Լուսանկարը՝ Դիանա Աբգարյանի

-Արիգա, գալի՞ս ես էսօր գնանք եկեղեցի,- դիմեցի իմ փոքրիկ հարևանուհուն` իմանալով, որ իհարկե չի մերժի:

-Հա, հա,- ուրախացավ նա,- գնամ` մամայիս հարցնեմ, գամ,- և վազեց տուն:

Ես առանձնապես տանից դուրս գալ չեմ սիրում, բայց այդ երեկո եկեղեցի որոշեցի գնալ մի քանի պատճառով: Նախ, որովհետև Օձուն գյուղում իմ հանգստին մի քանի օր էր մնացել, և ես սովորություն ունեմ` չեմ կարող գյուղից հեռանալ առանց մեր եկեղեցին մտնելու: Իսկ մեր եկեղեցին գյուղի կենտրոնն է, հրապարակը, խաղահրապարակը, ժամանցի վայրը և, իհարկե, եկեղեցին: Շնորհիվ մեր գյուղի քահանայի` Տեր Վրթանեսի, եկեղեցին արդեն վաղուց ընդլայնել է իր գործառույթները: Ամեն երեկո, երբ ամառվա շոգը մի քիչ թուլանում է, այստեղ են հավաքվում բոլորը. երեխաները` խաղալու, երիտասարդները` զբոսնելու, մեծահասակները` հանդիպելու և զրուցելու: Գյուղը ապրում է եկեղեցու բակում: Եվ այսպես, որոշեցի գնալ եկեղեցի` մոմ վառելու, գյուղիս բնակչությանը ծանոթանալու և մի քիչ էլ ֆոտո անելու համար: Ես ու Արիգան ծանր ու մեծ ճանապարհ ընկանք:

Լուսանկարը՝ Էլեն Ղարիբյանի

-Գիտե՞ս չէ, հեսա բոլորը մեզ են նայելու,- մի քիչ սրտնեղեցի ես,- բոլորն իրար ճանաչում են, իսկ մենք ստեղից չենք, անծանոթ ենք:

-Հա~,- համաձայնեց Արիգան:

Մենք երկուսս էլ լավ գիտեինք մերոնց: Բայց Արիգային դա այդքան էլ չէր անհանգստացնում: Այդ ես այդքան չեմ սիրում, երբ ինձ են նայում:

Հենց մտանք եկեղեցու բակ, միանգամից ծանոթ մարդ հայտնվեց: Գայանեն էր ու էլի մի քանի հոգի, որոնց ճանաչում էի մեր հանդիպում-դասընթացից:

-Կգա՞ք խաղանք,- միանգամից հրավիրեցին մեզ վոյելբոլ խաղալու:

-Հա, իհարկե,- վոլեյբոլից հրաժարվել չեմ կարող,- արագ մտնենք եկեղեցի ու գանք:

Մոմ վառելուց հետո միացանք խմբին: Շատ էինք, շատ-շատ: Շուրջը տարբեր տարիքի երեխաներ կային, որոնք անդադար վազում ու խաղում էին:

-Դավիթ, արա Դավիթ, մեր գնդակը որդի՞ ա:

-Հնայ, մեծերի կուշտն ա ընգել: Հլա մեր գնդակը տշեք ստի, էլի: Ապրիք:

Վերջապես մի մեծ շրջան կազմեցինք:

-Ժողովուրդ, «դուսեկովի» ա,- հայտարարեց տղաներից մեկը:

Լուսնկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Ես էլ որոշեցի, որ երբ խաղից դուրս գամ, ֆոտո կանեմ, իսկ հիմա կարող եմ հանգիստ խաղալ:

-Դե, դու դուս եկար, հենա ահագին էլ խաղացիր, հոգնած կըլիս, գնա մի քիչ դինջացի,- սրամտում էր տղաներից մեկը` ստիպելով հենց առաջին հարվածից սխալված աղջկան դուրս գալ խաղից:

-Դե, դու էլ դուս եկար, դու էլ շատ խաղ արիր,- շարունակում էր նա իր կատակը, երբ վերջապես ինքն էլ սխալվեց:

-Դե, հմի էլ դու գնա հանգստացի,- հակահարձակման դիմեցին բոլորը,- դու էլ շատ խաղ արիր:

-Ա, ես դուս չտեմ գալ, ես մեղավոր չեմ, կարար  հասներ,- բողոքում էր սրամիտը:

-Դե, որ տենց ա, ես էլ մտնիլ տեմ,- հայտարարեց արդեն խաղից դուրս մնացածը:

-Ես էլ:

-Ոչ մինդ էլ մտնիլ չտիք, էդ ինքը պտի դուս գա:

Լուսանկարը՝ Արմինե Կոստանդյանի

Ի վերջո սրամիտը դուրս եկավ խաղից, շուտով նաև ես: Ամեն անգամ, երբ խաղը վերջանում էր, բոլորս նորից հավաքվում էինք և սկսում նորից: Խաղալիս ուսումնասիրում էի բոլորին և նկատեցի, որ խաղացողների շարքում ամենամեծը կլիներ 14-15 տարեկան, իհարկե, ինձ չհաշված: Փորձեցի հիշել իմ տարիքի կամ ինձնից մեծ իմ ծանոթներին: Բոլորն արդեն աշխատում էին: Շատերն անգամ Հայաստանից դուրս: Այդ պահին իմ երևանցի ընկերներին հիշեցի, որոնք մինչև հիմա մտքում իրենց խոսք են տալիս խաղն սկզբից մինչև վերջ անցնելուց հետո ջնջել համակարգչի միջից: Այստեղ երեխաները հաստատ ավելի շուտ են մեծանում, միևնույն ժամանակ, ավելի պարզ մնալով: Շուտով խաղը վերածվեց վեճի, ու ես հասկացա, որ շատ բան եմ բաց թողել իմ գյուղից: Երևի 12 տարի առաջ, երբ հեռացա այստեղից, մեկընդմիշտ հետ մնացի գյուղի «ջահելությունից»: Եթե չգնայի, գուցե կհասկանայի, թե ինչու են երեխեքը կատակով իրար «լոբի պճղող» ասում, կամ ընդհանրապես, ինչ է նշանակում այդ զարմանալի արտահայտությունը, բայց հիմա արդեն դարձել եմ «էն ըրևանցի աղջիկը», որին գյուղում ոչ ոք չի ճանաչում:

Ընդունելով իմ մեծի պարտականությունը Արիգային կտրեցի խաղից և հայտարարեցի, որ արդեն ուշ է: Առանց ցտեսություն ասելու գնացինք: Մեկ է, ես էլ չեմ հայտնվելու, նրանք էլ դժվար թե հիշեն ինձ:

Շուրջ 4  տարի հաճախում եմ Օձունի Մշակույթի տան թատերական խմբակ, որի ղեկավարն է Գոհար Մայրանյանը: Հաճախ ենք կազմակերպում միջոցառումներ և ոչ միայն գյուղում, այլ նաև գյուղից դուրս: Մասնակցել ենք մրցույթների և շահել մրցանակներ: Քանի որ այս տարի Մեծ Եղեռնի հարյուրամյա տարելիցն էր, թատերական խմբակի ուժերով կազմակերպեցինք «Կոչեմ ապրողաց» միջոցառումը, որի բովանդակությունը  ոչ միայն հիշատակմանն էր վերաբերվում, այլ նաև ոգեկոչմանը: Այդ միջոցառման մեջ ես ներկայացնում էի բուժքրոջ կերպար, խմբակի տարբեր անդամներ մարմնավորում էին տարբեր կերպարներ:

Կարող էինք այլ տարբեր բեմադրություններ ներկայացնել թեմային վերաբերող, սակայն չունենալով համապատասխան հագուստ և առարկաներ, չիրականացվեց մեր նպատակը:

Եվ առհասարակ, մեզ հուզում է այն հանգամանքը, որ չունենք հովանավորներ, որպեսզի խմբակի անդամների բեմական հագուստները, աքսեսուարները, դեկորները ավելացնենք, շատացնենք, ինչպես նաև ունենանք հնարավորություն մեկնել այլ բնակավայրեր` հանդես գալ այլ բեմերում: Մենք շատ ենք ուզում նաև իբրև հանդիսատես դիտել դասական և ժամանակակից դրամատուրգների պիեսներ, հասկանալ արհեստավարժ արտիստների անզուգական խաղը, որը մեզ հնարավորություն կտար ավելի լավ հասկանալ և ճիշտ ըմբռնել կերպար մարմնավորելու և դերասանի մասնագիտության նրբությունները:

Մեր խմբակը տարվա կտրվածքով շատ հաճախ է կազմակերպում միջոցառումներ, բայց հովանանոր ունենալու դեպքում կուզենայինք բեմադրել դասական գործ: Մեր խմբակի ղեկավարը մեծ ցանկություն ունի բեմադրելու Մուրացանի «Ռուզանը» կամ Անդերսենի « Ջրահարսը»-ը: Այդ ամենը իրականացնելու համար լուրջ ֆինանսական միջոցներ են պետք:

Անահիտ Հովվյան

Լավագույն Չինումաչինը

2014թ. սեպտեմբերի 26-ին Երևանում Հովհաննես Թումանյանի տուն-թանգարանում կազմակերպվել էր ամենամյա հեքիաթասացության մրցույթ-փառատոն «Երկնքից երեք խնձոր ընկավ»: Այդ մրցույթին Օձունի Մշակույթի տան թատերական խմբակի կողմից ներկայացանք ես` Մերի Նալբանդյանս և Արեն Դավթյանը, ով ներկա պահին ուսանում է Ջիվանու անվան դպրոցի ժողովրդական և գուսանական երգի բաժնում: Մենք ներկայացրել էինք Թումանյանի «Բարեկենդանը» հեքիաթը Լոռվա բարբառով: Ժյուրիին և հանդիսատեսին շատ էր դուր եկել մեր ելույթը: Մրցույթին մասնակցում էին 32 խումբ հանրապետության տարբեր մարզերից, Արցախից, Սփյուռքից, և այդ փառատոնի ժամանակ մենք շահեցինք հինգ մրցանակներից մեկը` «Լավագույն Չինումաչինի իմաստուն»:

Առաջիկա օրերին Լոռու մարզում կազմակերպվելու է ազգային ծեսերին և ավանդույթներին նվիրված միջոցառում, որին մենք կմասնակցենք և «Բարեկենդանը» հեքիաթի բեմադրությամբ, և ժողովրդական երգ ենք ներկայացնելու դուետով: Այժմ կատարում ենք նախապատրաստական աշխատանքներ մեր խմբակի ղեկավար ընկեր Գոհարի հետ, և հուսով եմ, որ այդ օրը լավագույնս կներկայանանք բազմահազար հանդիսատեսի առջև: Եվ ուզում եմ, որ անպայման մեր գյուղի և հատկապես մշակույթի տակ պատիվը բարձր պահենք:

Մերի Նալբանդյան

Լուսանկարը՝ Նելլի Բեգլարյանի

Ամառ՝ տարվա  միակ  եղանակը, որ  չես  հասկանում , թե  ինչպես  անցավ: Դա  երևի  նրանից  է, որ  երկար  սպասված  արձակուրդների  մեծ  մասը  անց  ես   կացնում   դաշտերում՝ օգնելով  ծնողներին: Չնայած  եղանակային կտրուկ փոփոխություններին,  օրերը  մեր  գյուղում  անցնում  են  հիանալի: Գեղեցիկ  բնությունը  անմասն չի մնում  ժամանակդ  լավ  անցկացնելու  գործում:  Շրջապատված  լինելով  գողտրիկ  բնությամբ,  բավական  է  միայն  նստես  մի  ծառի  ստվերում,  փակես  աչքերդ  ու  հանգստանաս:  Հաճախակի  կազմակերպվում  են  ճամբարներ,  որտեղ  մեծ  սիրով  մասնակցում  են  գյուղի  փոքրիկ  բնակիչները,  երիտասարդները,  և  ինչու  չէ,  նաև  մեծահասակները՝  իրենց  փոքրիկ  ներդրումներով:  Չնայած  սրտի  թրթիռով  սպասում  էինք  Վարդավառին,  բայց  ամեն  արևոտ  օր  մեզ  համար  Վարդավառ  է:  Երեխաները   վազվզում  են  այս  ու  այն  կողմ՝  փոքրիկ  դույլերը  ձեռքներին  թրջված  հագուստով  ուրախանում  են  իրենց  խաղով,  և  ուրախացնում  ծնողներին՝  այդ  օրը  դարձնելով  նրանց  համար  կրկնակի  տոն:  Երեկոները  հավաքվում  ենք  խարույկի  շուրջը  և  լսում  մեծերի  հետաքրքիր  և  զվարճալի  պատմությունները:  Տրամադրությունդ  բարձրանում  է  հատկապես  այն  ժամանակ,  երբ  ականատես  ես  լինում  արևաշող  լուսաբացին  ու  մայրամուտին:  Եվ  այսպես  էլ  անցնում  է  ամառը  մեր  գյուղում՝ ճիշտ  է,  մի  փոքր  հոգսաշատ,  բայց  պայծառ  և  հրաշալի:

Լուսանկարը՝ Նելլի Բեգլարյանի

Լուսանկարը՝ Սաթինե Սաքանյանի

Ես Սաթինե Սաքանյանն եմ Լոռու մարզի Բազում գյուղից: Ապրում եմ այս գյուղում ծննդյանս օրվանից ի վեր: Շատ եմ սիրում իմ գյուղը: Անկեղծ ասած, ինքն էլ ինձ է շատ սիրում: Իմ գյուղը գեղեցիկ է, լի եղևնու անտառներով, բնությունը և օդը հիասքանչ է:

Երբ ամառը գալիս է, գյուղը աշխուժանում է: Թոռնիկները գալիս են քաղաքից գյուղ` իրենց տատիկ-պապիկներին այցելության և ամբողջ ամառային արձակուրդները անցկացնում այստեղ:

Գյուղը լցվում է երեխաների խինդ ու ծիծաղով, ուրախություն է տիրում ամբողջ գյուղում: Երեխաները խաղում են, մեծերը աշխատում: Գյուղը եռում է աշխուժությունից:

Սակայն տղամարդիկ գտնվում են իրենց հայրենիքից և ընտանիքից հեռու` արտագնա աշխատանքի: Գյուղում են գտնվում երեխաները, կանայք և ծերերը:  Եվ ամբողջ տան և այգու հոգսն ընկնում է տան տիկնոջ և երեխաների ուսերին:

Լուսանկարը՝ Սաթինե Սաքանյանի

Կանայք պատրաստվում են ձմռանը: Պահածոներ են պատրաստում, պանիր, ջիլ պանիր պատրաստում:

Արդեն սկսել է խոտհավաքը, բոլորը դաշտերում են, հավաքում են կենդանիների ձմռան պաշարը: Երեկոյան հոգնած տուն են վերադառնում հանգստանալու ակնկալիքով, բայց իհարկե, երեխաները սկսում են իրենց աշխուժությունը, և հանգստանալու միտքը հօդս է ցնդում: Առավոտյան արթանանալով նորից սկսվում է նույն առօրյան:

Գյուղում զբաղվում են անասնապահությամբ և հողագործությամբ:

Լուսանկարը՝ Սաթինե Սաքանյանի

Ամառը սկսելուն պես անասնապահները հավաքում են գյուղի անասուններին և գնում սարը մինչև ուշ աշուն:

Հողագործությամբ են զբաղվում մեր գյուղում կարելի է ասել ամեն ընտանիք:

Գյուղացիները ամեն առավոտ գնում են իրենց այգիները մշակելու և վերադառնում ուշ երեկոյան: Մշակում են կարտոֆիլ, լոբի, ոլոռ, լոլիկ, վարունգ և մի շարք այլ բանջարեղեններ: Ցավոք, գյուղացիներից շատերը չեն կարողանում ոռոգել իրենց այգիները, որովհետև համապատասխան պայմաններ չկան, այդ իսկ պատճառով էլ շատ ժամանակ բերքը չի գոհացնում գյուղացուն:

Գյուղացիներից շատերը գնում են անտառ` հավաքելու մոշ, ազնվամորի, որպեսզի հաջորդ օրը տանեն քաղաք վաճառելու:

Երիտասարդներն ամռանը օգնում են իրենց ընտանիքներին հողը մշակելու գործում: Հավաքվում են ընկերներով, խաղում տարատեսակ խաղեր կամ էլ գնում են գետը լողալու: Նրանք էլ այսպես են անցկացնում իրենց ամառը:

Գյուղամիջում ամռանը հավաքվում են ծեր պապիկները, ովքեր չեն գնում առտագնա աշխատանքի: Զրուցում են միմյանց հետ, խաղում նարդի:

Մեր գյուղը շատ հյուրընկալ գյուղ է, և ամռանը ունենում է շատ հյուրեր:

Լուսանկարը՝ Սաթինե Սաքանյանի

Մեր գյուղը գրավում է զբոսաշրջիկներին իր մաքուր օդով, գեղեցիկ բնությամբ, անտառներով, հանգստյան գոտիներով և Սուրբ Հովհաննես վանքով:

Գյուղում աշխատավայրեր, կարելի է ասել, թե չկան: Գյուղը ունի դպրոց և մանկապարտեզ: Ովքեր ունեն մանկավարժի կրթություն, աշխատում են կրթության ոլորտում: Գյուղապետարանում աշխատում են համապատասխան կրթություն ունեցող անձիք: Գյուղի կանանցից շատերը աշխատում են կարի գործարանում, որը գտնվում է Վանաձոր քաղաքում: Տղամարդիկ էլ իրենց համայնքում գործ չգտնելու պատճառով բռնում են արտագնա աշխատանքի ուղին:

Երեկ փողոցով քայլելիս լսեցի երկու կանանց խոսակցություն:

-Է~, դարը փոխվել է, երեկ միայն տղամարդիկ էին թողնում իրենց կանանց ու երեխաներին  գնում խոպան, էսօր կանայք են թողնում իրենց տղամարդկանց ու գնում արտագնա աշխատանքի.- կատակելով խոսում էին կանայք: Բայց ի՞նչ կատակ, երբ կեսը լուրջ է:

Գյուղում ապրելը ունի իր լավ և վատ կողմերը:

Լավը` մաքուր օդ, բնություն, անկեղծ ու միամիտ լոռեցիներ:

Իսկ վատն այն է, որ շատ ժամանակ կտրված ենք լինում քաղաքից: