- Լուսանկարը` Աշոտ Հարությունյանի
- Լուսանկարը` Արամ Կիրակոսյանի
- Լուսանկարը` Աշոտ Հարությունյանի
- Լուսանկարը` Աշոտ Հարությունյանի
Նոր տարի։ Նոր մտքեր, նոր երազանքներ ու նոր հնարավորություններ։ Այս ամենի հետ ենք կապում բոլորս Նոր տարին։ Իսկ երբևէ մտածե՞լ եք, թե ինչու պիտի մենք սպասենք Նոր տարվան մեր երազանքներն ու նպատակներն իրագործելու համար, մի՞թե ինչ-որ բանի հասնելու համար պետք է սպասել։ Կարծում եմ, որ մենք ուղղակի փորձում ենք շատ դեպքերում խուսափել պատասխանատվությունից և մեղքը գցում ենք ժամանակի վրա, որ իբր չենք հասցրել կամ ուշացել ենք որևէ բանից։ Բայց ոչ, նպատակների իրագործումը ժամանակ չունի, մենք ենք որոշում՝ գործն այսօ՞ր սկսենք, թե՞ թողնենք վաղվան։
Հետաքրքիր է, չէ՞, բոլորս մտածում ենք, որ առաջնայինը մեր պարտականություններն են կամ ծրագրերը, իսկ եթե մտածենք, որ եկող տարում ուղղակի պետք է երջանի՞կ լինել։ Մտածենք, որ Նոր տարում պետք է սիրել իրար, հարգել, անմնացորդ նվիրվել ու չցավեցնել։ Այդ ժամանակ իրոք կլիներ Նոր տարի ու նոր կյանք, իսկ մնացած ծրագրերն ակամա կիրագործվեն։
Ինքս չունեմ որևէ լուրջ երազանք, որով ապրում եմ, բայց երբ նայում եմ, շուրջս այնքան լուսավոր մարդկանց եմ հանդիպում, ովքեր ուղղակի սիրում են կյանքը, երազների աշխարհը տեղափոխել են իրական կյանք և ապրում են այնտեղ։ Մարդիկ այնքան տարբեր են երազում, որ չես կարող գտնել նմանություններ այդ երազանքների մեջ։ Մեկը երազում է լավ կյանքի մասին, մյուսը՝ կայացած մասնագետ լինելու, իսկ երրորդն ուղղակի երազում է ամեն օր արթնանալ ու լսել, թե ինչպես է ծիծաղում իր մայրիկը։
Ուզում եմ, որ մի պահ բոլորս դուրս գանք ավանդական Նոր տարի նշելու արարողակարգից և ուղղակի վայելենք այն, ինչ ունենք ու պայքարենք ավելին ունենալու համար, ձգտենք օգնել իրար ու տաքացնենք բոլոր այն զգացմունքները, որոնք որևէ տարում սառել են։
Ուղղակի փորձենք ամեն տարի ավելի ու ավելի շատ հուշեր ձեռք բերել, հաճախ հանդիպենք մեր ընկերներին ու մտերիմներին։ Նվերներ փոխանցենք իրար առանց որևէ պատճառի կամ առիթի սպասելու, հաճախ գրկենք իրար ու լավ խոսքեր ասենք։
Շնորհավորում եմ բոլորիդ Ամանորը, սիրե՛ք և եղե՛ք սիրված։
Եվ հավատա՝ ամանորին հրաշքներ կատարվում են։
Հանուն արդարության ասեմ, որ Ամանորը մյուս օրերից տարբերվում է միայն նրանով, որ մարդիկ բռնությամբ ինձ ստիպում են սիրել Ամանորը զուտ նրա համար, որ դա տարվա ընթացքում միայն մի օր է լինում, ինչպես ծննդյանս օրը։ Բոլոր տոները, որոնք շնորհավորանքներ և քաղաքավարությունից դրդված շնորհակալություններ են պարունակում, ինձ ճնշում են։ Դե, եկեք պատկերացրեք իմ բոլոր մեծ և փոքր վնասվածքները։
Ամանորի նախապատրաստական աշխատանքներից ամենատարբերվողը, կփաստենք՝ տոնածառն է։ Փայլիկներ, լույսիկներ, ավանդական «Last Christmas I gave you my heart, but the very next day you gave it away…»։ Սիրուն է, բայց ես չեմ սիրում ու ընդհանրապես պարտադիր չի, որ ես սիրեմ ձյունը, ցուրտը, թեյի շուրջ որևէ գիրք կարդալը, բլինչիկը, տոլման, աղցանները, ժողովուրդ, ես դա չեմ սիրում։ Ամանորին պարտադրված իրար տուն գնալն էլ չեմ սիրում, պարտադրված նվերները, պարտադրված ժպիտները, պարտադրված ոչինչ չեմ սիրում, պարտադրված սեղանի պարունակությունն, իմիջիայլոց, մենք լո՞ւրջ ենք, մեզ հո բան չի՞ պատահել։
Ամանորին մենք գրոհում ենք խանութներ, սուպերմարկետներ, առևտրի կենտրոններ, որ հասցնենք գնել այս կամ այն ուտելիքը, որը պիտի գոհացնի․․․ ՈւՇԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆ․․․ հյուրերին։
Իսկ հիմա կպատմեմ ամանորը նշելու, ամանանորի սիրուն, ընտանեկան հիշողություններիս մասին։
Սկզբից եկեք փաստենք, որ ամանորի սեղանի պարունակությունը ես չեմ էլ հիշում, հիշում եմ միայն մեր սովետական տոնածառը, փոքրիկ, սպիտակ տոնածառն ու փայլերը։ Հիշում եմ նաև հին, սովետական Ձյունանուշին և Ձմեռ պապին և բամբակից թվացյալ ձյունը՝ պարտադիր։
Ամանորի հեքիաթը սկսվում էր հորաքրոջս գնումներով ու տան զարդարանքներով, մորս՝ ամանորյա խմորողենի պատրաստություններով և ամանորյա ավանդական ձնառատ երեկոյով, ձնեմարդ պատրաստելով, իսկ գազարը միշտ քիթն է։ Ոտքից գլուխ ձյան մեջ մտցված հագուստով ու կեղտոտ կոշիկներով միջանցքով անցնելով ու տանեցիների՝ «Հատակը նոր էի մաքրել»-ով Ամանորս սկսեց։
Մինչ տասներկուսը աչքերի մեծ փայլով, երազանքներին հավատով գրում էի ցանկություններիս ցուցակը, շատ պարզ երեխայական ցանկություններ՝ մաման վրաս չբարկանա, գնահատականներս լավը լինեն, մինչ ուշ երեկո խաղամ բակում, մաման չհիվանդանա։ Պարզ ու մաքուր ձևով սիրում էի Ամանորը։
Մինչ սեղանի շուրջ հավաքվելը վերցնում էի գույնզգույն մատիտներս ու նկարում բացիկների վրա ու տարվա բոլոր վատ ու լավ արարքներիս մասին գրելով՝ շնորհավորում հարազատներիս Ամանորը։
Առավոտյան բարձիս տակից հանում էի նվերները ու բոլոր տեսակի համովությունները ու ծալապատիկ նստած սկսում ուտել ու դրանք ամենահամով բաներն էին, որոնք ես ուտում էի, ծնողների, հարազատների վաստակը ինձ երջանկացնելու համար։
Իսկ հիմա մենք անգամ չգիտենք, թե ինչ ու ինչու ենք նշում և ում համար։ Մենք մի քիչ ռոբոտացվել ենք, անզգացմունք ռոբոտներ ենք դարձել, ովքեր իրերին նայում են լոկ որպես իրեր, իրեր, պարտականնություններ և ոչ նպատականեր և ցանկություններ։ Ընդունելը տխուր է ու շատ։
Երբ խոսում եմ զբոսաշրջիկների հետ, իրենք հավանում են քաղաքը, բնությունը, ուտեստները, հյուրընկալությունը, բայց ասում են, որ մենք տխուր ենք, անգամ՝ երգերի մեջ։
Մենք շատ քիչ ենք ժպտում իրար, հետևաբար՝ կյանքին էլ, ու կյանքը իր բոլոր դրական կողմերով մեզնից երես է թեքում։ Կմեղադրե՞ս իրեն․․․
Ամանորն է շուտով, մի քանի ակնթարթ ու փոխվելու է տարեթիվը, ինձ համար այն բացարձակապես ոչ մի նշանակություն չունի, դրանով իմ կյանքում ոչինչ չի փոխվելու, բայց․․․
Եկե՛ք մինչ Ամանոր, մինչ այդ հեքիաթային պահը՝ ինչպես դուք եք ասում, մենք սկսենք սիրել մեզ ու շրջապատող աշխարհը և նորից մանկանանք։
Փոքրիկ երեխաների պես փայլուն աչուկներով ու մեծ երազանքներով ժպտանք իրար ու կյանքին։ Չէ՞ որ․․․
Չէ՞ որ այս կյանքը միայն մեկ անգամ է մեզ տրվում իր դրականով, նրա կողքից անբաժան՝ բացասականով։
Եկե՛ք սիրենք ու ստեղծենք դրականը միշտ ու ամեն պահի։
Ուրախ, գիտակցված, կշռադատված ու սիրով լի տոներ քեզ, ինձ ու բոլորիս։
Ինչպես արդեն մի քանի տարի, այս տարի ևս տարվա վերջին գիշերվա ընթացքում ուզում եմ ամփոփել տարիս, հիշել անցածն ու ավելի մեծ ուժով ու եռանդով դիմավորել նորը։
2019-ը կորստով եմ սկսել։
Պապիկս։ Իմ կյանքի կարևորագույն մարդկանցից մեկը մեզ մենակ թողեց հենց տարվա սկզբում։ Հետո արդեն օրացույցի օրերը ջնջվեցին ու բանակից տուն եկավ եղբայրս՝ իրենով լցնելով տունը։
Փետրվարն ու մարտը սովորականի պես էին, լավ, մի քիչ խառը։
Բայց եկեք ասեմ, որ ես խոյ եմ, ու իմ տարին, ըստ իս, սկսվում է մարտի 25-ից հետո։ Ու այդպես էլ եղավ։ Դե, ապրիլի 3-ին 18-ին հրաժեշտ տվեցի ու մտա 19։ 2019 թվական, 19 տարեկան։ Ինչ խոսք, հրաշալի էր։
Դեռ դպրոցական տարիքից միշտ երազում էի մեր քաղաքում՝ Վեդիում ունենալ որևէ երիտասարդական նախաձեռնություն, սիրուն բաներ անել ու Վեդիում օրս անցկացնելու հետաքրքիր տարբերակներ գտնել։ Շատ պատահական հանդիպելով ընկերներիցս մեկին՝ որոշեցինք, որ Վեդիում մեզ նման բան է հարկավոր։ Որոշեցինք, հավաքվեցինք, հանդիպեցինք, քննարկեցինք ու արդյունքում համայնքապետարանից ստացանք տարածք՝ երազանքն իրագործելու համար։ Դրամական, մարդկային ու նյութական օգնություններից զատ՝ այս ամենը մեզ տվեց մեծ ընտանիք։ Ընտանիք, որը կարող է հավաքվել ընդամենը 5 րոպեում ու գաղափարներ կիսել։ Երազանքս կատարվում է, արդեն ոչ ֆորմալ կրթության շարք ենք սկսել, մի քանի սիրուն դասընթացներ արել ու ասեմ ավելին՝ հուսով եմ, որ 2020-ին մեր ստացած տարածքում արդեն կգործի մեր «Անտիկաֆեն», որը մեծ հնարավորությունների հարթակ է դառնալու։
Հետո եկավ ամառն ու ինչպես միշտ իմ կյանքում սկսվեց ակտիվ ու բազմաբովանդակ ժամանակաշրջանը։
Կրթական ճամբարներ, դրամաշնորհային ծրագրեր գրելու ու դրանք հաջողելու առաջին փորձեր, այց Ջավախք, ներառական ճամբարում ջոկատավար, պրակտիկա ու էլի շատ հետաքրքիր իրադարձություններ տեղի ունեցան իմ կյանքում։ Ամռանը գտա ընկերներ ամբողջ կյանքիս համար։ Ամռանը գտա մարդկանց, ովքեր նոր իմաստ բերեցին իմ կյանք։
Հետո եկավ իմ սիրելի աշունը։ Դասեր, քննություններ ու հետո շատ պատահական մասնագիտական պրակտիկա, որը բերեց մի նոր ու շատ մեծ հաջողության։ Տարեվերջին ես արդեն Մանեն եմ, ով վարում է հեռուստահաղորդում, ինչի մասին մանուկ հասակում երազում էր։
2019-ի վերջին օրերն անգամ ինձ համար հաջողված էին։ Այն, որ ամռանը սովորել էի դրամաշնորհային ծրագրեր գրել, վերջին օրերին մի հաջողություն էլ բերեցին։ Բայց դրանից զատ՝ տարվա վերջին օրերին ես գտա մարդկանց, ովքեր վստահ եմ, որ դեռ երկար են մնալու իմ կյանքում։
Ես մեկ բառով կվերնագրեմ իմ 2019-ը։ Այն ֆանտաստիկ էր։
Շնորհակալ եմ, մարդիկ, որ եղաք իմ կողքին այս ամբողջ ընթացքում, շնորհակալ եմ այն մարդկանց, ովքեր հավատացել են ինձ, ովքեր ուժ ու էներգիա են տվել։
Ես ուղղակի ուզում եմ, որ 2020-ը նման լինի 2019-ին ու կատարելագործվի։
Բարով մնա 2019, բարի գալուստ 2020։
Շնորհավոր Ամանոր և Սուրբ Ծնունդ։
Լույսն անշտապ բացվում էր այնպիսի խաղաղությամբ, ասես աշխարհում ամեն բան իր տեղում էր, կարծես բոլոր շունչ ունեցողներն ու դրանից զրկվածները այդ առավոտ արթնանալու էին երջանիկ թեթևությամբ։
Այնքան համոզիչ էր պատկերը, որ ես կատարյալ մոռացության էի տվել այն փաստը, որ այսպիսի մի վարակիչ խաղաղությամբ էր րոպե առ րոպե բացվել նաև, օրինակ, 1889թ.-ի ապրիլի 20-ը, երբ Վերին Ավստրիայի մի անիծյալ անկյունում՝ աշխարհում հարյուր հազարավոր ուրիշ մանուկների պես իր աչքերը բացեց Ադոլֆ անունով ու չարագուշակ ազգանունով այդ ժամանակ դեռ իր կարճատև անմեղությունը ապրող մեկը։ Երևի այդ առավոտ ինձ նման մի երազող խաղաղության մասին նույն հեքիաթն էր ներշնչել իրեն՝ գաղափար իսկ չունենալով, որ հենց այդ պահին բացված զույգ անմեղ աչքերը անթարթ հաճույքով դիտելու էին հեղինակային մի կոտորած։ Հետո շղթայակապ օրենքով նման խաղաղություններ էլի շատ կրկնվեցին, ասենք՝ 1914 թ. հուլիսի 28-ին։ Այդ առավոտ ոչ մի մարգարե չէր կռահում, որ ամառային գեղեցիկ օրը հետո, պատմության մեջ մտնելով, սերունդների մոտ սարսուռ է առաջացնելու՝ իբրև առաջին «համամարդկային խաղի» սկիզբ։ Հետո գարնանային նոր կյանք ազդարարող հանգստությամբ բացվելու էր 1915թ․ ապրիլի վերջին տասնօրյակի չորրորդ օրը՝ նորից ոչ ոք չէր կարող երևակայել անգամ, որ այդ հանդարտ առավոտվա երկինքը ժամեր անց ականջ է դնելու հազարների ճիչերին։ 1937թ․, 1939թ․, 1945թ․․․․ Շարքը շարունակելը ցավալիորեն երկար կտևի։ Մոլորակի պատմության բոլոր արյունոտ ամսաթվերին նախորդել են խաղաղ ու գեղեցիկ առավոտները։ Այդ օրը, այդ պահին, սակայն, ես այսքանի մասին չէի մտածել ու ոչ մի առավոտ էլ չեմ մտածել, հակառակ դեպքում վեր կենալու ու օրը ապրելու ցանկությունը իսկույն կմեռներ։
Արդեն կատարյալ լուսացել էր։ Խաղաղության մասին մտքերով քայլերս ուղղեցի դեպի դուռը։ Այն բացելու ու խաղաղությունը ներս խոթելու մի անդիմադրելի ձգտում ունեի։ Դեռ չգիտեի, որ գալու է մի ժամանակ, երբ ամեն եկող օրվա հետ ես ցանկանալու եմ ավելացնել դռների քանակը՝ դրանք երբեք չբացելու երազանքով։ Դա այն ժամանակ էր լինելու, երբ ես լիարժեք ճանաչելու էի աշխարհը ու նրա կեղտից պատսպարվելու հուսահատ փորձեր էի մտածելու։
Դուռը բացելուց հետո, անմիջապես, ուշադրությունս գրավեց անսովոր մի ձայն։ Կանգնած իմ պատրանքների խաղաղության մեջ՝ հայացքով սկսեցի փնտրել դրա հեղինակին, ու կարճատև որոնումներս հայացքս ուղղեցին դեպի բակի խորքը, որտեղ անհիշելի ժամանակներից բանտված մի բարեկամ ունեինք՝ սպիտակ ու մեծ շունը։
Երկաթե շղթան կոկորդին ամրացված՝ նա աղերսագին իր զույգ աչքերով ուտում էր խիղճս։ Երկար ժամանակ բթացած իմ պատասխան հայացքն էլ կանգ էր առել նրա վրա։ Հետո միայն հասկացա, որ հայացքի ու անսովոր իր լացի հետևում ազատության հույսն էր պահել։
Ո՞վ գիտե, երևի ամեն առավոտ ինձ ու բոլորիս նույն այս անօգնական կերպարանքով էր դիմավորել, բայց մենք, խաղաղ աշխարհի պատրանքով տարված, նրա առաջ խղճուկ 2 կտոր հաց էինք դրել՝ ազատության ճիչը խլացնելու անմիտ ցանկությամբ։
Կույր է մարդը իր զույգ գունավոր աչքերով։ Այնքան կույր, որ վայրկյաններ առաջ կարծել էր, թե աշխարհն իր երջանկության րոպեներն է վայելում։ Բայց ինչպե՞ս է նման բան հնարավոր, երբ նրա բնակիչներից թեկուզ մեկին երկաթե շղթան արգելում է շնչել։
Նայում էի պատկերին ու չէի կարողանում ներել ինձ ու բոլորին, ովքեր ազատ ապրել էին մեկի քթի տակ, ով զրկված էր դրանից։
Հիմա, երբ խեղճ այդ էակը գրավել էր ուշադրությունս, պարզորոշ նկատում էի, թե որքան էր մեծանում աչքերի թախիծը, երբ տեսադաշտում հայտնվում էր ուրիշ մի շուն՝ առանց կոկորդ ցավեցնող շղթայի։
Նայում էի աչքերին ու դրանցում տեսնում աշխարհի բոլոր բանտվածների խտացված վիշտը։
-Պապ, ինչի՞ բաց չենք թողնում էս խեղճին,- հայացքով շանը ցույց տալով սկսում եմ,- թող մի քիչ էլ ազատ ֆռֆռա։
-Իրա համար կապված ա, էլի,- անթաքույց անտարբերությամբ պատասխանում է հայրս, որին պատկանում էին շան պաշտպանի, դատավորի ու դատախազի միաժամանկյա դերերը։ Բոլոր անհրաժեշտ ընթացակարգերով նա էր վճռել, որ խեղճն իրավունք չունի ազատ ապրելու։
-Բայց ընդհանրապես տրամաբանական չի, չէ՞, պա՛պ, բոլոր հարևանների շները ազատ են, ինչի՞ ա հենց մեր Դանին բացառություն (շանը Դանիել անունն էինք տվել, չնայած՝ հետո շոկային բացահայտում եղավ ու պարզվեց Դանիի՝ իգական սեռին պատկանելը, բայց շնորհիվ Մաշտոցի՝ այդ հարցը լուծվեց նրա անվանը վերջից ընդամենը ա տառն ավելացնելով… և վերջ, Դանիելլան կնքված էր)։
-Ինչի՞ ես խորացել, հենց Դանին ա բացառություն, որովհետև հենց ինքն էր մի քանի ամիս առաջ հարևանի էրեխու վրա հարձակվել։ Վտանգավոր ա։
Դանին չարություն էր արել ու մարդկային օրենքներով պատժվելով՝ զրկվել ազատությունից։ Բայց կա արդյոք գոնե մեկ երաշխիք, որ մյուս ազատ շները ինչ-որ մի օր չեն անի չարություն, կա՛մ արդեն չեն արել, կա՛մ հենց այս պահին չեն անում։ Այդ դեպքում թող բոլորը իրենց շների վզին նման մի ծանրաքաշ շղթա փաթաթեն ու ինձ ազատեն հոգի հանող այդ անհավասար տեսարանից, Դանիին ազատեն իր ու իր նմանի ծայրահեղ տարբեր կենսաձևերից։
-Պա՛պ, արի ազատենք, հա՞, Դանիին։ Հաստատ էլ վատ բաներ չի անի։
-Ի՞նքն ա ասել, որ չի անի,- լուրջ դեմքով հարցնում ա պապան էնպիսի տոնով, ասես րոպե առաջ իր համար իմաստ չստացած էդ խոսակցությունից ազատվել է ուզում։
-Խոսք ա տվել, Դանին էլ իրա խոսքի տեր տղա ա,- հակահարված եմ տալիս ես՝ Դանիի աղջիկ լինելու հետ էդպես էլ չհամակերպված տոնով։
-Լավ,- իր բնավորության համաձայն չի կարողանում ինձ մերժել հայրս ու հետո ավելացնում ժպտալով,- բայց եթե քեզ հոշոտի՝ էլ չեմ խառնվելու, որովհետև Դանին իրա խոսքի տեր տղա ա։
Շուտով սկսվեց Դանիի արդարացման ու ազատման գործողությունը։ Ինձ թվում էր, որ մոլորակը իր ծնունդից մինչև այդ պահը երբեք նման գեղեցիկ տեսարանի ականատեսը չէր եղել։
Շղթաներից ազատվելուն պես անբնական մի ցատկով դուրս պրծավ իրեն տհաճ պահեր պատճառած օթևանից։ Հետո էլ երբեք չտեսա նրան այդ կողմերում։ Անձրև, ձյուն, անտանելի շոգ․․․ Կարևոր չէր, բնության ոչ մի ճնշում նրան չտարավ իր նախկին տունը։ Գերադասում էր թրջված ու արևահարված իր ազատությունը։
Մի օր էլ այն պահին դուրս եկա տնից, երբ Դանին բակի անկյունում իր սպիտակ թաթերով հողն էր փորում։ Երկար հետևեցի տեսնելու համար, թե ինչ կա մտքին..․ և ինչ՝ փորած հողի կողմն էր քարշ տալիս շղթաները, որով կապված էր եղել երկար ժամանակ։ Հետո տեղավորեց դրանք հողի տակ ու արագ-արագ ծածկեց հողը։
Դանին թաղեց անազատության իր կապանքները, որ էլ ոչ ոք չկարողանա բանտել իրեն։
Հիմա նա ազատ է ու թեև ամեն օր իր բարձր թռիչքով օդից պոկում է մորս փռած լվացքն ու աստվածային անեծքների է արժանանում, բայց մենք բոլորս ուրախ ենք, որ Դանին էլ ազատ է մեզ պես, որ մենք չենք ամաչում նրա մոտ մեր ազատության համար։ Չարություններ անելիս էլ անգամ մեզնից ոչ ոքի մտքով չի անցնում, որ կարելի է նրան նորից զրկել ազատությունից։
Մի միտք խելագար պտույտով տակնուվրա է անում գլուխս։ Մտածում եմ՝ որքան հրաշալի կլիներ ամեն բան, եթե մոլորակի վրա գտնվող բոլոր բանտված էակները վերստին գտնեին իրենց ազատությունը նույնքան հեշտությամբ, որքան Դանին։
Պաշտպանները համոզեին դատավորին, որ մեղադրյալն էլ երբեք չարություն չի անի (ինչպես ես էի համոզում) դատավորը հավատար դրան ու մեղադրյալի ձեռքերը ազատեր երկաթե շղթաներից (հորս նման), իսկ մեղադրյալն էլ՝ պահելով խոստումը, իսկապես էլ երբեք չարություն չաներ (ինչպես Դանին)։ Անգամ լվացք չպոկեր։
Այդ ժամանակ միգուցե առավոտները բացվեին ոչ թվացյալ երջանկությամբ։
Ընկեր Սաքո։ Հա, դե մենք նրան էդպես էինք ասում վիքիճամբարում։
2019 թվականի հոկտեմբերի 26, երջանիկ դեմքով հավաքում էի իրերս, առավոտյան գնալու էի այդքան հարազատ դարձած վիքիճամբար՝ արդեն 3-րդ անգամ։
Առավոտյան արդեն վիքիճամբարում էի՝ գրկախառնություններ ընկերների հետ, կարոտած դեմքեր։
Նոր ջոկատավարներ ունեինք, սկզբում չէի ուզում ծանոթանալ նրանցից ոչ մեկի հետ, մտածում էի, որ ինձ արդեն ծանոթ ջոկատավարների հետ շփումը ավելի լավ է։ Բայց զարմանալիորեն մի քանի րոպեների ընթացքում ինչ-որ հատուկ բան զգացի 2-րդ ջոկի ջոկատավար Սարգիս Մելքոնյանի հանդեպ, կամ ինչպես ընդունված է ասել ճամբարում՝ ընկեր Սաքոյի հանդեպ։ Մեր ու ընկեր Սաքոյի տարիքային տարբերությունը շատ չէր, ինչը անմիջականություն էր մտցնում մեր հարաբերությունների մեջ։ Եթե անկեղծ, առաջին օրը մտածում էի, որ իր ջոկի երեխաներից բացի՝ մյուս ճամբարականներին ուշադրություն չի դարձնի։ Բայց, երբ հանգստի ժամին գրեթե բոլոր ճամբարականներին հավաքեց 5-րդ քոթեջում ու պատմեց Բոհեմ-ի մասին, մեզ հետ միասին երգեց, հասկացա, որ նմանը չունեցող մարդ է։
Ընկեր Սաքոն ճամբարում մնաց ընդամենը 2 օր։ 3-րդ օրը իրեն որպես 2-րդ ջոկատի ջոկատավար փոխարինեց ճամբարի բժշկուհին։ Բոլորիս հոգում ինչ-որ բան էր կատարվում, բոլորս տխուր էինք, բոլորիս մեջ ինչ-որ բան էր կոտրվել, ինչ-որ բան կիսատ էր մնացել։ Իմ տխրությունը անսահման էր, կարծես թե 100 տարվա մոտ ընկերս գնացած լիներ, այլ ոչ թե 2 օրվա։
Ճամբարից հետո առաջին բանը, որ արեցի, ընկեր Սաքոյին գրելն էր։ Անկեղծ չէի սպասում, որ կհիշի, որ այդպես նուրբ կգրի ինձ։
Գիտե՞ք՝ ինչու եմ հենց ընկեր Սաքոյին ընտրել իմ «Տարվա մարդ», որովհետև ինքը փոխել է իմ արժեհամակարգը, դարձել է մոտիվացիայի աղբյուր ինձ համար, ինքն այն եզակիներից է, ում առանց պատճառի կարող եմ գրել, այն միակն է, որ կապ չունի՝ ինչ հոգեվիճակում լինեմ, մեկ է՝ կհասկանա, կօգնի ու որ ամենակարևորն է՝ չի թողնի տխուր մնամ։
Ընկեր Սաքոն իմ ավագ ընկերն է, ես պարզապես երջանիկ եմ, որ ճանաչում եմ իրեն։ Նա ոչ միայն իմ այս տարվա ամենամեծ ձեռքբերումն է, այլ նաև ամբողջ կյանքի։
Երևի պետք է ահագին համարձակ լինես օտար մարդկանց առաջ քո ձախողումների մասին խոսելու համար։ Շատերիս նույնիսկ չի հաջողվում հայելու առաջ կանգնել և ընդունել, որ սեփական անհաջողության մեջ ոչ ոք բացի մեզանից իրականում մեղավոր չէ։ Բայց «FuckUp Nights Armenia»-ին հերթական անգամ հաջողվում է գտնել հերոսների, ովքեր ոչ միայն ընդունում են իրենց ձախողումները, այլ նաև սովորում են դրանցից և համարձակվում են կիսել իրենց ոչ այդքան հաջողակ փորձը ուրիշների հետ։

Լուսանկարը՝ Դավիթ Ամիրյանի
Ինչը կարող է հաջողակ տարի սկսելու համար ավելի լավ նախադրյալ լինել, եթե ոչ նախորդ տարիների անհաջողությունների ու դրանց պատճառների վերանայումը։ Ասում են, ավելի ճիշտ՝ Սամվել Մաչանյանն ասում է, որ խելացի մարդիկ ուրիշների սխալներից են սովորում, իսկ աննորմալները՝ սեփականից։

Լուսանկարը՝ Դավիթ Ամիրյանի
Մի խոսքով` դեկտեմբերի 24-ին ARLOOPA-ի հյուրընկալ հարկի տակ հավաքվել էին հաջողակ և անհաջողակ, խելացի ու մի քիչ էլ աննորմալ մարդիկ՝ լսելու երեք համարձակ խոսնակների ձախողումների մասին պատմությունները։

Լուսանկարը՝ Դավիթ Ամիրյանի
Առաջին խոսնակը՝ Վահրամ Պապյանը (Chief Strategy Officer Titomic-ում), ով Հայաստան էր ժամանել Ավստրալիայից, պատմեց իր ուսանողական տարիների ձախողումներից, որոնք սովորեցրել են իրեն, որ ցանկացած բան, որտեղ քո անունը շոշափվում է, պետք է քո հսկողության տակ լինի։ Բոլոր երեք խոսնակների համար էլ հաջողությունների և ձախողումների մասին պատմություններով կիսվելը հավասարաչափ կարևոր է, բայց ինչպես նշեց Սևանա Չաքերյանը («Collectif Medz Bazar»-ի համահիմնադիր, երաժիշտ, ուսուցիչ, ձեռնարկատեր)․
-FuckUp Story-ներից ավելի շատ ես սովորում։ Հաջողության պատմությունները ոգեշնչում են, բայց օրինակ՝ ես ինքս իմ ձախողումներից շատ բան եմ սովորել։ Կարևոր է հասկանալ, որ սխալվելը վնաս չունի․․․

Լուսանկարը՝ Դավիթ Ամիրյանի
Երրորդ խոսնակի՝ Սամվել Մաչանյանի (համահիմնադիր, chief Wine Enthusiast Alluria Wines-ում), պատմությունը տարբերվող էր նրանով, որ սեփական սխալից սովորելու համար նրան պետք եղավ նույն սխալը երկու անգամ գործել։ Երկու տարի շարունակ գինու բավականին մեծ քանակ գրեթե քացախ դարձնելուց հետո՝ հիմա նա ավելի հետևողական աշխատանքի է պատրաստվում։
Իսկ ինձ համար օրը վերջացավ Alluria Wines-ի գինիով և հույսով, որ նոր տարին հաջողակ է լինելու։

Լուսանկարը՝ Դավիթ Ամիրյանի
Սխալվելը վնաս չէ, բայց դե, գիտեք՝ մեզանից ոչ ոք այդ գործը առանձնապես չի սիրում․․․

Գիտե՞ք՝ շատ մտածեցի, թե տարվա մարդն ինձ համար ով է, մտքումս տարվա մարդ տիտղոս էի տալիս այս կամ այն ընտրյալին, ով ինչ-որ ժամանակ եղել է կամ հիմա էլ կողքիս է, որին իսկապես կարելի է կոչել ոչ միայն տարվա, այլ կյանքի հղկող-համակարգող, լավ օրերի ընկեր, մարդ, բայց… բայց երբ կյանքումդ տեղի են ունենում ինչ-որ իրադարձություններ՝ լավ կամ վատ, դու ես քեզ հայելու առաջ կանգնած նայում կա՛մ հպարտությամբ, կա՛մ օգնելով ինքդ քեզ՝ հաղթահարելու հոգու կամ անձի ճգնաժամը:
Այս տարվա մարդու մասին խոսելիս ես մի պահ էլ կանգնեցի հայելու առաջ հասկանալու համար՝ արժե՞ գրել հիշյալ մարդու՝ իմ մասին, քանի որ ամենից դժվարը անձիդ մասին խոսելն է, համենայնդեպս, իմ պարագայում այդպես է:
Տարին սկսելիս շատ նպատակներ ու երազանքներ ունեի: Բայց միշտ չէ, որ ամեն ինչ գնում է այն հունով, որը դու ես կանխատեսում: Ոչ, իհարկե, ոչ, այն կարող է գլխապտույտ առաջացնող փոփոխության ենթարկվել, գնալ իրեն հարմար հունով, այդ ժամանակ պետք է ուժ և հաստատակամություն, որ հաղթահարես այդ ամենը: Տարվա առաջին շաբաթն ինձ համար սարսափելի լարված էր ու շատ ծանր: Չէ, չմտածեք՝ այնքան էի խմել, որ մեկ շաբաթ անգիտակից եմ անցկացրել: Նորաթուխ համալսարանավարտս տոչորվում էր աշխատանք գտնելու մտքով, և այն սթրեսը, որ ես մեկ կիսամյակ պարապուրդի մեջ էի, ինչը արդեն ինձ տանջամահ էր անում, հյուծել էր ուղեղս:
Բայց դե, չկա չարիք առանց բարիքի: Եթե համառ ես նպատակներումդ և կայուն ես, վաղ թե ուշ կլինի այնպես, ինչպես դու ես ուզում: Երբեք չպետք է կոտրվել, եթե ուզածդ չի լինում միանգամից, դա սովորեցնում է քեզ լինել ավելի համառ, ավելի անկոտրում, ձեռք բերել փորձ չանելու կամ անելու: Հունվար ամսից սկսվեց իմ աշխատանքը քոլեջում: Արդեն ոչ թե ինձ էին գնահատում, այլ ես էի գնահատում, ոչ թե ես էի ասում դասախոս, այլ ինձ էին ասում, ոչ թե ես էի սպասում իմ հերթին պատասխանելու դասս կամ ստուգարք հանձնելու, այլ ինձ էին սպասում, որ պատասխանեն: Եվ ես սկսեցի իմ ընթացքը, իհարկե, ոչինչ այդքան հարթ չի անցնում, ինչպես հենց նոր պատկերացրիք: Ոչ, ամենամեծ պատասխանատվությունն է, երբ մտնում ես լսարան ու ասում․ «Բարև, ես ձեր նոր մասնագետն եմ, ինձ պետք է լսեք»,- այն դեպքում, երբ իրենց հետաքրքրում ես այդ պահին դու, այլ ոչ թե առարկան: Ինչևէ, մենք հասցրինք սիրել միմյանց։
Մտածում եք՝ դե էլ ի՞նչ ես ուզում, բա դու չէի՞ր հոգեթրթիռ սպասում աշխատանքի, դա էլ եղավ: Հա, ես էի, բայց մի բանի էլ էի սպասում, թե երբ կավարտվի այս տարին էլ, հա, իհարկե, տարին չսկսված դա կարող է մտածել միայն զինվոր ունեցող քույրը, որի եղբայրը դեռ մի քանի ամիս է, որ պաշտպանում է հայրենիքի սահմանը, և ով հպարտությանը զուգահեռ ունի սրտի անհուն կսկիծ, սպասող տագնապ: Բայց այս ամենին զուգահեռ՝ տարին եզրափակում եմ այն հույսով և ուրախությամբ, որ բարեհաջող ավարտեցի աշխատանքային կիսամյակը, ձեռք բերեցի տարվա իմ լավագույն ընկերներին, կյանքի ևս մեկ փորձ՝ ամուր ու հզոր լինելու այն դեպքում, երբ ոտքերիդ տակ 12 բալանոց երկրաշարժ է պայթում, երբ ջրհեղեղվում է ուղեղդ և հրաբուխը ժայթքում է ոչ ճիշտ ժամանակին: Բայց ինչպես Նոյի աղավնին, միշտ էլ ջրհեղեղից հետո կյանքումդ լինում են կանաչ ճյուղի պես ավետաբերներ, որոնք հույս են լցնում սիրտդ ու քեզ դարձնում ավելի քաջ, անկոտրում:
Տարվա մարդը հայելու առաջ է, նա ունի անկոտրում հոգի, առաջ գնալու հաստատակամություն, և ասում է, որ դու էլ կարող ես, իսկ ինչ է, սխալը մարդու համար չէ՞, դա միջոց է ավելի շատ մտածելու, կշռադատելու արածդ և չկրկնելու սխալդ կրկին: Ինչպես ես եմ սիրում ասել՝ վատից էլ կարող ես սովորել, սովորել չանել այդ վատը:

Աշխարհում շա՜տ լավ մարդիկ կան, որոնք իրենց ապրած ամեն օրով արժանի կլինեին «Տարվա մարդ» տիտղոսին: Այդ մե՜ծ աշխարհին հակադիր՝ կա իմ փոքրի՜կ աշխարհը…
Մեքսիկացի աշխարհահռչակ նկարչուհի Ֆրիդա Կալոն ասում էր. «Ես նկարում եմ ինքս ինձ, որովհետև ես շատ հաճախ եմ միայնակ լինում ու որովհետև ես միակ բանն եմ, որն ամենից լավ եմ ճանաչում»:
Ես կգրեմ իմ աշխարհի մասին, որը թերևս ամենալավը գիտեմ միայն ինքս:
Եվ ահա տարեվերջյան գագաթից հայացք ձգելով անցած ճանապարհիս, փորձում եմ որոշել «Տարվա մարդ» տիտղոսի հավակնորդին: Նրան, ով անգնահատելի դեր ու մեծ ներգործություն է ունեցել կյանքիս վրա, մի խոսքով՝ իմ «Տարվա մարդը»:
Գտա, բայց երկար ժամանակ չէի կարողանում գրել. գուցե ասելիքն էր շատ, իսկ գուցե ոչինչ չկա՞ր ասելու: Զգացմունքներս պարզապես չէին կարողանում բառեր դառնալ ու ամեն անգամ աչքերումս արցունքներ դառնալով՝ ակոսում էին այտերս:
Ես երբեք չեմ գրել քո մասին: Գուցե երբեմն ինձ թվացել ես սառը, նաև անտարբեր, այնինչ քո կարծր բնույթի տակ, քո սառնաշունչ կրծքի տակ բաբախել է մի սիրտ՝ համակ նվիրվածությամբ ու սիրով լեցուն:
Հայրիկ, քո մասին եմ ուզում խոսել, քո փափուկ սրտի, քո անծայր սիրո մասին դեպի քո փոքրիկ, չարաճճի աղջնակը, որ ծնկներիդ թռվռալով վայելեց մանկությունը մեր խնձորաբույր այգու մեջ, մեծացավ, բայց քեզ համար մնաց նույն փոքրիկ ճուտիկը:
Պապ, քո յուրահատուկ աղջիկը (ինչպես դու էիր նախանշում) մի՜ քիչ մեծացավ, մի պահ թվաց, թե հեքիաթն ավարտվեց, երբ ցրվեց անհոգության վարդագույն մշուշը, աշխարհը երևաց մերկ, կոպիտ ու կեղծ:
Ու սկսեցի հարմարվել կյանքին, երբ շատերի հեռացումը տեսա ու հասկացա, որ պահելն ավելորդ է, որ նրանք պարզապես չընդունեցին ինձ: Ի՞նչ անեի, բարի ճանապարհ մաղթեցի բոլոր գնացողներին, ինձնի՛ց գնացողներին, պահելով միասին ապրած գեղեցիկ պահերի հուշը: Իսկ եղավ ճիշտ ասվածի պես՝ ականջներումս դեռ չմարած փակվող դռների շխկոցը, տեսա նորաբացներից ճառագող լույսն ու շարժվեցի առաջ:
Իսկ դու… Չհեռացար: Մեր բազմաթիվ վեճերի արդյունքում մենք այդպես էլ չհասկացանք իրար, իմ «ազատամիտ» գաղափարները քո «կյանքային» փորձի հետ չմերվեցին, բայց քո սիրո լայն ափերն իրենց գրկում պահեցին ինձ, փայփայեցին արյունոտ ոտքերս, հողմածեծ գլուխս շոյեցին… Իմ տխուր օրերի ընկեր, իմ ուրախ օրերի հավատ, իմ անշղարշ հույս, որ միշտ հովանուդ անդորրավետ ստվերն ես տարածել վրաս, պաշտպանել փոթորկաբեր քամիներից, գուրգուրել…
Պապ, գիտեմ, որ սիրտդ դեռ մղկտում է վերքերիս ցավից, անդունդները թվում են անտակ, իսկ լույսը՝ հեռու… Ուզում եմ ասել՝ ամրացրու հոգիդ, ներիր պատճառածս վշտերի համար, և թող աչքերս այրվեն արցունքներից, շուրթերս կծկվեն ատամներիս տակ, ես սեղմում եմ բռունցքներս, հայրիկ՝ ես պարտվողը չեմ…
Քայլում էի նախատոնական Երևանի փողոցներով և Հյուսիսային պողոտայի կողմից օդ բարձրացող ահռելի չափսերի սև ծուխ երևաց: Վազեցի դեպի այդ կողմ` ուսումնասիրելու համար: Տեսա, որ վառվում է տոնածառը: Որոշեցի լրագրողական պարտքս կատարել` լուանկարեցի և տեղեկություններ հավաքեցի:

Հունվարի 27-ին Երևանում ժամը 16:00-ի դրությամբ ամբողջությամբ այրվել է տոնածառ:

Հրդեհի պատճառը պարզ չէ, քանի որ տոնածառը պատված չէր լույսերով, և անձրևը չէր կարող նպաստել դրան:

ԱԻՆ-ը չուշացավ և հարցին շուտափույթ լուծում տվեց:
Տոնածառը վերջերս շուկայում հայտնված «Ապաչի» ընկերությանն էր պատկանում և զարդարված էր արևածաղիկի սերմերի տուփերով: Ցավոք, ամանորյա զարդարանքը դարձավ մոխիր: