mariam yavrumyan

Կճեպիկս

Տուն մտա: Լավ եմ հիշում. առաջինը հանեցի կոշիկներս: Հիմնականում ես դրանք քնելուց եմ հանում, սա բացառություն էր: Զգում եմ՝ գրպանս ծանր է: Հետաքրքրությունից պարունակությունը արագ դատարկեցի սեղանին. բանալի, մի քանի կոպեկ ու ամենազարմանալին` արևածաղկի սերմի կճեպ: Ամենահետաքրքիրը էն էր, որ հենց մի հատն էր, էլ չկար:

Մտածմունքների մեջ ընկա էլի… Ախր, ես վերջին անգամ արևածաղկի սերմ մի քանի շաբաթ առաջ եմ կերել, բայց մաման երեկ շալվարս լվացել էր: Գուցե ավտոբուսում թաքո՞ւն են գցել գրպանս: Չէ, հիմարություն: Ո՞վ է պարապ, որ գրպանս հատուկ կճեպ գցի:

Մի րոպե, բայց եթե կճեպիկս ամբողջ ընթացքում գրպանումս է եղել, ուրեմն ինձ հետ ճանապարհորդել է, չէ՞: Արթնացել է… Չէ, խաբեցի, չի արթնացել, արթնանալիս դեռ հագիս չէր շալվարս: Ուրեմն, դուրս է եկել տնից, նստել ավտոբուս, հասել «Մանանա» կենտրոն, գնացել լուսանկարչության, դա էլ քիչ էր, հետս եկել է սիմֆոնիկ նվագախմբի համերգի:

Է, հիմա ի՞նչ: Ես ճանապարհածախս անեմ, կիլոմետրերով քայլեմ, ինքը նստի ու վայելի՞: Ինչ խոսք, սկսեցի նախանձել… Իսկ եթե իրենք էլ մեզ են նախանձո՞ւմ: Գուցե իրենք ավելի ուրախ կլինեին, եթե 300-400 դրամ տային ավտոբուսներին, քայլեին, նկարվեին: Չէ՞ որ մենք նկարվելուց երբեք չենք ասում՝ ինձ ու կճեպիկիս էս սիրուն ֆոնին նկարեք:

Հա, հաստատ երազում են ու նախանձում: Էլ ո՞վ չէր ուզի, որ իրեն չճխլեին հեռախոսը, կոպեկներն ու անիմաստ թղթերը:

Մի միտք էլ ծագեց գլխումս… Կարո՞ղ է մենք էլ ենք ինչ-որ մեկի գրպանում, ուղղակի նրանք մեր նման սահմանափակ չեն ու սև, մութ գրպաններ չունեն: Ունեն երկինք, արև, հող, սիրուն անցորդներ:

Հա, հա հաստատ: Համենայնդեպս, ես էդպես եմ կարծում:

Կհամաձայնեք` խնդրեմ, չէ` դուք գիտեք:

Մեկ էլ նա, ում գրպանում ես ապրում եմ, շալվարը հանեց ու գնաց քնելու: Ես պիտի մոտ մի 10 ժամ անիմաստ քնեմ, մինչև հագնվի: Իսկ եթե ուրիշ շոր հագնի, կաթված կստանամ:

Ուֆ, է, տրամադրությունս փչացավ, բարի գիշեր:

juli abrahamyan

Ողբ ուսանողաց

-Մաա՜…

Մինչև Ձենով Օհանին նմանվելս՝ հիշեցի, որ Երևանում ժամը չորսն է… Առավոտյան ժամը չորսը, և արթուն եմ միայն ես, իսկ մայրս լավ էլ քնած է։

Զգում եմ ոտքերիս վրա դրված նոութբուքի տհաճ տաքությունը, որը հենց էս պահին ավելի տհաճ է դառնում։

Պարապել, պարապել, պարապել… Մեկ-մեկ ինձ Լենինի ազգականն եմ զգում։ Ասենք՝ ծոռնուհին։ Դե, եթե ինքն ասել էր՝ սովորել, սովորել, սովորել, ապա ես կասեմ՝ պարապել, պարապել, պարապել, կողքից էլ կավելացնեմ՝ հանուն միջանկյալների։

Դիմացս շարված գրքերից հասկանում եմ, որ հայերեն են, բայց թե ո՞ր հայերենը՝ դժվարանում եմ տարբերել։ Պապան ասում էր էլի՝ գնա ֆիզմաթ: Սակայն անցյալի թեղուտով գնալու փոխարեն գնացի խոհանոց՝ սուրճի 5-րդ բաժակի հետևից։

«Ախր, ինչ բախտ ունեն աշակերտները, է»,- դաժանությամբ լցված՝ քթիս տակ փնթփնթում եմ։

Մի քանի օր առաջ կանգառում կանգնած էի, երբ մի ծանոթ աղջիկ մոտեցավ՝ գրկախառնվեցինք։ Խոսեցինք դեսից-դենից։ Լինելով պրոֆեսիոնալ տանջվող՝ խոսեցինք դասերից։

-Ո՞նց, վաղը դասի՞ ես, բա արձակո՞ւրդ,- զարմանքով արտասանեց դիմացիս պարմանուհին (դե, էլ հումանիտար հոսքի ոսկե կանոնի մասին չհիշեցնեմ):

«Արձակո՞ւրդ, դա ո՞րն էր»,- ինքս ինձ հարց տվեցի, և ենթագիտակցությունս մի ծայրից սուրճը ֆռթացնելով ասաց. «Էլի՞ մոռացար, ծերանում ես։ Դե, իրենք մեկ շաբաթ արձակուրդ ունեն։ Վաղնջական ժամանակներում դու էլ ունեիր դրա հնարավորությունը»։

-Հա՜։ Չէ, ես միայն ամառային ու ձմեռային արձակուրդներ ունեմ։

Բարեբախտաբար երիտասարդուհու երթուղայինը եկավ, ու նա գնաց։ Իսկ ես՝ դառնացած բոլորից (քանի որ հիշեցի «արձակուրդ» ու «միջանկյալ» բառերը), քայլեցի դեպի ներքևի կանգառը։

Լավ, բայց էս աշնան մեջ մի լավ բան չկա՞։ «Կլինի, էլի»,- էլի էս ենթագիտակցությունս ինձ ձեռ է առնում։

Մինչ ես ու ենթագիտակցությունս կռիվ էինք անում՝ լսվեց իմ երկրորդ ես-ի, այսինքն՝ հեռախոսի զանգը։

-Հա՞, Սյուզ:

-Հիմա էս գրաբար ստեղծագործությունները ո՞նց ենք սովորելու,- իհարկե, հարց չէր, այլ մաքուր հայկական, ավանդական «մունաթ»:

-Կսովորենք էլի,- լավատեսական ճառերս միշտ լակոնիկ ու կեղծ են ստացվել:

-Բա գերմաներե՞նն ինչ ես անելու:

-Ի՞նչ գերմաներեն…

-Էհ, մարդ չդառար:

Փաստորեն, բացի հերթական «բիթե շյոն» բառերը ու Խորենացու «Ողբ»-ը սովորելուց, նաև իմ «Ողբ ուսանողաց»-ը պետք է գրեմ։

Էս սուրճս ինչի՞ սառեց…

lilit hovsepyan

Փորձություններով հարուստ օր

Դասընթացս նոր էի ավարտել, շտապում էի գնալ Կոմիտաս՝ մայրիկիս աշխատանքի տեղը, որպեսզի հետո միասին գնայինք Օպերա՝ համերգի։ Շտապելուց, սովորության համաձայն, երթուղային նստելիս մոռացա հարցնել՝ արդյոք այն գնո՞ւմ է իմ ուզած ուղղությամբ, թե ոչ։ Նստելուց մի 7 րոպե հետո հասկացա, որ մի բան էն չէ։ Այո, ճիշտ էի հասկացել, այդքան ժամանակ սխալ ուղղությամբ էի գնում: Ինչևէ, արագ բացեցի պայուսակս, որպեսզի հանեմ 100 դրամանոցը, տամ վարորդին ու իջնեմ։ Բայց ամեն ինչ այդքան էլ հեշտ չի լինում: Փաստորեն ես դրամապանակս մոռացել էի տանը ու այսքան ժամանակ չէի նկատել, որ այն ինձ մոտ չէ։ Բարեբախտաբար, պայուսակս երկար փորփրելուց հետո գտա իմ որպես պահուստ ունեցած 100 դրամանոցը ու ափսոսելով տվեցի այն վարորդին: Ստիպված Գնունի շուկայի մոտից ոտքով պետք է գնայի Շրջանային։ Արդեն ուշանում էի, տարբերակ չկար, պետք է զանգեի մայրիկիս։ Զանգը գնում է, բայց նա չի վերցնում: «Լավ, հիմա ո՞ւր պիտի լինի, բա դրամապանակս ո՞ւր է»,- շարունակ մտքումս այդ խոսքերը ասելով՝ քայլում էի դեպի իմ նշանակետը։

Վերջապես մայրս զանգեց.

-Լիլ, ի՞նչ ա եղել, պրծա՞ր դասընթացդ։

-Հա, մամ, նո՞ր, նույնիսկ հասցրել եմ սխալ տրանսպորտ նստել ու ոտքով արդեն հասնում եմ Շրջանային, դրամապանակս էլ թողել եմ տանը, վերջին 100 դրամս էլ տվել եմ այդ երթուղայինին։

Մայրս, նկատելով իմ լարված վիճակը, ծիծաղելով ասաց.

-Վա՜յ, Լիլ, սենց բաներ մենակ քեզ հետ են լինում։ Մի բան նստի, արի, ես քեզ կդիմավորեմ։

Բայց ինձ հակառակ, բոլոր տրանսպորտի միջոցները կոալիցիա էին կազմել իմ դեմ ու կատեգորիկ վերացել էին։ Ուղիղ մեկ ժամ սոված, հոգնած ու անիմաստ կանգնեցի կանգառում։ Երբ արդեն ինքնամոռաց կանգնած էի, ինձ իրականություն հետ բերեց իմ ընկերոջ զանգը, որը հեռվից ինձ նկատել էր: Այնքան հեռվից, որ երկար այս ու այն կողմ նայելուց հետո նույնիսկ չկարողացա նրան տեսնել։ Չնայած նրան, որ նա ինձնից հարցուփորձ արեց, միևնույնն է, ես, լինելով այս դեպքում հպարտ աղքատ կամ միգուցե անիմաստ հպարտ, չդիմեցի նրա օգնությանը։

Իմ համբերությանն էլ սահման կար, մի բան պետք էր անել։ Ժամը նայելուց հետո հասկացա, որ եթե այստեղ կանգնած մնամ, համերգը կսկսեն առանց ինձ։ Փայլուն մտքերը իրար հերթ չէին տալիս, և ահա ընտրեցի դրանցից մեկը համարելով ամենաիրականը և ամենամատչելին։ Որոշեցի ոտքով գնալ Օպերա և մայրիկիս հետ խոսելուց հետո, այսինքն՝ նվնվալուց հետո, պայմանավորվեցինք հանդիպել այնտեղ։

Դժբախտաբար, ես մայրիկից շուտ հասա, որտեղ և սպասում էր ինձ իմ վերջին փոքրիկ, բայց այդ պահին շատ կարևոր փորձությունը։ Դա այն էր, որ Օպերայի շենքի հենց կողքին կա մի փոքրիկ սննդի կենտրոն, որի դիմաց թախծոտ ու անզոր կանգնած էի ես։ Երբեք այդքան կարոտած չէի նայել ոչ մի ուտելիքի:

Ինչևէ, մայրս շուտ հասավ ու օգնեց ինձ հաղթահարել իմ վերջին փորձությունը։

Ոչ մի անգամ չէի մտածի, որ իմ անփութության պատճառով կսկսեմ այդքան գնահատել մի հարյուր դրամանոցը։

mariam yavrumyan

Մտքեր ծնված ճանապարհին

-Կանգառում կկանգնեք:

-Սա ստացեք, երկու հատ:

Ինչպես միշտ, ականջակալներս պինդ գրկած նստած եմ, ուշադրություն չեմ դարձնում ոչ մի բանի: Բայց սուս, սա կարծես թե ուշադրության արժանի դեպք է: Ավտոբուս է բարձրանում ձեռնափայտով, սև ակնոցով մեկը: Տեսքից անկհայտ է, որ չի տեսնում, կույր է: Բնականաբար նրա գործողությունները կատարվում են սովորականից ավելի դանդաղ: Լսում եմ՝ վարորդը ձայն է տալիս.

-Զզվցրիր, արագացրու…

X մարդը նորից ձայն չի հանում, իսկ իմ մտքով արդեն ինչ ասես անցնում է. գուցե խո՞ւլ է, գուցե հա՞մր…

-Ստացի, կանգառում կկանգնես:

-Քանի՞ հատ, հը՞:

-Մեկ հատ:

Վարորդի խոսքերին հաջորդում են X հերոսի չափազանց դանդաղ քայլերը: Չեմ զարմանում՝ լսելով անձնական վիրավորանքի խոսքեր վարորդից: Եռում եմ, ուզում եմ մի բան ասել, բայց նայում եմ շուրջս նստած քարի կտորի պես դեմքերին ու սսկվում: Հա, ինձ հուզում է նման մարդկանց վիճակը: Հաշմանդամություն ունեցողների վիճակը: Ավտոբուսներում չկան բավարար պայմաններ հավասար ու լարված չզգալու համար: Համրն ինչպես բացատրի, որ կանգառ է հարկավոր:

Չնայած, Երևանի մի քանի ավտոբուսներում (իմ սիրած մեծ, մանուշակագույն ավտոբուսներում) առկա են կոճակներ, որոնք խուլերին ու համրերին թույլ են տալիս կանգառ պահանջել: Կարելի է մի փոքր ուշադրություն դարձնել, որովհետև շատ մարդկանց հարմարությունն է կախված սրանից:

Չեմ սիրում անտարբերությունը, բայց ինչ-որ տեղ մարդիկ ջերմացել են ավելի, կարելի է առանց դժվարության գտնել մարդկանց, ովքեր իրենց տեղը մեծահոգաբար կզիջեն հոգնածին, փոքրին, մեծին, հաշմանդամին: Մարդիկ լավն են… Դե, հիմնականում, էլի, ոչինչ չեմ խոստանում:

Դե լավ, շատ խոսեցի, հիմա կանգառս կանցնեմ, կուշանամ պարապմունքից:

milena ghazaryan

Քաղաքիս «աննշան» թերությունները

Երեկոյան ժամը վեցն էր: Տուն էի գնում: Ցուրտ էր, ուժեղ քամի: Իսկ ես ավտոբուսի էի սպասում մոտակա կանգառում: Քանի որ ես շատ մեծ ու ինքնուրույն աղջիկ եմ, համենայնդեպս, ես այդպես էի կարծում, կանգառի կողքի ցուցանակին տեսել էի, որ 23 և 44 համարի ավտոբուսները հենց էստեղով են անցնում, ու մտածեցի՝ 44-ը շատ երկար է գնում, 23-ին կսպասեմ: Սպասեցի մոտ կես ժամ: Եվս 15 րոպե: Արդեն երեք 44 համարի ավտոբուս էր անցել, իսկ իմ ավտոբուսը դեռ չէր եկել: Ընկերուհիս հաճախ էր ասում, որ անհաջողակ եմ, բայց որ այս կարգի, դեռ չգիտեի:

Արդեն ուզում էի կողքիս կանգնած տատիկին հարցնել՝ 23-ը հաստա՞տ էստեղով է անցնում, երբ հանկարծ հեռվից դրան նման մի դեղին ավտոբուս երևաց:

-Ըհը, եկավ:

Վերջապես հասավ կանգառին, ու… Մեծ հիասթափություն: Գրողը տանի, շփոթել եմ: Հերիք չի այն, որ իմ ավտոբուսը չէր, դրան գումարած էլ կողքիս տատիկը նստեց այդ անիծյալ ավտոբուսն ու հեռացավ, իսկ ես մնացի մեն-մենակ կանգառում:

Մութը վրա էր տալիս: Մայրս զանգեց: Այն, ինչից ամենաշատն էի վախենում: Հիմա կհարցնի, թե ինչու եմ ուշանում, ախր, ոնց բացատրեմ, որ ինքնուրույն որոշումներ եմ կայացրել ու ինձ մեծի տեղ դրած՝ սպասում եմ անորոշության: Ինչ արած, պիտի պատասխանեմ:

-Հա, մամ:

-Ո՞ւր հասար, ինչի՞ ես ուշանում:

-Ավտոբուս եմ սպասում:

-Ո՞ր համարին:

-23:

-Բայց դու գիտես, որ դա էդտեղով չի անցնում:

-Չէ, մա´մ, ես ցուցանակի վրա կարդացել եմ, հաստատ անցնում ա:

-Դե, եթե էդքան վստահ ես, ուրեմն սպասիր, բայց հանկարծ շատ չուշանաս, լա՞վ,- սառը տոնով ասաց մայրս ու անջատեց:

Հիմա ինչ անեմ, պիտի լսեի մորս: Էլի սպասում եմ, հուսամ կգա ու շատ չեմ ուշանա: Նկատեցի, որ կանգառի մոտով անցնում են այնպիսի ավտոբուսներ, որոնք ցուցանակի վրա նշված չեն:

Ընկա մտածմունքների մեջ, հանկարծ նկատեցի, որ 44 համարի ավտոբուսը գալիս է: Առանց երկար վարանելու՝ նստեցի, դրեցի ականջակալներս, որ երկար ճանապարհից շատ չձանձրանամ:

Ավտոբուսի մեջ նստած մտածում էի, թե ինչու ցուցանակի վրայի գրվածները չէին համապատասխանում իրականությանը: Երկար մտածեցի: Փաստորեն ցուցանակի վրա սխալ բաներ էին նշված: Ախր, էդպես չի կարելի: Եթե ինչ-որ բան էր փոխվել երթուղայինների ուղղության հետ կապված, ապա ցուցանակը ևս պիտի փոխվեր: Ախր, մարդիկ կարող են շփոթվել: Քաղաքը լրիվ անուշադրության է մատնվել, ինչն ինձ արդեն նյարդայնացնում է: Ինքս ինձ հետ կռիվ էի տալիս: Մի կողմից էլ մտածում էի, թե ինչ հիմարն եմ: Սովորաբար էդ տիպի բաները հարցնում էի մորիցս, բայց էս անգամ զարթնեցի ու մտածեցի, որ ես ինքնուրույն մարդ եմ, ամեն ինչից գլուխ եմ հանում: Որոշել եմ՝ մինչև 16-ս չլրանա, մենակ ոչ մի բան չեմ ծրագրելու:

juli abrahamyan

Արի, կիմանաս․․․

-Մամ, բայց ախր․․․

-Ոչ մի ախր, ինձ չի հետաքրքրում:

Բազմոցին նստած հետևում եմ ընկերուհուս ու իր մոր զրույցին, եթե իհարկե, դա զրույց կարելի է համարել։

-Մամ, բայց երաժշտական խմբի մեջ ի՞նչ վատ բան կա։

Իրոք որ, երաժշտական խմբի մեջ ի՞նչ վատ բան կա, մանավանդ, եթե դու լավ ես երգում կամ նվագում։

-Բա դասե՞րդ, բա մե՞նք, մոռանում ես լրիվ, որ երաժշտությունը քեզ ապագա չի։

Այ քեզ կարծրատիպ։ Երաժշտությունը չի կարող ապագա լինել։ Նման պահերին ես չգիտեմ՝ ինչ անել։ Սենյակի մի անկյունում կանգնած հիշում եմ բոլոր եղյալ և չեղյալ դրվագները․․․ Եղյալ և չեղյա՞լ, նման բառեր կա՞ն։ Այսօրվանից կան։ Հիշեցի մի ֆիլմ, որտեղ դասախոսն ասում է իր ուսանողներին․

-Բժշկությունը, իրավաբանությունը, հաշվապահությունը մասնագիտություններ են, որոնք մեզ անհրաժեշտ են բարեկեցիկ կյանքի համար, բայց գեղեցկությունը, պոեզիան, սերն ու երաժշտությունը ստիպում են մեզ ապրել։

«Երաժշտությունը ստիպում է մեզ ապրել»,- կրկնում էի մտքումս, երբ լսում եմ հետևյալը․

-Ես չէի լսում ծնողներիս,- հանգիստ տոնով խրատում է ընկերուհուս մայրը, ի դեպ, կցանկանայի, որ մի փոքր արագ խրատեր, ուշանում ենք,- հիմա դու էլ ինձ չլսես, էլ ո՞վ պիտի…

-Բայց երաժշտությունը․․․

-Ոչ մի բայց։

Հաջորդ հայացքս, որը շռայլեցի ընկերուհուս (հումանիտար հոսքի ուսանողները միշտ պետք է խոսեն գրական ու ոչ այդքան շատ գործածվող բառերով, և կապ չունի՝ իմաստ կա, թե ոչ), արդեն դրսում էր։

-Ախր, ո՞նց չի հասկանում, որ ես ապրում եմ երաժշտությամբ: Ես ատում եմ լեզուները, բնագիտական առարկաները։ Ինձ համար երաժշտությունն է գիտությունը, բեմը՝ կյանքը։

-Իսկ դու գնա ու զբաղվիր երաժշտությամբ,- հանկարծ ասացի ես։

Իմ ընկերներն արդեն սովոր են բերանիցս դուրս եկող կտրուկ առաջարկներին։

-Հենց այդպես, ես կլինեմ քո խմբի կիթառահարը, դաշնամուր նվագող կգտնենք։

-Չէ, խնդիրներ կունենամ։

-Իսկ եթե․․․

-Ոչ։

-Կամ․․․

-Չի լինի։

-Բայց․․․

-Դրա մասին ընդհանրապես մոռացիր։

Դե, արդեն նշեցի, որ սովոր են կտրուկ առաջարկներին, իսկ ես սովոր եմ դրանց մերժումները ստանալուն։
Ինչևէ, քայլում էի փողոցով, ուսումնասիրում էի ամեն ինչ, ինչը կընկներ աչքիս։ «Երաժշտությունն է իմ գիտությունը»,- ականջներիս մեջ զնգում էին խոսքերը, ու հենց այդ պահերին եմ ես հասկանում, որ երազանքները չի կարելի սպանել, քնեցնել։ Միգուցե նախորդ սերունդը չի հասկանում, միգուցե ցանկանում է իր երազանքը պարտադրել մեզ, բայց մի՞թե դա ճիշտ է։
Եվ հենց այս պահերին եմ ես հիշում, թե ինչքան ընկերներ ունեմ, ովքեր ունեն ձայնագրման ստուդիաներ․

-Արի,- ձեռքից բռնելով՝ տանում եմ, ավելի ճիշտ ՝ քարշ եմ տալիս դեպի հակառակ կողմը։

-Ո՞ւր։

-Արի, կիմանաս․․․

anahit baghshetsyan

Քեզ գնդակ կբերեմ

Ամառ էր՝ շոգ հուլիս։ Տառապում էի անգործությամբ՝ շրջում էի ֆեյսբուքով։ Հանկարծ ստացա մի հաղորդագրություն։ Ծանոթներիցս մեկը ինձ հրավիրում էր կամավորական աշխատանքներ կատարելու միջազգային կինոփառատոնում։ Ուրախացա ու քայլերս ուղղեցի դեպի խոհանոց, որ մայրիկից թույլտվություն խնդրեմ։ Մինչև կհասնեի խոհանոցի դռանը, տեսա, որ փառատոնը տեղի է ունենալու ինչ-որ գյուղում։ Որոշեցի հետ գնալ իմ սենյակ ու մերժել առաջարկը, բայց ներսիս արկածատենչ Անահիտը մտավ խոհանոց ու բոլոր մանրամասները ներկայացրեց մայրիկին։ Իսկ արկածատենչ Անահիտի մայրիկը սիրով համաձայնեց։

Օրեր անց Անահիտը սկսել էր իր արկածները գյուղում։

Ազատ ժամանակս ծախսում էի գյուղացիների հետ ծանոթանալու ու զրույցներ վարելու վրա։ Արմանի՝ գյուղի դպրոցական տղաներից մեկի հետ ունեցած զրույցս գյուղական կենցաղի, գյուղացիների և գյուղերի դրության մասին պատկերացումներս տակնուվրա արեց։ Արմանը պատմեց, որ իրենց դպրոցում ընդամենը տասնմեկ աշակերտ կա (շատ էի զարմացել), դասերը հետաքրքիր չեն, աշակերտները քիչ են։ Ու երբ ավարտվեցին այն թեմաները, որոնց շուրջ կարելի էր զրուցել տասնամյա տղայի հետ, ուղղակի հարցրեցի․

-Արմա՜ն, հեչ մտածե՞լ ես՝ ինչ ես դառնալու, որ մեծանաս։

-Հա՛, բա ոնց, ֆուտբոլիստ եմ դառնալու։

Ուրախացա՝ մտածելով, որ կարելի է տասնամյա դպրոցականի հետ քննարկել Ֆուտբոլի աշխարհի առաջնությունը։

-Լո՞ւրջ։ Բա ո՞ւմ կողմից էիր՝ Ֆրանսիայի՞, թե՞ Խորվաթիայի։

-Ե՞րբ։

-Ոնց երբ։ Մի քանի օր առաջ։ Աշխարհի առաջնությանը։

-Ի՞նչ առաջնություն։

Էլ հարց չտվեցի․ Արմանենց տանը ո՛չ համակարգիչ կար, ո՛չ հեռուստացույց։ Հետո առաջարկեցի միասին ֆուտբոլ խաղալ։

-Ինչո՞վ։

-Ա՛րմ, դու ֆուտբոլը բացի գնդակից էլ ինչո՞վ ես խաղացել։

-Հա, բայց ես գնդակ չունեմ, ընկերներիցս մեկը ուներ, էն էլ գնացել ա, վաղուց էլ գյուղում չի ապրում։

-Ուրեմն արի գնանք խանութից առնենք։ էնտեղ էլ հո կլինի։

-Ո՞ր խանութից։ Մեր գյուղի՞։

-Ուրիշ խանութ մոտերքում չկա։

-Մեր խանութում մենակ աղ կա։ Հա՜, մեկ էլ արաղ։

Խոսակցությունը ընդմիջվեց ինչ-որ ճնշող լռությամբ, որովհետև ասելիք չունեի։ Որովհետև տասնամյա դպրոցականի հետ զրուցելու ավելի շատ թեմա կար, քան ես պատկերացնում էի։ Զրույցից հետո էլ մտահոգվելու հազար ու մի տեղիք կար։

-Լա՛վ, Արմա՛ն, մյուս անգամ, որ գամ, գնդակ կբերեմ, որ քեզ իսկական ֆուտբոլիստ դարձնենք։

-Լո՞ւրջ։

-Հա՛, բա ոնց։ Հիմա կանգնի ու ժպտա, որ քեզ նկարեմ․․․

araqs nersisyan

Ամեն անգամ սկզբից

Տուն. երևի բոլորդ տուն ասելով կպատկերացնեք այն միակը, որտեղ ծնվել ու մեծացել եք, իսկ ես՝ ոչ։ Ես Արաքսն եմ, 14 տարեկան, չորս անգամ փոխել եմ տունս, չորս անգամ սկսել սկզբից։

Ծնվեցի, երկու տարի ապրեցի մի տան մեջ, որից տեղափոխվելու պատճառը 9-րդ հարկն էր։ Մի քիչ անհասկանալի էր, թե ինչը խանգարեց ծնողներիս 9-րդ հարկում։ Ես բան չեմ հիշում։

Մինչև 7 տարեկանը մանկությանս շատ լավ, հաճելի պահերը ապրեցի երկրորդ հարկում։ Հարմար էր շատ, հիշում եմ իմ բոլոր ընկերներին և մեր խաղերը։ Հիշում եմ բոլորին, անգամ մեր բակի տատիկ պապիկներին, որոնց հանգիստը միշտ խանգարում էինք՝ առավոտից երեկո անիմաստ գոռգոռալով։ Ու չեմ ուզում հիշել այն պահը, երբ մայրիկս սկսեց հավաքել իրերը ու ասաց, որ տեղափոխվելու ենք նոր բնակարան։ Գնացի, կանչեցի մոտ ընկերուհուս, և չգիտեմ՝ ինչու, սկսեցի լացել։ Նա էլ, առանց որևէ բան հարցնելու, լացեց, հետո խոսեցինք։ Իրար գրեթե ամեն օր հրաժեշտ էինք տալիս, իսկ իմ գնալու օրը առանց խոսելու միայն լացում և իրար խոստանում էինք, որ միշտ կմնանք լավ ընկերներ։

Տուն 3-րդ․ գրեթե երկու ամիս տանից դուրս չէի գալիս, ինձ թվում էր, որ դրսում ոչ ոքի հետ չեմ կարող խաղալ, որ նրանք իմ իմացած խաղերը չգիտեն։ Դե, ես ճիշտ էի, ես այդ տան մեջ դարձա 13 տարեկան և ոչ մի անգամ բակ չիջա։ Միայն երեկոյան՝ միայնակ զբոսնելու։

Դարձա 14 տարեկան, և մենք կրկին տեղափոխվեցինք։ Ես կարծես եկել էի իմ հին տուն, նորից գտա լավ ընկերներ, իմ հասակակիցների հետ ամեն օր խաղում էինք իմ խաղերը։ Ինձ թվում էր՝ գտա կիսատ թողած խաղերիս շարունակությունները։

Հիմա մի բանից եմ վախենում․ 15-ամյակս նոր տան մեջ չլինի։

 

hayk sargsyan

Մշակութային շոկի զոհերը

-Սամ, արդեն որոշել ես, թե ի՞նչ ես հագնելու:

-Հա, ոնց որ մտածում էի` Ջոկերի դիմակս կդնեմ:

-Իսկ ես չեմ կողմնորոշվում: Կամ կմախքի կերպար կընդունեմ կամ էլ Ջոկերի: էն էլ, որ ասում ես` Ջոկերը դու ես, ես երևի կլինեմ կմախք:

-Իսկ ես կլինեմ «մանյակ»,- սերիական մարդասպաններին բնորոշ ժպիտով մեջ մտավ Դավիթը:

-Բայց զգույշ, չափից շատ նման չլինես,- ծիծաղեցինք բոլորս:

-Որոշել ես, չէ՞, թե ում տներն  ենք մտնելու,-հարցրեց Սամվելը:

-Հա, Լիլիթի հետ պայմանավորվել եմ, իրանք լիքը լավ կոնֆետներ են գնելու,- մեծ ախորժակով պատասխանեցի ես:

-Իսկ դդո՞ւմ:

-Արմեն, մենք Ավշարում ենք ապրում, ի՞նչ դդում:

Հնչեց զանգը այդ օրը վերջին անգամ, ու բոլորս գնացինք տուն` պատրաստվելու:

Արդեն ժամը 6-ն էր, պայմանավորվածությանը համաձայն, պետք է հանդիպեինք գյուղամիջում: Ոչ ոք չէր ուշացել: Փողոցով քայլում էին մի քանի գժուկներ, որոնք նշում էին կելտական յուրօրինակ ու սարսափազդու այս տոնը: Մարդիկ մեզ նայում էին ինչպես Արմաշի հոգեբուժարանի հիվանդների, որոնք փախել էին Ավշար, որպեսզի վեհաժողով գումարեին:

-Ուրա՜խ Հելլոուին…

-Վա՜յ, էրեխեք, լեղաճաք եղա,- պատասխանեց մեր առաջին հյուրընկալը:

Սա այդ օրվա ամենատարածված ռեակցիաների Թոփ 10-ում 1-ին տեղն էր զբաղեցնում: Նրանց հաջորդում էր «Ինչ հավես ա՜, էրեխեք», «Սա սատանիստական տոն ա, այ անամոթներ, մենք առաջինն ենք ընդունել քրիստոնեությունը…» արտահայտությունները: Բայց դե մեզ ոչինչ չէր կոտրում, քանի որ մեզ միավորում էր մի մեծ տոպրակ քաղցրավենիք ու հույս, որ շուտով ուտելու ենք այդ քաղցրավենիքը:

Արդեն 8-ի կողմերն էր: Մեր բարեկամների և դասարանցիների տներն այցելելուց հետո, միտք ծագեց այցելել նաև անծանոթ մարդկանց տներ, սակայն այդ ժամանակ ոչ ոք պատկերացում անգամ չուներ, թե ինչի կհանգեցնի մեր այդ  միտքը:

-Եկեք դե այս տունն էլ մտնենք,- չեմ հիշում ով առաջարկեց` մատնացույց անելով այդ չարաբաստիկ տունը:

-Եկե՛ք,- համաձայնվեցինք բոլորս:

-ՈՒՐԱԽ ՀԵԼՈՈՒԻՆ…

-Աաաաա՜աաաա…,- մեզ տեսնելուց հետո մի աղջնակ ճչաց ու լացելով վազեց դեպի ծնողները` բացականչելով. «Պապ, պաա՜պ, գողերը…»

Լսելով նրա ճիչը, դժվար չէր կռահել, որ նա մեզ դրել էր գողի տեղ, ինչը մեզ համար շատ անսպասելի էր, որն էլ հանգեցրեց նրան, որ բոլորս փախանք այդ տնից:

Փախուստի ընթացքում մեր բոլոր կոնֆետները թափվեցին, մեր թանկարժեք շոկոլադե (և ոչ միայն) կոնֆետները, որոնք մենք հավաքել էինք կյանքի գնով, բայց ամեն ինչ այդքան վատ չէր լինի, եթե ես պատահաբար չշրջվեի ու չտեսնեի, որ մեզ հետապնդում են այդ աղջնակի հայրիկը և պապիկը: Նրանք վազում էին վագրերի նման, որոնք հետապնդում էին իրենց որսը: Նրանց հայացքում կար ատելություն, դաժանություն ու որսին ինչքան հնարավոր է շուտ հասնելու մոլուցք: Բայց ես էլ հո եղնիկ չե՞մ, որպեսզի նրանք ինձ որսան: Ես քաղաքակիրթ անհատ եմ, որը չէր ուզում փախներ:

«Հոպ, բայց ես ի՞նչ եմ արել, որ մի հատ էլ վազում եմ ինչպես «Ֆերրարի»,- մտածեցի ես, ոտքս հանեգի գազի ոտնակից:

-Մենք գողեր չենք…

-Այ, հիմարներ, էդ ո՞ւմ տուն եք մտել,-բղավելով հարձակվեց վրաս տղամարդը:

-Մի խփեք, էսօր հելլոուինն ա, մենք գողեր չենք… ,-բայց միևնույն է, նա շարունակում էր ինձ քյուֆթայի մսի տեղ դնել:

-Ի՞նչ հելլոուին, դուք գողեր եք:

-Չէ, էսօր…

-Թե՞ մտածում եք` կարաք իմ տուն մտնեք: Լավ կայնի, ո՞ւր փախան քո հանցակիցները,- այս ասելով նա բաց թողեց ինձ ու վազեց մյուսների հետևից:

Սա դեռ քիչ չէր, նրանց հաջորդեց տան պապը, ով «ծանր թաթ» էր, ում թաթի ծանրությունը անձամբ ես զգացի իմ մարմնի վրա:

-Տո, այ հիմարներ, գոնե գիտե՞ք ում տունն եք մտել:

-Մենք գողեր չենք…

Ինչպես տեսնում եք, կանգնելը ու քաղաքակիրթ մարդկանց պես խոսելը նրանց համար չէր: Նրանք ուղղակի բռնության մեծ ալիք էին բարձրացրել անչափահաս երեխաների վրա: Ու այս ամենի հետ մեկտեղ, մենք լսեցինք ոստիկանական մեքենաների շչակների ձայնը: Նրանք ոստիկանություն էին կանչել…

…Չեմ ուզում հիշել այս մղձավանջը: Այո, դա իրոք մղձավանջ էր մի խումբ երեխաների համար, որոնք ուղղակի ցանկանում էին նշել Հելլոուին  տոնը և ընկերներով ուրախանալ: Սակայն իմ ուղեղում մի քանի բան չի տեղավորվում: Ո՞ր մի գողը կգար և դուռը կթակեր բացականչելով` «Ուրախ Հելլոուին», ո՞ր մի գողը ներկված կլիներ ասես մանկական թատերական ներկայացումից փախած դերասան, և ո՞ր մի գողը զենքի տեղը կօգտագործեր մի տոպրակ կոնֆետ…

Հա, քիչ էր մնում մոռանայի` բոլորին բարություն և ցտեսություն: