Հետաքրքիր մարդիկ խորագրի արխիվներ

Մեր օլիմպիական չեմպիոնը. Արսեն Գալստյան

Օլիմպիական չեմպիոնը պատվավոր կոչում է, և մենք հպարտ ենք, որ ունենք չեմպիոն որդի:
Արսեն Գալստյանը ծնվել է Տավուշի մարզի Ներքին Կարմիրաղբյուր գյուղում: Հայազգի ձյուդոիստ է, ով հանդես է գալիս Ռուսաստանի հավաքականի կազմում: Լոնդոնի ամառային օլիմպիական խաղերի ժամանակ՝ կիսաեզրափակիչում, հաղթեց մրցակցին և դուրս եկավ եզրափակիչ, որտեղ ևս հաղթանակ տարավ և դարձավ օլիմպիական չեմպիոն: Համաձայն Արսենի խոսքի՝ ինքը Լոնդոն էր գնացել միայն հաղթանակի համար և հասավ իր նպատակին:
Արսենի ազգականներն ապրում են մեր գյուղում, և նրա հաղթանակները մենք իրենց հետ ենք նշում: Ես ավելի շատ էի ուզում իմանալ մեր չեմպիոնի մասին, որոնց պատասխանը ստացա Արսենի քեռու աղջկանից՝ Շուշանից:

Լուսանկարը՝ Լուսինե Իսրայելյանի

Լուսանկարը՝ Լուսինե Իսրայելյանի

-Ինչպիսի ՞ընտանիք էին, քանի՞ երեխա ունեին, ինչո՞վ էին զբաղվում:
-Սովորական գյուղական ընտանիք էին: Զբաղվում էին հողագործությամբ,- հպարտորեն պատմում է Շուշանը,- հայրը ֆուտբոլով էր զբաղվում, իսկ մայրը ուսուցչուհի էր: Նրանք երեք երեխա ունեն՝ Տիգրանը, Արսենը, Արմանը: Տիգրանը և Արմանն այժմ ձյուդոյի մարզիչներ են, իսկ Արսենը ձյուդոյի օլիմպիական չեմպիոն է և շարունակում է սպորտով զբաղվել:
-Ե՞րբ են տեղափոխվել Ռուսաստան:
-Արսենի ընտանիքը Ռուսաստանում բնակություն է հաստատել 1996 թվականին, երբ Արսենը 7 տարեկան էր: Հայ-ադրբեջանական պատերազմի ժամանակ հրետակոծվել էր հայրական տունը՝ ինչպես գյուղի շատ տներ։ Հրետակոծության պահին գյուղի բնակիչները պատսպարվել էին մի շենքի նկուղային հարկում, երբ հրետակոծությունը դադարել էր, և մարդիկ դուրս էին եկել ապաստարանից, տեսել էին, որ շատ տներ ավերակների են վերածվել: Դրանցից մեկն էլ Արսենենց տունն էր: Արսենի ընտանիքն այլընտրանք չուներ։ Չդադարող պատերազմը, ավերված օջախը, սոցիալական պայմանները ստիպեցին, որ Արսենի ընտանիքը տեղափոխվի Ռուսաստան:

Լուսանկարը՝ Լուսինե Իսրայելյանի

Լուսանկարը՝ Լուսինե Իսրայելյանի

-Արսենը քանի՞ տարեկանից է սպորտով զբաղվում:
Նա ձյուդո սկսել է պարապել 9 տարեկանից, այս հաղթանակին հասնելու համար երկար ճանապարհ է անցել:
-Հայերեն խոսո՞ւմ է:
-Ճիշտ է, նա ապրում է օտար երկրում, շփվում է օտար լեզվով, սակայն հայերենը չի մոռացել և կարողանում է ազատ խոսել:
-Վերջին անգամ ե՞րբ է այցելել գյուղ:
-Վերջին անգամ հայրենիք եկել էր 2014 թվականի հոկտեմբերին, ամուսնության օրվանից 2 օր հետո:
-Ի՞նչ մասնագիտություն ունի, որտե՞ղ է ապրում:
-Արսենը մասնագիտությամբ իրավաբան է, ապրում է Կրասնոդար քաղաքում:
-Արսենի սպորտի հանդեպ սերը ժառանգակա՞ն է:
-Այո, քանի որ Արսենի հայրը և հորեղբայրը նույնպես սպորտով են զբաղվել:
-Նա ուզո՞ւմ է ներկայացնել Հայաստանը օլիմպիական խաղերի ժամանակ:
-Շատ կուզենար Հայաստանը ներկայացնել խաղերի ժամանակ, բայց երկար տարիներ է, որ ապրում է Ռուսաստանում և այնտեղ հարմարվել է արդեն:
Բայց Արսենը երբեք չի մոռանում, որ ինքը Ներքին Կարմիրաղբյուրից է: Հաճախ է այցելում գյուղ: Փորձում է իր ուժերի ներածին չափով օգնել հարազատ գյուղին: Վերջերս օրինակ նրա միջոցներով վերանորոգվեց մեր գյուղի մարզադահլիճը և այժմ կրում է Արսեն Գալստյանի անունը:
Մենք հուսով ենք, որ այս մարզադահլիճում մարզվող երեխաների մեջ էլ կլինեն վաղվա օլիմպիական չեմպիոններ:
скачанные файлы

Լուսանկարը՝ Լուսինե Իսրայելյանի

Լուսանկարը՝ Լուսինե Իսրայելյանի

Փոստատար-ատաղձագործը

Լուսանկարը՝ Էլյանորա Բալյանի

Լուսանկարը՝ Էլյանորա Բալյանի

Մեր փոքրիկ համայնքում յուրաքանչյուրն ունի իր ձեռքի հմուտ աշխատանքը: Նրանցից մեկը մեր գյուղի փոստատարն է` Արմեն Հարությունյանը: Մասնագիտությանը զուգահեռ փայտից գեղեցիկ իրեր է պատրաստում՝ գդալներ, շերեփներ: Մեր դպրոցի ցուցափայտերն ու կավճամանները նույնպես պատրաստվել են նրա հմուտ ձեռքերով, բայց շատ ափսոս, որ չի կարողանում վաճառել դրանք: Ամռանը հաճախ հովեկներ են գալիս մեզ մոտ հանգստանալու: Թե կարողանում է, ամռան ամիսներին որոշ իրեր վաճառում է, մնացածը այդպես էլ չի վաճառվում:
Նրա ընտանեկան կյանքը այնքան էլ լավ չի դասավորվել. միայնակ երեք երեխա է մեծացրել՝ աղջիկը արդեն ամուսնացել է և ունի երկու երեխա: Տղան բանակում է, պահում է հայրենիքի սահմանները, իսկ մյուս տղան դեռ սովորում է դպրոցում` հինգերորդ դասարանում: Ունի նաև հիվանդ մայր, ում խնամք է հարկավոր: Տան պայմանները այնքան էլ բարենպաստ չեն: Եվ ինչպես բոլորս գիտենք, հնարավոր չէ սովորական փոստատարի աշխատանքով պահել հիվանդ մորն ու դպրոցական երեխային: Ու այստեղ նույնիսկ չեն կարող օգնել հմուտ ձեռքերը:

Խորեն պապիկը դարձավ 102 տարեկան

Խորեն Սարգսի Կիրակոսյանը ծնվել է 1913 թվականի հոկտեմբերի 18-ին Լոռու մարզի Քարաբերդ գյուղում: Այո, այո, ճիշտ եմ գրել, վրիպակ չկա` 1913-ին: Մասնակցել է Հայրենական Մեծ պատերազմին: Հիմա շատ քչերին է հաջողվում ապրել մեկ դար: Այդ մարդկանցից մեկը Խորեն պապիկն է:
Չկարողացա անձամբ տեսնել Խորեն պապիկին, այդ իսկ պատճառով զրույցս վարեցի Խորեն պապիկի փոքր դստեր` Գայանե Սարոյանի հետ: Ի դեպ նշեմ, որ Գայանե Սարոյանը իմ տատիկն է (մայրիկիս մայրը): Խնդրեցի տատիկիս մի փոքր պատմել իր հայրիկի մասին դեպքեր: Տատիկս պատմեց, որ իր հայրը ունեցել է մի սովորություն. ամեն անգամ ինչ-որ տեղ գնալիս միշտ հաց է վերցրել իր հետ:
Եվ մի անգամ Վանաձորից տուն վերադառնալիս ավտոբուսի մեջ մի երեխա սկսել է լաց լինել: Ոչ ոք չի հասկացել երեխայի լաց լինելու պատճառը, և չեն կարողացել հանգստացնել երեխային: Այդ ժամանակ Խորեն պապիկը իր մոտից հանել է հացը և տվել երեխային, որից հետո երեխան այլևս չի լացել:

Խորեն պապիկը մի սովորություն էլ է ունեցել. ամեն գիշեր արթնացրել է տատիկիս, որպեսզի իրան մածուն տա: Տատիկս ասաց, որ այդ ժամանակ երեխա է եղել: Խոստովանենք, որ շատ տարօրինակ և հետաքրքիր սովորություն է` արթնացնել երեխային քնից մածուն ուտելու համար:
Շատ է սիրել երգել, աշխատասեր և հարգանքով մարդ է: Խորեն պապիկը նախկինում եղել է հովիվ: Ամեն անգամ սարից վերադառնալիս նոր ծնված գառնուկներին տատիկս տվել է հարևաններին, և դրա փոխարեն նրանք ձու են տվել:
Խորեն պապիկը հիմա ապրում է Լոռու մարզի Փամբակ գյուղում, և Փամբակ գյուղի ամենատարեց  բնակիչն է: Խորեն պապիկն ունի 8 զավակ (6 տղա, 2 աղջիկ: 3 տղաները արդեն մահացել են), 26 թոռ, 62 ծոռ և 12 կոռ: Բոլորը միասին 108 հոգի են:

Հոկտեմբերի 18-ին լրացավ պապիկի 102-ամյակը: Բայց ի տարբերություն նախորդ տարիների, այս տարի պապիկը տխուր էր, որովհետև բոլորովին վերջերս մահացել է Խորեն պապիկի կինը` Բավական տատիկը (97 տարեկան հասակում): Տատիկին գյուղում բոլորը ասել են Իգիթ Բավական:
Մայրիկս պատմում է, որ ամեն անգամ գյուղ այցելելիս Բավական տատիկը տաք-տաք խավիծ և պանիր է պատրաստել և հյուրասիրել թոռներին:
Իսկ ես հիշում եմ, որ մի անգամ մայրիկիս, տատիկիս և քրոջս հետ գնացել էինք Փամբակ գյուղ` Խորեն պապիկին և Բավական տատիկին տեսակցության: Գնացինք այգի, որը ի դեպ շատ լավ մշակված էր, համտեսեցինք խնձոր, տանձ: Այգում կար տաղավարի նման ինչ-որ բան (կոնկրետ չեմ հիշում): Տատիկն ասում էր, որ շատ գործ անելուց հետո նստում է այդտեղ, որպեսզի հանգստանա: Այդ օրը մնացինք գյուղում և պառկեցինք քնելու բավականին ուշ: Զրուցում էինք տարբեր թեմաների շուրջ, հետաքրքիր պատմություններ էին պատմում, իսկ Խորեն պապիկը երգում էր: Հաջորդ օրը տուն վերադառնալիս Բավական տատիկը իր այգու բարիքներից ուղարկեց նաև մորաքրոջս համար:
Խորեն պապիկն ու Բավական տատիկը եղել են 85 տարվա ամուսիններ: Շատ հյուրասեր ամուսիններ են եղել և ամեն անցնողի առանց հյուրասիրելու չեն թողել ճանապարհը շարունակել: Խորեն պապիկը շատ է սիրում իր թոռնիկներին, ծոռներին և այդ տարիքում հիշում է բոլորիս և միշտ հարցնում մեր որպիսությունը:
Խորեն պապիկը նաև գերի է ընկել, և մի կերպ է ազատվել հակառակորդի ձեռքից: Ինչքան գիտեմ, նրան օգնել է փախչել ճաշարանի աշխատողներից մեկը:
Մաղթում եմ Խորեն պապիկին առողջություն, և որ կյանքի մնացած մասն ապրի անհոգ և երջանիկ:

Իմ ոգեշնչման աղբյուրն իմ ուսուցիչն էր

Լուսանկարը՝ Նելլի Խաչատրյանի

Լուսանկարը՝ Նելլի Խաչատրյանի


Դաշնամուրը ինձ համար ամենակարևոր երաժշտական գործիքն էր: Երբ սովորում էի առաջին դասարանում, ստիպեցի ծնողներիս ինձ տանել երաժշտական դպրոց` դաշնամուրի դասերի: Իսկ նրանք ինձ ասում էին, որ դեռ շուտ է: Ես չէի համբերում, ուզում էի օր առաջ ոտք դնել երաժշտական դպրոց: Երկրորդ դասարանում ես ընդունվեցի երաժշտական դպրոց: Հաճախում էի մեծ հաճույքով: Երրորդ դասարանում, երբ դասերս շատացան, սկսեցի դժգոհել, որ չեմ հասցնում: Ու մեկ-մեկ էլ զղջում էի, որ երաժշտական դպրոց եմ գնում: Ծնողներս ինձ համոզում էին, որ սկսած գործը կիսատ չեն թողնում: Երաժշտական դպրոցի հինգերորդ դասարանում տնօրեն պարոն Բալոյանը կազմակերպեց մրցույթ-վիկտորինա, որին մասնակցում էին մարզի երաժշտական դպրոցների լավագույն սաները: Մասնակցեցի նաև ես: Վիկտորինային պատրաստվելու ժամանակ սկսեցի ավելի մոտիկից շփվել պարոն Բալոյանի հետ: Նա հիանալի երաժիշտ էր և շատ լավ ձայն ուներ: Երբ նա երգում էր, բոլորը հիացած նրան էին լսում: Նա նաև մեծ հումորի զգացում ուներ, և մեր պարապմունքները շատ ուրախ էին անցնում:

Մրցույթում հաղթեց մեր երաժշտական դպրոցը: Պարոն Բալոյանը հպարտ էր մեզանով: Ես էլ սկսեցի ավելի հաճույքով հաճախել երաժշտական դպրոց: Մեծ սիրով էի սովորում, նվագում էի բարդ դասեր և պարոն Բալոյանի և ուսուցիչների համաձայնությամբ հիգերորդ դասարանից անցա յոթերորդ դասարան: Իմ դասերին հաճախ էր ներկա լինում պարոն Բալոյանը, օգտակար խորհուրդներ էր տալիս, ստիպում էր, որ ես ավելի շատ աշխատեմ: Իսկ հերթական մրցութ-վիկտորինային կրկին հաղթեց մեր երաժշտական դպրոցը: Պարոն Բալոյանը ստիպում էր բոլորիս զգալ երաժշտությունը, ապրել դրանով, ոգեշնչվել…

Եկան ավարտական քննությունները: Հաջող հանձնեցի սոլֆեջիոյի և երաժշտական գրականության քննությունները: Մասնագիտական քննությանը ես նվագում էի ինքնամոռաց, զգում և ապրում էի երաժշտությունը: Հերթով նվագեցի բոլոր հինգ դասերս: Երբ ուշքի եկա, տեսա, որ բոլոր ուսուցիչները ծափահարում են: Հետո սկսեցին հերթով մոտենալ և համբուրել ինձ, շնորհավորում էին, մեծ բարձունքներ մաղթում: Երբ ուզում էի դուրս գալ դահլիճից, պարոն Բալոյանը ասաց.
-Սպասի°ր, դու այսքանով չես ավարտում երաժշտական դպրոցը:
Մի պահ վախեցա, մտածեցի, որ շատ վատ եմ նվագել: Բայց պարոն Բալոյանը շարունակեց.
-Երաժշտական դպրոցը իմ հովանավորությամբ քեզ է ընձեռում մի բացառիկ հնարավորություն` շարունակել կրթությունը երաժշտական դպրոցում անվճար, հաճախել միայն մասնագիտական դասերի:
Նա սպասում էր իմ պատասխանին. ես համաձայնվեցի:

Օգոստոս ամիսն էր: Ինձ էր զանգել պարոն Բալոյանը, հարցնում էր, թե ինչպե±ս եմ հանգստացել, արդյո±ք չեմ փոխել որոշումս: Իմ դրական պատասխանից հետո նա ասաց, որ կհանդիպենք երաժշտական դպրոցում սեպտեմբերին: Այդ ժամանակ ես չէի էլ կասկածում, որ ես ընկեր Բալոյանի հետ խոսում եմ վերջին անգամ: Երբ գնացի երաժշտական դպրոց, բոլոր ուսուցիչները ուրախ դիմավորեցին ինձ, չկար միայն պարոն Բալոյանը: Ես իմացա, որ նա շատ լուրջ հիվանդ է: Ես շատ տխրեցի ու մի չարաբաստիկ օր առավոտյան իմացա, որ պարոն Բալոյանը մահացել է: Մի պահ աչքերիս առաջ երևացին այն յոթ տարիները, որոնք ես անցկացրել եմ երաժշտական դպրոցում`պարոն Բալոյանի հետ: Այլևս չդիմացա, դուրս եկա դասարանից, չգիտեի` ուր եմ գնում, քայլում էի միջանցքում լուռ, չէի լսում ի±նչ են ինձ ասում, ի±նչ են ինձնից հարցնում ուսուցիչները: Երբ ուշքի եկա` հասել էի երաժշտական դպրոց: Դպրոցը փակ էր…

Հավաքվեցինք աշակերտներով և գնացինք երաժշտական դպրոց` վերջին հրաժեշտը տալու մեր սիրելի ուսուցչին: Դպրոցում հնչում էին պարոն Բալոյանի կատարումները, այն երգերը, որոնք նա սիրով էր կատարում: Բոլորը սգում էին մեծ երաժշտի մահը: Նրա մահը մեծ կորուստ էր ոչ միայն երաժշտական դպրոցի, Եղեգնաձորի, Վայոց ձորի համար, այլ նաև ինձ համար:

Հիմա ամեն անգամ երաժշտական դպրոց հաճախելիս զգում եմ, որ այն մի տեսակ դատարկ է, անսովոր առանց պարոն Բալոյանի, առանց մեծ երաժշտի: Հենց նա իմ մեջ արթնացրեց մեծ սերը դեպի երաժշտությունը, հենց նա ստիպեց զգալ և ապրել երաժշտությունը, հենց նա էր իմ ուսուցիչը` իմ ոգեշնչման աղբյուրը: Հիմա հասկանում եմ, որ հիվանդության հետ պայքարի մեջ անգամ պարոն Բալոյանը չէր մոռացել ինձ: Թերևս նա ուզում էր, որ ես գնամ այն ճանապարհով, որը ժամանակին ինքն էր ընտրել իր համար…

Եվ կտրվի քեզ…

Լուսանկարը՝ Հռիփսիմե Բալոյանի

Լուսանկարը՝ Հռիփսիմե Բալոյանի

Մի  օր դպրոցից  բարկացած տուն եկա: Ինչպես միշտ տանը ոչ ոք չկար. միայն տատիկն էր, ով վաղուց չի կարողանում քայլել: Նա թեև 78 տարեկան է, բայց  պահպանել է իր կանացի նրբությունը, ունի լավ տեսողություն ու լսողություն: Ցավալին միայն այն է, որ նա դժվարանում է տեղաշարժվել: Տատիկս լավ խորհրդատու է և լավ զրուցակից: Երբ փոքր-ինչ բարկացած եմ լինում, անմիջապես դիմում եմ տատիկիս օգնությանը:

Մի օր նա մի հետաքրքիր պատմություն պատմեց, որն ինձ շատ հետաքրքրեց:

Տատիկիս բազմանդամ ընտանիքի հոգսը ընկած է եղել տատիկիս մոր ուսերին (հայրը մեկնել էր ռազմաճակատ): Մեծ տատիկս շատ դժվարությամբ է իրենց հանապազօրյա հացը վաստակել, բայց եղել է շատ բարի ու առատաձեռն:

Մի անգամ նրանց տուն մի ծեր կին է եկել ՝ մի կտոր հացի խնդրանքով, իսկ  իրենց այդ օրվա ճաշը մի բոքոն է եղել: Բայց տատիկս առանց վարանելու իրենց ունեցած կես բոքոնը տվել է այդ ծեր կնոջը: Ծեր կինն  օրհնել և հեռացել է:

Հաջորդ օրը, երբ մեծ տատիկս, հերթական անգամ գնացել է շուկա ծաղիկ վաճառելու (նա գեղեցիկ վարդեր էր աճեցնում և վաճառում), հանկարծ նկատել է, որ ճանապարհին գումար է ընկած՝ իր մեկ օրվա ապրուստի չափով:

-Տատի՛կ, ես կարծում եմ, որ դա Աստված է տեսել և վարձահատույց եղել:
-Իհարկե՛, թոռնիկս, չէ  որ Աստվածաշնչում գրված է՝ «Տուր, և կտրվի քեզ»:

Այս պատմությունը ինձ շատ հուզեց, քանի որ այն իմ մեջ շատ բան փոխեց: Հիմա իմ շրջապատում շատերն են դժգոհում, որ ապրելը դժվար է, հաճախ այսպես պատճառաբանելով չեն փորձում օգնել ոչ մեկին: Իսկ շատ հաճախ բարություն անելը այնքան էլ բարդ չէ, միայն ցանկություն է պետք:

Ահա թե ով է իմ պապիկը

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Սուքիասյանի

Պապիկս` Վիգեն Սուքիասյանը,  ծնվել է 1950 թ․ դեկտեմբերի 10-ին Գյուլագարակ գյուղում։ Նրա արմատները Իջևանի Սևքար գյուղից են:

-Որտե՞ղ ես ստացել նախնական կրթությունը, պապիկ։

-Նախնական կրթությունը ստացել եմ Գյուլագարակի միջնակարգ դպրոցում:

-Եվ ավարտել ես մեդալով, այնպես չէ՞:

-Այո, մեդալով եմ ավարտել։

-Իսկ ո՞ր առարկաներն ես շատ սիրել։

-Սիրել եմ ֆիզիկա և կենսաբանություն առարկաները։

-Դպրոցն ավարտելուց հետո գիտեմ, որ սովորել ես Երևանում, որտե՞ղ ես ընդունվել։

-Ընդունվել եմ պոլիտեխնիկ ինստիտուտ, կիբեռնետիկայի ֆակուլտետի էլեկտրոնիկա բաժինը։

-Իսկ որտե՞ղ էիր մնում սովորելուդ տարիներին։

-Ինստիտուտի հանրակացարանում:

-Մենա՞կ էիր մնում, պապ։

-Ոչ, ընկերներիս հետ։

-Իսկ դժվա՞ր չէր, պապ, ընտանիքից հեռու ապրելը:

-Դժվար էր, բայց այն ժամանակ այսքան հեշտ չէր գնալ-գալը, 6-7 ժամ ճանապարհ էինք գնում-գալիս:

-Ինչո՞վ էիք գնում-գալիս։

-Գնացքով։

- Իսկ հաճա՞խ էիր գալիս տուն։

-Տարին երկու անգամ. մի անգամը Նոր տարուն, մի անգամն էլ արձակուրդներին։

-Ավարտելուց հետո ի՞նչ ես արել:

-Ավարտելուց հետո գործուղվել եմ Տաշիր։Այնտեղի միկրո-էլեկտրոնիկայի գործարանում եղել եմ ինժեներ, վարպետ, հետո տեղամասի պետ եմ եղել, այնուհետև արտադրամասի պետ:

-Իսկ ծառայե՞լ ես, պապ:

-Պոլիտեխնիկ ինստիտուտն ուներ ռազմական ամբիոն, սովորելուն զուգահեռ նաև զինվորական գործ էինք սովորում: Ստացել եմ  լեյտենանտի կոչում, այնուհետև ավագ լեյտենանտի կոչում, իսկ յոթանասունութ թվին զորակոչվել եմ սովետական բանակ, որը տեղակայված էր Ադրբեջանի Կուտկաշեն ավանում։

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Սուքիասյանի

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Սուքիասյանի

-Դժվար չէ՞ր միաժամանակ և՛ ինստիտուտում սովորել, և՛ ռազմական ամբիոնում։

-Մենք շաբաթվա մեջ մի օր էինք հատկացնում դրան, էլի էլեկտրականության հետ էր կապված, բանակին կապով ապահովելու համար։

-Ինչո՞ւ  այդքան ուշ  զորակոչվեցիր բանակ։

-Այդ ժամանակ որպես սպա էի ծառայում։ Այդ ժամանակ նույնիսկ հայրդ էր ծնված։

-Քանի՞ տարի ծառայեցիր։

-Երկու տարի։ Առաջարկություն եղավ մնալ և շարունակել ծառայել հրամանտարի տեղակալ քաղաքական գծով, բայց ես չհամաձայնվեցի, ու հետ եկանք Հայաստան:

-Բա ինչո՞ւ չհամաձայնվեցիր։

-Ասեմ, որովհետև աշխատանքը ծանր էր, և հետո էլ ուղղակի չէի ուզում մնալ այնտեղ։

-Հայաստան գալով ի՞նչ աշխատեցիր։

-Ստեփանավանում կապի հանգույցում (հեռախոսային կապ) ինժեներ աշխատեցի։ Հետո գլխավոր ինժեներ, վերջում էլ տնօրեն։

-Իսկ ո՞ր տարածաշրջաններն էր քո ղեկավարության տակ։

-Տաշիր և Ստեփանավան։

Իդեպ, պապիկիս գրասենյակում կային շատ-շատ ծաղիկներ, որոնք նա մշակում էր և հիմա էլ տանը մշակում է մեծ սիրով։ Մեկը մեկից գունեղ ու հետաքրքիր և մեկը մեկից գեղեցիկ։

-Երկրաշարժի ժամանակ այստեղ եք չէ՞ եղել։

-Այո։Երկրաշարժից հետո ամբողջ երկու տարի վերականգնողական աշխատանքներ եմ տարել։Բոլոր մալուխները տեղաշարժվել էին, ու կապի վիճակը վատացել էր: Սրան հաջորդեց մութ ու ցուրտ տարիները, որի ժամանակ շատ լուրջ էր հեռախոսային կապի հարցը, որովհետև հոսանքը անջատում էին, իսկ մեր մարտկոցները այդքան չէին կարողանում ապահովել։Այս վիճակից դուրս գալու համար մենք մեր կապի աշխատողներով, մեր սեփական ուժերով  նախաձեռնեցինք կառուցել բարձրավոլտ գիծ, գետնի տակի եղած գիծը վերականգնեցինք և միացրեցինք  մեր ուժերով կառուցած ենթակայանին, սա էլ միացնելով մեր հանգույցին, սկսեց կայուն աշխատել կապը։Փաստորեն մենք բարի գործ կատարեցինք մարդկանց համար։Հետո նախկին Ագրոբանկի շենքը մեզ տրամադրեցին: Մենք դա վերանորոգեցինք, թվային կայան տեղադրեցինք ու Ստեփանավանի ժողովրդին այդ ժամանակ կապով ապահովեցինք։

-Ինչքա՞ն ժամանակ տևեց դա։

-Ստեփանավանին կապով ապահովեցինք 1996 թվից մինչև 2005 թիվը։ Հետո ավելացրեցինք ևս 2000 համար, դարձավ 4000-ը, վատ վիճակում գտնվող հաղորդալարերը վերանորոգեցինք, լրիվ նոր ցանց կառուցեցինք: Մի խոսքով, բավականաչափ օգուտ տվեցինք և՛ քաղաքին, և՛ գյուղական բնակավայրերին:

-Իսկ այլ բնակավայրերում կապ չկա՞ր:

-Դե մյուս տեղերում էլ այլ ձևով էին ապահովում: Հայաստանում առաջին թվային կայանը տեղադրվել է Գյումրիում, երկրորդը` Ստեփանավանում։ Իսկ թվային կապը ամենաորակովն է։

-Այդքան տարի աշխատելով դժվար չէ՞ր թոշակի անցնել։

-Իհարկե դժվար էր, բայց հետո քիչ-քիչ հարմարվեցի, որովհետև տանն էլ շատ զբաղմունք ունեմ:

-Ապրես, պապ, հարցազրույցի համար։

-Դու էլ ապրես, Լիլիթ ջան։

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Սուքիասյանի

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Սուքիասյանի

Պապիկս հիմա զբաղվում է գյուղատնտեսությամբ: Մեր բակում ամեն տեսակ բանջարեղեն կա: Զբաղվում է նաև մեղվաբուծությամբ, ճագար ենք պահում, հավ ենք պահում, մի խոսքով, նա մեզ ապահովում է օգտակար, թարմ և բնական մթերքներով: Մենք էլ, ինչքանով կարողանում, օգնում ենք նրանց:

Նրա մասին

Լուսանկարը՝ Էմմանուել Մկրտումյանի

Լուսանկարը՝ Էմմանուել Մկրտումյանի

-Էլի այն տղան, վախենում եմ: Նել, ես զարմանում եմ, ո՞նց եք դուք մի շենքում ապրում, չե՞ս վախենում,-հաճախ հարցնում են ընկերուհիներս մեր շենքի մոտով անցնելիս:

-Դե, մի քանի անգամ փորձել է արել ինձ ուտելու, բայց կարողացել եմ ժամանակին ձեռից դուրս պրծնել,- ծիծաղելով ասում եմ ես ու շարունակում,- Իսկ եթե լուրջ, ես ոչ միայն չեմ վախենում, այլև փոքր ժամանակ խաղում էի հետը, ու օրվա մեծ մասը նրանց տանն էի անցկացնում:

-Բայց ինչո՞ւ ա ինքը միշտ գոռում:

-Երեխեք, դե մտավոր արատ ունի, ոչ կարողանում է խոսել, ոչ լսել, դրա համար գոռում է, բայց բարի սիրտ ունի: Չնայած վերջերս լսողական սարք էին դրել, բայց դրանից վատ էր զգում, հանեցին,-բացատրում եմ նրանց:

ՆԱ… Անունը կարևոր չի, եկեք նրան կոչենք ուղղակի ՆԱ, ապրում է մեր շենքում, ինձանից բավականին մեծ է, մոտ 28 տարեկան: Նա միշտ նայում է պատուհանից դուրս և բարևում է անցորդներին, ձեռքով է անում ու ժպտում: Հաճախ ձայներ է հանում, որոնք ավելի շատ նման են գոռգոռոցի, անծանոթները վախենում են ու փորձում  անցնել լուսամուտի տակով հնարավորինս արագ: Ախր, ՆԱ  ընդամենը բարևում է, ընդամենը սիրում է մարդկանց և ուզում է շփվել: Ամբողջ օրը անց է կացնում տանը, ապրում է ծնողների հետ, չեն թողնում դուրս գա տանից (դե, մարդիկ նույնիսկ վախենում են նրան պատուհանից լսելիս), կամ դուրս է գալիս միայն ծնողների հետ: Երբ փոքր էի, միշտ գնում էի նրանց տուն, չէի վախենում…Էդպես է, չէ՞, մանուկները  սիրում են ամեն տեսակ մարդկանց, նրանց համար նշանակություն չունեն մարդու արատները: Նույնիսկ երբ լարում եմ հիշողությունս, ոչ մի գոռգոռոց չեմ հիշում նրա հետ խաղալիս, երևի այն ժամանակ ուշադրություն էլ չեմ դարձրել:

Եթե հանկարծ ինչ-որ մեկը մտնում է նրանց տուն, և կապ չունի՝ ծանոթ, թե անծանոթ, վազում է խոհանոց, վերցնում սրճեփը ու վազելով բերում տալիս իր մորը: Շատ է սիրում հյուրեր ընդունել: Հանկարծակի կվերցնի ձեռքդ և կսկսի այն համբուրել:

-Մամ, ՆՐԱ  (պայմանավորվեցինք, որ նրան Նա-ով կդիմենք) հետ կապված ի՞նչ պատմություն ես հիշում,-հարցնում եմ մայրիկիս, քանի որ լարելով հիշողությունս, հասկանում եմ, որ այլևս գրելու բան չունեմ, ուր որ է նյութս կավարտեմ:

-Դե մի օր վրադ բարկացել էի, դու էլ լացում էիր, ՆԱ եկավ ու ջղայնացած հայացքով վրաս մատ թափ տվեց, հետո երկու մատով սկսեց սրբել արցունքներդ,- մի քիչ մտածելուց հետո ժպտալով հիշեց մայրս:

Ինչևէ, հիմա էլ նա այ, այնտեղ, պատուհանի մոտ կանգնած ժպտում ու բարևում է, մատով ինչ որ շարժումներ է անում, կամ գոռում, բայց պետք չէ վախենալ: Նա բարի սիրտ ունի…