Սվետլանա Դավթյանի բոլոր հրապարակումները
Երևանյան լույս
Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածին
Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածին այցելելիս, այցելեք նաև «Ալեք և Մարի Մանուկյան» Գանձատուն, Ռուբեն Սևակի անվան թանգարան և Մկրտարան:
Գանձատանը պահպանվում են ինչպես Հայ Առաքելական Եկեղեցու, այնպես էլ համաքրիստոնեական նշանակության սրբություններ, սրբերի մասունքներ, տարբեր դարերի հայ կաթողիկոսների հանդերձանքներ, խաչվառներ, ծաղկած մագաղաթներ և այլ հոգևոր գանձեր։
Կորցնելուց հետո՝ չկորցնես քեզ
Կորցնում ես, երբ ուզում ես ամուր բռնել, ու որ հետևիցդ են ընկնում, երբ ժպտալով բաց ես թողնում:
Կորցնում ես առանց ինքդ քեզ հաշիվ տալու, կորցնում ես առանց հասկանալու՝ չգիտակցելով:
Կորցնում ես առանց հասցնելու մտքումդ տասը հաշվել, կորցնում ես հենց այն պահին, երբ դրա մասին չէիր էլ մտածում: Կորցնում ես հենց այն ժամանակ, երբ գնալու համար ամենալավ պահը չէր, ընդհանրապես դրա ժամանակը չէր: Կորցնում ես` չհասկանալով, որ ունեցածդ ձեռքիցդ գնում է, գնալով հեռվանում է ու մի մեծ փոս, հետո էլ ջրով լցվող օվկիանոս է արանքում գոյանում:
Կորցնում ես ոչ թե մաս-մաս, այլ ամբողջովին ու միանգամից: Այնպես, ինչպես ավազե ժամացույցն է շտապելով հոսում ցած, իսկ դու չես կարող փոխել ընթացքը, առավել ևս կառավարել ժամանակը: Պետք է կրճատվի, թափվի, հեռանա: Կորցնում ես, երբ թռչելիս ես լինում, երբ նույնիսկ այդ մասին չէիր էլ մտածում, երբ քոնն էր անմնացորդ:
Եվ ոչ ոք ու երբեք այդպես էլ չի իմանում, թե ինչով ես լցնում դատարկությունդ, քեզ զգում ես ինչպես խցում, ուր աշխարհի ձայները անկարող են հասնել: Կորսվելուց հետո պատրաստ ես գրկաբաց ընդունել հուսահատությանը, ասես լիցքավորված պարկուճ լինես, պատրաստ կրակելու ամեն պահի: Ու ներսումդ միայն մեկ զգացողություն է գլուխ բարձրացնում՝ լքվածությունն ու մենությունը: Վերադարձի հույսերն էլ անհատակ օվկիանոսում խեղդվում են:
Իսկ քեզ վերջում մնում է ցավդ մեղմել, գտնել փրկության օղակ: Գոյություն ունի ցավի տեսակ, որը պետք է վերապրես, հանգստանաս, հետո այդ ցավի մասին պատմես շատ ավելի ճիշտ:
Քրիստոնյա Լոռի
Իմ բոլոր տխմարությունների մեջ ես կատարյալ եմ
Հաստատ հիշում ես տխրությանս միակ վկային՝ տանս տանիքը: Հուլիսյան արևոտ օրեր են, բայց կրկին մռայլությունն ինձ բաժին հասավ: Հա՛, էլի եկել եմ և միշտ եմ գալու, որ գրկեմ մենակությունս ու բարձրաձայն լռեմ: Հերթական ապտակն եմ այսօր ստացել, բարձրացել եմ տանիք, որ լուռ ողբամ իմ սև օրերի երգը, իսկ վերջում էլ սովորույթի համաձայն ասեմ. սա էլ կանցնի:
Բայց չէ՛, էս անգամ չեմ եկել լռելու համար, լռություն եմ ուզում գարշելի ամբոխից, որ վերջապես խոսեմ:
Ու թե մի օր սկսեմ խոսել, ու դու էլ լսես, սկզբում կզարմանաս, հետո կխնդրես, որ կրկնեմ, որովհետև չես հասկանա, թե քեզ ինչեր ասացի: Չէ՞ որ աշխարհի ամենափոփոխական սպիտակահերին ես հանդիպել:
Լսելով պատմությունս, չես հասկանա արարքներս, ինչպես չես հասկանում, թե 20 տարեկանում ինչու դեռ չեմ ներկել սպիտակ մազերս: Չես հասկանա, որովհետև պատմությունս լսելուց հետո քեզ համար կդառնամ այս աշխարհի ամենաստոր էակը: Հա, քաոսի մեջ եմ մտել, չեմ համակերպվել, ստել եմ, լքել եմ շատերին, բայց ինքս ինձ` ոչ մի անգամ: Հուսախաբ եմ արել բոլորին, ինձ ոչ մի անգամ:
Ե՞րբ են լքում մարդիկ միմյանց, երբ կյանքին սկսում են այլ անկյան տակ նայել, հա, ես էլ լքել եմ: Հանդիպում ենք մարդկանց, որոնք փոխում են մեր կյանքը՝ նույնիսկ այդ մասին չիմանալով, հետո հանգիստ դավաճանում են մեր իսկ թշնամու հետ, այնուհետև հեռանում են հաղթողների նման՝ հետևում թողնելով փլատակներ ու մայրամուտ: Հա, դրժել եմ, բայց խոստումս չէ, ու ի գիտություն, մարդուն չեմ դավաճանել, այլ նրա սպասումներին:
Ու այս բոլորով հանդերձ իմ բոլոր տխմարությունների մեջ ես կատարյալ եմ: Որովհետև ոչ մի խռովություն մտքումս չի բարձրացել, գնացել եմ հոսանքին հակառակ, եղել եմ ինքս իմ հետ հաշտ, սրտիցս արյուն չեմ կաթեցրել, ինքս ինձ իմ միայնությունն եմ նվիրել ու միշտ եղել եմ հասկացված:
Հա՛, ապրել եմ պահը, մտածելով, որ մնացել է կյանքիս վերջին տասը րոպեն, ու գնացել եմ վերջին ցանկությանս հետևից: Որովհետև կարծում էի, թե վախենում եմ մահից, բայց պարզեցի, որ կյանքից էի վախենում: Չեմ նեղացրել ոչ ոքի, չեմ փոխվել ու չեմ փոխել ինձ՝ ընդդեմ, եթե փոխել եմ, ապա հանուն:
Հա, ու էս ամենն իմանալով հանդերձ, էդպես էլ չիմացաք, երբ է ժպիտն իրական, բայց ոչինչ, մի էլ փորձեք, միևնույն է, չի հասկացվելու: Ու չհասկանալով, առանձնապես ոչինչ չեք էլ փոխելու իր կյանքում, որովհետև շարունակելու է ապրել իրեն բաժին հասած վերջին տասը րոպեն ու իր հետ մնալ ներդաշնակ:
«Հստակ միայն մեկ բան է եղել՝ թուղթն ու գրիչը»
Ընդամենը օրեր առաջ, ընթերցասերների գրադարակներում հայտնվեց նոր գիրք «Երկա՞ր»: Ժամանակակից հայ գրականության նոր սերնդի ներկայացուցիչ Եր Կար-ի անունը արդեն հայտնի է շատերին: Նրա մտքերը կարելի է տեսնել պատերին, սոցիալական հարթակներում, իսկ հիմա արդեն նաև գրքում: Հարցին, թե ինչո՞ւ է գրում, ասաց` գրում եմ, որովհետև … չկա որովհետև:
-Երեմ, ինչպե՞ս սկսվեց, քո, որպես գրող Եր Կարի գրական-ստեղծագործական ճանապարհը:
-Միշտ գրել եմ, սկզբում փորի պատերին՝ մորս փորի պատերի, հետո փողոցի: Գրել սկսել եմ 2-րդ դասարանից, անգիտակցաբար: Առաջադրանք էի կատարում զուտ, ավելի ուշ, 16-ից հետո սկսեցի գրել այն, ինչ տեսնում եմ, հետո նույնիսկ այն, ինչ չեմ տեսնում՝ լուծում էի ստեղծագործություններիս կարևոր 3 խնդիրները՝ անձնական խնդիրը, գեղարվեստական խնդիրը և ասելիքի խնդիրը: Ու սկսվեց երկար մի բան, որ կարճ կապելու սովորություն չունի:
-Գրում ես բանաստեղծություններ: Ի սկզբանե եղե՞լ է հատուկ որոշում, որ գրելու ես միայն այդ ոճի մեջ:
-Հստակ միայն մեկ բան է եղել՝ թուղթն ու գրիչը, մնացածը օրն ու Եր Կարն էին որոշում, առանց ինձ ու նախապայմանների:
-Տարիներ շարունակ գրում ես, մտածո՞ւմ էիր, որ գալու է այս օրը կամ գրում էիր հենց այս օրվա՞ համար, թե՞ ամեն ինչ ինքնաբերաբար ստացվեց:
-Եթե ինձ մնար, ես կշարունակեի լինել՝ «facebook»-ում ծնված հեղինակ, բայց արի ու տես, որ ինձ չմնաց որոշելու ոչինչ: «Անտարես» հրատարակչությունը գերեց ինձ ու վերջ, իսկ իմ շնորհանդեսին սպասել եմ երկար ու պատրաստվել կարճ:
-Ինչպե՞ս ընտրեցիր գրական կեղծանունդ:
-Գրական կեղծանունս չորս տարեկան է: Ժամկետային ծառայության ընթացքում մտերիմ ընկերոջս առաջարկն էր, երկար պատմություն է: Ես հավանեցի այդ անունն ու վե՛րջ, եկան Եր Կար օրեր:
-Գիրքն ունի «Երկա՞ր» անունը: Ինչպե՞ս կանգ առար այս վերնագրի վրա:
-Երկա՞ր,
-Եր Կար:
-Ամեն օր հարցնում են՝ ինչո՞ւ Եր Կար, ավելի հաճախ Եր Կարը շփոթում են վերնագրի հետ, գրում են կամ չեն գրում հեղինակի անունը տեքստերս տարածելիս, ժամանակ կա, որ իրենցով են անում տեքստերս: Եվ իսկապես ինձ մոտ հարց է առաջանում՝ Եր Կա՞ր, թե՞ չկար: Անտարես հրատարակչության հետ միասին եկանք ու կանգնեցինք Երկա՞ր անվան վրա:
-Ինչպե՞ս կնկարագրես ինքդ քո գիրքը: Ինչի՞ մասին է այն, ո՞վ է հասցեատերը:
-Չեմ կարող ինքս նկարագրել իմ գիրը: Դա բավականին պատասխանատու գործ է, դա ընթերցողի գործն է:
-Ի՞նչ ապրումներ ունեիր շնորհանդեսից ժամեր առաջ և հետո:
-Շնորհանդեսի ընթացքում պատկերներ եմ հիշում, գնացող-եկող տեսարաններ ու մարդկանց: Իսկ շնորհանդեսից առաջ կար հուզմունք, որը հանձնեցի գինուն:
-Կա՞ն մարդիկ, ովքեր աջակցել և ինչո՞ւ ոչ, ներդրում են ունեցել գրքի լույս տեսնելու հարցում:
-Կա՛ն, շատ են այդ մարդիկ, հիմնականում գրողներ, բայց կարող եմ առանձնացնել միայն Հովհաննես Թեքգյոզյանին, իմ ընկերոջ ու ուսուցչի ծավալուն ներդրումը Եր Կարի կայացման գործում, դրանք զրույցների ու քննարկումների տեսքով են լինում հաճախ, և այդ զրույցները դառնում են տեքստեր, հետո տեքստերը վազելով հեռանում են հեղինակից, ապա վերադառնում են հետ, մտնում գրողի ծոցը և վերջ, դառնում են բանաստեղծություն:
-Գրելով ինքնամաքրվում են: Քեզ համար ինչի՞ միջոց է գրելը:
-Միշտ երազել եմ այս հարցի մասին, հաճախ տվել եմ ինքս ինձ այս հարցը: Պատասխան չկա՛: Գրականություն ստեղծելը ծանր, դժվար և անհնարին աշխատանք է: Գրելով լուծում եմ անձնական խնդիրներս, գրում եմ, որովհետև … չկա որովհետև, այսքանը:
Հոգեգալստյան կիրակի
Օրը մթնեց…
«Վարդագույնի» երանգները
