araqsya azizyan

Ամռան վերջն ու աշնան սկիզբը

Վերջ, նորից վերջ։
Վերջանում է երեկվա պես դեռ նոր սկսված երեք ամիսը։ Էն, որ անհամբերությամբ էինք սպասում մեր էս ուրախ հանգստին, որ նոր էինք կազմել, թե ամռանը ինչ պետք է անենք, ոնց պետք է անենք, որ լավ անցնի։ Մեր ուրախ ամառային արձակուրդների երեք ամիսը վերջանում է։
Էս ամառ ամենայուրահատուկն էր, բոլոր ամառների մեջ։ Հենց էս ամառ էր, որ դարձա 17.am-ի թղթակից, ու որը մեծ դեր կատարեց իմ կյանքում։ Ճիշտ է, ես ամառները չեմ սիրում, բայց էս մեկը մի տեսակ ամենաուրախ ու հաճելի ամառն էր։ Բայց՜ էս էլ է վերջանում։
Ու նորից գալիս է նոր ուսումնական տարի, նորից իմ սիրած ոսկեզօծ աշունը։ Իմ սիրած ժամանակահատվածը, որ մի տեսակ հոգիդ հանգիստ է լինում: Միշտ նստած երազում ես, բայց երևի աշնան վերջում միշտ չի, որ մեր երազանքները պահում ենք, կամ իրագործում։ Շատերը հաստատ դառնում են աշնան չորացած տերևների նման, ու հաստատ քամին՝ աշնան մեղմ քամին, բոլոր տերևների հետ «քշում տանում է»։
Էս աշունը ու իրեն հաջորդող ձմեռը, գարունը ու ամառը հաստատ ուրիշ կլինեն իմ ու իմ հասակակիցների համար։ Երկու տարվա մեր տանջանքը, մեր բոլոր երազանքները, սպասումները հաստատ էս ամառ կիրականանան։

Դե իհարկե, ուսումնական տարին կավարտվի, վերջին զանգ ու նոր քննություններ կլինեն։
Ամառը դեռ չի ավարտվել, իսկ ես երազելով մեկ տարի առաջ ընկա: Երևի անհամբերությունից է:

Տրտունջ

Լուսանկարը՝ Մանե Մինասյանի

Լուսանկարը՝ Մանե Մինասյանի

«Խոխեքս`չորսը քաղաքումը, վեցն էլ դաչումը: Այ սե, ստիյինք ապրալ, մատաղ լիմ, ձեր ցավը, դարդը տանիմ: Եկալին, երկու խոխաս, ամեն մի խոխաս մին գյուղը կպահար, սպանալ են, փողը ձեռքերնը իք կալալ: Եկալ անք Սումգայթից Ղարաբաղի Մարտունու շրջան, ստայինք աբրում… Մտըծելաս հիվանդ մըռնում ըմ: Հո՞ւնց ապրիս,հո՞ւնց ապրիս: Աստուծ ձեզ պահե, մատաղ նիմ»,- արցունքն աչքերին, սակայն հպարտորեն հիշում է Մարուսյա տատը:

Ղարաբաղի Մարտունու շրջանից այժմ նրանք տեղափոխվել են Արարատի մարզի Լուսառատ գյուղ:

-Քանի՞  տարեկան ես, տատի ջան:

-80:

-Իսկ քանի՞ տարի է Ղարաբաղից տեղափոխվել եք այստեղ ապրելու:

-Հը՞ն:

-Քա՞նի տարի է այստեղ եք ապրում:

-28 տարի կլնի, 28  տարի ա: Հըմի եկալ ենք ստեղ ապրենք, լյավ ենք ապրալ, հարևանները` լյավ, ժողովուրդը` լյավ…

-Իսկ քանի՞ հոգով եք ապրում այստեղ:

-Հիմի հարսս ա, մին թոռս, էնա մինն էլ դյուս ա էգալ` աշխատելու… Տղաս, հարսս…

-Տատի ջան, բա ադրբեջանցիների հետ էնտեղ լա՞վ էիք ապրում, հա՞շտ էիք:

-Հը՞ն,-նորից կրկնում է տատը:

-Ասում եմ` էնտեղ, ադրբեջանցիների հետ լա՞վ էիք ապրում, տատի ջան, հարևանություն անու՞մ էիք:

-Ույ… Իրանք են էրալ, բոյիդ մատաղ, ջանիդ մատաղ, իրանքն էին ամեն ինչը բերալ, թողալ ստոլին քեցալ… Հայեր, ռուսներ… Լյավ ենք իլալ, փիս չենք իլալ… Հենց ընդեղի ապրուստն ա ինձ տանջում… Ընդղան ապրուստը…

-Կուզեի՞ք էլի հետ գնալ, տեսնել` ոնց ա էնտեղ:

-Չէ.. Չէ… Խարաբա մնա, չէ… Մատաղ լիմ, չէ… Թե ոսկի էլ տան, ես ետ չեմ քինա… Լյավ ա` սոված մնանք ստըղ, քան քինիք ընդըղ մեղր օտիք: Չէ, գնալ չեմ:

Հարցազրույցը վարեցին՝ Մանե Մինասյանն ու Աստղիկ Քեշիշյանը
Գրի առավ՝ Մանե Մինասյանը

Դիլիջանյան մեդիա ճամբար. Հայաստանի պատանիները միասին

Ֆոտոարշավներով հագեցած երրորդ օրվանից հետո պարզ դարձավ, որ հաջորդիվ մեզ սպասվում են ավելի ծանր աշխատանքներ: Արթնանալուց հետո արդեն անում եմ ինձ համար ռեֆլեքս դարձած գործողությունը` նայում եմ օրակարգին և միաժամանակ վերհիշում երեկվա մեր կատարած հիմարությունները: Երբ Միլենան մատուցողին մաղթում էր մեր իմպուլսային թեյի պես երկար կյանք, և թե ինչպես էր նրա հետ լուսանկարվում:

Դիլիջանում առավոտները բավականին սառն են, իսկակապես թվում է, թե օդը ստեղծվում է բոլոր այն ծառերի արտաշնչանքից, որոնք ապրում են այստեղ: Մեծ ուրախություն էր ինձ համար այստեղ գտնվելը, քանի որ Հայաստանի տարածքում բացի իմ Երևանից ուրիշ ոչ մի տեղ չէի եղել և անգամ պատկերացում չունեի, որ այսպիսի հրաշքներ էլ են լինում: Եվ այնքան հետաքրքիր է անցնում մեր օրը, լի վարպետության դասերով, այդքան գիտելիքներով, որ փոխանցվում է մեզ:

Այստեղի միջավայրը էլ ավելի հիանալի են դարձնում բոլոր այն մասնակիցները, ովքեր հավաքվել են այստեղ: Որոնցից ամեն մեկը մի մեծ աշխարհ է պարունակում իր մեջ: Մի առանձին գժվելու բան: Ու այստեղ չեմ կարող չնշել Անահիտի անունը: Ում արևն ամեն անգամ տեսնելուց շոյում է, ու մի փոքրիկ արև գոյացնում իր մազերի մեջ: Երևի իր երկինք աչքերը համարելով իր բնակության վայրը: Թեև այդ լույսին երկար նայելուց աչքերդ կուրանում են, մեկ է, այդ գանգրահեր աղջիկը կմնա արևի տեղում` տիեզերքի կենտրոնում, իր մտքերով, իր ժպիտով և իր արևից կարմրած այտերով: Էլ չեմ խոսում մնացածի` Միլենայի, Լիդուշի, Հռիփսիմեի, Մարիամի, բոլոր-բոլորի, և իջևանցի մեր ընկերների մասին, և ամենատարբեր մարզերից եկածների:  Այսպես երկար կարելի է խոսել, քանզի ամեն մեկը իր մեջ մի ամբողջ տիեզերք է պարունակում:

«Մանանայի» շնորհիվ Դիլիջանում համախմբվեցին տարբեր մարզերից պատանիներ և անգամ այս չորս օրվա ընթացքում դարձան լավ ընկերներ:

sona mkhitaryan

Դիլիջանյան մեդիա ճամբար. Վարսահարդար Գալյան

Հարցազրույց  Մարգահովիտ գյուղի բնակչուհի Գալյայի հետ

-Կպատմե՞ք մի քիչ ձեր առօրյայի մասին:

-Ես Գալյան եմ,վարսահարդար եմ մասնագիտությամբ: Ոնց տեսնում եք, ունենք մեծ հողամաս: Ամեն ինչ ցանում ենք հողամասում, ամեն ինչ ունենք: Պահում ենք մի քանի հավ: Ապրում եմ բալիկիս ու մամայիս հետ:

-Ձեր մասնագիտությամբ աշխատանք ունե՞ք:

-Առաջ աշխատում էի վարսավիրանոցում. էս վերջերս դուրս եկա: Հիմա հաճախորդներս տուն են գալիս, դե, ես հաճախորդներ ունեմ:

-Ձեր աշխատանքով կարողանո՞ւմ եք ձեր կարիքները հոգալ:

-Դե որոշ չափով` այո, բայց դժվարություններ շատ կան: Մամաս տանն ա,ախպերս` Ռուսաստանում աշխատում ու օգնում ա: Եթե չօգնի, բացարձակ չենք կարա ապրենք: Ես մենակ հողամասով ու օրական 1500-3000  դրամով չեմ կարա: Ստեղ նորմալ կարող են ապրել նրանք, ովքեր ապրանք ունեն, բերք ունեն, գոմը` լիքը:

-Իսկ գյուղից դեպի քաղաք հե՞շտ է գնալը:

-Շատ լավ ա էդ մի կողմից: Տրանսպորտը մշտական կա. գյուղի միջով ա գնում: Ես հիմնականում Վանաձոր քաղաքից եմ առևտուր անում, դե կպած ա մեր գյուղին: Գյուղի խանութներում համեմատաբար թանկ ա: Ստեղից մենակ առնում են էն դեպքում, երբ գումար չունեն, դե, պարտքով:

-Ձեր բալիկի ապագան ինչպե՞ս եք պատկերացնում:

-Էստեղ ինձ համար վատ չի, բայց երեխուս համար ստեղ ապագա չկա: Սաղ երիտասարդները սովորելու համար գնում են Երևան, վարձով տուն գտնում ու իրանց կյանքը ընդեղ շարունակում: Ստեղ հետաքրքիր բան չկա: Մի հատ լավ մանկապարտեզ ունենք, երկու հատ էլ դպրոց:

-Դպրոցում մասնագետների պակաս ունե՞ք:

-Հըլը մի բան էլ ավել են: Երեխեքն են շատ քիչ: Կարող ա նենց լինի, որ առաջին դասարան մի հատ լինի, կամ` չլինի:

-Իսկ ձեր գյուղում միայն հայե՞ր են ապրում:

-Հա, մենակ հայեր են: Մոլոկաններ էլ կան, բայց կողքի գյուղերում՝ Ֆիոլետովոյում ու Լերմոնտովոյում:

Ամայիս` տատիս մենախոսությունը

Լուսանկարը՝ Աստղիկ Ղազարյանի

Լուսանկարը՝ Աստղիկ Ղազարյանի

-Ի՞նչ ասեմ… Մղկտալու պանը ի՞նչ ասեմ… Որբ մեծացած րեխա…

Հը՞ն, բալա ջան, պեպիկ ման էկել, խրձների տակին պահել են, վեր բրիգադիր Վասիլը հունձ անիլու վախտը էկել ա, տենա վեչ, վեր հասկն եմ հվաքմ, ի՞նչ ասեմ, չարդ տանեմ…

Հլա տես, էս պամիդորնին. ութն էլ մի թփից եմ քաղել…

Ի՞նչ ասեմ… Ես ծնվել եմ, հորս աքսորել են, բալա ջան, մերս էլ… Հա, իմ մերը րեխա ունենալիս չի լել, հերս վրին կնիկ ա պիրել, մի տղա ա ունեցել, հերս րեխուն վեր ա կալել, տրան տուս արել: Բայց էդ կնգանը լավ օժիտ ա տվել: Էդ օժիտի հմար հերս վեր վեչխար ա ճկիլիս լել, սևերին ա ղրաղ արել:

-Օրդ տհե սև լի,- անծել ա տա… Անեծք էր, կատարվեց…

Տրանից ետը՝ երեսունիրեք թվին, մերս իմ աղբեր Մուրադին ա պիրել, երեսունվեց թե երեսունյոթ թվին էլ ես եմ ծնվել: Մերս էդ որբերին պահել ա:

Հերս հարուստ ա լել, մերս ասմ էր՝ վեր հորս տարան, յոթ տեղնաքյունջ խալչա ունինք՝ իրար վարա տեղաշորի նման ծածկած: Կեղմ մարդիկ ին, վեր հորս փռնիլ ին տվել: Էդ մրդկերանցիցը կյողեր են ղրգել, վեր թլանեն, խալչեքը տանեն: Մեզ մի շուն ունինք, իմ մերն ասմ ա՝ Աղաբեկ աղբերս, հրողբորս աղջիկն ու ինքը, տռանը դեմ լած, հիլ չեն արել՝ պաց անեն, մտնեն մեջը:

-Ռավետը վեր զարթնեցինք,- ասմ ա մերս,- տեհա տուռը հացի կտորտանքը լիքը. շանն են տվել, վեր ուտի, իրանք մոտանան, տուռը կոտրեն, նի մտնեն:

Տհենց իմ մերը պահել ա մեզ: Էն պակաս տարենին իմ մերը, վեր հակայի կնիկ ա լել, հունձ անիլ ին տալիս տղամրդկերանց հետ, ես էլ իմ մոր ետնա պեպիկ հասկն ի հվաքմ: Մենք սովել չենք. հեկտարանոց բաղչա ենք ունացել, էդ բաղչեն վարմ ինք: Իմ աղբորը՝ երեսունիրեք թվի ծնվածին, գութանն ին ղարգմ: Իմ աղբերը քալուց առաջ բաղչի միջին գիծ էր քաշմ, ես էլ րեխա, ինքն էլ րեխա, ասմ էր.

-Կյամ տենամ, Հրանուշ, էսքանը վարել ես:

Մի օր Մուրադն ասեց.

-Հրանուշ, արի քյանք, հասկը կտրենք:

Էրկու րեխով քացինք: Աչքիս պան էր րևըմ, վենց վեր օքմենի կյային:

-Մուրադ,- ասմ եմ,- էնա օքմենի են կյալի…

-Վախիլ մի, իմ քիր, վախիլ մի, օքմի չկա…

Աչքիս էր րևըմ, թե ինչ, իմ բալա, բայց վեր էկանք տուն, Մուրադն ասեց.

-Ա՜յ թուլա, էնքան ասեցիր, վեր ես էլ վխցա…

Լուսանկարը՝ Աստղիկ Ղազարյանի

Լուսանկարը՝ Աստղիկ Ղազարյանի

Տհենց ապրել ենք, չարդ տանեմ, սովել չենք. իմ մերը՝ անմարդ կնիկ, կով ա պահել, ամեն ձևի չարչարվել ա, չարչարվել ա, ապրել ենք…

Դպրոց եմ քացել, վեչ կիրք եմ ունեցել, վեչ տետրակ եմ ունացել, վեչ թանաք… Բա վե՞նց դի ես դպրոց քալ. փոխվել եմ չորրորդ դասարան ու էլ չեմ քացել:

Աստղիկ ջան, մի ծեռդ մեկնի, էդ խյարը քաղի…

Հա, իմ քեռուն մի աղջիկ ուներ: Չաղ էր, կլխին մազ էլ չկար, իմը երկար էր, ծնկներիս էր թակմ: Տա նախանձմ էր. էնքան արեց, մազերս կտրեցին: Կրիշմ կախ արած էր, քամին տալիս էր, ես էլ մղկտմ ի…

Վերգինեն հեր ուներ, բրիգադիր էր, ես անհեր ի, նախանձմ ի, նախանձմ…

Ի՞նչ  պատմեմ, ապրե՞լ եմ… Էլ եմ ասմ, սովել չենք, բայց լավ տուժվել ենք… Ի՞նչ ասեմ, ապրել չեմ, շունչս վրիս ա լել, բայց իմ ուզածի ապրել չեմ, հենց նհե Աստված պահել ա չրչարվիլու, տուժվիլու հմար, մինչև առ էսօր, ինչ ասեմ…

Տասնյոթ տարեկանից իմ մերը մարդի տվեց ըստեղ, մոտիկ էր, տվեց, վեր ինձ ամեն օր տենա: Ըստի էլ լավ օր չեմ տեսել. կլխիս տվել են նստցրել, վետիս տվել են կղնցրել: Իմ մերն էլ ա տուժվել, ասմ են՝ մորը բախտ, աղջկան թախտ:

Կլխի չեմ հայրիկ ասիլն ինչ ա, ինչ պան ա հայրիկը… Վերգինեն հեր ուներ… Իմ հերը լեր, ես ի՜նչ մարդ կտառնի…

Էսօր կիրակի ա, կքնաս խաչը, իմ իրեսն իրա վետի տակը, իմ բալենուն, իմ քուլփաթը պահի: Մտքմըդ կաղոթես, կասես՝ Աստված ջան, էն էրկու բալիս Ղարաբաղմ պահի… Ակոս նվեզ ա, իրա հմար շատ եմ նեղվմ, Դավիթս բլակ ունի, բայց Ակոս նվեզ ա… Քոռանամ ես, Կամոս (տղան) երեկվա րեխեն չի, պռավել ա, էն սարերմ չրչարվմ ա, քոռանամ ես… Վե՞րի մասին մտածեմ… Ի՞նչ ասեմ, բալա ջան, ասա մեղկ լես, ամայ ջան, մեղկ լես:

Զրոյից էսքանը ետ եմ քցել տառը քրտինքով, զրոյից…

Աստված ինձ ստեղծել ա վեչ խնդալու հմար… կտրի իմ օրը…

Աշխարհ ա էլի, մինը ծնվըմ ա ապրիլու հմար, մինը ծնվըմ ա տուժվիլու հմար…

Դիլիջանյան մեդիա ճամբար. Դիրբար տատիկը

Լուսանկարը՝ Նոնա Պետրոսյանի

Լուսանկարը՝ Նոնա Պետրոսյանի

Ահա և եկավ այն ժամանակը, որ պետք է գնանք ֆոտոարշավների: Գնում ենք Սեմյոնովկա գյուղ` ակնկալելով տեսնել ռուս մոլոկանների: Մոտենում ենք մի խումբ երեխաների, նրանց հետ երկար ժամանակ զրուցում ենք, նկարում ու առաջ անցնում: Մի տուն հետո հանդիպում ենք գյուղապետի կնոջը, բոլորը նրա հետ են զրուցում ու նկարում նրան: Քիչ հեռվում տեսա մի խորհրդավոր հայացք, որն ինձ էր նայում: Մոտեցա նրան ու սկսեցի հարցեր տալ նրան:

-Էհ, աղջիկս, շատ լավ ա, որ տենց բաներ եք անում: Նկարում եք, շատ լավ էրեխեք եք:

-Ապրես, տատի ջան, իսկ դուք այս գյուղի՞ց եք:

-Չէ, բալաս, եկել եմ ստեղ, ամուսնացել եմ ու ապրում եմ այստեղ:

-Իսկ այստեղ կա՞ն մոլոկաններ:

-Չէ, հա, որտեղի՞ց: Սաղ քոչել են: Ոչ մեկը չկա: Մի ժամանակ ստեղ քրդեր էլ կային, բայց հիմա գյուղում ոչ մի մոլոկան չկա:  Երբ որ իրենք մեր գյուղում էին,  գնում էինք բոլորով կաթի գործարան  ու աշխատում: Հիմա էլ ոչ մեկը չի գնում, որովհետև ջահել չկա: Մնացել ենք մեծերով:

Գյուղում մարդ չի մնացել, սաղ կամ գնացել են, կամ էլ… էհ, տղաս գնաց, էս վերջին պատերազմ ու էլ չեկավ, իսկ ամուսինս շուտ է մահացել: Այ տենց բաներ, բալաս…

Բայց չեմ դժգոհում երբեք: Իմ Հայաստանը շատ լավն ա: Մի բան ասե՞մ:

-Հա, իհարկե:

-Ես քուրդ եմ: Մենք եկել ենք Հայաստան, երբ ես փոքր էի: Ես սիրում եմ Հայաստանը`  աղջիկ ենք տալիս Հայաստանից, աղջիկ ենք տանում Հայաստանից, կնքվում ենք Հայաստանում, ամեն ինչ Հայաստանից ու Հայաստանում: Ես երջանիկ եմ, որ ամեն առավոտ կարամ զարթնեմ, շնչեմ ծաղիկների բույրը ու զգամ հայոց լեռների հզորությունը:

Մի ժամանակ շատ էին կռվում հայերն ու քրդերը, բայց հիմա շատ համերաշխ ենք: Շատ կան խնդիրներ, բայց դա ոչինչ չի փոխում, չեմ կարողանում հասկանալ այն մարդկանց, ովքեր դժգոհ են այս երկրից:

- Շատ լավ է, տատ ջան, իսկ ձեր անունն ի՞նչ է:

-Մի քիչ ամոթ եմ անում, բայց որ սենց համով բալա ես, կասեմ` անունս Դիրբար է:

Այդ պահին նա բռնում է իմ ձեռքը մի քիչ հուզված:

-Էրեխեք, արագացրեք, դեռ շատ տեղեր պիտի գնանք.-հեռվից լսվում է Լիլիթի ձայնը:

-Բալա ջան, արի մի հատ քեզ պաչեմ, էլի,- հրաժեշտից առաջ ասաց Դիրբար տատիկը:

Շատ հետաքրքիր տատիկ էր, նա այն բացառիկ տատիկներից էր, ով գոհ էր իր կյանքից, սիրում էր իր երկիրը ու ապրում էր` տեսնելով իր երկրի լուսավոր ապագան: Դրական լիցքերով  շարունակում եմ ճանապարհս:

Դիլիջանյան մեդիա ճամբար. Սեմյոնովկան և իր ժողովուրդը

Դե ինչպես նյութերից կռահում եք, մենք գտնվում ենք Դիլիջանի «Իմպուլս» հյուրանոցում` այս տարվա երկրորդ Մեդիա ճամբարին: Առաջին և երկրորդ օրերը մենք ծանոթացանք, քննարկեցինք ֆիլմի գաղափարներ, նյութեր գրեցինք, կերանք, խմեցինք, քնեցինք: 

Եկավ սպասված երրորդ օրը, և այդ օրը պետք է տարբերվեր մյուսներից` պետք է գնային ֆոտոարշավի` Սեմյոնովկա գյուղ (ասեմ, որ Հայաստանի գյուղերով շրջում եմ «Մանանա» կենտրոնի շնորհիվ, և ի դեպ, շատ հետաքրքիր է գյուղական կյանքը, ու շատ եմ հավանում):

Քայլում էինք, քայլում էինք ու հանկարծ նկատեցինք դեզ հավաքող երիտասարդների (իսկական պահն էր ապարատը գործի դնելու):

-Կարո՞ղ ենք ձեզ լուսանկարել:

-Է~հ երեխեք, նկարելու եք, տանեք մի տեղ գցեք` խայտառակ լինենք, -ասացին երիտասարդները:

-Չէ~, մենք ուղղակի սովորում ենք ֆոտո անել,- մեր սրտից ելնելով` պնդեց Լիլիթը:

-Հա~, լավ, բա հետո ի՞նչ եք անելու:

-Լավ է~, նկարեք, բայց լավ կլիներ նկարելու փոխարեն օգնեիք էս դեզը հավաքեինք,- կատակեց տղաներից մեկը:

Ու գնա~ց. չըխկ, չրըխկ, չըրխկ. ամեն կողմից, ամեն կադրից:

Հետո շնորհակալություն հայտնեցինք համաձայնվելու համար ու շարունակեցինք մեր ճանապարհը: Հանկարծ նկատեցինք, որ ներքևից ձայներ են գալիս: Իջանք և տեսանք մի գյուղական համով-հոտով ընտանիք` տատով, պապով ու թոռով: Միանգամից զրույցի բռնվեցինք:

-Բարև, էրեխեք ջան: Էս դուք որտեղի՞ց եք, -հարցրեց Գնունի տատիկը (ամենից շատ ինձ դուր եկան այդ գյուղի տարօրինակ անունները, երբ հարցնում էիր որևէ մեկի անունը, արդեն սպասում էիր, որ մի անծանոթ ու տարօրինակ բան կասեն):

- Ճիշտն ասած, Հայաստանի տարբեր տեղերից, բայց մեզ «Մանանա» կենտրոնն է միավորել, ու հիմա եկել ենք ձեզ լուսանկարելու և Սեմյոնովկա գյուղի մասին հետաքրքիր փաստեր հավաքելու:

-Հա~, մեզ էլ նկարեք, մեր տունն էլ, կարաք մտնեք բախչան էլ, մեր ցանածն էլ նկարեք: Մի անգամ ամերիկացի կամավորներ եկան` տունը նկարելու, նկարեցին, հետո էլ փող տվեցին գնացին (դե «նամյոկ» էր, էլի):

-Վա~յ, շատ շնորհակալություն, բայց մենք մենակ ձեզ կնկարենք:

Հանկարծ անկյունում նստած մի պապիկի նկատեցի ու սկսեցի լուսանկարել:

-Էն երեխան ի՞նչ ա անում- հարցրեց Գնունի տատիկը:

-Մարդուդ ա նկարում, ինչ ա անում,- պատասխանեց նրանց աղջիկը:

-Ձեր անունն ի՞նչ է,- հարցրեցի ես ծառի տակ նստած պապիկից:

Սակայն ոչ մի պատասխան չստացա, քանի որ պարզվեց, որ պապիկը կույր է տարիքի պատճառով, բայց ինձ հենց գրավել էին նրա` ծովի պես կապույտ աչքերը: Ես նույն հարցը ավելի մոտիկից տվեցի:

-Հա, աղջիկ ջան, ես Սերյոժա Ավետիսյանն եմ, 85 տարեկան:

- Էս գյուղի ամենատարեց մարդն ա, բալա ջան,- ավելացրեց տատիկը:

-Օհո~:

-Բա~, ձմերուկի պես մեծացել ա…

-Որտեղի՞ց ես, աղջիկ ջան,-հարցրեց Սերյոժա պապիկը:

-Ես Վայոց ձոր մարզի Եղեգնաձոր քաղաքից եմ, պապիկ ջան: Եղե՞լ եք Եղեգնաձորում:

-Հա~, կոլխոզի ժամանակով եկել եմ, գործ ունեի, Մալիշկա էլ երկու գիշեր մնացել եմ:

-Լավ: Հիմա շատ ա փոխվել Եղեգնաձորը:

Այդ պահին դուրս եկավ նրանց հարսը, ջուր հյուրասիրեց և առաջ անցանք:

Տեսանք մի խումբ երեխաների` բակում խաղալուց, լուսանկարեցինք: Վազեցին մտան տուն. ծիկ-վիկ էին անում: Դուրս եկավ նրանց տատիկը:

-Բարև Ձեզ: Մի քիչ Ձեր մասին կպատմեք:

-էրեխեք ջան, ես Ջավահիր տատիկն եմ, 69 տարեկան: Էս գյուղում արդեն 52 տարվա բնակիչ եմ: Էս իմ ընտանիքն ա, իմ հարսները, իմ էրեխեքը, մենակ տղաներս են բացակայում:

-Հա~, երևի Ռուսաստան են:

-Է~հ, Ռուսաստան` ընտանիք են պահում, ախր, գործ չկա: Մենակ մի տղաս ա ստեղ: Դե ընտանիքին գոնե մի տղամարդ պետք ա, չէ՞:

-Լավ, տատիկ ջան:

-Դուք բոլորդ էլ մամա, պապա ունե՞ք:

-Հա, ինչի՞:

-Իրանց պինդ պահեք: Միշտ հիշեք, որ ում էլ գտնեք, մեկ ա, ծնողները ձեզ ամենամոտ մարդիկ են մնալու:

- Լավ, շատ շնորհակալություն խորհրդի համար:

Բարձրացանք վերևի տուն:

-Բարև ձեզ, էրեխեք ջան, ոնց հասկացա` լրագրողներ եք, սպասեք մի քիչ մեր գյուղից պատմեմ:

- Հա, մոտ եք: Բայց նախ` ներկայացեք:

-Ես Գայանե Ղաջոյանն եմ, 53 տարեկան: Սկսեմ ամենասկզբից: Դե, լսած կլինեք մոլոկանների մասին: Ճիշտն ասած, հենց իրենք էլ դրել են մեր գյուղի անունը` Սեմյոնովկա: Էն ժամանակ մեր գյուղում հայերը` տեղացիները, շատ քիչ էին. հիմնականում քրդեր ու մոլոկաններ էին:

-Բա հիմա ո՞ւր են:

-Հետո գնալով ցրվեցին: Ծանր տարիներ էին: Հիմա այստեղ միայն երկու քուրդ ընտանիք կա:

-Իսկ կապ կա՞ կամ եղել ՞ա նրանց հետ:

-Տենց շփվել ենք, բայց չեմ կարող ասել, որ հիմա շփում կա: Միայն գիտենք, որ մի երկու ընտանիք Սևանի մոտերքում են տնավորվել:

-Իսկ տարբերություն կա՞, որ այն ժամանակ մայրուղին այստեղով էր անցնում, իսկ շրջանցում է գյուղը:

-Հա~, հիմիկվա ու էն ժամանակվա միջև սարերի տարբերություն կա: Էն ժամանակ ամեն մեկս մի աշխատանք ունեինք` մեկս սովխոզում, մյուսս` գրադարանում, ես էլ խանութում գործավար էի: Հիմա բոլորս էլ տանը նստած ենք, կամ էլ անասուն ենք պահում: Էս էլ մեր գյուղապետի կնիկն ա` Բելլան:

Նրանց տղայի` Արտակի հետ բարձրացանք սար` հեռվից Սևանը տեսանք, լուսանկարեցինք և շտապեցինք. մեքենան մեզ էր սպասում:

Դիլիջանյան մեդիա ճամբար. Ֆոտոարշավ դեպի Գետիկ գյուղ

Վերջապես հասավ իմ կողմից այսքան երկար սպասված    ֆոտոարշավի օրը: Մենք  շարժվեցինք Գետիկ գյուղի ուղղությամբ:  Անկեղծ ասած, սկզբում, երբ  իջանք  մեքենաներից,  չէի  պատկերացնում,  թե  ինչ  է  հնարավոր այնտեղ  լուսանկարել,  մանավանդ, երբ  փնտրում  ես  այնպիսի  բան,  որը  շարժի  դիտորդի  հետաքրքրությունը:

Ու հիմա  ես  ապշած եմ,  որովհետև հասկացա,  որ  անգամ  հասարակ  ծաղկի  միջոցով  կարելի  է  հրաշալի  լուսանկար  ստեղծել  (իմ  դեպքում  այդ  ծաղկի  լուսանկարը  դարձավ  իմ  ամենասիրելին):

Արշավի  ժամանակ  մենք  այցելեցինք  գյուղի`  մեր  ճանապարհին  հանդիպած  տներից  մի  քանիսը:  Այնտեղի  բնակիչները  շատ  հյուրընկալ  էին.  մեզ  շատ  լավ  ընդունեցին:  Գյուղի տներից  մեկում  մենք  հանդիպեցինք  գյուղի  պատանի  բնակիչներից  մեկին,  ով  առաջարկեց  ուղեկցել  մեզ:  Մենք,  իհարկե,  դեմ  չէինք.  այդ  օգնությունը  մեզ  շատ  էր  պետք:

Ամբողջ  ընթացքում  բոլորիս  տրամադրությունը  շատ  լավ  էր,  չնայած  շոգին,  ծարավին  ու  հոգնածությանը:  Բոլորս  արդեն  ճանաչում  էինք  իրար,  որը  շատ  էր  օգնում  մեր  աշխատանքի  ընթացքին.  մեզնից  ոմանք  դառնում  էին  մյուսի  լուսանկարի  հերոսը:

Այսօր  ես  ինձ  համար  բացահայտում  կատարեցի.  ես  լուսանկարել  շա՜տ  եմ  սիրում:

Վանուհի Հարությունյան
***

Երրորդ օրը ես նստած եմ բարձր-բարձր ծառի տակ, փորձում  եմ հավաքել մտքերս ու գրել: Դե, գրելը լավագույն զբաղմունքն է, չնայած պատմվածք գրել չի ստացվում, փոխարենը` հերթական էսսեն գրվեց, որը շուտով կկարդաք նաև դուք:

Ֆոտոարշավից վերադարձած առաջին խմբի աշխատանքը շարունակեցինք մենք՝ ուղևորվելով Աղավնավանք: Սկզբում փոքր-ինչ սրտնեղեցինք. գյուղ էր, որտեղ գրեթե տներ չէին երևում և խցկված էր լեռների արանքում:

Մարդկանց ժպիտներով է սկսվում գյուղը: Ու բացվում է քո առաջ նրանց հյուրընկալ տրամադրությամբ: Տրամադրությունը փոխանցվում է, ժպիտները վարակիչ են: Առաջին հանդիպած տանը մեզ ընդունում են զարմանքով, հետաքրքրասիրությամբ ու ծիծաղով:  Ամենակարևորը՝  գրեթե ոչ ոք չէր փախչում ֆոտոխցիկներից ու աղմկոտ խմբից:DSC_0447

Գյուղի տղաներից մեկը, ով ներկայացավ որպես Խաչո, ուղեկցեց մեզ, խոսեց գյուղի առօրյայից, առաջարկեց հանդիպել այս կամ այն մարդուն:

Երրորդ օրվա լուսավոր կետերից մեկը՝ Միրան պապիկը, ապրում էր Աղավնավանք գյուղի ծայրին: Նա բոլորիս ձեռքով ողջունեց ու գրկեց վերադառնալիս…

Աղավնավանքը բարի էր, ժպիտով կհիշեմ Աղավնավանքը:

Անահիտ Ղազախեցյան

Ani asryan

Դիլիջանյան մեդիա ճամբար. աշխատում և սովորում ենք միասին

Առավոտը բացվեց, եղանակը այդքան էլ տրամադրող չէր, սակայն պայծառ օրը դեռ առջևում էր: Առավոտյան երկինքը ամպամած էր,երևի դա էր պատճառը,որ  քնկոտի տպավորություն էինք թողնում: Սկսեցինք շարժվել օրակարգով: Մեզ տեսնելուն պես մեր դասընթացավարներն ասացին. «Երեխեք, ոնց որ քնած լինեք», և  իր այս դիտողությունը փոխեց բոլորիս տրամադրությունը: Մեր մենթորները  նույնպես շատ լավն են. իրենց կենսախինդ պահվածքով փոխում են մեր տրամադրությունը, կարծես  եռանդ են հաղորդում: 

Շուշանն ու Միլենան լրագրությունից խորհուրդներ տվեցին, պատմեցին իրենց փորձի մասին: Մեզ՝ նոր թղթակիցներիս, սովորեցրեցին, թե ինչպես ավելի հմտորեն զբաղվել ֆոտոլրագրությամբ և լրագրությամբ,  և սա էլ անչափ հետաքրքիր էր:

Օրվա վերջում շարունակեցինք քննարկել ֆիլմերի գաղափարները: Դե չեմ պատմում, որովհետև դուք մի քանի օրից ձեր աչքերով կտեսնեք մեր այս օրերի աշխատանքը,  և  ինքներդ կգնահատեք:

Հետաքրքիր օրեր, որոնք անմոռանալի կլինեն  և կարևոր ազդեցություն կունենան:

artyom safaryan

Դիլիջանյան մեդիա ճամբար. Առաջ, Ծյոմ, առաջ

Ինչ մեղքս  թաքցնեմ, սպասումներս շատ էին   ճամբարից: Դեռ անցած ճամբարից երեխաները պատմում էին և խոսակցության ժամանակ անընդհատ հնչում էր այս արտահայտությունը. ՚«Տյո՚մ,  չես պատկերացնի, թե ինչ լավ էր, դու մեծ բան ես բաց թողել»: Ախ՜, որքան ցավալի էր, որ ես՝ Արտյոմ Սաֆարյանս, որն ուղղակի չի կարող առանց  հետաքրքիր իրադարձությունների, բաց է թողել այս ճամբարը: Չէ՚, ստոպ, սենց  չեղավ, պետք է շտապ մի բան ձեռնարկել…

Պարզվեց, որ ճամբար գնալու համար պիտի ակտիվ թղթակից լինել:

Ճիշտն  ասեմ, դժվար էր, բայց անքուն գիշերները տվեցին ցանկալի արդյունքը: Եկավ մի պահ, որ մոռացա ճամբարի մասին, քանի որ արդեն գրում եմ, որովհետև թղթակցելն ինձ համար հաճելի ու կարևոր զբաղմունք է դարձել:

Եվ ահա նստած նայում եմ «Batman vs Superman»-ը, ու ամենահետաքրքիր պահին հեռախոսս գցեց իր վայնասունը: Ես, սովորությանս համաձայն, նյարդայնացած վերցրի հեռախոսս ու լսեցի Լիլիթի՝ հարազատ դարձած ձայնը, որը, չգիտեմ ինչու, ինձ իմ մանկությունն է հիշեցնում: Եվ այդ խոսքերը. «Արտյոՙմ,  դու անցել ես»: Օլիմպիական հանգստությամբ ես վայր դրեցի հեռախոսս, վերջացրեցի ֆիլմը և կանգնելով հայելու առաջ ասացի «Тем, ты красавчик!» (դե սա կատակ է):

Եվ ահա Դիլիջան, «Մանանայի» մեդիա ճամբար, նոր ծանոթություններ, լիքը  երեխեք, որոնք լցված են աշխատանքից ստացվող հաճույքի սպասումներով:

Լավ, այ քո ցավը տանեմ, գլուխդ ինչ ցավեցնեմ, միանգամից կասեմ, թե ինչ ձեռ քբերումներ եմ ունեցել այս երկու օրվա ընթացքում: Հա, մի զարմացիր, այստեղ ամեն ժամը մեկ մի նոր բան ես իմանում, մի նոր բան ես սովորում:

Ինձ համար ձեռքբերումներն ունեն կարևորության սանդղակ,  որով ես սիրում եմ դրանք դասակարգել:

Դե քանի որ առաջին օրը եղել էր ծանոթություն, ուրեմն կսկսեմ հենց ծանոթություններից: Առաջինը սենյակակիցս է ՝ Վահեն: Վահեն կարգին տղա է և գրում է 17.am- ի ամենահամով- հոտով հոդվածները, նա եկել է կամավոր ու կիսում է ինձ հետ  «06» համարի սենյակը: Վահեն Մալիշկայից է, 17 տարեկան է, շատ հումորով տղա է:

Ժողովուրդ, որ մեր սենյակը տեսնեք, իսկական գրողի սենյակ է, այսպես ասած, արվեստագետի խառնաշփոթ, բայց այդպես ավելի հետաքրքիր է:  Դե, էլ ինչ մեդիա ճամբար, որում չլինեն դասընթացներ մեդիա ոլորտի մասին: Չնայած շատ ծանր գրաֆիկ է, բայց այդ հոգնածության դիմաց դու ստանում ես շատ կարևոր ինֆորմացիա և փորձ, նաև հմտանում եմ ֆոտոյի…

Հոպ, իսկ սա արդեն մյուս հոդվածիս նյութն է: