մասին,- ասաց ուսուցչուհիս:
-Մե՞նք պետք է հորինենք:
-Այո, դուք: Հեքիաթներ կամ ինչ-որ հետաքրքիր պատմություններ:
Ես եկա տուն և անցա գործի…
«Լինում է, չի լինում մի թագավորական ընտանիք է լինում: Թագավորն ունենում է մեկ որդի: Ժամանակն էր ամուսնացնելու արքայազնին: Եվ մի օր՝ սովորական ամառային օրերից մի օր, թագավորը կանչում է իր մոտ արքայազնին:
-Տղաս: Ես արդեն մեծացել եմ, ի վիճակի չեմ կառավարելու երկիրս: Դու պետք է ինձ փոխարինես: Բայց միայն մեկ պայմանով…
-Էլի՞ պայման,- ընդհատեց հոր խոսքը արքայազնը,- ես ինչ ծնվել եմ` դու պայմաններ ես դնում իմ առջև: Բավակա՛ն է:
-Ձայնդ ցածրացրո՛ւ: Իմացի՛ր` ում հետ ես խոսում: Ծնկի՛ արի:
-Ներիր ինձ, հայր:
-Ես ամենահզոր թագավորն եմ: Ամենաուժեղ թթուներից մեկի լուծույթը՝ աղաթթուն: Իսկ քո մայրը լավ լուծիչ է՝ H20-ն: Մենք երջանիկ ընտանիք ենք, քանի որ դու մեր հետնորդն ես՝ մեզանից ստեղծվածը՝ քլորաջրածինը: Դու հզոր ես, ուժեղ, կարող ես քեզանով անել իմ թագավորությունում գտնվող ցանկացած աղջկա (HCl-ն ամենաուժեղ թթուներից է: Կարողանում է փոխազդել ցանկացած մետաղի հետ բացառությամբ լարվածության շարքում ջրածնից աջ գտնվող մետաղների): Ես քեզ կթագադրեմ միայն այն ժամանակ, երբ դու ինձ մոտ գաս քո ընտրյալի հետ:
-Թույլ տուր գնալ:
-Գնա՛:
Արքայազնը ուներ երկու թեկնածու: Սակայն նրանցից մեկը գտնվում էր այլ թագավորությունում՝ H2- ից աջ գտնվող թագավորությունում: Նրանց միջև կապն անհնար է: Իսկ այն մյուս աղջիկը իրենց թագավորությունից է, սակայն կա մեկ խնդիր. արքայազնը այս մեկին ուղղակի հավանել է, իսկ այն մեկին սիրում է:
Անցավ որոշակի ժամանակ: Եղավ հարսանիք` յոթ օր-յոթ գիշեր: Արքայազնը ամուսնացավ Al-ի հետ:
2Al + 6HCl = 2 AlCl3 + 3H2
Արքայազնի մտքերը
Ես ինչ հիմարն եմ: Կորցրեցի սիրելիիս գահի համար: Սիրում եմ նրան, նա էլ` ինձ, ես վստահ եմ: Ես կխնդրեմ մայրիկիս տալ ինձ կախարդական խմիչք, որն ինձ կփոխի:
Վերջ արքայազնի մտքերին:
Նա գնաց և մոր մոտից վերցրեց այն նյութը, որն իրեն կփոխեր
հիմնովին:
2HCl+ HgSO4 = H2SO4 + HgCl2
-Ես միևնույն է, ուժեղ թթու եմ (H2SO4(խ)): Ես հիմա կկարողանամ լինել նրա հետ: Պետք է շտապել,- նա դուրս եկավ պալատից և ուղևորվեց իր հրաշքի մոտ: Նրանց հայացքները հանդիպեցին միմիանց և…. (Գուշակեք ինքներդ): 2H2SO4+ Cu = CuSO4 + SO2 + 2H2O
Ահա և վերջ…

Մեր պապերի ժառանգությունը

Սովորական առավոտ էր, որը չէր տարբերվում մյուս առավոտներից: Ինչպես միշտ ես արթնացա, և ինչպես հայրս է սիրում ասել` «ունքերս խառնած», լվացվեցի և սկսեցի պարապել: Ոչ մի ծրագիր չունեի օրվա համար, սակայն լսվեց մայրիկի ձայնը.

-Հագնվե՛ք, տեղ ենք գնում:

Անակնկալի գալով ես ու քույրս արագ հագնվեցինք և նստեցինք ավտոմեքենան:

Ճանապարհից հասկացա, որ Դիլիջանի ուղղությամբ ենք գնում, շատ եմ սիրում այդ ճանապարհը: Մեքենան արգելակեց, և մեզ ասացին, որ մնացած ճանապարհը ոտքով ենք բարձրանալու:

Ես ուրախացա, քանի որ շատ եմ սիրում ընտանիքիս հետ արշավների գնալ: Բարձրանում էինք կածաններով, ծառերին ուշադիր նայելով, ընտանիքով լուսանկարվելով, բայց դեռ չգիտեի, թե սարի գլխին ինչ կար:

Ճանապարհը երկար էր, բայց հոգնածություն չէի զգում: Հանկարծ կանգ առանք, և մայրիկը ասաց.

-Ահա՛, վերջապես տեղ հասանք:

Եկեղեցի էր, խոնարհված, սակայն նախշաքանդակներով պատված սյուները, կլոր կամարները, վեհ գավիթը հպարտ պատմում էին, թե որքան գեղեցիկ է եղել Կարմիր եղցի եկեղեցին:

Մայրիկը պատմեց, որ մեր առջև Կարմիր եղցի կամ Գետկավանք վանական համալիրն է: Կառուցել է Մխիթար Գոշը` 9-12-րդ դարերում: Ըստ պատմական վկայությունների, շրջակայքում գյուղեր են եղել: Եկեղեցին ավերվել է երկրաշարժից, այնուհետև թալանել և քանդել են մոտակայքում ապրող ազերիները: Այն գետնախորշով կապ է ունեցել դիմացի լեռան վրա կանգնած բերդի հետ, հիմա միայն բերդի ավերակներն են երևում: Սիրտս լցվեց տեսնելով այդ հրաշքը ամայի. լքված, պատված տատասկներով և փշերով: Ներս մտնելով ես կարծես լսեցի զանգերի ղողանջը, վանահոր աղոթքը իր փոքրիկ խցում, սակայն սարսռացի, տեսնելով, թե ոսկի որոնողները ինչպես էին քանդել խցի հատակը, քարերը ջարդել: Մայրս նկատեց,որ մի երկու ասեղնագործ խաչքարեր էլ չկան: Չնայած դրան քարերը լուռ խոսում էին, թե որքան գեղեցիկ են եղել իրենք, որքան մարդկանց աղոթք են լսել, որքան հայի շուրթեր են համբուրել իրենց: Դարերից եկած ամուր պատերը մեր պատմության խոսուն վկաներն էին, որքան ամուր են նրանք, որ դիմացել են այդքան արհավիրքներին:

Քիչ հետո ողջ ընտանիքով մաքրում էինք համալիրի շուրջ կուտակված աղբը: Այդքանը կարող էինք անել Աստծո տան համար: Շատ եմ ցավում, որ զբոսաշրջիկները փոխանակ խնամքով վերաբերվեն, աղտոտում են շրջակայքը, տեղահան անում քարերը: Քույրս հիշեց, որ այստեղ պահած իր երազանքը կատարվել է, իրոք հրաշք: Վերադառնում էինք լուռ ու տխուր, բայց և հպարտ մեր նախնիների թողած ժառանգությամբ: Հուսամ գոնե մեր սերունդը մի օր ամեն ինչ կանի, որպեսզի վերականգնի Գետկավանքը, և գուցե մի օր նրա զանգերը կրկին ղողանջեն:

 

Կալավանյան աշնան խորհուրդը

Դեղնակարմիր անտառ, դեղնած տերևներ, պայծառ տխրություն… Ասել է, թե արդեն աշուն է, պայծառ աշուն: Նվազ ջերմությունը էլ չի կարողանում տաքացնել կարմրաթուշ բնությունը: Թռչունների երամը չափում է երկնքի անեզր տարածությունը: Անձրևի փոքրիկ կաթիլները կաթ-կաթ ընկնում են չոր հողին և հագեցնում նրա ծարավը: Քամին փաթաթվում է ծառերին, բայց նա էլ առաջվանը չէ: Նրա մեջ փոքր-ինչ դառնություն կա: Հաստաբուն կաղնիները չոքում են անտառի սրտում՝ եկել է նրանց ժամանակը: Սառնաշունչ գետը հավաքում է դեղնած տերևները, որոնք ընկել են իր ափերին: Անտառային տանձենիները առատ բերք են թափում գետի ջինջ ջրերում: Իսկ մարդկային մկանոտ ձեռքով կոտրվում են հաստաբուն կաղնու փոքրիկ, բայց ամուր պտուղները: Ամայի ձորում դեռ լսվում է դառնացած քամու խուլ հառաչանքը:

Մայրամուտն անձրևոտ էր, էլ չէր կանչում նա մեզ, իր նվազ շողերը հանդարտ սահեցնում էր պտղատու այգու վրայով:

Հանդարտ իջնում էր տխրություն, բայց դրա մեջ փոքրիկ ուրախություն կար:

Իմ հայրենի գյուղը`Կալավանը կամաց-կամաց ընկղմվում է աշնան թախծի մեջ:

Ամեն բան փոխվում է տարիքի հետ

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Կարապետյանի

Սկսեմ նրանից, որ առաջին դասարանից մինչև իններորդ դասարան հաճախել եմ վեցօրյա համակարգով: Դա շատ հարազատ էր դարձել, վարժվել էի և զարմանքով էի նայում այն փաստին, թե ինչպես են մյուս դպրոցներում հինգ օր հաճախում դպրոց: Ինձ թվում էր, թե նրանց ուսումնական օրը չափազանց ծանրաբեռնված է։ Բայց ավագ դպրոցում սկսեցի դպրոց հաճախել հնգօրյա ուսուցմամբ: Անկեղծ ասեմ, հիմա ինձ համար սա էլ է հարազատ դարձել, և ինչ-որ չափով ավելի ճիշտ ու հարմար է: Տարիքի հետ դասերն ու պարապմունքներն ավելի են շատանում, և ինձ թվում է մեկ կիրակին բավական չէ թե հանգստանալու, թե մնացած պարապմունքներին հաճախելու համար: Ես նախընտրում եմ հնգօրյա համակարգը:

Լիլիթ Բուլանյան

***

Դպրոցը յուրաքանչյուր անձի անհատականության ձևավորման գործընթացում առաջնակարգ տեղ է գրավում: Ես սովորում եմ 12-րդ դասարանում և այս տարի ավարտելու եմ դպրոցը: Պարապում եմ դպրոցից դուրս միասնական քննությունները բարձր միավորներով՝ անվճար «հաղթահարելու» համար: Եվ օրվա մեծ մասը տրամադրում եմ պարապմունքների ժամանակ տրված հանձնարարությունները կատարելու վրա: Դպրոցի դասերին ավելի քիչ ժամանակ եմ հատկացնում, չնայած դրան, ես սովորում եմ գերազանց, հասցնում եմ մասնակցել դպրոցում կազմակերպվող գրեթե բոլոր միջոցառումներին:

Այս առումով ինձ ձեռնտու է հնգօրյա ուսուցումը: Ես կարողանում եմ գոնե շաբաթ օրը՝ չնայած էլի պարապմունքի եմ, մի որոշ չափով հանգստանալ:

Մեր դասարանը, կարելի է ասել, «բաժանված է երեք մասի»: Սռաջին մասը դրանք քիմիաի կողմնակիցներն են, երկրորդ մասը ՝ ֆիզիկայի, իսկ երրորդը՝ ոչնչի: Մենք առաջին կիսամյակից արդեն անցնում ենք ութ ժամով և՛ ֆիզիկա, և՛ քիմիա: Դա մի փոքր ճիշտ չէ: Ես չեմ ասում, որ ինձ ֆիզիկա անհրաժեշտ չէ: Անհրաժեշտ է, բայց ոչ ութ ժամով: Մյուսներին էլ քիմիան ութ ժամով անհրաժեշտ չէ….

Չգիտեմ, կարելի՞ է սա խնդիր համարել, թե ոչ, բայց ես ուրիշ խնդիր՝ այն էլ դպրոցի հետ կապված չունեմ:

Մանե Սարգսյան

Առանց կրկնուսույցների

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Կարապետյանի

Երբ Հայաստանի տարբեր գյուղերում ու քաղաքներում սկսեցին գործել ավագ դպրոցները, բոլորը ասում էին, որ ավագ դպրոցների նպատակը այն է, որ երեխաները առանց կրկնուսույցի մոտ պարապելու  կարողանան միասնական քննություններ տալ և ընդունվել: Սակայն, ինչպես տեսնում ենք, սպասելիքները այնքան էլ արդարացված չեն:

Ճամբարակում բացվեց ավագ դպրոց, բայց մեր դպրոցը նույնպես չկարողացավ արդարացնել սպասելիքները: Քանի որ դպրոցը չունի բավարար թվով աշակերտներ և ֆինանսներ, և մենք ունենում ենք 2-3 հոսք: Եթե դու ընտրում ես բնագիտական հոսք, դու չգիտես, թե այնտեղ որ առարկաները ավելի խորացված կսովորես, քանի որ դա պարզ է դառնում միայն այն ժամանակ, երբ աշակերտները ընտրելով որևէ բնագիտական առարկա, ըստ մեծամասնության, դասարանը խորանում է այդ առարկայի մեջ:  Եվ հետո, բոլորը դեռ շարունակում են գնալ կրկնուսույցների մոտ:

Բայց երբ հիշում եմ մեր մարզի գյուղերից մեկի դպրոցի վիճակը, հասկանում եմ, որ մեր այդ պրոբլեմը շատ թեթև է: Երբ նայում ենք մեր ընտանեկան ալբոմը, հայրս հաճախ մի նկար է առանձնացնում, որտեղ նա է և ևս երկու երեխա, և ասում. «Դե սա էլ ես եմ ու իմ դասարանը»: Հայրս ժամանակին ֆիզկուլտուրա է ուսուցանել իրենց գյուղում, և չնայած մենք զարմանում ենք «նրա դասարանի» վրա, բայց վիճակը այդ գյուղում դեռ նույնն է: Ամեն դասարանում 3-4 աշակերտ, նույնիսկ մի դասարանում միայն մի աշակերտ կա: Մեր բարեկամներից մեկը աշխատում է  այդ դպրոցում, ես հարցնում եմ.

-Հիմա եթե մի հոգանոց դասարանի այդ երեխան հիվանդանում է, դաս չե՞ք անում, կամ եթե դասից փախնում է, ասում եք, որ դասարանը փախե՞լ է:

-Դե այդպես է, բայց հիմնականում 2-րդ, 3-րդ դասարանցիներին իրար հետ ենք պարապում, 4-րդ, 5-րդին` իրար, ու այդպես շարունակ: Մի դասաժամին 5 մասի եմ բաժանվում, որ դաս բացատրեմ,-պատասխանում է ընկեր Օհանյանը:

Խնդիրները շատ են, ուղղակի համեմատելով հասկանում ես, որ մեր խնդիրը շատ փոքր է:

Փոքր Հայաստանը իմ մեծ տեսախցիկով

Այս ամառ մենք ուղևորվեցինք Սյունյաց աշխարհ: Հիացած, վախենալով բարձունքից, աշխարհի ամենաերկար ճոպանուղուց դիտում էի մեր լեռնաշխարհի հրաշքները, անդնդախոր ձորերը, վեհ անսասան կիրճերը: Ահա Տաթևի վանքը բարձունքում: Ակամա տեսա դարեր առաջ այստեղ ճգնած ու աղոթող վանահայրերին, ականջներիս հասան կոչնակների ձայները: Վիթխարի ժայռերին թիկնել էր ճարտարապետական հրաշք կոթողը: Դեռ չէի հաղթահարել բարձունքի վախը, երբ իմ ընկերները մի նոր փորձություն էին պատրաստել ինձ համար: Մեզ բացատրեցին, որ տարածքում գտնվում է շարժվող սյունը: Մոտեցանք, ես այնքան էի տարվել, այնպես ուշադիր էի զննում նրա քարերը, հիմքը, ուզում էի տեսնել, թե ինչ մեխանիզմ է շարժում սյանը, երբ հանկարծ տղաներից մեկը գոչեց.

-Անու՛շ, փախիր, սյունը ընկավ:

Ճչացի և հեռու ցատկեցի: Բոլորը ծիծաղեցին վրաս: Գլուխս բարձրացրի, սյունը կանգուն էր: Ախր, ինչպե՞ս հավատացի, չէ որ այնպես էր կառուցված, որ անգամ հզոր երկրաշարժերը անզոր են եղել տապալելու:

Ճապոնացիները 20-րդ դարում ունենալով հզոր տեխնիկա, սկսել են կառուցել են իրենց տները ճոճվող սարքերի, զսպանակների վրա, իսկ իմ նախնիները այդ գաղտնիքը իմացել են դարեր առաջ` կատարելով ճշգրիտ հաշվարկներ, կիրառելով պարզ, միևնույն ժամանակ, հանելուկային միջոցներ, որոնք հիմա էլ զարմացնում են մարդկանց:

Ես ամբողջ ժամանակ լուսանկարում էի այն ամենը, ինչն ինձ ոգևորում, հիացնում ու հպարտության զգացումով էր լցվում: Ահա Տաթևը իմ աչքերով:

Խաղաղ կեսօր Վահան գյուղում

Մի ծանր խոսք

«Բառեր արտասանելիս զգույշ եղիր, որպեսզի այդ բառը չդառնա ծանր քո խղճի համար»:

Բառեր, խոսքեր… Խոսքեր, որոնք հասնում են սրտին, հոգուն, մտքին: Այո՛, այո՛ ճիշտ լսեցիք ՝ հոգուն: Նրանք կարողանում են գտնել հոգուն: Նրանք գտնում են վայրը, որտեղ նա շատ հաջողված թաքնվում էր բոլորից:

Խոսքը հասնում և սկսում է խաղալ սրտի նուրբ լարերի հետ: Ասես կիթառ նվագելուց լինի: Բայց ցավոք, շատ հաճախ նվագողը նոտաները չգիտի: Նա ուղղակի տանջում է սրտին: Ինչ-որ բան է պահանջում, բայց ինքն էլ չգիտի` ինչ:

Խոսքերը ծանր են լինում: Ծանր, բայց ոչ կիլոգրամներով, այլ այն վայրի համար, որը նրա նշանակետն է:

Ավելի լավ կլինի չասեիր, ավելի լավ կլինի լռեիր… Բայց ո՛չ, ինչպե՞ս կարող է… Նա ասու՛մ է, խոսու՛մ է, հնարավոր է նաև ոչ միտումնավոր, բայց արդեն ուշ է… Նա ասա՛ց, վիրավորե՛ց… Հասցրեց նույնիսկ արցունք կորզել երկար ժամանակ արցունք  «չարտադրած» արցունքագեղձերից: Մի՞թե  նա դրանից հետո կարող է հանգիստ քնել, հանգիստ ապրել: Հնարավոր է… Բայց ո՛չ միշտ…

Խիղճը մի օր ոտքի կկանգնի: Կկանգնի ու կպահանջի հատուցում: «Ինչո՞ւ նման բան ասացիր: Մի՞թե նա արժանի էր քո ասված խոսքին»: Խիղճը թող խոսի, նրան միևնույն  է, պատասխանող չկա: Իսկ միգուցե կա՞… Դա ես չպետք է ասեմ: Հնարավոր է, որ խիղճն ու «խղճի տիրակալը» արդեն  հաշտվել են՝ համաձայնության են եկել: Բայց ծանր խոսքը մնացել է խոցվածի սրտի լարերի մեջ խճճված…

Փորձիր բուժել նրան՝ հանել վիրավորանք հասցրած խոսքդ նրա այդքան բարի սրտից: Իսկ միգուցե ես մի քիչ չափազանցնո՞ւմ եմ` մեղադրելով այդ մարդուն՝ նրան: Իսկ միգուցե նա իրո՞ք ճիշտ վարվեց ասելով այդ բառը՝ նախադասությունը : Թող դատի Աստված՝ ես դատավոր չեմ:

Միայն կասեմ, որ խոսքը սրի նման կարող է խրվել սրտի մեջ: Խրվել ու նրանից արյուն քամել, մինչև որ նա սպանված թռչնի նման վայր չընկնի… Կարող է նաև հակառակ գործողությունը կատարել: Ոտքի կանգնեցնել նրան: Ապտակել ու ծանր խոսքով ուշքի բերել…

Որոշեցի մի քիչ փիլիսոփայել, հուսամ ստացվեց: Փորձեցի նկարագրել իմ հոգեվիճակը, իմ զգացմունքները ծանր խոսք լսելիս: Այնպիսի խոսք, որ լսում եմ ոչ իմ հասցեին, բայց ես ինձ պատկերացնում եմ խոսքը ստացածի տեղում…

Շենքի տանիքում

Լուսանկարը՝ Նելլի Խաչատրյանի

Լուսանկարը՝ Նելլի Խաչատրյանի

-Նելլի՞, հետաքրքիր ա ինչի՞ մասին ես մտածում,- հարցրեց մայրս, նկատելով որ արդեն 5 րոպե է հայացքս մի կետից չեմ կտրում:

-Դու մեր շենքի տանիք բարձրացած կա՞ս,- լուրջ տոնով հարցնում եմ մորս։

-Չէ, ինչ գործ ունեմ տանիքում,- հարցի տարօրինակությունից զարմացած, մի քիչ մտածելուց հետո ասաց մայրս։

-Մամ, քանի՞ տարի է ապրում ես այս շենքում,- շարունակում եմ հարցաքննությունս։

-Դե, 15 կլինի, ինչի՞։

-Ու 15 տարի ապրելով այս շենքում, քեզ երբեք չհետաքրքիրց թե ինչ կա մեր շենքի տանիքում,- ասացի  այնպես, կարծես մայրս հանցանք էր գործել կամ  գիտեր, որ տանիքում ոսկի կա, բայց չի գնացել տեսնելու:

Այսպես մի քանի օր անընդհատ մտածում եմ մեր շենքի տանիքի մասին: Մի օր երբ, Սյուզիի հետ նստած էինք բակում( Սյուզին նաև իմ շենքակիցն է), առաջարկում եմ.

-Արի բարձրանանք տանիք:

-Արի,- շատ հանգիստ կերպով պատասխանում է Սյուզին:

-Երբ,- հարցնում եմ:

-Կիրակի:

Երկուսով նայում ենք աստղազարդ երկնքին… Մի րոպե լռություն… Այդ մի րոպեում երկուսիս մտքում ինչ մտքեր ասես չեն անցնում։ Ամեն օր բարձրանալ տանիք, ներկել, հարմարություններ ստեղծել, դա կլինի մեր թաքուն անկյունը և այլ ցնորված մտքեր, երբ երկնքից իջնելով իրար ենք նայում և սկսում ոգևորված պատմել մեր պլանները:

Գալիս է  սպասված կիրակի օրը, սակայն հանգամանքների բերումով չի ստացվում իրագործել մտածված չարաճճի պլանը: Հաջորդ օրը դասարանում պայմանավորվում ենք, որ տուն գնալու փոխարեն, կբարձրանանք տանիք: Այսպես էլ անում ենք: Մոտենում ենք տանիք տանող աստիճաններին.

-Ես առաջինը կգնամ,- ասում է Սյուզին և բարձրանում: Նրան հետևում եմ ես: Ակընկալիքները… Արդարացված չէին: Չգիտեմ, թե մենք ինչ էինք սպասում, բայց այնտեղ բավականին կեղտոտ ու փոշոտ էր, գետինը հող ու ավազ էր, իսկ փայտերի վրա՝ սարդոստայններ: Մի վայրկյանում հոդս ցնդեցին մեր երազանքները, բայց կարևորը՝ մենք տանիքում էինք:  Սկսում ենք զննել, հետո անցքով դուրս ենք գալիս տանիքի վրա ու սկսում նայել Ճամբարակին վերևից:

-Մեկը լիներ մեզ նկարեր,- մտածում ենք մենք: Բայց լավ, ինչ արած, դիմում ենք ամենազոր սելֆիի օգնությանը:

Լուսանկարը՝ Նելլի Խաչատրյանի

Լուսանկարը՝ Նելլի Խաչատրյանի

Տանիքի վրա նստելուց, նկարվելուց հետո որոշում ենք արդեն գնալ տուն:

-Վայ Սյուզ, եստեղով էլ կարող ենք միանգամից մյուս շքամուտքով իջնել,- մեծ հայտնագործություն արած կանչում եմ Սյուզիին:

Ցանկանում ենք իջնել, բայց ձայներ ենք լսում, ինչ որ մեկը բարձրանում է, հետո կանգնում է ու նայում վերև…Երևի մեզ լսել է: Որպեսզի մեզ աննորմալի տեղ չդնեն, որոշում ենք տանիքից իջնել այն ժամանակ, երբ մեզ չեն տեսնի: Մի քանի րոպե սպասում ենք, երբ.

-Ո՞վ կա այդտեղ, ի՞նչ եք անում,- բարձրանալով տանիք վախեցած հարցնում է մեր կողքի շքամուտքի վերջին հարկում ապրող տիկին Գայանեն:

-Տիկին Գայան, ես ու Սյուզին ենք, ուղղակի բարձրացել ենք տանիք, բան չենք անում,- հեռվից պատասխանում եմ ես:

-Նելլի դու ես, այ աղջի, սիրտս սկսել էր հազարի տակ աշխատել, ես էլ ասում եմ ինչ ձայներ են։ Էս էքստրիմի պակաս ունեիք,- սկզբից մի քիչ բարկացած, հետո ծիծաղելով ասաց տիկին Գայանը,- եկեք, եկեք օգնեմ իջնեք:

Չհրաժարվեցինք առաջարկված օգնությունից, որովհետև իջնելը կարող էր մի քիչ վտանգավոր լիներ: Իջանք, ներողություն խնդրեցինք վախեցնելու համար և դուրս եկանք (արդեն մեր շենքի մյուս շքամուքով):

-Նելլի՞, էս խի՞ եք էստեղից իջնում,- զարմացած հարցրեց եղբայրս, ով դասից գալիս էր տուն:

-Է… Այ Դավո, գոնե շուտ գայիր, ասեինք`մեզ նեքևից նկարեիր,- ծիծաղելով ասաց Սյուզին, իսկ Դավիթը այդ ընթացքում փորձում էր լուծել այն հանելուկը, որին ականատես էր եղել քիչ առաջ:

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Տարօրինակ երազանք

-Վաղը Քրիստինեի ծնունդն է, ի՞նչ ենք անելու:

-Էսօր դասերից հետո կմնանք, մի բան կմտածենք,- որոշում ենք ընկերուհիներով:

Դասերը ավարտվում են, և մենք փորձում ենք ամեն ինչ անել, որպեսզի Քրիստինեն առանց որևէ բան կասկածելու գնա տուն: Ստիպված վերցնում ենք պայուսակները և դուրս գալիս դպրոցից, մի քիչ գնում, նկատելով, որ Քրիստինեն անհետացավ մեր տեսադաշտից, նորից վերադառնում դպրոց: Մենք մտանք դպրոց, անգամ չկասկածելով, որ այդ օրը մեզ բազմաթիվ արկածներ է խոստանում:

Սկսում ենք մտածել, որոշում ենք հումորային շնորհավորանք գրել և յուրօրինակ կերպով այն ներկայացնել: Անցնում ենք աշխատանքի… Թերթի ձևավորման համար սկսում ենք մտնել դասարաններ և ինչ-որ փայլփլուն բան փնտրել: Չգիտես ինչու, սկսում ենք մեզ շատ խորհրդավոր պահել, ընդամենը մի փոքր փայլ պոկելու համար պահակներ ենք կանգնեցնում դռների մոտ, մի շշուկ լսելու դեպքում մտնում սեղանների տակ, մի խոսքով, ես այդ պահին ինձ զգում էի իսկական հանցագործ:

Այս ընթացքում եղանակը որոշում է Ճամբարակին մատուցել «հաճելի անակնկալ»:  Սկսում է կարկուտ… Կարկուտ, այն էլ ինչպիսի մեծության: Ուղղակի ասեմ, որ այդ կարկուտից ջարդվել են բազմաթիվ մեքենաների ապակիներ ու տանիքիներ: Սա ուղղակի պատկերացման համար:  Իսկ այդ ժամանակ մենք գտնվում էինք դպրոցում: «Մամայիս կասես, որ ես իրեն շատ եմ սիրում» , -մոտավորապես այսպիսի խոսքերով արդեն իրար հրաժեշտ էինք տալիս: Ու այդպես վախի մեջ անցկացնում ենք ևս կես ժամ…Արդեն ժամը 5-ն է, աշխատանքը ավարտել ենք և կարող ենք գնալ տուն:

-Պատկերացնո՞ւմ եք դպրոցի դռները փակ լինեն,- ծիծաղելով ասում է Լաուրան:

-Դպրոցի դուռը փակ ա,-լուրջ տոնով ասում է Էդիտան:

Իհարկե, մենք դա ընդունում ենք հումորով, բայց… Վերջապես կատարվեց մեր մանկության երազանքներից մեկը. մենք փակված ենք մնացել դպրոցում: Համաձայն եմ, տարօրինակ երազանք է: Դե, սկզբի րոպեները մենք, չգիտեմ ինչու, սկսեցինք ծիծաղել, բայց հասկանալով լրջությունը, սկսեցինք հիշել մեր տեսած ֆիլմերը: Առավելապես հիշեցինք գաղտնի գործակալների մասին կինոները… Դե, հասկացաք` ինչ միջոցներ սկսեցինք մտածել դպրոցից դուրս պրծնելու համար, բայց քանի որ պարան, լազեր արձակող շրթներկ, թռչող կոշիկներ և նմանատիպ իրեր չգտանք, որոշեցինք զանգել ամենազոր ՆՐԱՆ:

-Մամ, դպրոցում ենք մնացել, մի բան արա,- զանգում եմ մայրիկիս, իհարկե նրա ռեակցիան…տագնապալի էր,  բայց հեռախոսը անջատելով մայրս զանգում է մեր դպրոցի հաշվապահին, նա էլ իր հերթին զանգում է տնօրենին, իսկ տնօրենը զանգում է պահակին: Մի խոսքով, երեք աշակերտով խառնում ենք բոլորին:

Հեռվից պահակին տեսնելով ընդունում ենք մարտական կեցվածք, հասկանալով, որ նա իհարկե, չի շոյի մեր գլուխը:

-Երեխեք ջան, հո չե՞ք վախեցել: Մենակ էսօր եմ շուտ տուն գնացել, տեսեք` ինչ եղավ,- դպրոցի դուռը բացելուց հետո  անհանգստացած հարցրեց մեր պահակը: Մենք նրան հանգստացրինք և պատրաստվում էինք դուրս գալ դպրոցից, երբ մեքենայով եկան մեր դասատուներից ոմանք: Նրանց էլ հանգստացրեցինք և գնացինք տուն:

Իհարկե, միշտ ծիծաղելով ենք հիշում այդ օրը, բայց  կարևորը, կարող ենք ասել, որ մենք մի օր մնացել էինք դպրոցում փակված, կատարվել է մեր մանկության երազանքը… Տարօրինակ երազանք է: