Մեդիա ճամբարի առավոտս սկսվեց ժամը յոթին՝ հեռախոսի զանգից, դիլիջանյան խիտ անտառների ծոցում։ Հազիվ որոշել էի մի քիչ ավել քնել, էն էլ չստացվեց։ Հինգ ժամ եմ քնել, կամ էլ էդ էլ չէ։ Բայց սպասածիս հակառակ՝ օրս լավ էլ աշխույժ անցավ, նույնիսկ քունս չտարավ։

Ֆիլմերի գաղափարների քննարկումից հետո, մինչ մի խումբը կուղևորվեր թարմ ֆիլմի հետքերով, մյուսներս մեզ դրեցինք հիշողությունների թևերին ու հերթով գնացինք մեր մանկության գիրկը՝ ընթացքն ընդհատելով միայն հետաքրքիր պատմությունների կանգառներում:

-Ես մեր տան ավագ երեխան էի ու տանը մենակ էի, էդ ժամանակ տատիենց տանն էինք մնում գյուղում։ Ես սաղին ասում էի, որ իրանք իմ բալեքն են. «Բալես, արի հաց ուտելու», «Բալես, էս արա, բալես, էն արա»։

-Մի անգամ, մի շուն կար մեր բակում, էդ շանը որոշել էի պաղպաղակ տալ մեր խանութից: Ուզում էի սառնարանից վերցնել ու ընկա սառնարանի մեջ. կախվել էի։ Ու էդ օրվանից ես զզվում եմ շներից։

-Էջմիածնում մի ատամնաբույժ կա, մինչև հիմա աշխատում ա, սենց ա փորը (ձեռքերով ցույց է տալիս մի մե՜ծ փոր), փոքր ժամանակ պապան տարավ, որ ատամս քաշի, իրեն տեսա, վախեցա: Էկավ, էդ փորը սենց դեմ տվեց, լխճվա (ծիծաղում է): էնքան էի վախեցել էդ իր ջղային դեմքից։ Միանգամից հելա, վազելով գնացի պապայի մոտ, լացում էի։ Ասացի. «Պապ, կոնֆետ եմ ուզում»: Տարավ խանութ, ինչքան քաղցր ուզեցի, առավ, նորից բերեց ատամնաբուժարան, ասի. «Պապա, ցավն անցել ա»։

-Երբ փոքր էի, 1-3 տարեկան, մանկապարտեզ դեռ չէի գնում, ինձ մի «տոտա» էր պահում, անունը Նառա էր: Էդ ժամանակից մինչև հիմա իրեն «Նառա մամա» եմ ասում։ Ինքը որ կարուձև էր անում, իր մոտից մի օր, որ գնացել էի տուն, ասել էի. «Ծակն ու թելը տվեք» (թել ու ասեղ), չէին հասկանում` ինչ եմ ուզում, ես էլ բարկանում էի։

-Մի անգամ մանկապարտեզում մի սիրուն աղջկա էի հավանել, պապան տարել էր մեզ այգի` խաղալու, մեկ էլ ընկա գետնին, թևեր-մևեր ճղեցի, մի գրամ չեմ լացել։ Ուրեմն գնացել ենք տուն, ասում եմ. «Պապ, էն աղջիկը հո չտեսա՞վ, որ ընկա» (ծիծաղում է):

Մանկության ուրախ հիշողությունները մեզ համար ամենաթանկն են ու կյանքի բոլոր շրջաններում այցի են գալիս մեզ, որպեսզի ստիպեն ևս մեկ անգամ ժպտալ։

Ամեն պատմություն «խոստովանելու» ընթացքում մենք իրար հետ կապվեցինք մտերմության ևս մեկ թելով։

Չհասցրի բոլորից պատմություններ կորզել։ Բայց գոնե գրառված մի քանի ուրախ հիշողությունները կմնան մեզ հետ՝ մեզ միշտ հիշեցնելու մեր ճամբարի անմիջական, անկեղծ և ուրախ մթնոլորտը։

Այ հիմա, երբ կարոտել եմ ձեզ, կարդացի նորից, և տեսա ինձ արդեն հարազատ դարձած ձեր ժպիտներն այս պատմությունները պատմելիս:

Երեք տարի առաջ առաջին անգամ գնացի նկարչության պարապմունքների: Ինձ ընկերուհիս ասաց, որ հոկտեմբերի երկուսից Ակնալճում նկարչության խմբակ է գործելու է, և առաջարկեց միասին գնալ: Խմբակը մասնավոր է, որը վարում է Արթիկ քաղաքի նախկին բնակիչ Հակոբ Հակոբյանը: Նա շատ վաղուց տեղափոխվել է մեր գյուղ: Խմբակը անցկացվում է գյուղի մշակույթի տանը: Երբ գնացի՝ չէի պատկերացնում, որ հենց նույն օրը կնկարեմ բոլորի հետ: Անհրաժեշտ պարագաներից ինձ հետ վերցրել էի միայն մատիտ, ռետին և կանաչ թուղթ… Ինչո՞ւ կանաչ, որովհետև սպիտակ չունեի: Առաջին անգամվա համար լավ էր ստացվել, ու այդ նկարս մինչև հիմա պահել եմ: Ես նախքան նկարչության գնալը, տանը նկարում էի մատիտներով, «ֆլոմաստերներով», ու մայրիկս, երբ «Ներկիր ինքդ» ալբոմ էր ինձ համար գնում, ես չէի ներկում, այլ նայում էի նկարներին ու նույնը գծագրում, ներկում էի:
Սկզբում խմբում ընդամենը չորս հոգի էինք: Ընթացքում էլի ավելանում էին, բայց երբ գալիս էր ցուրտ ձմեռը՝ դուրս էին գալիս` ասելով, թե գարնանը կգան: Բայց քչերն էին գալիս, ովքեր էլ գալիս էին՝ սովորածը մոռացած: Քանի որ խմբի ավագը ես էի, ինձ էին զանգում ու ասում:
-Սոն, բարև: Լսի` մամաս չի թողնում գամ պարապմունքի: Ասում ա, որ ցուրտ ա ու կմրսեմ:
-Ան ջան, սա էնպիսի հարց ա, որ պիտի զանգես ընկեր Հակոբին:
-Դե քեզ եմ ասում, կասես, էլի:
Ու այսպես լիքը խոսակցություններ եմ ունեցել:

Մեր ձմեռը իրոք դաժան էր: Փոքր էլեկտրական վառարանով էինք տաքանում: Տանիքից ձյունը հալվում էր, ու պատերը խոնավանում էին: Լինում էր` լույս չէինք ունենում, բայց նկարում էինք, թեկուզ սառելով: Այդ դեպքում երկու ձեռնոց միաժամանակ էինք հագնում: Նկարելու համար անհրաժեշտ ջուրը մենք տանից բերում էինք, բայց մինչև հասնում էինք տեղ, տեղավորվում՝ արդեն սառած էր լինում: Մեր փոխարեն ջուրն էինք տաքացնում, որ հալվի:
-Երեխեք, էդ ջուրը չհալվե՞ց:
-Չէ հըլը, Սոն:
Երբ կիսով չափ հալվում էր՝ մի երկու հոգու բաժակները լցնում էինք, հետո էլի էինք տաքացնում` մյուսների համար: Ես միշտ այդ առաջին երկու հոգու մեջ էի: Նկարելիս մեր հաստ վերարկուները շատ էին խանգարում. հանում էինք, բայց դեռ չհանած, նորից հագնում: Ու այսպես մենք անցկացրել ենք երեք դաժան ձմեռ ու դեռ կանցկացնենք:
Ես եթե չսիրեի` չէի գնա, իսկ նկարելն ու սիրել նկարելը տարբեր բաներ են:

Տապակած կարտոֆիլ: Ամենահեշտ պատրաստվող ճաշատեսակներից է: Վերցնում ես թավան, մեջը լցնում ձեթ, կարտոֆիլը մաքրում, լվանում, կտրատում և լցնում ես թավայի մեջ ու սպասում մինչև տապակվի: Երկար ժամանակ հարկավոր չէ տապակվելու համար: Այս ամբողջ գործընթացը ձեր ժամանակից խլում է ընդամենը 15-20 րոպե, եթե ոչ ավելի քիչ: Սակայն, երբ մտքերդ անցնում են հարձակման, ճաշը պատրաստ է լինում ավելի ուշ, քան կմտածեիր. 15-20 րոպեն կարող է դառնալ 30, կամ էլ մեկ ժամ:

Սեփական փորձով համոզվել եմ, ուղիղ հինգ ժամ առաջ ընդամենը վերցրեցի մաքրած կարտոֆիլը և սկսեցի կտրատել: Մեկն ավելի հեշտ էր կիսվում, մյուսն ավելի դժվար: Մարդկանց են նման, գիտե՞ք: Կան մարդկանց տեսակներ, որոնց կարող ես շատ հեշտ վիրավորել, «դանակով անցնել նրա միջով», կոտրել սիրտը, խառնել ներսը և դժբախտացնել: Կան մարդիկ, որոնք արդեն կոփվել են և պատրաստ են «դանակի» հարվածին, բայց միևնույն է, այս դեպքում միայն մտնելու սկիզբն է դժվար: Մտնելուց հետո արագ «բաժանվում է» երկու մասի, և կրկին կրկնում նախկին ապրածը:

Ուղղակի մի նմանվեք կարտոֆիլի կիսվելուն: Պաշտպանվեք: Մարդիկ կարող են, կարտոֆիլն է անպաշտպան:

Հ.Գ. Մանեն արդեն ուսանող է: Ապրում է Երևանում: Ինքներդ կռահեցիք. ստիպված է ճաշն ինքնուրույն եփել:

Վերջերս վերադարձա  Access ծրագրից։ Ծրագիրը իրականացվում է 2 տարի ժամկետով, և քեզ հնարավորություն է տալիս սովորել լավ անգլերեն, ձեռք բերել ընկերներ, մեծ փորձ և հասկանալ, որ ամեն լավ բան ունի իր ավարտը, և միշտ չէ, որ հնարավոր է ամեն բառից հետո դնել ստորակետ։

Հիմա կմտածեք թե ինչո՞ւ եմ այս ամենի մասին ձեզ պատմում: Նախ ուզում եմ, որ միշտ հավատաք երազանքներին, դրանք իրականանալու սովորություն ունեն։  Ինչո՞ւ եմ սա ասում, որովհետև ես դպրոցում սովորելով ֆրանսերեն, հիմա կարողանում եմ վարժ խոսել անգլերեն: Սկզբից, երբ գնացել էի հարցազրույցի, ասացի, որ չգիտեմ անգլերեն ոչ մի բառ, բայց ընկեր Մարիամը ասաց, որ դա էական չէ։ Ծրագրում դու ազատվում ես բարդույթներից, սովորում ես լինել ինքնուրույն: Կարևորը այն է, որ դու ամեն նոր հնարավորության պետք է ասես` այո։  Դու ծանոթանում ես մարդկանց հետ, ովքեր կիսում են քո նախասիրությունները (լսում են ռոք երաժշտություն, SOAD), մարդիկ, ում հետ դառնում ես խենթ  ու հասկանում, որ մեր ճամբարի երեք օրերը կարող են թվալ  րոպեներ, անմոռանալի պահեր, որոնք երբեք չեն ջնջվելու քո հիշողությունից: Դու շփվում ես Հայաստանի տարբեր անկյուններից եկած քո հասակակիցների հետ, լսում ես նրանց մեկնաբանությունները տարբեր երևույթների մասին, սովորում ես խոսել քո «ես» -ի անունից, հասկանում , որ կան մարդիկ, որոնք կախման մեջ են ուրիշներից և, հանուն որոշակի պատճառների, թաքցնում են իրենց կարծիքը: Մինչդեռ հնարավոր է, որ նրանք ճիշտ են։ Դիմավորում ես արևածագը, որն այնքան ջերմ է, բայց միևնույն ժամանակ, այնքան դաժան, քանի որ հիշեցնում է վերջակետի գոյության մասին։ Դու շփվում ես մարդկանց հետ, ովքեր իսկական առաջնորդներ են, փորձում ես նրանց հարցախեղդ անել, քանի որ ցանկանում ես մի օր էլ դու 16 տարեկանների ոգեշնչման աղբյուր դառնալ։  Պարում ես այնքան ազատ, կարծես ճախրում ես, կարծես մոլորակը քոնն է: Պարում ես  անվերջ, աչքերդ  փակ, վայելում ես երաժշտությունը, ասես քեզ ոչ ոք չի նայում: Երգում ես այնպես, ասես այդ երգը քեզ համար է գրված, ժպտում ես  անկեղծ, արժանանում ես «Ոսկե փայտիկ» մրցանակին: Դրանից աշխարհում ընդամենը հինգ հոգի ունեն, և այլևս ոչ մեկը երևի չի էլ ունենա: Դու վայելում ես կյանքը, քանի որ նա չունի բացասական ոչ մի գիծ: Նույնիսկ վերջակետն է այնքան գեղեցիկ, այնքան խորհրդավոր։

Իրոք, երանի այն մարդկանց, որոնք զգացել  են իսկական վայելքը: Ես  այդ բախտավորներից մեկն եմ: Դու հասկանում ես, որ երջանկությունը մանրուքների մեջ է։ Իսկ հետո գալիս է ամենահետաքրքիր պահը. դու զբաղվում ես ինքնավերլուծությամբ, դու գնահատում ես քո ուժեղագույն կողմերը, բացահայտում ես թույլ կողմերը, հասկանում ես, որ պետք չէ ժամանակը վատնել ափսոսելու համար: Ախր, կյանքը այնքան կարճ է։  Ուզում ես գոռալ. մի կորցրեք մարդիկ, ասեք այն բառերը, որ կարևոր են ձեզ համար, որովհետև հնարավոր է հետո շատ ուշ լինի։

Եվ դու վերադառնում ես մի մեծ ծանրությամբ, այնքան մեծ պաշարով, միաժամանակ, ներսումդ այնքան մեծ դատարկություն  է, որովհետև վերջացավ ծրագիրը։

Ու երկար մտորումներից հետո հասկանում ես՝ հրաշքներ տեղի են ունենում մեր աշխատասիրության ու նպատակասլացության միջոցով։