Բարև ձեզ, հարգելի պարոն Վարչապետ:

Գիտեմ, որ շատ զբաղված եք և ամեն օր ստանում եք նամակներ, բայց հույս ունեմ, որ կկարդաք: Ուզում եմ ձեզ պատմել այն խնդրի մասին, որը ինձ է անհանգստացնում, և որի հետ գրեթե բոլորս առնչվում ենք: Խոսքը գնում է թափառական շների մասին: «Յունիգրաֆ» ընկերությունը ոչնչացնում է նրանց:

Մեր բակում կար մի շուն: Առաջին  անգամ, երբ եկել էր մեր բակ, շատ սոված էր և փորձում էր  կեր հայթայթել: Նա շատ ակտիվ էր, մարդամոտ, և բոլորին խնդրում էր, որ իրեն սիրեն և իր հետ խաղան: Երեխաներից մեկը առաջարեց անունը դնենք Գռաֆ, բոլորը համաձայնվեցին:
Որոշեցինք, որ շան համար փոքրիկ տնակ է հարկավոր, և երեխաներից մեկի հայրը առաջարկեց ավտոտնակից վերցնել իրենց շան հին տնակը, որը արդեն երկար ժամանակ է՝ չէին օգտագործում: Այդ տնակը վերցնելուց հետո, այնտեղ կեր և ջուր դրեցինք, նույնիսկ գրաֆիկ կազմեցինք, թե ով որ օրն է իրեն կեր բերելու:

Մի օր տանից դուրս  եկանք և նկատեցինք, որ Գռաֆը չկա: Կարծեցինք, որ բակով է շրջում և շուտով կվերադառնա: Արդեն երեկո էր, իսկ նա չկար: Բոլորս սկսեցինք փնտրել: Շուրջ մեկ ժամ փնտրեցինք, իսկ հետո դուրս եկավ մեր հարևանը և ասաց, որ տեսել է, թե ինչպես են շանը տարել, և այդ օրվանից ոչ ոք Գռաֆին չի տեսել: Մեզ համար դա շատ մեծ հարված էր, որովհետև «Յունիգրաֆը», որ տանում է, անպայման ոչնչացնում է շներին: Ուրեմն մեր սիրելի շունն այլևս չկա…

Կարելի է ավելի խելամիտ գտնվել, քանի որ ուղղակի ոչնչացնելով ոչ մի հարց չես լուծի: Ես առաջարկում եմ  նրանց համար բացել կացարաններ,և բոլորը, ովքեր ցանկանում են շուն պահել, հենց այդ կացարաններից որդեգրեն: Շները կունենան սիրող ընտանիք և հավատացեք, շատ երախտապարտ կլինեն:

Ժամը երեքը կլիներ, երբ որոշեցինք ձկնորսության գնալ: Գնացողներս երեք հոգի էինք` ես, եղբայրս` Արմենը, և Բագրատը: Նա տարիքով մեզանից շատ ավելի մեծ է, բայց հաճույքով համաձայնեց մեզ հետ գալ: Բագրատը ձկնորսություն շատ է սիրում: Մենք պայմանավորվեցինք մի քանի րոպեից հանդիպել: Ես և Արմենը վազեցինք տուն, որ պատրաստվենք:

-Մա՛մ, գնում ենք ձկնորսության,- ուրախ հայտարարեց Արմենը:

-Ի՞նչ, ո՞ւր,- հարցրեց մայրիկը:

-Ոչ մի ձուկ,- արագորեն մեջ ընկավ տատս,- ամեն օր այնքան դժբախտ պատահարներ են լինում, փոքր երեխաներ են խեղդվում:

-Էս կողքի գետն ենք գնում, ի՞նչ պիտի լինի որ: Համ էլ` Բագրատն էլ է գալիս,- դժգոհ պատասխանեցի ես:

-Չէ՛, չէ՛, չէ՛: Ես հիմա քո հորը կզանգեմ, տեսնեմ` թողնու՞մ է, թե՞ ոչ:

Բայց մինչ մեծերն այս հարցը «կլոր սեղանի» շուրջը կքննարկեին, մենք արդեն մեր սենյակներում էինք: Ինձ դիմավորեց կատուն: Ես նրան մի կողմ հրեցի. «Քո զահլեն չունեմ»: Քիչ հետո պատրաստ էի: Վերցրի դույլը և մեր իսկ սարքած կարթը: Շուտով Արմենն ու Բագրատն էլ եկան, ու մենք ճամփա ընկանք:

-Առաջին անգա՞մ ես ձուկ բռնելու գնում,- հարցրեց Բագրատը:

-Ըհը՛,- պատասխանեցի ես:

-Իսկ ո՞ր ճանապարհով ենք գնալու,- հարցրեց Արմենը:

-Պետք է սրանով գնանք: Տեսել եք, չէ՞, որ այստեղ երկու գետերը իրար են միանում:

-Հա՛, ինչպե՞ս չենք տեսել: Ամեն օր գետում լողում ենք,- գլուխ գովեց Արմենը:

-Բայց մենք այդտեղ չենք գնում: Որտեղ ձուկ ենք բռնելու` ջուրն ավելի մաքուր է:

Շուտով տեղ հասանք: Ես ու եղբայրս հանեցինք մեր պատրաստած կարթերը և կեռիկը գցեցինք ջուրը: Իսկ «գլխավոր ձկնորսը» որսում էր ինչ-որ բարդ սարքով: Սկզբում շատ ոգևորված էինք: Նույնիսկ մի քանի մանր-մունր ձուկ բռնեցինք. մի մասին հետագայում բաց թողեցինք, իսկ մյուսներին օգտագործեցինք իբրև խայծ` ավելի մեծ ձկներ բռնելու համար: Ցավոք սրտի, մեծ ձկներն այդպես էլ չէին գայթակղվում: Մենք գրեթե չէինք խոսում: Բագրատը խախտեց լռությունը:

-Հը, ինչպե՞ս եք,- թարմացնող ձայնով հարցրեց նա:

-Կանք, էլի,- սառած աչքերով պատասխանեցի ես:

-Խնձոր չե՞ք ուզում,- գրպանից հանեց մի քանի խնձոր:

-Տո՛ւր մեկը,- ասացի ես և սկսեցի կեղտոտ ձեռքերով ուտել խնձորը:

-Լսի՛ր, ճի՞շտ ես ասում, որ առաջին անգամ ես ձկնորսության,- կրկին հարցրեց Բագրատը:

-Դե ասացի` հա՛, էլի: Չեմ հասկանում` ամեն ինչ այդքան վա՞տ եմ անում,- նեղացա ես:

-Չէ՛, ուղղակի առաջին անգամվա համար կարևոր է տպավորությունը: Բայց ոչինչ, շուտով «ղայդին» ձուկ ենք բռնելու:

-Մի՛ մտահոգվիր, ինձ դուր գալիս է:

Դրանից հետո էլի շատ ժամանակ անցավ, իսկ ձուկ չկար: Ամեն մեկս իրարից հեռու կանգնել, մտածում էինք: Բանն այն է, որ ձկնորսության ժամանակ անշարժ ու լուռ նստել է պետք: Ուրիշ բան չէր մնում անելու` բացի մտածելը: Մենք էլ մտածում էինք: Ձկնորսության ժամանակ մտածելը շատ հետաքրքիր է: Հանգիստ մտածում ես, մեկ էլ լողանը թպրտում է, և մտքիդ թելը կտրում: Հետո տեսնում ես` ձուկ չկա, սկսում ես ուրիշ բանի մասին մտածել: Ձուկն էլ, ասես չխանգարելու համար, իր գոյության մասին չի հիշեցնում:

Արդեն մութն ընկնում էր, և մենք որոշեցինք տուն վերադառնալ առանց ձկան: Ճանապարհին մի սատկած օձի ձագ գտա: Վերցրեցի և որոշեցի կամ պայուսակ կարել, կամ գոտի, կամ էլ թե չէ` կոշիկ:

Արդեն դասերի ավարտն է, բայց ես ամեն օր չեմ իջնում բակ և գիրք կարդում, ինչպես միշտ, արձակուրդներից առաջ: Հարցազրույցն էլ երեք շաբաթ է չեմ հասցնում անել: Զգացել եմ, որ վերջերս անընդհատ շտապում եմ, ու օրերը ավելի արագ են անցնում: Դրա համար որոշեցի մի պահ մոռանալ շտապելու մասին ու հասկանալ, թե ինչու է այդպես:

Մայիս է: Մայսիսին շատ են ծնունդները, տոն օրերը: Ես անգամ հաշվել եմ, թե քանի մարդու ծնունդ գիտեմ այս ամիս: Ասեմ, որ դրանք իմ տասը մատների մեջ չեն տեղավորվել: Արդեն այնքան տորթ եմ կերել, որ հաշիվը կորցրել եմ: Կերել եմ ՝ շոկոլադե, մրգային, սովորական խմորով, բիսկվիթով տորթեր: Նաև զեբր, թռչնի կաթ: Չմոռանանք խորովածի մասին: Դե, ես տորթեր շատ եմ սիրում, ինձ հետաքրքիր էր տորթ փորձելը, բայց երևի էլ մի ամիս տորթ չեմ ուզի:

Հենց այդ ծնունդների ու առիթների պատճառով էլ իմ ժամանակը սկսել է արագանալ: Ես դասերը արել եմ նախօրոք, որպեսզի կարողանամ ողջ օրը ազատ լինել:

Ընկերուհուս վերջին անգամ իր ծննդյան օրն եմ տեսել: Դե, մայիսի ծնունդներից մեկի ժամանակ: Բայց խնդիրը դասերը չեն, այլ ծնունդները: Այս ընթացքում ընկերուհիս ինձ մի անգամ էր զանգել:

-Ալո:

-Ալո, բարև կորած մարդ:

-Բարև, էսօր կիջնե՞ս,- հարցրեց ընկերուհիս:

-Նոր եմ էկել տուն: Վաղը մամայի ծնունդն ա, մյուս օրը՝ Նանեի:

Դասերի ավարտն է: Մի շաբաթ անց կսկսվեն քննությունները: Ես էլ շտապում եմ ավարտել դասերը, որպեսզի հասցնեմ պատրաստվել քննություններին: Գալիս եմ տուն, դաս եմ անում ու մինչև որոշում եմ՝ որ քննությանը պարապել, օրը մոտենում է ավարտին:

-Լիլիթ, տարվա վերջն ա, լավ սովորի,-ասում են ծնողներս:

-Դասերը քիչ են, քննություններին ենք պատրաստվում:

Օրերն այնքան են արագացել, որ իմ գրքի էջերը մի ամիս է սկսվում է 200-ով:

Այսօր դասերից հետո հազիվ հասա տուն: Այնպես էր անձրևում, որ ավտոմեքենաները լողում էին փողոցում: Հետո գնացի ֆոտոյի պարապմունքի: Քանի որ քիչ դաս ունեի, պլանավորել էի պապիկի հետ հարցազրույց անել:

-Լիլիթ, էսօր պետք ա գնանք Խաչիկ հոպարենց տուն, որ տեսնենք իրա թոռներին,-ասաց տատիկս:

Ես էլ փոքր երեխաներին շատ եմ սիրում: Չկարողացա մերժել:

Ժամը 10:30 հասա տուն: Արագ արեցի ֆրանսերենի տնայինը:

-Վայ, էսօր հարցազրույց պիտի անեի,- հիշեցի ես:

Արդեն ուշ էր: Դրա համար էլ հիմա ես շտապելով գրում եմ այս նյութը՝ պատճառաբանելով, թե ինչու ես ոչինչ չեմ հասցնում անել:

Այսօր բոլոր դպրոցներում ոչ աշխատանքային է, որովհետև ուսումնական տարվա վերջին օրն է: Միգուցե ուսումնական վերջին օրը 12-րդ դասարանն ավարտողների համար: Նրանք, ովքեր դեռ չեն ավարտել դպրոցը, ուրախ են: Իսկ որոշ աշակերտների համար դպրոցական ուրախ տարիների վերջը, ավարտական և ընդունելության քննությունների, կյանքի դժվարությունների սկիզբը:

Ես դեռ ուրախ եմ ուսումնական տարվա ավարտի համար: Բայց ամեն անգամ, երբ սկսվում են ամառային արձակուրդները, մտածում եմ՝ իսկ հետո՞: Այդ նույն հարցը ես ինձ տվել էի մի տարի առաջ, երբ ավարտեցի իններորդ դասարանը: Երբեք չէի մտածում, որ մի օր ես էլ մեր դպրոցում չեմ սովորի:

Ինձ թվում է՝ շատերն են մտածել այդ մասին: Իսկ եթե հանկարծ սխալ ընտրություն կատարեն կամ իրենց տեղը ծնողները որոշեն: Ես մինչև հիմա չգիտեմ, թե ինչ եմ ուզում: Դեռ քոլեջը չեմ ավարտել, որպեսզի այդպիսի դժվար բաներ որոշեմ, բայց մեկ է, բոլորն էլ մի օր կանգնում են որոշման առաջ:

Վերջին զանգի օրը միայն ապագան չի, որ հուզում է շրջանավարտներին: Նրանք նաև մտածում են, թե ինչպես կարող են այդքան տարի միասին սովորելուց հետո գնալ տարբեր ճանապարհներով, ամեն օր առավոտյան իրար չտեսնել, միասին դասի չնստել:

Այսօր բոլոր փողոցները, եկեղեցիները, ռեստորանները լի կլինեն սպիտակ վերնաշապիկով աշակերտներով, ովքեր միասին կգոռան՝ 10-ի բ, որովհետև 12-ը չափից երկար է: Երկնքում երազանքների փուչիկներ կթռնեն:

Հուսով եմ բոլորի երազանքները կիրականանան: Իսկ երբ ավարտեն դպրոցը, կկարողանան ճիշտ կողմնորոշվել: Ու երկար տարիներ կմնան ընկերներ:

Բարի ճանապարհ, սիրելի շրջանավարտներ:

Ամեն տարի՝ վերջին զանգի օրը, կանգնում էի պատուհանի մոտ և սկսում երազել, թե բա հեսա 9, 8, 7, 6… Ու էդպես շարունակ, ու մի տարի էլ իմ վերջին զանգը կլինի: Հետո ինձ պատկերացնում էի արքայադստեր հագուստով, գեղեցիկ կոշիկներով՝ իբրև թե հասուն աղջիկ, ապա վազում էի, բացում զգեստապահարանը, հագնում ձեռքիս տակ ընկած շորիկը, մամայի բարձրակրունկ կոշիկները և տնով մեկ վազվզում: Հա, չմոռանամ ասել, որ փոքրիկ քույրիկիս էլ հավաստիացնում էի, որ իմ վերջին զանգին այդպես եմ հագնվելու, ու դա կրկնվում էր ամեն տարի, մինչև որ եկավ 2017թ.:

Այդ օրը առավոտյան արթնացա ժամը 6:00, չնայած որ չհասցրի. շրթներկը քսեցին վերելակի մեջ, իսկ թարթիչներս՝ մեքենայի:

Օրը հիանալի էր, արևոտ, ժպիտներով ու շնորհավորանքներով լի, այնքան ուրախ էի, բայց կարծես մի ակնթարթ լիներ. ավարտվեց օրը: Այդ երազելի բարձրակրունկները դեռ տուն չհասած էի հանել ու ձեռքս պահել: Աղջիկները կհասկանան: Անաղմուկ մտա սենյակ ու էդպես «արքայադստեր» հագուստով էլ քնեցի…

Վերջացավ վայրկյանը, օրը, հեքիաթը… Այլևս հետ չեն գալու դպրոցական օրերը, ու ճիշտ պատասխանի դեպքում, ընկեր Ղազարյան ջանից կոնֆետ վերցնող աղջկա ժպիտը…