Մարտ ամիսն է։ Եվ ինչպես միշտ, այն իր տարերքի մեջ է։ Տանից դուրս գալ հնարավոր չէ։ Ձմեռը չի ցանկանում հրաժեշտ տալ Կաքավասար գյուղիս։ Եվ միշտ է այդպես եղել։ Ցանկացած մեկը, ով գեթ մեկ անգամ էլ այցի է եկել գյուղ, շատ մեծ դժվարությամբ է բաժանվել։ Եվ այս ամենը ասում եմ, ոչ լոկ այն պատճառով, որ Քեֆլիս շատ հարազատ է ինձ, և որ շատ եմ սիրում, այլ նաև նրա համար, որ մի քանի օր առաջ ակամայից մասնակից էի եղել հայրիկիս և իր ընկերոջ հետաքրքիր պատմություններին և հիշողություններին, որոնք առնչվում էին գյուղի պատմության հետ։ Եվ այդ ժամանակ առաջին հարցը, որն անմիջապես ծագեց մտքումս, հետևյալն էր.

-Լա՛վ, հբը ընչի՞ հենց Քեֆլի։
Պատասխանը, որը հնչեց, ավելի քան ոգևորող և հպարտացնող էր։
-Մեր գյուղում գտնվող Թուխ Մանուկ մատուռը, որը միջնադարի կառույց է, հայտնի է եղել մեր տարածաշրջանի տարբեր անկյուններում։ Եվ Շիրակի դաշտավայրի տարբեր ծայրերից Թուխ Մանուկ այցելած ուխտավորները, մեծ շուքով և խանդավառությամբ, երգ ու պարով մի շարք տոներ նշել են հենց Թուխ Մանուկ մատուռի մոտակայքում։ Գյուղի բնությունով հիացած, մարդիկ ամեն անգամ գալով այստեղ, ասել են՝ էրտանք քեֆի։ Այստեղից էլ առաջացել է մեր գյուղի Քեֆլի անվանումը,- հպարտորեն իր պատմությունն ավարտեց հայրիկս։
Այժմ պարզ էր, թե ինչու են գյուղիս բնակիչներն այսքան առատաձեռն, բարի ու հյուրասեր, ինչու չէ, նաև «քեֆչի»։
Բայց սա դեռ բավական չէ.
-Քեֆլիից հետո, ընչի՞ հենց Կաքավասար։
Հայրիկս, տեսնելով ոգևորվածությունս, ժպտաց և հպարտորեն շարունակեց.
-Եկավ մի ժամանակ, երբ գյուղին անհրաժեշտ էր նոր անվանում։
Գյուղը գտնվում է սլացիկ լեռների ստորոտում։ Եվ այն սարը, որ գտնվում է հենց գյուղի դիմաց, կիսով չափ անտառապատ է։ Եղանակների տաքանալուն պես, անտառը լցվում է իրեն հարազատ դարձած բնակիչներով, որոնց թվում են նաև փոքրիկ և անպաշտպան թռչնակները՝ կաքավները, որոնք շատ հաճախ են այցելում գյուղի բնակիչներին։ Եվ այն գեղեցիկ անվանումը, որով կարելի էր վերանվանել գյուղը, ոչ այլ ինչ է, եթե ոչ Կաքավասար։
Դե ինչ, ամառը համեցեք:

Ղայդով իսանն ուրդի՞ց կեղնիԲարև՜, ես Հովհաննեսն եմ: Եթե գուզեք իմանաք ես ինչպիսի մարդ եմ, ըսեմ, որ ես էլ չիդեմ: Ծնվել և ապրում եմ Գյումրիում: Ընչի՞ կսեմ՝ Գյումրի, ոչ թե Լենինական մյուս գյումրեցիների նման, որովհետև ես Լենինականը չեմ տեսել: Ես ծնվել եմ էն ժամանակ, երբ մեր քաղաքը արդեն Գյումրի էր: Լենինականը Լենինական էր 1988 թվի ժաշքից առաջ:

Լա՛վ, արդեն շատ եմ խորանում քաղաքիս ու իրա անվան բացադրության մեջ, մե քիչմ էլ իմ մասիս խոսամ: Ինչպես արդեն նկատեցիք՝ ես շատ կսիրեմ չնչին մանրուքների վրա կենտրոնանալ: Չնայած Գյումրիս հեչ էլ չնչին մանրուք չէ: Ո՜ւֆ, էլի խորացա… Շատ կսիրեմ Գյումրու բարբառը: Չնայած կարող եմ նաև խոսել ու գրել գրական հայերենով: Չեմ սիրե էն մարդկանց, ովքեր գյումրեցի չեն, բայց գուզեն գյումրվա բարբառով խոսան (մի՛ փորձեք, մեկ է՛ չի ստացվի), մինակ մենք կռնանք ըդպես խոսանք: Ավելի շատ չեմ սիրե էն գյումրեցոնց, ովքեր կերթան Երևան ու կփորձեն էրևանցու բարբառով խոսալ: Ամեն մարդ իրա նման բդի էղնի, բայց ես դեմ չեմ, որ Երևանում գյումրեցիները գրական խոսան, ըդիկ ուրիշ բան է: Չէ՞ որ դա մեր մայրենի լեզուն է և բարբառից զատ, հարկավոր է նաև գրագետ մարդ լինել:

Էնքան էլ կատակասեր չեմ: Ավելի ճիշտ՝ կատակասեր եմ, երբ որ հենց ես կատակ կենեմ: Ըսեմ, որ ամեն մարդու հետ չէ, որ կռնամ շփվիմ: Տնեցիք հազիվ ձեռս կդիմանան: Նաև ըսեմ, որ ես չափազանց ավանդապահ եմ: Չ՛է, սխալ չհասկնաք, ըմբես չէ, որ ընդհանրապես լիբերալիստական գաղափարներ չեմ ընդունե՝ ամեն ինչ չափի մեջ է սիրուն: Կսիրեմ, որ հայը ամուր կպահե իրա արմատները, մտածելակերպն ու առանձնահատկությունը, չէ՞ որ ինքը հայ է ու բդի միշտ հայ մնա: Շատ կսիրեմ ազգագրական երգն ու պարը, ու չեմ սիրե, երբ հարսնիքներին վրացական կամ այլ երկրի պար կպարեն ու կհամարեն, որ լավ, ուրախ ժամանակ անցկացրին: Ըբը ո՞ւր մնաց մերը, ազգայինը: Ընչի՞ կսիրեմ ազգագրական երգն ու պա՞րը` որդև ըդիկ մեր ազգայինն է ու մեր մշակույթը: Ու ոչ մի երկիր չի կռնա մեր մշակույթը ու մեզի ջնջե: Մե անգամ փորձեցին, բայց չստացվավ, կրկին կանգնանք ու շարունակեցինք անցնել մեր դժվարին ճամփեն: Էլ չեմ ըսե մեր մշակույթը իրանց վերագրելու մասին:

Որպեսզի համոզվեք, որ ես էլ կարող եմ գրական հայերենով խոսել, մի քիչ էլ սկսեմ գլուխ գովել.

8-րդ դասարանում «Kodu» համակարգչային ծրագրով պատրաստեցի իմ համակարգչային առաջին խաղը: Մեծ սիրով մասնակցում եմ ազգագրական «Հրայրք» համույթի պարային դասերին, չնայած խմբի անդամները ինձանից տարիքով մեծ են: Այդ համույթի մեջ ընդգրկվելուց հետո շատ բան եմ հասկացել ազգիս մշակույթին վերաբերող հարցերի մասին: Մեծ սիրով մասնակցել եմ անիմացիայի՝ մուլտֆիլմի պատրաստման դասընթացին, որտեղ դարձյալ ինձանից մեծ դասավանդողների հետ նկարեցի «Աստղիկ», «Դատավոր աղվեսը» անիմացիոն ֆիլմերը: Հետո գլխավոր դերեր էի կատարում ներկայացումների մեջ, ու ես, ինձ վրա զարմանում էի, քանի որ միշտ մտածել եմ, որ դերասանությունն իմը չէ: Փորձում եմ ինձ դրսևորել նաև ավիակոնստրուկցիայի մեջ, մասնակցում եմ դասընթացի, որի ընթացքում պատրաստել եմ ինքնաթիռ, որը միայն երեխաների խաղալիք կարելի է համարել: Ուզում եմ հասկանալ. դա ինձ ին՞չ կտա: Մեծ հաճույքով մասնակցում եմ Թումոյի դասընթացներին, փորձում եմ ՏՏ ոլորտում ինչ-որ բան անել, ծրագրավորման դասընթացի առաջին փուլը հաղթահարեցի, բայց երկրորդ փուլում՝ անգլերենի չիմացության պատճառով, չշարունակեցի, թողնելով այդ փուլի հաղթահարումը ամռան համար, երբ կաշխատեմ անգլերենիս բարելավման վրա:

Այս ամենն իմացաք իմ հետաքրքրությունների մասին: Իսկ հիմա բռնվեք, որ ասեմ, թե ինչ մասնագիտություն եմ ընտրել։ Որոշել եմ ռազմական բժիշկ դառնալ, քանի որ սովորում եմ Բժշկական քոլեջում և ապագայում բժիշկ դառնալու հույսեր եմ փայփայում: Երևի ձեզ պարզ դարձավ, որ ես շատ հետաքրքրություններ ունեմ, բնավորությամբ էլ «յոլա գնացող» չեմ։ Բոլորի հետ ընկերություն չեմ կարող անել, հիմնականում ընկերներս ինձանից տարիքով մեծ են: Իմ տարիքի ջրիկ-մրիկ տղերքին չեմ սիրում: Առաքինի ու զուսպ աղջիկների եմ սիրում: Դե, ի՞նչ ասեմ, 16 տարեկանում դեռ աշխարհայացքս այսպիսին է: Մեծանամ, հետո կկարդամ այս հոդվածը ու կփորձեմ հասկանալ՝ ինչքան եմ կարողացել այս տարիքում մտածածս ներկայացնել: Միգուցե այլ ձևով այդ ժամանակ մտածեմ և այս գրածս երեխայություն համարեմ: Դե ինչ, ապագան ցույց կտա…

Էլի խորացա՞: Խայսաթ է, էլի: Է՛, լավ, զայլեքդ չտանիմ, արդեն վերջացնեմ:

Սա էլ ես՝ իմ առավելություններով ու թերություններով հանդերձ, չնայած թերությունները ավելի շատ են: