Գիտահանրամատչելի խորագրի արխիվներ

susanna elbakyan

Ձեր տեղը մասնագիտությունների աշխարհում

Իրականում մասնագիտության ընտրությունը ոչ միայն կարևոր որոշիչ քայլ է, այլ նաև մեծ պատասխանատվություն, որը բերում է անձի լիարժեքություն։

Սկզբում պետք է հասկանալ սեփական ընդունակությունները, հետաքրքրությունները, անձնային հատկանիշները, և սա դեռ ամենը չէ։
Հաճախ դեռահասները շրջապատի թյուր կարծիքի, խորհուրդների  պատճառով ընտրում են սխալ մասնագիտություն, և այդ սխալ ընտրությունը խոչընդոտ է դառնում ամբողջ կյանքի համար։

Նման խնդրից զերծ մնալու համար կան որոշակի պարզեցված հարցեր, որոնց պատասխանելով գուցե առավել պարզեցված գտնեք հենց Ձեր  սրտին «մոտ» մասնագիտությունը.

• Ո՞վ եք դուք, որն է Ձեր ասոցացիան շրջապատում

•Ի՞նչ եք ուզում դառնալ, ինչպես դիրքավորվել՝ հիշվել

•Ի՞նչն է Ձեզ մոտ իրապես  լավ ստացվում
•Ի՞նչն եք կարևորում

•Ինչպիսի՞ն է տվյալ մասնագիտության պահանջարկը, և որքան է Ձեր համապատասխանելիությունը:

Իհարկե,այս հարցերը մասնագիտության ընտրության մի մասն են լոկ կազմում, և կան բազմապիսի թեստեր ու մեթոդներ` ամբողջական պատկերը և ելակետային տվյալները ուսումնասիրելու համար։
Գոյություն ունեն նաև անձը բնորոշող հոգեբանական թեստեր, որոնք ևս կարող են նպաստել ճիշտ մասնագիտության ընտրությանը։ Նմանատիպ հոգեբանական կայք է՝ Testmetrika-ն, որը մասնակիորեն բացահայտում է անձի հետաքրքրությունները։
Այս ամենից զատ, սկսեք իրականացնել կամավորություններ ինթերնշիփեր, ինտեգրվեք  տարբեր ծրագրերում։ Փորձարկեք Ձեր հնարավորությունները և զբաղվեք ինքնակրթությամբ։ Այս ամենը լայն հնարավորություն է տալիս ճանաչել շրջակա միջավայրը, մարդկանց, իրադարձությունները, փոփոխությունները, նպաստում է մարդու աշխարհայացքի ընդլայնմանը ևս։
Հայաստանում այս պահին առավել հաճախ են կազմակերպվում դեռահասներին աջակցող  նախագծեր, ինչպիսիք են DIGI ֆորումները, SKILL ճամբարները:
Ինթերնշիփի հնարավորություններ են ստեղծում DeEduc-ի մի շարք ծրագրեր, համագործակցությամբ  հնարավոր է ինտեգրվել անգամ COAF-ում, Tech for Armenia-ում:
Կամավորական աշխատանքների, ակտիվ մենթորինգի համար մեծ հնարավորություններ են ստեղծում մի շարք ՀԿ-ներ և
YES Armenia կազմակերպությունը։

Մեր որդեգրած սկզբունքներին համաձայն, երիտասարդների զարգացնող և մոտիվացնող ծրագրեր ենք կազմակերպում ոչ միայն մարզկենտրոններում, այլև սահմանամերձ գյուղերում։
Քանի որ ժամանակը շատ արագ է ենթարկվում փոփոխության, և գիտությունը օր օրի զարգանում է, առաջիկա մի քանի տարիների պահանջված մասնագիտություններն ենք առանձնացրել, որ գուցե համապատասխանեն Ձեր որոշմանը։

1.        Ծրագրավորում

2.        Մարքեթինգ

3.        Սպասարկում

4.        Վաճառք

5.        Արհեստական բանականություն

6.        Տվյալագիտություն

7.        Ռոբոտաշինություն

Եթե ցանկանում եք հասկանալ, թե որ մասնագիտության մեջ ունեք առավել պոտենցիալ զարգանալու՝ պարբերաբար շփվեք ոլորտի առաջատարների հետ։

Ուլգյուրը՝ Մոմիկի ծննդավայր

Հայաստանի գեղեցկագույն վայրերից մեկում՝ Վայոց ձորի Աղավնաձոր գյուղից 5 կմ հյուսիս-արևմուտքում է գտնվում միջնադարի հայ հայտնի քանդակագործ, ճարտարապետ, մանրանկարիչ Մոմիկի ծննդավայրը՝ Ուլգյուրը։ Ըստ հնագույն պատմության՝ Աղավնաձորը նախկինում քարավանատուն է եղել, արդեն միջնադարում դարձել է գյուղատեղի, իսկ ավելի ուշ բնակեցվել Խոյից, Սալմաստից ու Վանից գաղթած բնակիչներով։

Ուլգյուրում, որը նախկինում ունեցել է նաև Ժամիդուզ անվանումը, գտնվում է տարածաշրջանի պատմամշակութային ամենակարևոր կոթողներից մեկը՝ Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի-մատուռը։ Այն կառուցել է Մոմիկը՝ 13-14-րդ դարերում։ Մատուռում երկու վիշապակոթողներն են, որոնք վերածվել են խաչքարի։ Այս կոթողներից մեկին փորագրված են արձանագրություններ, որոնց հիման վրա հետագայում կազմվել է Մոմիկի տոհմածառը։
Եկեղեցու գերեզմանատանը հայտնաբերվել են  Մոմիկի ծնողների՝  Գրիգորի և Ավթայի, եղբոր՝ Գոհարտուռի, հարսի՝ Խերիկի, նրանց զավակներ Խլաթի և Խազի ու այլ ազգականների տապանաքարերը։
Սուրբ Աստվածածին մատուռը վերակառուցվել է խորհրդային տարիներին, իսկ մյուս՝ Սուրբ Ստեփանոս եկեղեցուց պահպանվել են միայն հիմնապատերը։

Մոմիկի ծննդյան հստակ տարեթիվը, ցավոք, անհայտ է։ Բայց անհերքելի է, որ նա ծնվել է 13-րդ դարում։ Ապրել է Երիցակ վարպետի հետ մի գյուղում՝ շատ աղքատ։
Ենթադրվում է, որ Մոմիկն իր գործունեությունն սկսել է Կիլիկիայում։ Հայտնի դարձել է Կեռաս թագուհու պատվերով մի Ավետարան ծաղկելու շնորհիվ։ Եղել է Օրբելյան տան նկարիչ-ճարտարապետը։ Ստեփանոս Օրբելյանն ասել է. «Եթե քարը նրա կամքին ենթարկվում է մոմիկի պես, ապա եկեք նրան տանք Մոմիկ մականունը»։

Մոմիկի գործերից պահպանվել են ձեռագիր ավետարաններ, գրքեր։ Նա կառուցել է Նորավանքի, Արենիի եկեղեցիները։ Նրան են վերագրվում նաև Եղեգիսի Զորաց, Տաթևի Սուրբ Գրիգոր եկեղեցիները։

Ըստ ավանդազրույցի՝ Մոմիկը սիրահարված է եղել Սյունյաց իշխանի գեղեցիկ դստերը։ Իշխանը խոստացել է դստերը կնության տալ այն պայմանով, եթե Մոմիկը սեղմ ժամկետում կառուցի հոյակերտ, դեռևս նմանը չունեցող մի տաճար։ Երբ ճարտարապետը վանքի կառուցումը հասցրել է ավարտին, ծառան իշխանի հրամանով գմբեթի վրայից հրել ու ցած է գցել նրան։ Այսպիսով, 1333-ին է վախճանվել Մոմիկը, իր ընկած վայրում էլ այժմ հանգչում է։

Իսկ վարպետի ծննդավայր Ուլգյուրը այժմ էլ կանգուն է՝ հայտնի վայոցձորյան յուրահատուկ բնության անկրկնելի հմայքով, հայաստանյան լեռնոտ դիրքով և հավերժ սուրբ մնացող ուխտատեղի Մոմիկի կառուցած Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի-մատուռով։

Foldink

Զրույց Foldink ընկերության համահիմնադիր՝ Համլետ Խաչատրյանի հետ։

Գիտություն, նորագույն տեխնոլոգիաներ և համարձակ գաղափարներ, հենց այս երեք հենասյան վրա է պետք կառուցել ապագան։ Կարծում եմ համաշխարհային համաճարակի այս շրջանում, բոլորս հստակ կարողացանք տեսնել, որ գիտության և տեխնոլոգիաների միջոցով հնարավոր է ընդունել ցանկացած մարտահրավեր և հաղթահարել այն, կամ էլ համապատասխան գիտելիքը չունենալով՝ պարտվել։

Շարունակելով բացահայտել IT ոլորտը, այս անգամ զրուցել եմ ներկայի և ապագայի startup`  Foldink ընկերության համահիմնադիր Համլետ Խաչատրյանի հետ։

- Foldink-ը բիոտեխնոլոգիական ընկերություն է, որը միավորում է հյուսվածքային ինժեներիան 3D տպագրության հետ։ Սա հայկական առաջին և միակ ընկերությունն է, որը զբաղվում է 3D Bioprinting տեխնոլոգիայով։

- Ի՞նչ է իրենից ներկայացնում 3D Bioprinting-ը։

-3D Bioprinting-ը հյուսվածքային ինժեներիայի ճյուղերից մեկն է, որը հնարավորություն է տալիս լաբորատոր պայմաններում տպագրել կենսունակ հյուսվածքներ։ 3D Bioprinter-ի աշխատանքի մեջ հիմնականում օգտագործվում են այսպես կոչված բիոթանաքները, որոնք իրենցից ներկայացնում են բջիջների և կենսանյութերի խառնուրդ։ Տեխնոլոգիան օգտագործելով այդ բիոթանաքները  տպագրում  է ապրող հյուսվածքներ, որոնք հնարավորություն են տալիս նմանակել մարդու օրգանիզմում տեղի ունեցող ֆիզիոլոգիական պրոցեսները  լաբորատոր պայմաններում։

- Ի՞նչ ոլորտներում է կիրառելի այս տեխնոլոգիան, և ի՞նչ խնդիրներ կարող են լուծվել դրա միջոցով։

-Տեխնոլոգիան կարող է օգտագործվել վերականգնողական բժշկությունում,  դեղանյութերի և կոսմետիկայի արտադրության մեջ, ինպես նաև ամենատարբեր լաբորատորիաներում գիտական փորձերի համար։

Առհասարակ յուրաքանչյուր նորաստեղծ դեղանյութ շուկայում հայտնվելուց առաջ անցնում է փորձարկումների  որոշակի փուլերով, որոնցից մեկը փորձարկումն է կենդանիների վրա (առնետներ և այլն)։ Բայց առնետի ու մարդու օրգանիզմները իրարից տարբերվում են, այսինքն, փորձարկման արդյունքները միշտ չէ, որ ապահովում են պրոդուկտի անվտանգությունը և արդյունավետությունը մարդու օրգանիզմի համար։ 3D bioprinter-ի միջոցով հնարավոր է դառնում մարդու օրգանիզմին մոտ հյուսվածքներ ձևավորել, հետևաբար այստեղ փորձերի ճշտության գործակիցը մեծ է։ Բացի այդ ապագայում անոթավորված ապրող օրգաններ ստանալու դեպքում, հնարավոր կլինի լուծել նաև դոնորական օրգանների պակասորդի խնդիրը։

- Եթե պատկերացնենք, որ ուզում ենք նապաստակի հյուսվածքներ ստանալ՝ ինչպիսի՞ն պետք է լինեն մեր գործողությունները։

-Հիմնականում 3D Bioprinting-ը ընթանում է երեք փուլով։ Առաջին փուլում պետք ստեղծենք տվյալ դեպքում՝ նապաստակի, անհրաժեշտ  հյուսվածքի 3D մոդելը, այնուհետև նապաստակից վերցնելով համապատասխան հյուսվածքի նմուշ, ստանում ենք բջիջները՝ աստիճանաբար դրանց քանակը ավելացնելով։ Երկրորդ փուլում արդեն, ինչպես նշել էի, bioprinter-ի մեջ տեղադրվում է համապատասխան բիոթանաքը՝ միախառնված ստացված բջիջների հետ, և մեր մոդելի հիման վրա սկսվում է տպագրությունը։ Իսկ երրորդ փուլում անհրաժեշտ է ստեղծել բարենպաստ պայմաններ հյուսվածքի ամբողջականությունն ու աճը ապահովելու համար։

Կենսաբանություն առարկան դպրոցական տարիներին չսովորելու արդյունքում հարցազրույցի հենց այս հատվածում գրեթե «գիտակցությունս կորցրեցի», վստահ եմ, ձեզնից շատերն էլ, բայց գիտությամբ հետաքրքրվող ընթերցողիս խնդրելու եմ ինձ հետ առաջ շարժվի։

Foldink ընկերությունը ստեծվել է երեք երիտասարդ բժիշկ ընկերների կողմից, բայց startup-ի զարգացմանը զուգընթաց թիմում ավելացել են մի շարք այլ մասնագետներ, օրինակ՝ ծրագրավորողներ, մարքեթինգի մասնագետներ, իսկ այժմ թիմում ներգրավված են մոտ 12 էնտուզիաստներ։

- Ի՞նչպես ստեղծվեց Foldink-ը։

-Ի սկզբանե մեր աշխատանքը իրենից միայն գիտական ուսումնասիրություն էր ներկայացնում։ Բայց հետո հասկացանք, որ պրոյեկտը իրականում  բիզնես ծրագիր լինելու պոտենցիալ ունի, որովհետև այս տեխնոլոգիան շատ քիչ լաբորատորիաներ են օգտագործում  ամբողջ աշխարհում,  հիմնական արտադրությունն էլ կենտրոնացած է ԱՄՆ-ում և Եվրոպական որոշ երկրներում։ Եվ ի տարբերություն մեր տեխնոլոգիայի, որը համեմատաբար մատչելի է և ունիվերսալ իր տեսակով, ԱՄՆ-ում արտադրված սարքավորումը գնելու համար ահռելի գումարներ են անհրաժեշտ։

Մոդելավորման տեսանկյունից այս տեխնոլոգիան ավելի ունիվերսալ է, որովհետև Foldink-ը տեխնոլոգիան գնող լաբորատորիային bioprinter-ը տրամադրում է այն չափանիշներով, որը անհրաժեշտ է տվյալ հետազոտությունը  իրականացնելու համար։ Օրինակ՝ դա կարող է լինել տպագրության ընթացքում կենսաանվտանգության բարձր աստիճան  ապահովող bioprinter։

Մի խոսքով, սկսեցինք փորձել ինքնուրույն հավաքել սարքը: Իհարկե գումարի խնդիր ունեինք և անհրաժեշտ դրամական միջոցները ձեռք բերելու համար մի շարք accelerator-ների, incubator-ների ենք մասնակցել, օրինակ՝  Beeline Startup Incubator, FAST- ի (Foundation for Armenian Science and Technology) “Startup studio”, EU-ի և Oxygen Foundation-ի կողմից իրականացվող դրամաշնորհային ծրագիր և այլն։ Բայց իրականում կարևորը գաղափարն էր, որ ունեինք և այդ գաղափարի շուրջ հավաքված թիմը, հետևաբար ցանկացած գումարային և այլ խնդիրներ հաղթահարելի էին։

Այն հարցին, թե արդյո՞ք Հայաստանը ունի բոլոր անհրաժեշտ մարդկային ռեսուրսները գիտության զարգացման համար, Համլետը պատասխանեց, որ մենք ունենք մեծ ներուժ, որը պետք է զարգանա։

Բայց ավաղ, ինչպես բոլորս էլ գիտենք, այդ ռեսուրսը զարգանում է մեր երկրի սահմաններից դուրս։ Եվ սրան իրականում շատ պարզ բացատրություն կա։ Հարցազրույցի վերջում ես եկա այն եզրահանգմանը, որ զրուցակցիս նման ուսանողները, ովքեր զբաղվում են գիտությամբ, իրենց ցանկացած գաղափարի ռեալիզացիայի համար պետք է դիմեն անհատների կողմից կազմակերպվող դրամաշնորհների, այնինչ՝ արժանի գաղափարները պետք է անմիջական պետական աջակցություն ստանային։ Իհարկե, նրանց համարձակ, նպատակասլաց լինելը խոչընդոտներ չի տեսնում, բայց այն պետությունը, որը չի նպաստում գիտության զարգացմանը, պարտվելու է, և այդ պարտությունը իրեն երկար սպասել չի տա։

Հաղթելու համար պետք է գործել հենց այսօր, հենց հիմա․․․

DSC_7566-2

Թվայնացում

Վերջին տասը տարում ավելի շատ միջմայրցամաքային ստորջրյա մալուխներ են (cabeles) անցկացվել, քան նախորդ 150 տարվա ընթացքում: Պատճառը` «թվային աշխարհի» արագացող աճ, արագության հստակ պահանջ և տվյալներ` անհամեմատ մեծ ծավալի:

Կարճ ներածություն. հոդվածը կազմված է երեք մասից, որոնցից յուրաքանչյուրում կփորձեմ ներկայացնել ֆինանսական, տեխնոլոգիական և տնտեսական ոլորտների փոխգործակցության զարգացումը: Կսկսենք ամենասկզբից, կհասնենք ներկա ու կփորձենք միասին նայել ապագային: Գնացինք 1867 թվական…

Հենց ամեն ինչ էլ սկսվեց 1867-ին, երբ Լոնդոնից Նյու Յուրք առաջին հեռագիրը ստացվեց` խորհրդանշելով աշխարհի «թվայնացման» սկիզբը: Հաջորդ փուլը Երկրորդ համաշխարհայինն էր, որի ընթացքում զարգացում ապրեց կոդավորումը, իսկ արհեստական բանականության համար բազային որոշ մշակումներ իրականացվեցին: Հերթը բանկոմատինն էր, որը 1967-ին հեղափոխություն իրականացրեց ֆինանսական ոլորտում: Այս երեք գյուտերի շնորհիվ (սրանցից յուրաքանչյուրը համարվում է «նախահայր» իր ոլորտում) առաջացավ ՖինՏեխը` ֆինանսի, տեխնոլոգիաների և կառավարման փոխգործակցության արդյունքը:

ՖինՏեխ 1. ենթակառուցվածքներ

Իրականում իմ նշած «ամեն ինչը» սկսվել է 1858 թվականին` տրանսատլանտյան առաջին հաղորդալարի անկացմամբ, որին հետևում էին բոլորը` սկսած ամենահասարակ բանվորից, վերջացրած ֆինանսական մագնատներով: Չնայած, որ կապը գործեց ընդամենը երեք շաբաթ, թագուհին հասցրեց իր շնորհավորանքներն ուղել ԱՄՆ բնակչությանը: Դրան հաջորդեց ինը տարվա լռությունը, երբ վերջապես հաստատվեց անխափան կապը: Հետաքրքիրն այն էր, որ այս ամենն արվում էր գաղտնի և սա ևս մեկ անգամ ապացուցեց, որ կարևորագույն գործերն ամենից լավ հաջողվում են այն ժամանակ, երբ դրանց շուրջ մեծ աղմուկ չի բարձրացվում: Հեռագիրը հայտնի է նաև որպես «վիկտորյան համացանց»: Ավելիի համար խորհուրդ կտամ կարդալ Ցվայգ՝ «Առաջին խոսքը օվկիանոսի մյուս կողմից»:

Երկրորդ համաշխարհայինի ազդեցությունը տեխնոլոգիական զարգացման վրա ունեցավ այնպիսի կատալիզատորի (արագացուցիչ) դեր, ինչպիսին, ասենք, համացանցի ազդեցությունը տնտեսության վրա: Այս ընթացքում մեծ թափով զարգացավ կոդավորումը (ապակոդավորումը)` թվային աշխարհի անվտանգությունն ապահովելու համար, որը պատերազմական իրադրությունում ամենակարևոր գործոններից մեկն էր: Այս թեմայից խոսելիս չեմ կարող չնշել Ալան Թյուրինգին, ով ապակոդավորեց «Էնիգման», որը գերմանական զորքերն օգտագործում էին գաղտնի նամակագրության համար։ Իսկ հիմա բանկային ցանկացած համակարգ օգտագործում է հենց նույն կոդավորումը` մեր թվային հաշիվների անվտանգության համար: Ավելին` մեսենջերները նույնպես օգտագործում են նույն տեխնոլոգիան:

Ինչ վերաբերում է արհեստական բանականությանը, ապա այն սկզբում օգտագործվում էր պարզագույն մաթեմատիկական խնդիրների լուծման համար, բայց դրա զարգացումը հստակ չէր: Դրա համար 70-90-ականները հաճախ հայտնի են որպես «AI Winters»: 90-ականներից երկու թվային հսկաները` համացանցը և արհեստական բանականությունը բում ապրեցին: Հասել էր պահը, որ բոլորս լինենք ցանցի ներսում և կոտրենք ժամանակի ու հեռավորության զգացումը:

Փաստորեն, արդեն ունենք հստակ ու անխափան համամոլորակային կապ, անվտանգության համակարգեր, արհեստական բանականություն՝ հսկայական տվյալների հետ աշխատելու համար. անհավանական պայմաններ բնակչության, կորպորացիաների և ամբողջ տնտեսության համար…

Anahit Badalyan

Սիրո մոնոպոլիան

Երբ նոր էի սկսում տնտեսագիտություն ուսումնասիրել, նկատում էի, որ այն տարբեր է հումանիտար գիտություններում ներառված այլ առարկաներից՝ հոգեբանությունից, փիլիսոփայությունից, քաղաքագիտությունից և այլն: Հետո հիշեցի՝ հայկական ավագ դպրոցների հոսքային ուղղությունների համաձայն՝ տնտեսագիտականն առանձին է հումանիտարից: Սովորելուս վերջին տարիներին համոզվեցի՝ էդպես չպիտի լինի: Ըստ իս՝ մենք հումանիտար առարկաները վերանայելու խիստ կարիք ունենք: Լեզու-գրականություն-պատմությունից զատ «հումանները»՝ մարդիկ, շատ ավելիին են աղերսվում: Ու տնտեսագիտության աղերսը մարդու, նրա հոգեբանության ու վարվելակերպի հետ ամենաամուրն է: Տնտեսագիտությունը շա՜տ-շա՜տ ավելին է, քան մաթեմատիկական հաշվարկների, ստատիստիկայի ու էլի մի քանի բաների համադրությունը: Տնտեսագիտությունը սեր է:

Սիրո մեջ էլ, ինչպես տնտեսագիտությունում, միությունը հենվում է առաջարկի ու պահանջարկի վրա։ Տալու ու վերցնելու արվեստը տնտեսագիտության մեջ պատկերվում է արտադրողի ու սպառողի շնորհիվ ձևավորված շուկայի միջոցով։ Առանց մեկի մյուսը դադարում է գոյություն ունենալ։ Երկու ոլորտներում էլ կա հավասարակշռության կետ։ Դա այն կետն է, որտեղ արտադրվում և սպառվում է հավասար քանակությամբ բարիք։ Այն կետը, որտեղ տալիս և ստանում են նույնանման (ոչ երբեք՝ նույնչափ) սեր։ Հավասարակշռությունը խախտելը անհետևանք չի մնում շուկաներից և ոչ մեկում։ Թե՛ արտադրանքի, թե՛ պահանջարկի ավելցուկը համապատասխանաբար հանգեցնում են  ամբողջովին չսպառված կամ բավական քանակությամբ չարտադրված բարիքի։ Սրանից տուժում են կա՛մ արտադրողները, կա՛մ սպառողները։ Ստեղծված տատանման պատճառով շուկան ձգտում է վերադառնալ հավասարակշռության կետին, որտեղ ավել-պակաս ոչինչ չկար։ Սիրո մեջ ևս հավասարակշռություն է պետք։ Ստեղծված ավելցուկները անբավարար սպառողների կամ արտադրողների «թեթև ձեռքով» վերածվում են կորուստների ու վնասում ողջ տնտեսությանը։ Բայց տարբերն այն է, որ սիրո շուկայում արտադրանքն ու սպառումը թվերով ի հայտ չեն գալիս, ուստի տվածի և վերցրածի քանակները չափել փորձելիս մենք միշտ կարող ենք կանգնել հավասարակշռությունը կորցնելու վտանգի առաջ։ Իսկ եթե սերն իրոք տնտեսագիտության դրսևորումներից մեկն է, կամ գուցե հակառակը, պիտի ուրեմն համապատասխանաբար իջեցնել կամ բարձրացնել սիրո գինը այնքան, մինչև շուկան կարողանա հասնել իր հավասարակշռության կետին։ Բայց եթե պիտի սերն արժեզրկելով մի անփառունակ հավասարակշռություն նվաճել, էլ ինչների՞ս է էդ տնտեսությունը․․․

Սիրո ու գնի փոխադարձ կապն արտահայտվում է սիրո էլաստիկության միջոցով։ Կանոն է․ բարիքի պահանջարկն ավելի էլաստիկ (առաձգական) է, եթե դրա քանակը մեծապես պայմանավորված է գնով։ Այսինքն՝ թե գինը բարձրանա, բարիքի քանակն էլ դրա պատճառով իջնի, ուրեմն էլաստիկ պահանջարկ ունի բարիքը։ Ոչ էլաստիկ պահանջարկով բարիք պիտի լինի սերը։ Գնի բոլոր տատանումներից անկախ՝ սիրո դիագրամը պիտի միշտ ուղղահայաց գիծ լինի․ միշտ դեպի վեր, միշտ դեպի վեր։

Սիրո մեջ հարկերը փորձություններն են, որոնք կառավարությունը՝ կյանքը, դնում է մեր առաջ ու ասում՝ հաղթահարեք։ Էլի բարիքի պահանջարկի էլաստիկությունից կախված՝ հարկը ծանրանում է կա՛մ արտադրողի, կա՛մ սպառողի վրա։ Էս երկուսի փակած ծախսերից հարստանում է կյանքի բյուջեն, որը, ըստ դեմոկրատ կյանքի մասին օրենքի՝ հետագայում օգտագործվում է այլ տնտեսություններ՝ այլ սերեր հովանավորելու համար։

Սուբսիդիաները ուրիշ սերերի փորձություններից հարստացած կյանքի բյուջեից մեզ տրվող օգնություններն են։ Այն նոր հնարավորություններն են, որոնք պիտի փրկեն մեր տնտեսությունն անկումից ու բարձրացնեն մեր արդյունավետությունը։ Սուբսիդիաները տրվում են հաճախ այն ժամանակ, երբ կյանքը ցանկանում է խրախուսել մեր տնտեսությունը, որովհետև այն կարևոր է համարում ինչպես մեզ, այնպես էլ ողջ հասարակության համար։ Վարակիչ ու լուսավոր սերերին բաժին հասնող երկրորդ, երրորդ կամ գուցե հարյուրերորդ նոր հնարավորությունն են սուբսիդիաները․ որ սերը ճգնաժամերին տանուլ չտանք։

Ու վերջապես։ Սիրո մեջ էլ, ինչպես տնտեսագիտության մեջ, օգուտը հաշվելու համար ընդհանուր հասույթից հանում ենք ընդհանուր ծախսերը։ Արդյունքում մնացածը` մեր օգուտն է։ Ասվում է՝ 0-ից բարձր օգուտ գրանցող տնտեսությունները շարունակում են երկարաժամկետ արտադրությունը։ 0-ին հավասար օգուտ գրանցողները կարող են շարունակել արտադրել, այնուամենայնիվ, հեռանկարային անորոշությունը սահմանափակիչ դեր է խաղալու։ Դե իսկ 0-ից ցածր տնտեսությունների օգուտը շուկան վնաս է կոչում։

Բայց տնտեսությունների կարգավիճակը մեծապես կախված է շուկայի կառուցվածքից։ Տնտեսագիտության մեջ իմ ամենաչսիրած շուկայական կառուցվածքը մոնոպոլիան է եղել։ Անարդար եմ համարել այն, որ ինչ-որ բարիքի արտադրություն սահմանափակվում է մեկ արտադրողով, ու մյուսները չեն կարողանում մտնել շուկա բարձր պատնեշների ու անդիմակայելի մրցակցության պատճառով։ Բայց սիրո մեջ թող մի՛շտ մոնոպոլիա լինի։ Թող այլ արտադրողներ չկարողանան մտնել սիրո տնտեսություն, որովհետև բարձր են պատնեշները։ Կատարյալ մրցակցության միջով անցնող ու մոնոպոլիստիկ սկզբունքներ որդեգրող արտադրողներով ու սպառողներով թող ձևավորվի սիրո տնտեսությունը։

Թող շահո՛ւյթն էլ, հարկե՛րն էլ, օգուտնե՛րն էլ, վնասնե՛րն էլ մեկը կրի։ Թող անասելի բարձր լինի մեր սիրո գինը․․․ Բայց թող մենք երբեք չվաճառենք  մեր սերը․․․ Թող չվաճառվող բարիքի ավելցուկից դառնանք անհավասարակշիռ, ու ոչինչ, շուկան էլ թող ասի՝ վնաս ենք կրում։ Թող մեր կրած ամենամեծ վնասը սիրո ավելցուկը լինի։ Ու թող սերը լինի այն միակ մոնոպոլիան, որից կշահեն երկուսը․․․

Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի

Krisp՝ առանց ավելորդ աղմուկի

Արդեն մեկ շաբաթ է՝ բացում եմ համակարգիչս ու սկսում եմ գրել, իսկ հետո ամբողջը ջնջում և նորից սկսում զրոյից։ Մեկ շաբաթ ամեն կերպ փորձելով շրջանցել COVID-19-ը՝ այսօր վերջապես որոշեցի համակերպվել այս իրավիճակի հետ և ուղղակի անել այն, ինչը կարծում եմ՝ լավ է ստացվում։

Դե՛ ինչ, ես շարունակում եմ բացահայտել IT ոլորտը և այս անգամ խոսելու եմ հայկական ամենաթույն StartUp-ներից մեկի մասին։ Եթե դեռ չեք լսել Krisp-ի մասին, ուրեմն հիմա ճիշտ ժամանակն է․․․

Krisp-ը թույլ է տալիս հեռահաղորդակցման ժամանակ ազատվել աղմուկից։ Եթե ավելի հասկանալի բացատրենք, ապա այն թույլ է տալիս ձեր զրուցակցի համար լսելի լինել՝ անկախ նրանից՝ ձեր շրջակայքում ռոք համերգ է, թե երեխաների բարձր ճիչ, Krisp-ը ամբողջ ֆոնային աղմուկը վերացնում է։

Android-ից օգտվողների բախտը այս հարցում չի բերել, որովհետև Krisp-ը դեռևս հասանելի է միայն Mac, Windows, IOS հարթակների համար։ Բայց եթե օգտվում եք նշված հարթակներից որևիցե մեկից, ապա առհասարակ կարող եք չանհանգստանալ՝ թե ինչ տեսակի խոսափող կամ ականջակալներ ունեք, որովհետև հավելվածը հարմարեցված է ցանկացած տեսակի հետ։ Ու բացի դրանից՝ այն ապահովում է նաև ձեր gadget-ում եղած հեռահաղորդակցման կամ ձայնագրման համար նախատեսված ցանկացած հավելվածի աշխատանքը։ Krisp-ը մեր ֆիզիկական խոսափողի և օգտագործվող հավելվածի միջև այսպես կոչված անտեսանելի շերտ է տեղադրում, որը խոչընդոտում է աղմուկին առաջ անցնել։ Իսկ այդ անտեսանելի շերտն էլ իրականում յուրօրինակ ալգորիթմ է, որն իր մեջ միավորում է «Machine Learning»-ը և  «Digital Signal Processing»-ը։

Իհարկե, հեռահաղորդակցման համար նախատեսված այլ հավելվածներ ևս կան, որոնք ֆոնային աղմուկը հեռացնող ներքին ֆունկցիաներ ունեն, օրինակ՝ վերջին օրերին լայն տարածում գտած Zoom-ը, կամ գեյմերների կողմից սիրված Discord-ը: Բայց ինչպես ասաց ընկերներիցս մեկը՝ դրանց խնդիրը նրանում է, որ կողքից հոսող ջրի ձայնը հեռացնում են, բայց օրինակ՝  ֆոնում հնչող բարձր երաժշտության հախից չեն կարողանում գալ։ Իսկ այ Krisp-ը իր գործը հաստատ լավ գիտի, որովհետև անկեղծ ասած՝ փորձարկման ժամանակ ռոք համերգի էլ դիմացավ։

Եվ տարօրինակ էլ չէ, որ այս օրերին, երբ բոլորս տանն ենք, և թե՛  ուսումը, թե՛ աշխատանքը, նույնիսկ՝ ժամանցը կազմակերպում ենք տարբեր օնլայն հարթակների միջոցով, Krisp-ի ներբեռնումների քանակը 6 անգամ աճել է, և սա դեռ սկիզբն է։

Հ․Գ․ Հատուկ «պարանոյիկների» համար էլ ուզում եմ ավելացնել, որ ձեր ձայնային տվյալները Krisp-ը ո՛չ պահպանում է, և ո՛չ էլ ուղարկում ուրիշ սերվերների։

Իսկ ինչ վերաբերում է Covid19-ին, ո՛չ, խուճապի մասին մենք էլ չենք լսել, որովհետև մեզ մոտ անիմաստ աղմուկը տեղ չի հասնում։

Fuckup Nights Armenia Double Anniversary

«FuckUp Nights Armenia»-յի հերթական event-ներից մեկի ժամանակ խոսնակ Տիգրան Սարգսյանն ասում է․ «Մի՛ անհանգստացեք, նույնիսկ այն պահին, երբ մտածում եք, որ ամեն ինչ 100% իդեալական է, կարող եք այնպես FuckUp լինել, որ չէիք էլ պատկերացնի», և հենց այդ պահին «FuckUp Nights Armenia»-յի գործընկեր կազմակերպության պոստերն ուղղակի մեծ աղմուկով ընկնում է՝ հաստատելով Տիգրանի խոսքերը։ Դե բնական է, էլ ի՞նչ «FuckUp Nights Armenia» առանց ձախողումների։

Ուրբաթ երեկոյան, առաջին «FuckUp Nights Armenia»-ից ուղիղ 2 տարի անց ISTC-ի հարկի տակ նորից հավաքվեցին երիտասարդներ, ովքեր եկել էին ձախողման պատմություններ լսելու։

-Ուզում եմ սկսել FuckUp-ից, որն իրականում ոչ թե իմն է, այլ՝ ծնողներինս։ Հարցը՝ իմ անվան մեջ է։ Իմ անունը Արտավազդ է, սիրում եմ, որ ինձ նաև Արտո են ասում։ Բայց դա բոլորի մոտ չի ստացվում։ Օրինակ՝ որոշներն ինձ Արծի են ասում (սափրված ժամանակ)։ Meeting-ներից մեկի ժամանակ էլ մեր ամերիկացի աշխատակիցը խոսքի մեջ ասում է,  որ իր ամբողջ գործունեությունը հիմնված է Art-ի (արվեստի) վրա, մեր հայերն էլ բոլորը հասկանում են, որ իմ վրա է հիմնված։ Բայց ամենադաժանը Ամերիկյան համալսարանում էր, երբ դասախոսը բոլորի մոտ ինձ ասաց․ «Արտազա՛վր, արի գրատախտակի մոտ»։

Բայց Արտազավր, է՜ Արտավազդ Մինասյանի FuckUp-ը միայն անունով չի վերջանում։

-Ինձ բոլորը՝ ծնողներս, ընկերներս, ուսուցիչներս, ասում էին, որ ես շատ խելացի եմ, ես էլ սկսում էի այդպես մտածել։ Հետո հաջողված օլիմպիադաները, բիզնեսը, որի արդյունքում կարողացա կես միլիոն դոլար գումար հավաքել ավելի ամրապնդեցին այդ միտքը։ Քիչ է մտածում էի` խելացի եմ, հիմա էլ սկսեցի մտածել, որ հարուստ էլ եմ։

Արտավազդը կես միլիոնը չի ծախսել մեքենա, թանկարժեք հեռախոսներ գնելու վրա, այլ դրել է գործի մեջ և ամբողջը կորցրել։ Ու հիմնական պատճառը «խելացի ու հարուստ» լինելն էր, համառ պայքարը մի պրոյեկտի համար, որը ոչ մի կերպ հաջողություն չէր նշմարում։

Բոլորիս «խելացի» որոշումներն էլ վերջիվերջո բերում են նոր ձախողումների, ճիշտ այնպես, ինչպես երեկոյի բոլոր խոսնակների մոտ։

Չնայած նրան, որ Արսինե Վալլադյանին զգուշացրել էին, որ իր ապագա գործատուին հանկարծ Միչ չդիմի, նա ամբողջ ընթացքում մտքում կրկնելով ՝ «Don’t call him Mitch», հարցազրույցի սկզբում ասում  է. « Hey, you must be Mitch»:

Դիանա Բադեյանը իր թիմի հետ cleaning day կազմակերպելուց հետո նամակներ էր ստանում, որտեղ մարդիկ բողոքում էին, թե ինչու իրենց բակը չեն մաքրել։ Իսկ Գևորգ Պողոսյանի 75 և ավելի ձախողումների ու բանտում լինելու դրական կողմերի մասին մի ուրիշ օր կպատմեմ․․․

Առաջին event-ի ֆեսյբուքյան հայտարարությունից հետո այն ծաղրի էր ենթարկվել, ու շատերը այն spam էին համարել։ Բայց երկու տարվա ընթացքում FuckUp Nights Armenia-ն ոչ միայն ազատվեց «խուժան nights» կարծրատիպային ու ծաղրային անունից, այլ նաև ձախողումների մասին խոսելու շատ թույն մշակույթ բերեց Հայաստան։ Այնպես, որ հանգիստ ձախողեք, համենայնդեպս հիմա գիտեք դրա մասին որտեղ կարելի է խոսել․․․

Լուսանկարները` Նարեկ Ալեքսանյանի

sona mkhitaryan

Ներառական կրթություն կամ «Դասարանի առաջ» ֆիլմի վերլուծություն

Ներառումը մեր հասարակության մեջ կարևորագույն խնդիրներից մեկն է։ Յուրաքանչյուրս մեր կյանքում պետք է պատրաստ լինենք հանդիպել որևէ խնդրով անձի և ընդունել նրան իր այդ տեսակով հանդերձ։
Ըստ իս՝ ներառումը ոչ միայն տվյալ անձի համար է, այլ բոլորիս, և ոչ թե որևէ խնդիր ունեցող անձն է մեզանից մեկը, այլ մենք ենք նրանցից մեկը։ Տարբերություն դնելը, օտարացնելը կամ վատագույն դեպքում ծաղրանքի ենթարկելը յուրաքանչյուր հասարակությունում հանդիպող երևույթ է, որը գալիս է այդ հասարակության քաղաքակրթությունից։
Այս թեման կարծում եմ Հայաստանում արդի է, սակայն քաղաքակրթությունը դեռ բավականին չի զարգացել, որպեսզի մարդկանց չպիտակավորեն, իրոք, ընդունեն և վերացնեն կարծրատիպերը։ Այս խնդիրը մեր հասարակության շրջանակներում, կարծում եմ, բավականին խորը արմատներ ունի, և չեզոքացնելու համար մեծ աշխատանք պետք է իրականացվի։
Այսօրվա իրականության մեջ կան ընտանիքներ, որոնցում ծնվում են բնածին կամ ձեռքբերովի արատներով երեխաներ, և երեխան առաջին անհանդուրժողականությանը հանդիպում է հենց ընտանիքում։ Որոշ դեպքերում հայրերը չեն ընդունում երեխաներին, իսկ որոշներում՝ մայրերը, ինչպես և ֆիլմում է ներկայացվում։
Մեզանից յուրաքանչյուրի մեջ ապրում է բարի, հանդուրժող, ըմբռնող և հավատով լի մեր «ես»-ը, որին պարզապես պետք է արթնացնել։
Երբ մարդիկ ծնվում են, չգիտեն՝ ինչ սոցիալական միջավայրում են մեծանալու, ինչ անձնային առանձնահատկություններ են ունենալու, և ո՞րն է լինելու իրենց կյանքի փիլիսոփայությունը։
Յուրաքանչյուրիս կյանքում մի օր հայտնվում է մեկը, ով դառնում է մեր կյանքի ուսուցիչը, հանդես է գալիս որպես մոտիվացիայի աղբյուր և որպես օրինակ։ Այդ մարդը մեզ կարող է հանդիպել երթուղայինի մեջ, կանգառում կանգնած, որևէ միջոցառման ժամանակ, կամ էլ ուսումնական հաստատությունում։ Կարևոր մի փաստ նշեմ՝ այդ մարդը մեզ ընդունում է այնպիսին, ինչպիսին մենք կանք։ Համամիտ եմ՝ ոչ բոլորի կյանքում կարող է հանդիպել այդ մեկը, սակայն հավատը մեզ կարող է փոխել։ Մեզ կարող են դասընկերները, համալսարանականները, ուսուցիչները, անծանոթ մարդիկ և  անգամ ընտանիքիդ անդամները չհասկանալ, չընդունել այնպիսին, ինչպիսին կանք, կարող են ամաչել քայլել մեզ հետ, բայց հավատալը, որ դու կարող ես, ձեռքդ բռնած քեզ կհասցնի այն կանգառ, որտեղ ի սկզբանե ցանկանում էիր հասնել։
Մեզնից յուրաքանչյուրին կարող են մեր որևէ հատկանիշի, առանձնահատկության համար չընդունել, օտարացնել, լինի դա դրական, թե բացասական։ Որովհետև մարդիկ այդպիսինն են։ Կամ նախանձում են, կամ՝ ծաղրում։ Բայց երբ այդ նույն ուսուցիչը հայտնվում է  իրենց կյանքում, սովորեցնում, որ մարդիկ չեն կարող նույնը լինել, բայց կարող են ընդունել իրար և հավատալ՝ այդ ժամանակ են միայն փոխվում, հոտնկայս ծափահարում մեկի անկեղծության համար, ում ծաղրում էին։
Յուրաքանչյուրս ունենք մեր խնդիրները և, ցավոք, մենք շատ ենք սիրում մեր խնդիրներով խղճահարություն առաջացնել դիմացինի մեջ, գուցեև չգիտակցված։ Այդ խնդիրները կարող են լինել տարբեր բնույթի։ Տեսնես մարդկանց որքա՞ն տոկոսն է ամբողջ օրը մարդկանց հաճոյանում, փորձում գիտելիքներն ի ցույց դնել, որպեսզի կյանքում առաջին անգամ իրեն գնահատված զգա, բայց անհաջողակի պիտակով վերադառնում է տուն, հարվածում տան պատերին, ցավից բղավում, լաց լինում, գոռում, նեղանում աշխարհից, բայց առավոտյան ժպիտը դեմքին, լի հույսով կրկին գնում է գնահատված լինելու փնտրտուքներով։
Մենք՝ մարդիկս, շատ վախկոտ ենք։ Միշտ և ամեն տեղ։ Վախենում ենք սխալ գործելուց, վախենում ենք մեր անվան համար, վախենում ենք մնացածի կարծիքից, վախենում ենք հնարավորություն տալուց, վախենում ենք բողոքներից ու չենք տեսնում այն պոտենցիալը, որը  կա մարդկանց մեջ, կամ էլ չենք ուզում տեսնել։ Ինչու՞։ Որովհետև վախենում ենք։
Մեր կյանքում վախկոտները նույնպես ուսուցիչներ են, որովհետև նրանք մեզ սովորեցնում են չլինել իրենց նման և ամեն գնով հասնել այն կանգառ, որտեղ ի սկզբանե ձգտում էիր։ Պայքարել-ձգտել, պայքարել-ձգտել, պայքարել․․․ Երբ անգամ հայրդ քեզ չի հավատում և ընդունում։
Գալիս է մի օր, երբ քո կյանքում հայտնվում է մեկը, ով ցանկանում է քեզ հավատալ, ով հնարավորություն է տալիս ինքնադրսևորվելու և չկորցնելու հավատը ինքդ քո հանդեպ։ Հետո այդ մեկը դառնում է երկու, հետո երեք և մի ամբողջ հասարակություն սկսում է հավատալ քեզ, և քո կարողություններին, ու ընդունում է քեզ քո իսկ տեսակի մեջ։
Եթե դու ունես պոտենցիալ՝ որևէ սինդրոմ չի կարողանա մարել այն։ Կարծում եմ դու հասել ես քո ձգտած կանգառին։ Իսկ ո՞րն է վերջին կանգառը։
Քեզ հավատում են․․․
«Դասարանի առաջ»  ֆիլմի հերոսը կարող է լինել մեզանից մեկը, ով իրոք, կհավատա իր ուժերին։ Վարդգես Պետրոսյանն ասել է․ «Հեքիաթ ունեցեք, և ձեր հոգու մի մասնիկով հավատացեք այդ հեքիաթին»։ Ֆիլմի հերոսը ամբողջ հոգով էր հավատում և ոչ ապարդյուն։

margarita voskanyan lori

Ջուրը և երաժշտությունը

Դարերի ընթացքում մարդիկ ստեղծել են երաժշտական գլուխգործոցներ, որոնք այնքան կատարյալ են եղել, որ մինչ օրս չեն կորցրել իրենց նշանակությունն ու գեղեցկությունը։
«Երաժշտության ազդեցությունը ջրի վրա» թեման այսօր որոշ չափով ուսումնասիրված է։ Հետքրքիր է իմանալ այս խորհրդավոր աշխարհի ու էներգետիկայի մասին։
Գուցե շատերին է հայտնի ճապոնացի գիտնական Էմոտո Մասաուրի անունը, որը 1999 թվականին գրել է «Ջրի ուղերձը» գիրքը։ Գիրքը նրան բերել է համաշխարհային ճանաչում և ոգեշնչել բազմաթիվ այլ գիտնականների իրենց ուսումնասիրություններում։
Գրքում նկարագրված են մի շարք փորձեր, որոնք ապացուցում են, որ ջուրը երաժշտության ազդեցության տակ փոխում է իր կառուցվածքը՝ մոլեկուլների ձևը և դասավորվածությունը։ Գիտնականը սովորական ջրով լի բաժակը դնում է սենյակային պայմաններում՝ երաժշտության ազդեցության տակ, դրանից հետո բաժակով ջուրը սառեցնում է, որպեսզի կարողանա մանրադիտակով ուսումնասիրել։
Արդյունքները շատերի համար զարմանալի էին։ Ջրի բաղադրության մեջ երաժշտության ազդեցությամբ ստեղծվում են ճիշտ հստակ բյուրեղներ, որոնցում առկա յուրաքանչյուր տարածություն ենթակա է որոշակի կանոնակարգման։
Ջուրը երաժշտության ազդցության տակ կարող է ցույց տալ ոչ միայն մեղեդու բովանդակությունը, այլև փոխանցել հեղինակի տրամադրությունները։ Այսպես, օրինակ՝ Չայկովսկու «Կարապի լիճը» ստեղծագործության մեջ տեսնում ենք գեղեցիկ ձևավորված կառույց, որը հիշեցնում է թռչունների փետուրների տեսքով ճառագայթներ։ Վիլվալդիի «Տարվա եղանակները» հնչելուց հետո կարող ենք երկար հիանալ ջրի բյուրեղներով, որոնք փոխանցում են տարվա 4 եղանակների գեղեցկությունը ու կատարելությունը։
Ուսումնասիրվել է նաև բացասական երաժշտության ազդեցությունը ջրի վրա։ Նման փորձերում ջրի բյուրեղները ձեռք են բերում անկանոն դասավորվածություն։
Ինչո՞ւ է ջուրը փոխում իր կառուցվածքը երաժշտության ազդեցության տակ։ Եվ կարող ենք արդյոք այս նոր գիտելիքը օգտագործել մարդկության օգտին։ Էմոտոն այն կարծիքին էր, որ այն կարգը, որով կառուցվում են մոլեկուլները, որոշվում է մի էներգիայի աղբյուրով, որը կոչվում է հադո։ Հադոն տերմին է, որը նշանակում է ատոմի միջուկի էլեկտրոնների տատանումների հատուկ ալիք։ Մագնիսառեզոնանսային դաշտը դիտվում է այնտեղ, որտեղ կա հադո, հետևաբար նման թրթիռի հաճախականությունը կարելի է բնութագրել որպես մագնիսական ռեզոնանսի շրջան, որը էլեկտրամագնիսական ալիքի տեսակ է։ Երաժշտության տոնայնությունը այն էներգիան է, որն էլ ազդում է ջրի վրա։
Իմանալով ջրի այս հատկության մասին, մարդը ևս կարող է փոխել իր կյանքը։
Օրինակ՝ դասական երաժշտություն լսած ջրի օգտագործումը կարող է առողջացնել մարդուն, փոխել նրա կյանքի ընթացքը՝ դեպի բարգավաճում։ Իսկ ահա բարձր, կտրուկ, ագրեսիվ և անկանոն երաժշտությունը կարող է խիստ բացասաբար ազդել այն տարածքների վրա, որտեղ մեծ քանակությամբ հեղուկի առկայություն է դիտվում։

seda mkhitaryan

Մեդիաքննադատի կերպարը

Մեդիաքննադատի մասնագիտության առանձնահատկությունները

Մեդիաքննադատի աշխատանքը, որքան հետաքրքիր, նույնքան էլ «վտանգավոր» է։

Մեդիաքննադատությունը, ինչպես ցանկացած քննադատություն, միատոն չի ընդունվում։ Մեդիաքննադատը խոսում է նյութի մասին և մատնանշում դրա լավ ու վատ կողմերը։ Բայց ոչ բոլորին է դուր գալիս, երբ նրանց սխալները մատնանշվում են։ Իհարկե, կլինեն լրագրողներ, որոնք ուրախ կլինեն և այդ քննադատությունը կընդունեն որպես խորհուրդ։ Մեդիաքննադատը պետք է իր քննադատության համար հիմք վերցնի փաստերը, իհարկե չմոռանալով, որ յուրաքանչյուր փաստարկ ունի հակափաստարկ։ Լրագրությունը իր ամբողջության մեջ պետք է ձգտի օբյեկտիվության, բայց այն, այսպես ասած, անկախ իր կամքից սուբյեկտիվ է։ Այս առումով մեդիաքննադատի աշխատանքը ավելի սուբյեկտիվ է, քանի որ արդեն իսկ լրագրողի կարծիքի հետ չի համընկնում։ Լինելով սուբյեկտիվ աշխատանք՝ մեդիաքննադատությունը պետք է միտված լինի օբյեկտիվության և պրոֆեսիոնալիզմի մակարդակի բարձրացմանը։

Մեդիաքննադատի կերպարի առանձնահատկությունները

Մեդիաքննադատը իր գործունեության շրջանակով, փորձով և տեղեկացվածության մակարդակով պետք է լինի ավելի բարձր աստիճանի վրա, քան այն մարդը, ում նա քննադատում է։ Այս առումով մեդիաքննադատը ինքը պետք է մինչ այդ աստիճանին հասնելը ենթարկված լինի քննադատության և աշխատանքի ընթացքում ևս քննադատվի։ Կարծում եմ՝ այդ շղթան պետք է շարունական լինի, մեդիաքննադատը քննադատի լրագրողին, իսկ մեդիաքննադատին ևս լինի քննադատող։ Իսկ այս շղթայի վերջին օղակը լինի հենց սպառողը։

Մեդիաքննադատի տարիքը ևս կարևոր է։ Իհարկե սա միանշանակ չէ, բայց մեր հասարակությունը լուրջ չի վերաբերվում երիտասարդներին։ Մեդիաքննադատը պետք է լինի օրինակելի, պրոֆեսիոնալ։

Մեդիաքննադատի աշխատանքի դժվարությունները

Մեդիաքննադատի աշխատանքը դժվար է այնքանով, որ հաճախ «քննադատվողները» նրա գործընկերներն են, նախկին գործընկերները և ծանոթները։ Սա կարող է ազդել նրա աշխատանքի օբյեկտիվության վրա։

Մեդիաքննադատի խնդիրը Հայաստանում կարելի է համարել այն, որ հասարակությունը հետաքրքրված չէ նրա աշխատանքով։ Մեդիագրագիտության պակասի պատճառով հասարակությունը չի հետևում մեդիաքննադատությանը, նրանց մի մասը ակտիվ մեդիասպառող է, բայց մեր օրերում մարդիկ ժամանակ չունեն վերլուծություն և քննադատություն կարդալու։ Իսկ այս փաստը մի տեսակ անիմաստ է դարձնում մեդիաքննադատի աշխատանքը։

Այնուամենայնիվ, մեդիաքննադատների կատարած աշխատանքը կարևոր է լրագրողների համար։ Ընդունելի լինի այդ քննադատությունը, թե ոչ, այն անհրաժեշտ է։ Լրագրողները հաճախ ուշադրություն չեն դարձնում հասարակ մարդկանց քննադատություններին, և մեդիաքննադատը այս առումով կարելի է ասել հասարակության ձայնն է, որը միշտ հաշվետու է պահում լրատվական դաշտի ներկայացուցիչներին։