Կար ժամանակ, երբ մենք բողոքում էինք գործերը չհասցնելուց։ Այսօր մենք ծով ժամանակ ունենք, բայց գործերը չկան։

Ամիսներ առաջ մենք պլանավորում էինք ամառային հանգիստը, իսկ այժմ մենք ամառ չունենք։

Այն ժամանակ ճամփորդելու համար պետք էր գումար, այսօր գումարը կա, բայց երկրից դուրս գալու հնարավորությունը չկա։

Այնժամ գործերի ու առօրյայի մեջ խրված չէինք նկատում ծառերի ծաղկելն ու կանաչելը, օդում հայտնված ծիծեռնակների մեծ քանակը։ Հիմա մենք միայն դրանք ենք տեսնում։

Մի ժամանակ մենք չէինք հասցնում շփվել ընտանիքի անդամների հետ, միասին ճաշել։ Այսօր արդեն հոգնել ենք երեք անգամ նույն սպասքով ու նույն սեղանի շուրջ սնվելուց։

Ամիսներ առաջ մենք՝ աղջիկներս, զարդարվում ու պատրաստվում էինք երեկույթների ու ծննդյան արարողությունների համար։ Այս ընթացքում մեր զգեստները մնացին չհագած, իսկ մազերը հարդարվեցին խանութ գնալու ժամանակ։

Այնժամ մարդիկ ցանկապատված էին, փակված էին իրենց ներսում, խուսափում էին անծանոթներին ժպտալուց ու զրույցի բռնվելուց։ Հիմա նրանք ունեն հաղորդկացման ու շփման կարիք, բայց դիմակավորված են ու կասկածում են դիմացինի վարակված լինելու մեջ։

Այն ժամանակ մենք աղոթում էինք մեր գործերի հաջողության ու առողջության համար։ Այժմ ուզում ենք, որ մյուսներն էլ առողջ լինեն։

Կար ժամանակ, երբ մեր թշնամին մարդն էր։ Այսօր մի անտեսանելի երևույթ է, որ ուժեղ է բոլորից, իշխում է ու օրակարգ թելադրում։ Այսօր մեր չուզողը, մեզ ծնկի իջեցնողը վարակն է։

Այն ժամանակ մենք երազում էինք մեծ ու դժվար հասանելի նյութականի մասին՝ մեքենա, բնակարան, հանգիստ Մալդիվներում, միլիոններ։ Այսօր մեր ուզածը փոքր ու աննշան պահեր են միայն՝ գրկախառնություն, բաց դեմքեր, ժպիտներ, ժամանց, հավաքույթներ բարեկամների, ընկերների ու հարազատների հետ։

Ես հիմա պարզապես ուզում եմ եղբորս գրկել, մեծ բան չեմ ուզում, չէ՞․․․

Մեր կյանքը նման է գրապահարանի: Այնտեղ առկա բոլոր գրքերը դասավորված են ըստ ժամանակի և դեպքերի հերթականության: Մեզ հետ կատարված ցանկած դեպք, իրադարձություն դառնում է պատմություն և լրացնում մեր կյանքի գրքի էջերը:

Գրադարանը ղեկավարել օգնում է մեզ Աստված: Իհարկե, մարդկային չար ձեռքը այստեղ էլ հաճախ է խառնում գրքերի ճիշտ հերթականությունը, հաճախ է լինում, երբ գիրքը դրվում է սխալ գրքերի կողքին, սխալ դարակում և հասնում այնպիսի մեկի ձեռքը, ով այն կարդալու իրավունք չուներ, բայց այդ խառնաշփոթը երկար չի շարունակվում, քանի որ գրադարանավարը ամեն ինչ նկատում է և յուրաքանչյուր գիրք վերադարձնում է իր տեղը:

Մեր կյանքում էլ հաճախ են լինում նման դեպքեր, երբ ամեն ինչ մեր շուրջը խառնվում է իրար, հայտնվում ենք անհասկանալի իրավիճակներում: Պահեր, երբ թվում է, թե բոլորը քեզ օտար են, չեն հասկանում, չկա մեկը, ով քեզ կհասկանա: Եվ դրանք հենց այն պահերն են, երբ մեր գիրքը սխալմամբ հայտնվել է սխալ ձեռքերում: Սակայն ամեն ինչ իր տեղն է ընկնում ժամանակի ընթացքում:

Գալիս է ժամանակ, երբ քո գիրքը չի բացվում ինչ-որ օտար մեկի կողմից, նա չի խառնում կամ պատռում էջերը, խառնաշփոթ չի սեղծում դիմացինի կյանքում, քանի որ արդեն սկսել է բացել իր սեփական գիրքը:

Որքան էլ գունազարդ, հետաքրքիր է դիմացինի գիրքը, պետք չէ կյանքի անվերադարձ ժամանակը ծախսել ուրիշի փոխարեն ապրելու վրա, որովհետև երբեք չես կարող հին էջերը լրացնել:

Բազմազանության ընկալումները բոլորիս մոտ տարբեր են։ Մենք լույս աշխարհ ենք գալիս առանց որևէ ընտրություն կատարելու։ Մենք չենք ընտրում թե որտեղ, ումից ու երբ ծնվենք։ Չենք ընտրում մեր մաշկի գույնը, սեռը, աչքերի գույնը, մազերի գանգուր կամ ուղիղ լինելը։ Որոշ ընտրություններ բնությունը արդեն կատարել է մեր փոխարեն, որի դեմ պայքարելու, հանդգնելու, կռվելու կամ բողոքելու կարիք բացարձակապես չկա։ Ամեն բան երբևէ այսքան ներդաշնակ ոչ ոք չէր ստեղծել։ Ոչ ոք մեղավոր չէ, որ բնությունը քեզ այդպիսին է ստեղծել, ինձ՝ այսպիսին։ Բնության այս օրենքը չխախտելու համար մեկս մյուսին ուղղակի սիրել ու ընդունել է պետք։ Դե, իհարկե, խախտողները կհայտնվեն, բայց միգուցե բնությունը իրենց էլ այդպիսին է ստեղծել։ Բնությունը ինձ հանդուրժող ու անգամ ինձ չսիրողին սիրող է ստեղծել, բայց ի՞նչ մեղավոր է ինձ չսիրողը, երբ հնարավոր է, որ իրեն էլ ուղղակի այդպիսին է ստեղծել։ Ասեցի, չէ՞, մենք ուղղակի բազմազան ենք, բոլորս էլ մարդ ենք, բայց տարբեր արժեքներ, մաշկի գույներ, սեռեր, տաղանդներ, մեզ բաժին հասած հնարավորություններ ու զգացմունքներ ենք կրում մեր մեջ։ Ոչ ոք երբևէ չի կարող տեսնել, թե ինչքան բազմազան ենք մենք՝ մարդիկս, կամ ուղղակի բազմազանության շատ տեսակներ կան, կամ էլ դա խիստ անձնական է։ Եկեք սիրենք իրար՝ ինչպիսին կանք։ Եկեք կոտրենք մարդկությանը բաժին հասած ամենամեծ ու կործանիչ կարծրատիպը։ Վերջ ի վերջո, մարդ ենք, չէ՞։

Կեսգիշերային աղմուկը չէր թողնում քնել, մյուս կողմից՝ շների հաչոցը, ինչ-որ ազդա՞կ էր, նշա՞ն, թե՞ պարզապես քնել չէի ուզում։ Գիշերը երևի ամենասիրուն ժամանակահատվածն է մենակ մնալու, ծալապատիկ նստելու, թեյդ վերցրած՝ քեզ հետ զրուցելու։

Զրուցակիցս ասում է՝ ոչինչ չի փոխվել, պարզապես ինքն է մեծացել։ Մեծացել ու հասկացել է, որ կիսասառած թեյի շուրջ ինքն իր հետ զրույցը ավելի հաճելի է, քան մի խումբ «ընկերների»։

Երբեմն պետք է ինքդ քեզ թեյի հրավիրես, սեղանին դնես քո իսկ սիրած ուտեստները, ինքդ քեզ նվերներ անես, մի վայրկյան… Ո՞րն էր լավագույն նվերը, իհարկե՝ ժամանակդ։

Ժամանակդ նվիրեցի՞ր նրան, ով գնահատեց, թե՞ վատնեցիր նրա վրա, ով թքեց հոգուդ մեջ։ Ճիշտն ասած՝ ես պիտի չասեմ․ դու ես որոշողը։

Մի կողմից էլ ցուրտը չի թողնում՝ քնես, մի կողմից  էլ՝ գիտակցումդ, որ ունեցածդ գրկախառնությունները կեղծ էին ու ձևական։

Գիշերը տխուր էր, ամենատխուր գիշերներից մեկը։

Ու մի օր, բարեկամս, ես կնստեմ իմ պատշգամբում ՝ թեյը ձեռքիս, իսկ դու քոնում ծխախոտի հերթական գլանակը կծխես, կզրուցենք անցած-գնացածի մասին, կթքենք մեզ վրա «թքողների» վրա ու հեգնական կծիծաղենք՝ չէ՞ որ մենակությունը նույնպես գայթակղիչ է։

Էսօր գրելու եմ մարդկանց մասին, որոնց չեմ ճանաչում, բայց չգիտես՝ ինչու, հիշում եմ։ Համաձայն եմ, ավելորդ ինֆորմացիա է, ուղեղս էլ երևի մի օր էդպես կմտածի ու կջնջի հիշողությունիցս, բայց մինչ այդ եկեք այս նյութս նրանց նվիրենք։

Այսպիսով, նվիրվում է այն աղջկան, ով համերգի ժամանակ եկավ նստեց կողքիս ու ասաց, որ ուղղակի մենակ է եկել, եթե կարելի է՝ մեզ միանա։

Նվիրվում է միասնական երկու քննություններին էլ ներկա դեղին շորով տղային, որի քթի ծալքերը նույն ձևով կրկնվում էին, ինչ հանձնաժողովի անդամինը (շատ նման էին, երևի հայրն էր):

Նվիրվում է ամեն օր նույն 15 համարը նստող կնոջը, որի ծոծրակն էի միայն տեսնում, ու շատ նման էր հորաքրոջս՝ նույն սանրվածքն ու ականջօղը։ Նաև 15 համարի 4 աղմկոտ տղաներին, որին ես ու Զարինեն պայմանականորեն անվանում էինք «Միքոն և ընկերները»։ Մեր օրը նրանցով էր սկսում, իրենց շատախոսությունից իրենց մասին գիտեինք այնքան, ինչքան մեր շերլոքյան հոտառությունն էր թույլ տալիս, իսկ կատակներից, իհարկե, «ստացած չի, կթռնես»-ը արդեն հաջողի նման մի բան էր։

Չեմ մոռանում նաև իհարկե մեր դեղինի վարորդներից բարի բեղերով պապիկին ու անդադար հեռախոսով խոսող երիտասարդ վարորդին։ 15 համարից կհիշատակեի նաև մեր տան հաջորդ կանգառում նստող Անիին ու Տաթևին, միայն թե նրանց հետ ծանոթացել ու ընկերացել ենք, իսկ այս նյութը դրա մասին չէ:

Նյութը մեր թաղամասից էն աղջկա մասին է, որը միշտ ականջակալներով է ու ոչ թե քայլում, Մերլինի մորուքը վկա, այլ թռվռալով է առաջ գնում։

Նաև համալսարանի կանգառի էն աղջկա մասին է, որը անձրևի տակ թրջվում էր, ու որին անձրևանոց առաջարկեցի։

«Սիթիզն» եկած էն պուճուրի մասին է նաև գրածս, որը երբ իմացավ 20 տարեկան եմ, զարմացավ, որ այդքան մեծ եմ, ու ասաց, որ ես պետք է արդեն մահացած լինեի։

էն տղաների մասին է, որոնք տրանսպորտում Թաջ Մահալի պատմությունն էին ուզում հիշել, ես էլ նրանց պատմում էի (մտքումս)։

Թումոյի էն սիրուն մարզիչներից մեկի մասին է, որը մոտեցավ ինձ ու ընկերուհուս ու հարցրեց, թե ինչ-որ անհասկանալի երաժշտությամբ ու բառերով երգը կարող ա՝ հիշենք՝ որտեղից է։

Քանի որ գիտեմ, որ 17-ի նյութերը Չինաստանում նույնպես կարդում են, գրում եմ նաև էն չինացի տղայի մասին, որը «Լավ էլի»-ի համերգի ժամանակ մի լավ ուրախացավ ու արդեն մեզ հետ երգում էր։

«Avengers»-ը նայելիս հետևի շարքում նստած տղայի մասին է նյութս, որը մինչև ֆիլմի սկսվելը ասաց, որ «եթե Ստարկին բան ա եղել, վերջ, էլի չի նայելու»։ Կինոթատրոնից տուն գնալիս էն հեծանվորդի մասին է, որի հետ իրար աչքերի նայելով անընդհատ աջ ու ձախ էինք գնում, որպեսզի իրար չբախվենք, բայց ամեն դեպքում ոտքս մոտիկից ծանոթացավ նրա անվադողի հետ (ի դեպ, իմ վրա ջղայնացավ, չնայած երկուսս էլ մեղավոր էինք)։

Իհարկե, նյութս նաև նվիրում եմ իմ վիրտուալ ծանոթներին՝ copypaste-ցի sherloch, երևակայող 007, miss devil, Լիան, Անի, ես չեմ հիշում 6 տարի առաջ ինչ էինք խոսում, բայց էս նյութը ձեզ էլ է նվիրվում, չգիտեմ՝ ձեզնից ով էր, բայց ապրես Arctic monkeys խմբի համար։

15 համարից ակնոցով տղային մոռացա, նույն կանգառում մենակ մենք էինք իջնում, ու ամեն անգամ մեկս մյուսին էինք սպասում, որ ասի՝ կանգառում կպահեք։

Գրում եմ էն ոստիկանի մասին, որ եկել էր մեր տուն ինչ-որ տվյալներ ճշտելու, բայց կեսից որոշեց, որ իմ ու սենյակակցիս դպրոցական գիտելիքները ճշտելը ավելի հետաքրքիր զբաղմունք է։

Բարևներս Ռեյ Չարլզին էնքան նման կույր պապիկին ու իր կնոջը, Զեյն Մալիկին նման երկար թարթիչներվ տղային ու Գերմանիայում հանդիպած հայ կնոջը, որն իր աղջկա վրա էր բարկանում խանութում։ Բարևներ նաև առաջին դասը սովորած համադասարանցուս՝ Արտյոմին, որի մասին միայն հիշում եմ, որ շատ սպիտակամաշկ էր, ու ճաշարանում ով իր ճաշը չէր ուզում, ինքն ուտում էր։

Եթե ձեզ մոռանամ, դուք արդեն ապահով տեղում եք։

Գիտե՞ք՝ ինչ, մարտահրավեր եմ նետում բոլորին, հիմա էդպես ընդունված է։ Դուք էլ գրեք ձեր անծանոթների մասին, միգուցե ես էլ ինձ էդտեղ գտնեմ։

Մոտենում են միասնական քննությունները։ Միայն ուսանողը գիտի, թե ինչ էմոցիոնալ իրավիճակում են գտնվում դիմորդները։ Կյանքի կարևորագույն որոշումներից մեկը (մասնագիտության ընտրություն) արդեն կայացված է, մնում է հասնել դրան։ Ես արդեն 2-րդ կուրսի ուսանող եմ և ցանկանում եմ իմ խորհուրդներով որոշ չափով օգնել դիմորդներին։

1․ Ձեր ինքնագնահատականը միշտ բարձր պահեք։ Թվում է՝ սա բացարձակ կապ չունի միասնական քննությունների հետ, բայց եթե մի փոքր ավելի խորքային դիտարկենք իրավիճակը, կհասկանանք, որ մարդու բարձր ինքնագնահատականը չափազանց կարևոր նշանակություն ունի դժվար իրավիճակները հաղթահարելու համար։ Երբեք թույլ մի տվեք որևէ մեկին ցածրացնել ձեր ինքնագնահատականը՝ լինի ուսուցիչ, շրջապատի մարդ, թե դասընկեր։

2․ Թեմայի հետ կապ չունեցող նյութերից խուսափեք։ Ուղեղը շատ կարևոր օրգան է և պետք չէ այն լցնել անհեթեթ ինֆորմացիայով, որը, վստահ եղեք, ձեզ քննությունների ժամանակ ապակողմնորոշելու է։ Կենտրոնացեք միայն ձեր ընտրած առարկայի քննությանը պատրաստվելու վրա։

3․ Երաժշտություն լսեք։ Ընդմիջումների ժամանակ ցանկալի է, որ լսեք երաժշտություն։ Ինքս խորհուրդ կտայի ռոք։ Ինչո՞ւ, որովհետև ռոքը ձեր ներսում կուտակված նեգատիվը մի քանի րոպեում ցրում է։ Օրինակ՝ System of a Down, AC/DC, Deep purple, Pink Floyd, Scorpions, The Beatles, Green day, Queen:

4․ Մի ընկեք գնահատականի հետևից։ Եթե մեր ուղեղը միայն կենտրոնացնենք մեր, այսպես ասած, «երազանքների գնահատականի» վրա, ապա կստորադասենք այն գիտելիքը, որը մեզ իրոք պետք է։ Հավատացեք՝ գնահատականը ամենահարաբերական բանն է։ Երբեք մի մտածեք, որ 20-ներով ընդունվածները միանշանակ գիտունիկներ են։

5․ Քաղցր շատ կերեք։ Ասում են՝ շոկոլադը օգնում է հաղթահարել սթրեսը։

Դե ինչ, սիրելի դիմորդներ, գոնե որոշ չափով հետևեք խորհուրդներիս։ Բոլորիդ հաջողություն եմ ցանկանում։ Լավ պարապեք, գնահատեք ձեր ժամանակը և այն մի վատնեք համակարգչի դիմաց։ Մի բան հաստատ գիտեմ՝ բոլորդ ձեր ուզած համալսարանը և ձեր ուզած բաժինը ընդունվելու եք։ Չկա ավելի գերէմոցիոնալ զգացում, քան համալսարանի պատին քո անուն և ազգանունը կարդալը։ Ուզում եմ, որ բոլորդ առանց բացառության ապրեք այդ գերէմոցիոնալ րոպեները։

Փոքր ժամանակ որ լսում էի` «գնում ենք կարտոշկեն սրսկենք», ինչպես գրված է, էդպես էլ պատկերացնում էի.  մեկը ներարկիչը վերցրած բժշկի գործ է անում։ Ճամբարակում շատ արագ են պատկերացումները իրականություն դառնում, քանի որ խիստ կլիմայի պատճառով հիմնականում կարտոֆիլ են աճեցնում: Ու երբ մի օր ականատես եղա, թե ինչպես են կարտոֆիլը սրսկում, մի քիչ հիասթափվեցի: Եվ ինչի՞ են սովորական շորեր հագած, մի երկու կաթիլ էդ բույսերը ջրելու արարողակարգը էդպես կոչել:

Իսկ սա եղբայրս է` Մամիկոնը, իմ մանկության պատկերացրած «դոկտոր» կարտոֆիլ սրսկողը։ Սրսկելու դիմաց խոստացա ֆոտոսեսիա անել համարյա ապոկալիպտիկ ֆիլմերի ոգով:

Այդժամ

որպեսզի դրանցից որոշները իրականություն դառնան։

Թարգմանությունը գերմաներենից՝ Մարիամ Տոնոյանի