Եղանակն ամպած է։ Ուժեղ անձրև, անտանելի քամի ու գունավոր անձրևանոցներ։

Ես սիրում եմ աշնան ստեղծագործությունները, բայց Երևանը այդ ստեղծագործությունների գրկում, տանել չեմ կարողանում։ Առանց անձրևի ու քամու գոռում-գոչյունների էլ ակնհայտ է, որ էստեղ ապրող ժողովուրդը դժգոհ է, բայց աշունը ամեն ջանք գործադրում է, որ դժգոհությունն ավելի ուժգին արտահայտվի։

Նայում եմ փողոցով քայլող մարդկանց դեմքին ու տեսնում եմ հիասթափության անդունդներ։ Անդունդներ, որոնք լցված են ասված ու չասված խոսքերով, իրականացված ու դեռ չիրականացված սպասելիքներով, դատարկ մտքերով ու անորոշ ապագայով։

Ուզում եմ ասել նման անդունդը գլորվող բոլոր մարդկանց, որ էս քաղաքը մեղավոր չի։ Երևանը մեղավոր չէ, որ քո մանկական երազանքները չեն իրականացել, ու դու չես դարձել քո երազած մասնագետը, փոխարենը դասի ժամանակ կատարած նշումների, դասագրքերի ու դասախոսների ցուցումների արանքում փորձում ես գտնել ինքդ քեզ։ Երևանի նեղ փողոցների կիսահանգած լույսերը մեղավոր չեն քո ներսում մարող հույսի համար։ Էս փոքր քաղաքում մի՛ փնտրիր այն հազարավոր խնդիրները, որոնք քեզ ստիպում են իրականությունդ մոխրագույն ներկել ու մոռանալ գլխումդ կառուցված հեքիաթային քաղաքը։ Երևանը մեղավոր չէ, որ իր աշնանային քամիները տերևներից բացի իրենց հետ միասին տանում են նաև քո բոլոր սպասելիքներն ու բոլոր ընկերներին։ Ու պետք չէ մեղադրել Երևանին միայն նրա համար, որ 15 համարի ավտոբուսի մեջ, բացի մարմնիցդ, ճմրթվում ու անհետ կորում են քո բոլոր-բոլոր նպատակները։ Երևանը մեղավոր չէ, որ նպատակներդ իր հետ տանող ավտոբուսից իջնելուց հետո կոտրվում են մտքերդ ու ցանկություններդ՝ տեղ տալով դժգոհություններին ու հառաչանքներին։ Հայաստանի էս փոքր մայրաքաղաքը մեղք չունի այն բանում, որ դու էստեղ չես գտնում հոլիվուդյան ֆիլմերում նկարագրվող սերն ու այդ նկարագրությունը ստեղծող դերասաններին։ Չնայած հոլիվուդյան սերն ու դերասանները, բացի Հոլիվուդից, ուրիշ տեղ չես էլ գտնի, ո՛չ Կոլումբիայում, ո՛չ Մոզամբիկում, ո՛չ էլ Միլանում։ Միգուցե այն հասարակ պատճառով, որ այդ սերն ավելի շատ ուտոպիական է, քան իրական։

Ո՛չ Երևանը մեղք ունի, ո՛չ աշունը, ո՛չ էլ անձրևը․․․

Հոլիվուդյան սերն ու նոր նպատակներդ շուտով ձեր տան դուռը կթակեն:

Մեր շվեդական գործընկերներից մեկը` Seek you Seek you – Youth in Creative Global Communication կազմակերպությունը հոկտեմբերի 24-ի` Միավորված ազգերի օրվա առթիվ պատրաստել է մի հաղորդում, որում ներառել է նաև «Մանանա» կենտրոնի սաների ֆիլմերից մի քանիսը: Հաղորդման մեջ տեղ են գտել նաև International Youth Media Summit-ի կողմից տրամադրված տեսանյութերը, որոնցում նույնպես մեր կենտրոնը որոշակի ավանդ ունի, որովհետև հանդիսանում է այդ համաժողովի հիմնադիր անդամներից: Քանի որ շվեդ հեղինակները հաղորդումը ներկայացնում են որպես երիտասարդների կոչ` ուղղված ողջ աշխարհին և ապագային, կարծում ենք այն կարող է հետաքրքիր լինել նաև մեր ընթերցողներին: Հաղորդման հղումը այստեղ`

https://cqcqycgc.wordpress.com/

կամ

Արշավ

Մի անգամ մենք որոշեցինք գնալ արշավի: Եկան նաև հայրիկիս ընկերները: Վերցրինք վրանները և գնացինք Հաղարծին: Առաջին տեղը մեզ շատ հարմար թվաց: Մայրիկն ու հայրիկը պատրաստվում էին իջնել գետից ջուր բերելու, երբ մի գերան դղրդալով ընկավ նրանց ոտքերի առաջ: Պարզվեց, որ անտառը կտրում են: Մնալ հնարավոր չէր: Մենք արագ հավաքեցինք վրանները և փախանք այդ սարսափելի վայրից:

-Ինչքան քաղաքին մոտ, այնքան ավելի լավ,- ասաց հայրիկիս ընկերը, և մենք վերադարձանք Դիլիջան քաղաքին մոտ գտնվող մի բացատ:

Գտնելով մի հարմար տեղ` վրանները խփեցինք: Բայց քիչ հետո, չգիտես որտեղից, հայտնվեցին մկները: Շատ-շատ մկներ: Նրանք առանց վախենալու զբոսնում էին մեր շուրջը, բարձրանում էին սեղանին: Քիչ հետո հայրիկն ասաց, որ գետակը, որի ափին մենք վրան էինք խփել և պատրաստվում էինք լողալ, դարձել է քեֆչիների աղբանոցը: Իսկ որտեղ աղբանոց, այնտեղ մկներ ու առնետներ: Մոռանալով հոգնածությունը` փախանք նաև այդտեղից: Տեսնելով մի բացատ` արդեն երրորդ անգամ խփեցինք մեր վրանները: Երբ հայրիկիս ընկերը բարձրացրեց գլուխը, տեսավ, որ կովը փորձում է համտեսել իր ճաշը: Նա սկսեց զայրացած քշել կովին` ասելով.

-Փը՛շտ, փը՛շտ, կյանքումս այսպիսի անդաստիարակ կով չեմ տեսել:

Մենք ուրախությունից կչկչում էինք: Ամբողջ օրվա մեջ առաջին անգամ:

Գոռ Բաղդասարյան 9տ., 1997թ.

Էհ, տնեցիների վրա ծանր անդրադարձավ մեր համակարգիչն ինտերնետին միացնելը:

Նախ, դրական կողմերի մասին ասեմ: Այդ պատմական իրադարձությունից հետո քրոջս հետ էլ այնպես չեմ կռվում, ինչպես առաջ: Այժմ միավորվել ենք մեր «ընդհանուր թշնամու»` ծնողների դեմ: Նրանք մեզ շարունակ քշում են համակարգչի մոտից, տեղի-անտեղի բարկանում: Թեև չեմ կարող ասել, թե մեր կռիվներն ընդհանրապես դադարել են: Դրանք ուղղակի ուրիշ բնույթ են ստացել: Ծնողներն էլ ինչքան փորձում են ականջ դնելով հասկանալ մեզ` չի ստացվում:

Հաճախ այսպիսի արտահայտություններ են լսվում. «Գնա Refresh եղիր, արի», այսինքն` թարմացիր: Կամ էլ, ասենք, ես երբեմն քրոջս ասում եմ. «Լավ, վե՛րջ, գնա Log out եղիր», կամ`«Գնա shut down արա քեզ»: Այսինքն` վերջ տուր: Կամ, եթե «դիպչում ենք» անթույլատրելի թեմաների` «Հոպ, Access denied», այսինքն` այստեղ մուտքն արգելվում է: «Էս disconnect եղա՞ր»` արդեն բոլորիս զզվեցրել ես: «Կախվեցի՞ր: Շտապ Ctrl+Alt+Del անե՞մ», այսինքն` ծնողներին կանչե՞մ:

Եթե դուք ոչինչ չհասկացաք այս անգլալեզու արտահայտություններից, դա ամնեևին չի նշանակում, թե դուք անգլերենից լավ չեք: Ուղղակի համակարգիչներով քիչ եք աշխատում: Դե լավ, «Bye all»…

Արփինե Գրիգորյան 16տ., 2000թ.

Արդեն մեկ շաբաթ է, ինչ Ֆրանկոֆոնիայի գագաթնաժողովն ավարտվել է, ու քաղաքը վերադարձել է իր հին, սովորական ռիթմին: Չգիտեմ՝ գուցե շատերի համար նախկին ռիթմը չէր էլ փոխվել, պարզապես նախորդ շաբաթը 2 ավել ոչ աշխատանքային օր ուներ, բայց իմ աչքերում քաղաքը բոլորովին ուրիշ էր. այն շնչում ու արտաշնչում էր ֆրանսերեն: Ու երևի դա է պատճառը, որ արդեն մեկ շաբաթ է, քաղաքի նույն՝ ծանոթ ու սովոր փողոցները, որոնցով երթևեկելը նույնքան սովորական է, որքան, ասենք, ամեն առավոտ արթնանալը, ուրիշ գույներով են ներկվել՝ հիշողությունների գույներով: Ու դա է պատճառը նաև, որ ես չեմ դադարում ժպտալ ամեն անգամ, երբ հայտնվում եմ այդ փողոցներում, հետևաբար նաև՝ նախորդող շաբաթվանից մնացած հիշողություններում, որոնց մի քանի պատառիկներով պիտի կիսվեմ հիմա, թե չէ վախենում եմ՝ կմոռանամ շուտով: Էս համալսարանի ձեռքը հիշողությունդ անգամ իր տեղում չի մնում: Ի դեպ, հենց հիշողությանս առնչվող պատմությունից էլ սկսենք:

***

Մինչ ես ոգևորված ցույց էի տալիս Հայաստանի պատմության թանգարանի շենքն ու պատմում դրա մասին, մոտեցող ոտնաձայներն ուշադրությունս շեղեցին.
-Էդ ո՞ւր եք գնում առանց պայուսակի,- այն սրճարանի մատուցողն էր, որտեղ քիչ առաջ պիցցա էինք ուտում ես ու իմ ուղեկցությանը վստահված պատվիրակության մինուճար, սոված անդամը, որովհետև վերջինս այնքան էր տարվել նախարարական խորհրդի նիստով, որ մոռացել էր սահմանված ժամին դուրս գալ ընդմիջման կամ գուցե դիտավորյալ էլ սպասել էր, որպեսզի դրսում՝ քաղաքի իսկական միջավայրում մի բան ճաշակի:
-Վա՜յ, մոռացե՞լ էի,- ես ժպտում եմ ու վերցնում ինձ մեկնված պայուսակս,- մերսի,- պատվիրակիս դեմքի արտահայտությունից հասկանում եմ, որ արտասանածս վերջին բառը գոնե հասկացավ. ժպտաց:
-Ա՜յ, ա՜յ, ա՜յ, լավ չի, որ այս տարիքում արդեն մոռանում եք,- ասում է իրեն բնորոշ կատակի տոնով:
-Դե՜,- ես փորձում եմ «արդարանալ»,- կարծես հիշողությանս հետ մի բան այն չի:
-Բայց Ձեր տարիքի համար դեռ շատ վաղ է, օրիո՛րդ,- կես կատակ, կես լուրջ ասում է մսյո Սգարբին ու դրա իրավունքն ունի, իր հիշողությունն իսկապես լավն է:
Ես պատասխանի փոխարեն ժպտում եմ, որովհետև դե արի՛ ու այս պարոնին բացատրի՛ր, որ մոռանալուդ պատճառը իր առավոտյան հայտնած ցանկությունն է՝ տեսնել Ուրուգվայի հրապարակը:
-Էստեղ Ուրուգվայի հրապարակ կա՞ ինչի,- անմիջապես հարցրի վարորդին՝ այդ մասին լսելուց հետո:
-Կա՞,- վարորդը զարմացավ նույնքան, որքան ես,- որտե՞ղ ա:
-Ես էլ եմ էդ ուզում իմանալ,- ծիծաղեցի,- Դուք քարտեզով նայեք, մինչև մենք գանք, էլի,- դուրս եկա մեքենայից,- կգտնեք, չէ՞ :
-Հա, հա, Էլլա ջան,- վարորդը պատասխանեց նույն վստահությամբ, որով ամեն անգամ սխալ փողոց է թեքվում՝ երկարեցնելով ճանապարհը կամ հայտնվելով անտանելի խցանման մեջ:
Ու, հա՛, պայուսակս սրճարանում էի մոռացել ոչ թե վատ հիշողությանս պատճառով, այլ որովհետև արդեն մի քանի ժամ էր՝ մտածում էի, թե ինչպես ենք գտնելու այդ հրապարակը:
Ի վերջո, վարորդը, ի զարմանս ինձ, թեքվեց ճիշտ փողոց, ու վերջապես գտանք այն, որը ոչ այլ ինչ էր, քան սովորական «կոլցեվոյ»՝ կենտրոնում անհասկանալի արձանիկով ու «Plaza de Uruguay – Ուրուգվայի հրապարակ» գրառմամբ, որի միջոցով միայն կարողացանք պատվիրակիս՝ Ուրուգվայի խիստ հիասթափված դեսպանին համոզել, որ իսկապես ճիշտ հասցեով ենք եկել:
-Պետք է զբաղվել այս հարցով,- ակնհայտ դժգոհությամբ մրթմրթաց քթի տակ, ապա շարունակեց,- գնանք հյուրանոց, հոգնել եմ:

***

-Պարո՛ն դեսպան,- ես փորձում եմ գրավել ինձ վստահված պատվիրակության միակ ներկայացուցչի՝ Ուրուգվայի դեսպանի ուշադրությունը, ով, եթե անկեղծ, այդքան էլ տարված չէ համերգով (խոսքը հոկտեմբերի 11-ի տոնական համերգի մասին է Հրապարակում), և կարողանում եմ. նա շրջվում է:
-Օ՜, այստե՞ղ եք: Այո՞:
-Ահա պետական ընթրիքի Ձեր հրավիրատոմսը,- ես ժպիտով մեկնում եմ նրան ծրարը, որի համար և ստիպված եմ եղել առավոտյան ժամը 7-ին հասնել ԱԳՆ ու անիմաստ սպասել:
-Ա՜հ, շնորհակալություն:
Նա բացում է ծրարը, որում, փաստորեն, ոչ թե 1, այլ 5 հրավիրատոմս կար, գտնում է իր անունովը, վերցնում այն ու ծալելով դնում գրպանը:
-Վերցրե՛ք,- նա ինձ է վերադարձնում ծրարը՝ մնացած 4 հրավիրատոմսերով,- կարող եք անել ինչ ուզում եք,- ապա ծիծաղելով ավելացնում,- ես հաստատ 5 հոգու փոխարեն չեմ ուտի:
Համերգի ավարտից հետո ուղևորվում ենք պետական ընթրիքի, որտեղ, հասցնելով պատվիրակիս իր սեղանի մոտ ու համոզվելով, որ ամեն բան կարգին է, թեթևացած շունչ եմ քաշում. «Ըհն, մնաց սպասեմ, մինչև էս ընթրիքն էլ ավարտվի, տանեմ հյուրանոց, ու, վե՜րջ, ես էլ գնամ տուն»: Բայց ինչպես հենց ինքը՝ պարոն դեսպանն էր ասում՝ սպասելն ամենաձանձրալի բանն է աշխարհում: Ուրեմն, ինչո՞ւ սպասել, եթե մոտդ հրավիրատոմս կա: Նույնիսկ հրավիրատոմսեր: Գտնում ես քեզ նման հոգնած, սոված ու կամավոր մեկին, դարձնում հանցակիցդ, որ չձանձրանաս բարձրաստիճան պաշտոնյաների մեջ, հանում կամավորի բեյջդ ու դեմքի վստահ արտահայտությամբ մտնում ներս: Աշխատող պլան է: Փորձել եմ: Ու մինչ ներքևում հանցակից չդարձած կամավորները ձանձրանում էին ու փորձում կշտանալ լանչբոքսային ուտելիքով, իսկ սրահի կենտրոնում բոլորը տեսանկարահանում էին, թե ինչպես են Հայաստանի ու ֆրանկոֆոն աշխարհի բարձրաստիճան պաշտոնյաները «տժժում» (բառը վերցված է հայկական լրատվամիջոցների վերնագրերից), մենք՝ հանցակիցներս, լիարժեքորեն օգտվում էինք հրավիրատոմսի «կախարդանքից» ու վայելում «պաշտոնյա լինելու» համեղ հաճույքը:

Չէ՜, շատ լավ բան է Ֆրանկոֆոնիան…

-Լիլիթ, ուզո՞ւմ ես մանդարին:

-Տանը մանդարին կա՞, որտե՞ղ:

-Խոհանոցում…

Տատիկը դեռ խոսքը չէր ավարտել, երբ խելագարի պես վազելով մի վայրկյանում հասա խոհանոց: Երեսուն վայրկյան անց ես վայելում էի այս աշնան առաջին մանդարինս:

-Մի տարի: Մի տարի ա՝ սպասում էի:

-Լիլիթ, բայց մարտին էլ էիր ուտում մանդարին:

-Ոչինչ, ինձ համար մի տարի ա:

Երբ վերջացրի առաջին մանդարինս, վազեցի երկրորդի հետևից:

-Լիլիթ, Արամին էլ կթողնես:

-Հա, հլը լիքը կա,- ասացի ես՝ հասկանալով, որ մի ժամ անց բոլոր մանդարինները կերած կլինեմ:

-Շատ չուտես, թե չէ` ալերգիադ կսկսի:

-Չի սկսի… Տատ, իսկ ինչի՞ ես պիտի միշտ սպասեմ իմ սիրած ուտելիքներին: Ինչի՞ չեմ կարող բոլորը միանգամից ուտել: Օրինակ՝ ամռանը բադրիջան եմ ուտում, ձմռանը՝ պոմիդորի մարինադ, աշնանը՝ ցիտրուսներ: Ինչի՞ չեմ կարող բոլորը միանգամից ուտել:

-Բայց եթե բոլորը միանգամից լինեին, անհետաքրքիր կլիներ:

-Չէ, շատ հավես կլիներ:

Մի ժամ անց կերա վերջին մանդարինը (բայց եղբորս էլ բաժին հասավ):

-Վերջինը,- ասացի ես ու վերջինը ամենադանդաղը կերա:

Բայց ի՞նչ իմաստ ունի վերջին մանդարինն ուտել ամենադանդաղը, եթե մեկ է՝ այդ մանդարինը վերջանալու է: Մի ժամ անց մանդարինի համն էլ կանցնի:

Երբ չորս տարեկան էի, ես ու տատիկը Առևտրի քոլեջի փռից մի հոթ-դոգ գնեցինք: Շատ սոված էինք: Հոթ-դոգերը նոր թխած էին ու տաք էին:

-Տատ, ինչ համով հոտ ա գալիս:

Ինձ շատ դուր եկավ այդ հոթ-դոգը: Այնքան համով էր, որ մինչև հիմա հիշում եմ այդ համը՝ որպես քոլեջի հոթ-դոգի համ:

Իսկ եթե ես ուղղակի սոված էի կամ դա իմ առաջին հոթ-դո՞գն էր: Ինչ էլ որ լիներ, ես մինչև հիմա հիշում եմ այդ համը ու լավ գիտեմ, որ էլ երբեք այդքան համով հոթ-դոգ չեմ ուտի…

-Տա, իսկ նարինջ արդեն կա՞:

-Հա, մյուս անգամ նարինջ էլ կառնեմ:

-Ջա՜ն…

Այդ պահին հիշեցի նարնջի համը: Բայց ախր, այդ համը ես ընդամենը տասը րոպե եմ զգում: Ամենաշատը մի ժամ, եթե դրանից հետո ոչինչ չուտեմ:

Ես միշտ ամենահամով ուտելիքը վերջում եմ թողնում: Բայց ամենավերջինն էլ եմ ուտում:

Ուզում եմ նորից փորձել քոլեջի հոթ-դոգը, Մոնտենեգրոյի տաք շոկոլադը, հայրիկի բերած՝ Լվովի դառը, պնդուկով, 63 տոկոսանոց շոկոլադը, մանկությանս՝ չափից մեծ փուչիկ ստանալու «բաբլը»: Ուզում եմ ամեն ինչ նորից փորձել, բայց դրանց համը զգալ այնպես, ինչպես առաջին անգամ:

Ուզում եմ, բայց գիտեմ, որ մի ժամ անց դրանց համից ոչինչ չի մնա՝ բացի համի զգացողության հիշողությունից:

Ես, իհարկե, գիտակցում եմ, որ շատ ավելի գեղեցիկ թեմաներ կան գրելու, հիանալու ու ստեղծագործելու, բայց բարև քեզ, սիրելի դիմորդ, եթե դու էլ ես տասներկուերորդ անգամ խոստանում ինքդ քեզ, որ այս տարի շատ լավ ես սովորելու, ուրեմն բարև՜, ո՞նց ես:

Գիտես, ես լավ եմ, որովհետև դեռ չեմ կորցրել հավատս, թե կընդունվեմ, էն էլ՝ անվճար:

Չէ, ես ինքնավստահ չեմ, ճիշտ հակառակը, ասեմ ավելին՝ ինքնավստահ, հականիշը՝ Տաթև:

Դու հասցնո՞ւմ ես քնել, լավ, գոնե մեկ-մեկ, գոնե հազվադեպ պատահո՞ւմ է:

Եթե դու աղջիկ ես, հասցնո՞ւմ ես մազերդ հարդարել ու երեկոյան որոշել` ինչ ես հագնելու: Ա՜հ, կներեք, ինչ երեկո, լուսաբացին, լուսաբացին:

Իսկ եթե տղա ես, երևի չես հասցնում ընկերներիդ տեսնել:

Եթե դու հասցնում ես բոլոր տնայիններդ, վստահ ես, որ կընդունվես, ու միաժամանակ, այս ամենը համատեղում ես ապրելու հետ, այսինքն՝ զբոսնում ես, ֆիլմ ես նայում, Խորենացուց բացի ուրիշ գիրք ես հասցնում կարդալ, ուրեմն խնդրում եմ, գրիր ինձ, տուր անգին խորհուրդներդ: Սպասելու եմ:

Մի քանի ամիս առաջ գրել էի տասնյոթամյա աղջկա կյանքի սիրունությունների մասին, ամենօրյաների մասին. իրենք էլի կան, միշտ կան, բայց երկրորդ պլան են մղվել ու մի քիչ անտեսվել են տասնյոթամյայի կողմից: Ինձ օրվա մեջ սիրունությունն է պակասում, լույսը, զարմանքը: Բայց հոգուս մեջ միշտ կան, անբաժան են:

Ինձ հետ կռիվ տալուց, հեգնելուց, ամենավերջին ձևով պատժելուց, ինձնից նեղանալուց, ինձնից թաքնվելուց, փախչելուց, հեռանալուց, ինքս ինձ կարոտելո՜ւց հետո ինձ թեյ եմ լցնում, որ խմեմ, կուլ չի գնում. դասերս մնացել են:

Շարքայի՜ն, հերթակա՜ն, հասարա՜կ, ամենասովորակա՜ն շրջանավարտ լինելը ստիպում է վազել ժամանակի հետևից ու երբեք չհասնել: Ես անվերջ վազում եմ սլաքների հետևից ու չեմ հասնում, երևի ուրիշ ժամանակի մեջ եմ վազում, երևի պիտի մտքերս գրելու փոխարեն ինչ-որ դաս անեի, բայց չի ստացվում, սա ինձնից անկախ է ստացվում, ես կապ չունեմ, գրիչս էր` այս անգամ կապույտը:

Կներե՜ս, թուղթ, մի քիչ բարկացած էի ու քո վրա թափեցի չեղած թանաքս, ոչ կարևոր մտքերս, ու անլուրջ խոսքերովս նեղացրի քեզ:

Կներե՞ս:

Հ․ Գ. Ընդունվեմ, թե չէ, էլի երկնքի մասին կգրեմ…

Դասերն արդեն վերջացրել էինք ու դասարանի աղջիկներով ժամ էինք որոշում, որ գնանք Անուշենց տուն: Մենք գոհ էինք, որ Անուշի ծնունդն էր, իսկ գլխավորը` դասարանցիներից ոչ մի տղա չէր գալու:

-Լավ, երեխեք, ես ժամը 2-ին ձեզ կսպասեմ,-ասաց Անուշը ու ափալ-թափալ գնաց տուն, որ սեղանը դնի:

-Ուխ,-մտածեցի ես ու թաքուն ժպտացի:

Մեր դասարանի Աննան ընդհանրապես մոռացել էր, որ Անուշի ծնունդն էր ու նվեր չէր գնել: Նա արագ-արագ վրա բերեց.

-Մանե, ես Անուշենց տան տեղը չգիտեմ, կզանգե՞ս ինձ, որ միասին գնանք:

Ես ու Անին սկսեցինք այնքան ուժեղ ծիծաղել, որ ստիպված էինք իրարից բռնվել:

-Աննա, դու Անուշենց տան տեղը չգիտե՞ս,-ծիծաղելով հարցրեց Անին:

-Չէ,-վախեցած ասաց Աննան:

-Քո տունը շինվի, ոնց որ մեր դասարանից չլինես,-ասացի ես ծիծաղելով, հետո լրջացա ու ավելացրեցի,-լավ, կզանգեմ, իրար հետ կգնանք:

-Լավ, ես գնամ,-ասաց Աննան ու վազելով գնաց, որ հասցնի նվերը գնել:

-Մեկ է, ամենալավ նվերն իմն է, ուխ,-դարձյալ մտածեցի ես:

Բոլորը գնացին: Արդեն ժամը 2-ն էր: Ես վերցրեցի Անուշի նվերը ու թռչելով ուզում էի գնալ:

-Ման, բա հաց չես ուտի՞,-հազիվ հասցրեց իմ հետևից կանչել մայրս:

-Չէ, մամ, ի՞նչ հաց, ծնունդ եմ գնում…

Ճանապարհին մտածում էի, թե ինչ համով բաներ եմ ուտելու, ինչքան եմ պարելու ու դրա համար էլ ուշադրություն չէի դարձնում, որ շուրջս գարուն է:

Անուշենց տանն ենք: Աղջիկներով զրույց էինք անում` առանց իրար լսելու, երբ Անուշենց հեռախոսը զնգաց: Զանգողը Աննան էր: Ես նրան մոռացել էի հետս բերել: Հիմա պիտի իջնեի դուրս ու Աննային դիմավորեի: Արդեն 10 րոպե էր, ինչ ես ու Անին, փողոցում կանգնած, սպասում էինք Աննային:

-Երևի նվերն է գնում,-ասացի ես:

-Եսիմ,-պատասխանեց Անին:

15 րոպե էլ անցավ: Ես պատկերացնում էի, թե ինչպես են Անուշն ու մյուս երեխեքը ուտում սեղանին շարված աղցանները, իսկ ես բոլորովին սոված էի:

10 րոպե էլ անցավ: Մենք սկսեցինք քայլել նրան ընդառաջ, բայց նա չէր երևում:

-Երևի հիմա վազելով կգա,- հույսը կտրած` ինձ հույս տվեց Անին:

Մի հինգ րոպե էլ չանցած, մեկ էլ տեսնենք՝ մեզ մի աղջիկ է մոտենում.

-Ան, ոնց որ Աննան լինի,-ասում եմ ես:

-Չէ, այ Ման, ինչ ես ասում, ոնց որ ֆրանսուհի լինի,-պատասխանեց Անին: Ֆրանսուհին մոտեցավ մեզ, Աննան էր: Այնքան էր գեղեցկացել, մազերը ֆրանսիական ոճով էր հարդարել` մի վարսակալով, գեղեցիկ ականջօղեր էր կախել:

-Մենք էլ ասում ենք, թե նվեր է գնում, իսկ նա հարդարվում էր,- ականջիս շշնջաց Անին:

Վերջապես մենք սեղանի շուրջը նստած ուտում էինք, առաջինը ինձ մատուցեցին:

-Անուշ, դո՞ւ ես պատրաստել,-հիացած հարցրի ես:

-Չէ, մաման,-ասաց Անուշը:

Առաջին պատառն էի ուզում ուտել, երբ ափսեիս մեջ մազ տեսա: Չկերա: Լուռ նստած էի, իսկ երբ հարցրեցին, թե ինչու չեմ ուտում, պատասխանեցի, որ կենաց ունեմ ասելու: Վեր կացա ու կարդացի ճառը: Հետո ստիպված սկսեցի որոշ բան ուտել:

-Անուշ, այս աղցանը դո՞ւ ես պատրաստել,-հարցրի ես:

-Չէ, տատիկը,-ժպիտը դեմքին ասաց Անուշը:

-Դե իհարկե, տատիկը, չէ՞ որ մեջը սպիտակ մազ կա,-մտքիս մեջ փնթփնթացի ես:

Հետո կռահեցի, որ երևի շիկահեր մորաքույրն էլ է աղցան պատրաստել: Բոլորը ուտում էին, բոլորը ծամում էին: Իսկ ես ստիպված եղա մի քանի կենաց էլ խմել: Բոլորը ինձնից էին հոգնել, ես` կենացներից: Ես շուտ դուրս եկա, որովհետև պիտի ուրիշ տեղ գնայի:

-Շնորհակալություն համով հյուրասիրության համար,-մի կերպ արտաբերեցի ես ու դուրս եկա:

Հաջորդ օրն իմացա, որ իմ գնալուց հետո պաղպաղակ էլ են կերել: Շատ ուրախացա, չէ՞ որ շատ դժվար կլիներ նայել, թե ինչպես են մյուսները պաղպաղակ ուտում. չէ՞ որ իմ պաղպաղակի մեջ մազ էր լինելու:

Մանե Տոնոյան 14տ., 2003թ.