Սևակի «Ուզում եմ»-ը հիշո՞ւմ ես: Այն, որ ուզում էր` պարապը լցվեր լացով, բայց ոչ թե մոր, այլ մանուկի, որ գերվեին` ոչ թշնամուց, այլ խելքահան աղջիկներից… Դո՞ւ ինչ ես ուզում: 

Ես Տիգրան Մեծի ստեղծած ու Նժդեհի երազած հայրենիքն եմ ուզում: Ուզում եմ, որ աշխարհում այլևս հոլոքոստներ չլինեն: Ուզում եմ, որ պատերազմներ չլինեն ու կրակոցներ չլսվեն: Հա, նաև ուզում եմ, որ պատերազմի փոխարեն խաղաղություն ստանանք ու անօդաչու չքվող, է… Թռչող սարքի փոխարեն սեր ստեղծենք: Ուզում եմ, որ Հայաստանը լինի արտադրող և արտահանող, այլ ոչ` ներկրող երկիր: Ես ուզում եմ առանց հետադարձի տոմսեր չգնվեն մեր երկրում: Ուզում եմ, որ կառավարությունը գումարներ ծախսի նոր զենքի ու տեխնիկայի, ոչ թե արտերկրում շքեղ առանձնատներ ունենալու համար: Ես ուզում եմ պաշտոնյաները կրթված լինեն: Եվ ուզում եմ, որ չվաճառեն մեր երկիրը: Ուզում եմ Արևմտյան Հայաստանի յուրաքանչյուր նահանգ վերադարձվի Հայաստանին ու հայերով բնակեցվի:

Գանձեր չեմ ուզում, ուզածս մի կտոր անկախություն է: Մի կտոր, բայց լիարժեք: Մի կտոր, հասկանո՞ւմ ես ինձ, մի կտոր, առանց Ռուսաստանի թելադրանքի: Հիմա կասես` ինչ հիմարություններ եմ դուրս տալիս, չէ՞: Կասես, որ Ռուսաստանը մեր դարավոր բարեկամն է, որ եթե իր «օգնությունը» չլինի` մենք կորած ենք: Քեզ ոչնչում ու ոչնչով չեմ հակադարձի ու իմ կարծիքն էլ չեմ փաթաթի վզիդ: Միայն կասեմ, որ ես այդպես չեմ մտածում: Ու չեմ պարզաբանի ոչինչ, դա մնա մի ուրիշ անգամ: Դե, հասկանում ես, երկար պատմություն է, գլուխդ չտանեմ:

Ուզում եմ, որ այլևս վեճեր չծագեն սեռի, դավանանքի, կրոնի ու ռասսայի շուրջ: Ուզում եմ, որ աշխարհում այլևս երբեք լենիններ ու ստալիններ չծնվեն: Ուզում եմ, որ ազգս թուրքի դրոշ վառելու և կամ այն տրորելու փոխարեն թուրքական ապրանք չներկրի, չվաճառի ու չգնի:

Ես ուզում եմ շարժառիթ ունենալ ու շարժառիթ լինել: Հա, այն մոտիվացիայիդ, որ ամենաանհրաժեշտ պահին հանկարծ կորչում է: Իսկ դու չե՞ս ուզում հենասյուն դառնալ և կամ դարձնել: Իսկ ես… Ես անգամ ուզում եմ ձեզ համար այն անհնարը հնարավոր դարձնել:

Էլի մի տուն` նկարեմ:

Այս նախադասությունը հաճախ եմ ստիպված լինում օգտագործել տուն-դպրոց-պարապմունք այդ ամենօրյա ճանապարհն անցնելիս:

Սկսել եմ նկարել այն դռները, որոնք կողպված են տերերի՝ երկիրը լքելու արդյունքում: Նկարում եմ ու անցնում:

Այսօր մի պահ կանգնեցի: Անզգա անցնել մի տեսակ էլ չի ստացվում: Երբ տեսնում ես մեկ-երկու տուն, դա ուրիշ է, բայց երբ ճանապարհիդ սկսում են գերակշռել կողպված դռները, այդ պահին առաջ եկած մտքերդ ու հույզերդ պատերազմում են իրար հետ՝ փորձում են արդարացման պատճառներ գտնել, որ մի փոքր մեղմեն զայրույթի ու ցավի այդ համադրությունը: Բայց ապարդյուն: Ու սկսվում է մտքերի տեղատարափը:

Ախր, տունը այն վայրն է, ուր մեր ողջ կյանքն է բնակվում, մեր հույզերը, մանկական պարզ ու անմեղ երազանքները, բոլոր լավ-վատ հիշողությունները, ձեռքբերումներն ու կորուստները: Այն մեր սիրտն է:
Դատարկ ու սառը պատուհանները, որոնք հիմա ոչինչ չեն արտահայտում, ժամանակին պատահական անցորդին էին փոխանցում տանտիրոջ տրամադրությունը, ժպիտը, հայացքը: Իսկ հիմա առջևումս պարզապես մի դատարկ ու սառը ապակի է, որն արդեն մի տեսակ վանում է: Ախր, տունը հենց մենք ենք, է: Ստացվում է, մենք հիմա մի ողջ կյանք ենք՝ մնացած փակ կողպեքի հետևում:

Համենայնդեպս, ես այդպես եմ մտածում, իսկ դո՞ւ:
Դու՝ ‹‹ստիպված›› հեռացող ‹‹հայրենասեր››, տանդ դուռը կողպելուց գոնե մտքիդ ծայրով անցկացրե՞լ ես, որ դռան հետ սիրտդ էլ ես կողպում, մտածե՞լ ես, որ կյանքդ թողնում ես բանտված այն կողպեքի հետևում, որը ինքդ էլ վստահ չես` կբացվի՞ մի օր, թե՝ ոչ:

Բայց ես քեզ չեմ մեղադրում: Գուցե իրոք ստիպված ես՝ չգիտեմ: Ուղղակի գոնե դրսում մի մոռացիր, որ հայ ես, գոնե ինքնությունդ պահիր, հիշիր քո արմատների մասին, հիշիր, որ լեզուդ հայերենն է…Գոնե հիշիր:

Գիտե՞ս, ամեն անգամ անցնելով այդ կողպված դռների մոտով, ինձուինձ սկսում եմ մտածել՝ հնարավո՞ր է, որ այս դռները մի օր նորից բացվեն, որ այդ սառը պատուհանները էլի ինչ-որ տրամադրություն արտահայտեն, որ այլևս կողպված դուռ չմնա՝ նկարելու համար: Որ ամեն անգամ այդ դռները տեսնելիս էլի հույզերս ու մտքերս պայքարի մեջ չմտնեն:

Վերջապես, որ մի օր կարողանամ գրել նոր նյութ, արդեն՝ «Բացվող կողպեքները» վերնագրով:

Հուսա՞մ:

Այսօր գնում էի Արմավիր քաղաք: Երթուղայինի մեջ նստած մտքերիս հետ էի: Բացի ինձանից ուրիշ մարդ չկար: Մեկ էլ մի կին բարձրացավ իր թոռնիկի հետ: Կինը, որ մոտ 50 տարեկան էր, ուղիղ նստեց իմ դիմաց և սկսեց ամենայն ուշադրությամբ զննել: Մի քանի վայրկյան տևող զննումը նորմալ է և բնորոշ գրեթե բոլորին: Բայց այդ կինը նստելու պահից մինչ իմ իջնելը մեկ վայրկյան աչքը չկտրեց ինձանից: Ու այնքան տարօրինակ էր նայում, որ արդեն սկսում էի հավատալ իմ այլմոլորակային լինելուն:

Ես հազիվ էի զսպում ծիծաղս: Անընդհատ հայացքս գցում էի պատուհանից դուրս` հուսալով, որ նա կդադարի ինձ նայելուց և կհասկանա, որ երթուղայինում մարդկանց զննելուց ավելի հետաքրքիր բան էլ կա՝ պատուհանից դուրս նայելը:

Եվ այսպես, անդադար պայքարելով ծիծաղիս դեմ, որ ուր որ է` թնդալու էր ամբողջ երթուղայինով, ես սկսեցի զբաղվել հեռախոսով, որ նրա հայացքը չնկատեմ և որ բացատրելի դարձնեմ այն անանցանելի ժպիտը, որ հայտնվել էր դեմքիս:

Տեսնես ի՞նչ էր մտածում՝ նայելով ինձ: Մոտավորապես այսպիսի մի բան. «Էս ի՜նչ սերունդ ա մեծանում, ամբողջ օրը էդ հեռախոսների մեջ են: Թե ի՞նչ կա դրա մեջ, մարդ չգիտի», կամ` «Տեսնես` էդ ինչի՞ վրա է այդպես ժպտում»: Հավանաբար սա էր մտքով անցնում, առանց իմանալու, որ իր հայացքն էր ինձ ստիպում ժպտալ ու հեռախոսով զբաղվել:

Վերջապես ես իջա երթուղայինից և զգացի ազատություն ու թեթևություն տարօրինակ հայացքից:

Մի կոչ մեր երթուղայինի ուղևորերին:

Հարգելի´ ուղևորներ, Ձեզ խնդրում եմ այսուհետ երթուղային բարձրանալիս այդպիսի տարօրինակ հայացքով չտնտղել դիմացինին: