Ինձ անհանգստացնում է անտարբերությունը սահմանում ապրող բնակչի ու սահմանը պահող մեր զինվորների նկատմամբ: Քաղաքում ապրող մարդիկ երբեք չեն հասկանա մեզ, թե ինչ պայմաններում ենք ապրում` ամեն վայրկյան վախի, սարսափի, կյանքդ կորցնելու վտանգի տակ: Ես չեմ մեղադրում այն մարդկանց, որոնք մեզ չեն հասկանում, բայց կցանկանայի, որ անտարբեր չլինեին, հոգեպես ուժ տային: Մենք ունենք, իհարկե, շատ խնդիրներ, բայց երբ հասկանում ես, որ միայնակ չես, դա ուրիշ զգացում է: Օրինակ` շատ էի վիրավորվել, երբ երեխաների պաշտպանության օրը ոչ մի կազմակերպություն կամ անհատ անձ չեկավ մեզ շնորհավորելու: Շատ վիրավորական էր: Կուզենայի, որ գնահատենք սահմանում ապրող կամ սահման պահող մարդկանց: Եկեք գնահատենք…

Մերի Ավագյան


Ես սիրում եմ զբաղվել արվեստով և ֆուտբոլով, բայց ռմբակոծությունները մեզ չեն թողնում զբաղվել սիրած գործով, խաղալ: Թշնամին նույնիսկ չի թողնում այգեգործությամբ զբաղվել: Մեր դասարանում սկզբում տասնմեկ հոգի էինք, որից երեքը ռմբակոծության պատճառով հեռացել ենք գյուղից:
Թեև մենք ապրում ենք սահմանամերձ գյուղում, բայց չենք ցանկանում հեռանալ մեր գյուղից: Այս վերջերս մեր գյուղում շատ վատ դեպք է տեղի ունեցել. կրակոցից զոհվել է խաղաղ բնակիչը:

Էրիկ Վարդանյան

Ես ապրում եմ Տավուշի մարզի սահմանամերձ Ներքին Կարմիրաղբյուր գյուղում: Ինձ մտահոգում են կրակոցները: Մարդիկ ամեն րոպե սպասում են, որ պիտի կրակոց լինի: Ուրիշները կրակոց բառը չեն հասկանում: Տարբեր տեղերից մարդիկ գալիս ասում են, որ չվախենանք, ամեն ինչ լավ կլինի: Մարդիկ մտածում են, թե գյուղերից մարդիկ փախնում են, բայց չեն հասկանում, որ գյուղացիները իրենց կյանքի մասին են մտածում: Նույնիսկ վախենում են իրենց տանը գիշերել:

Գագիկ Աբազյան


Մեր գյուղում յուրաքանչյուր տարի դպրոցի երեխաները պակասում են, աշխատատեղեր չկան: Եթե առաջ այլ երկիր աշխատելու միայն տղամարդիկ էին գնում, հիմա ընտանիքներով են գնում: Բայց այս դժվար իրավիճակի մեջ կան նաև լավ կողմեր: Մեր գյուղին օգնում են մի շարք կազմակերպություններ: Վերջերս դպրոցը վերանորոգել են, մանկապարտեզի մոտ պաշտպանիչ պատ են սարքել: Հուսով եմ նաև ձեզ մոտիկից կճանաչեմ և կհարստացնեմ իմ գիտելիքները:

Հայկ Առաքելյան

Գյուղում լինում են կրակոցներ, երբ մարդիկ դրսում են, աշխատանքի վայրում: Սեպտեմբերի երկուսին կրակոցների հետևանքով ականներից մեկը ընկել է մեր տուն, դրա անունը «ականանետ» է, դա շատ մեծ զենք է: Տան մեջ պայթել է ականը: Վնաս շատ է եղել, բայց լավ է, որ այդ սենյակում ոչ ոք չի եղել:
Գյուղում կյանքը շատ հետաքրքիր է, բայց եթե կրակոցներ չլինեն, շատ լավ կլինի: Դպրոց գնալիս մենք վախենում ենք, որովհետև կարծում ենք, թե կրակոց կլինի: Դասի ժամանակ էլ ենք վախենում: Սահմանը շատ մոտ է թուրքերի դիրքին: Կրակոցների հետևանքով մահացել է 61-ամյա մի տղամարդ: Ականի բեկորը հարվածել է նրա սրտին, նրան տեղափոխել են հիվանդանոց, բայց նա մահացել է:

Անի Լալայան

Այստեղ շատ են լինում կրակոցներ, բայց մենք շատ հաճույքով ենք գալիս դպրոց:: Կրակոցների ժամանակ նաև զոհվել են խաղաղ բնակիչներ Պառավաքար և Բերդավան գյուղերում: Մեր գյուղում էլ է խաղաղ բնակիչ զոհվել: Հակառակորդը այնպիսի դիրքում է գտնվում, որ կրակում է մի քանի գյուղերի վրա` Ներքին Կարմիրաղբյուր, Չինարի, Պառավաքար, Մովսես և մի քանի այլ գյուղեր: Ես ամեն օր քնելուց աղոթում եմ, որ ավարտվի այս պատերազմը և խաղաղություն տիրի ամբողջ աշխարհում: Կրակոցների ժամանակ նաև մեր տունն է վնասվել: Այդ կրակոցների հետևանքով մենք գնում ենք ուրիշ գյուղ, բայց էլի հետ ենք գալիս: Ես երբեք չեմ հեռանա իմ հայրենի գյուղից: Հույս ունեմ ամեն ինչ շուտով կավարտվի:

Մանե Չոբանյան

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Ինձ մտահոգում, հետաքրքրում է ամեն ինչ, ինչը կատարվում է իմ շրջապատում` թե լավը, և թե նույնիսկ վատը: Բայց հիմնականում ինձ մտահոգում է վատը, որովհետև ամեն օր հակառակորդի կրակոցների ձայնից ականջներս ցավում են: Երևի արդեն պարզ է. ես սահմանամերձ գոտուց եմ` Ներքին Կարմիրաղբյուրից: Մեր գյուղը գտնվում է հակառակորդի դիրքերից 400 մետր հեռավորության վրա: Քաղաքում ապրող մարդկանց համար այդ 400 մետրը բավական մեծ հեռավորություն է, բայց ավելի պարզ դարձնելու համար ասեմ, որ մեր տունը դպրոցից գտնվում է նույնպես 400 մետր հեռավորության վրա: Ինձ համար արդեն սովորական է, որ թշնամին այդքան մոտ է, բայց վախը միշտ իրեն զգացնել է տալիս:

Հիշում եմ, մի անգամ դասի ժամանակ սկսեցին կրակել դասասենյակի ուղղությամբ: Մենք դասարանից դուրս փախանք: Ու դրանից հետո ես ամեն անգամ նստելով այդ նույն դասասենյակում, չեմ կարողանում կենտրոնանալ դասերի վրա, որովհետև գրատախտակի փոխարեն նայում եմ դիրքերին:

Ամեն անգամ քնելուց առաջ աղոթում եմ ազգիս պաշտպանների համար: Ամեն առավոտ արթնանում եմ էլի աղոթքով, որ վատ լուր չստանամ: Ուզում եմ, որ բոլորը իմանան և գիտակցեն, որ հայրենիքն սկսում է սահմանից, և մենք ոչ թե սահմանում ապրող մարդիկ ենք, այլ սահմանապահներ:

Ընդամենը 400 մետր…

Տավուշի մարզ, Ներքին Կարմիրաղբյուր

Լուսանկարը՝ Տիգրան Քոքոբելյանի

Ադրբեջանական զինուժը ռմբակոծում է Տավուշի սահմանային գոտում գտնվող գյուղերը: Բոլորը խոսում են,  քննարկում, բայց ամենավատն այն է, որ  ճիշտ տեղեկություն չունենալով, ստեղծվում է ավելորդ խուճապ: Այս անգամ գնդակոծության կենտրոնում հայտնվեց նաև  Սևքար գյուղը՝ իմ Սևքարը: Թշնամին ականանետեր էր նետում գյուղի վրա, կրակոցներ արձակում: Սրանք արդեն սովորական են մեր՝սահմանապահ ժողովրդիս համար: Գնդակոծության օրը գտնվում էի Իջևանոմ: Գիշերը տասնմեկի կողմերն էր: Ընկերուհիներս գրում են.

-Սուս, ո՞նց ես:
-Լավ, դո՞ւք:
-Մենք այդքան էլ լավ չենք, կրակոցներ են, գյուղը գնդակոծում են, մի քանի տներ են վնասվել:
Չեմ կարող ասել, թե ինչ հաճախությամբ սիրտս սկսեց բաբախել: Բա մերո՞նք: Միանգամից զանգահարեցի մայրիկին ու հարցրեցի, թե ինչ է կատարվում: Մայրս էլ ասաց, որ կրակում են, ականանետեր նետում գյուղի ուղղությամբ: Գյուղացիներ կային, որ հեռացել էին տներից՝ ապահովությունից ելնելով: Երեխաներին էին տեղափոխել:
Հաջորդ օրը գնում եմ համալսարան: Բոլորս քննարկում ենք, վերլուծում իրավիճակը: Ուրիշ գյուղերի վրա էլ էին կրակել, բայց բոլորս էլ հույս ունեինք, որ շուտով կավարտվի: Բա մեր տղե՞րքը, որ կանգնած են սահմանին: Նրանք լավագույն տղերքն են, որ ծառայում են: Նրանց շնորհիվ է, որ սևքարեցիներն ու ընդհանրապես սահմանապահ ժողովուրդը չեն լքում իրենց տներն ու պատրաստ են զենք վերցնել և  դուրս գալ թշնամու դեմ:
Իրավիճակին ծանոթանալու համար գյուղ էին այցելել ՀՀ վարչապետ Հովիկ Աբրահամյանը, Պաշտպանության նախարար Սեյրան Օհանյանը,  Տարածքային կառավարման և արտակարգ իրավիճակների նախարար Արմեն Երիցյանը, Տավուշի մարզպետ Հովիկ Աբովյանը և  այլք: Նրանք տեսան սևքարեցու անկոտրուն կամքն ու պատրաստակամ լինելը: Տեսան, որ սևքարեցին չի վախենում թշնամուց ու անհրաժեշտության դեպքում պատրաստ է կանգնել իր զինվորի կողքին:
Լարվածությունը գնալով թուլանում է: Սահմանը կարծես խաղաղվում է: Աղոթենք, որ այդպես էլ լինի, կորուստներ չունենանք, մեր սահմանն ամուր լինի, մեր զինվորն ու բանակը՝ հաղթանակած: