Ինքս էլ չգիտեմ` ոնց հասկացա դա։ «Դա»-ն այն երևույթն է, երբ մեզ հետ կատարվող տարօրինակ բաները մի օր դառնում են սովորական։ Էս դեպքում տարօրինակը էն բառը չի, է, բայց երևի իմաստով ամենամոտն է զարմացնող երևույթ նկարագրելու համար։

Տարօրինակ ա, երբ ես հեռուստացույց եմ նայում (նայելը չի տարօրինակ, չնայած էս տեմպերով, էդ օրն էլ կգա) տնեցիների հետ: Ասենք, մի ֆիլմ։ Նայում եմ, նայում, ու մեկ էլ հանկարծ.

-80 000 դոլար,- պապին ասաց ու ակնթարթ տևող դադարից հետո, որը երբեք չես նկատի, եթե հազար անգամ նույն բանը լսած չլինես, երկարացնելով ավելացրեց,- պա~հ…

Դե, երևի տարօրինակ ա թվում, երբ տեսնում (լսում) ես առաջին անգամ։ Ինձ համար էլ տարօրինակ թվաց, երբ առաջին անգամ ուշադրություն դարձրեցի։ Լսեցի։ Հետո նայեցի պապիս աչքերին։ Հետո հետևելով նրա հայացքին, հասա էկրանին։ Հետո հետ եկա նրա դեմքին. պապս ուշադիր նայելով էկրանին միաժամանակ ինչ-որ բան ա մրմնջում։ Աաա~ … Վազող տողերն ա կարդում։ Ես էլ գիտեմ, թե կինոն ա նայում սենց ուշադիր։ 80 000 դոլարն էլ երևի, եսիմ ում, բնակարանի արժեքն ա, որը ամենայն հավանականությամբ,  վաճառվում ա ըստ վազող տողի հայտարարություններից մեկի։ Երևի ասում եք` հա, ի՞նչ։ Եսիմ։ Հիմա որ կողքից նայում եմ, տարօրինակ ա, մանավանդ, երբ դա ամեն օր ես լսում։ Բայց միաժամանակ էլ նենց սովորական բան ա ինձ համար։

Իսկ եթե ավելի ընդհանուր…

Մենք հաշվում ենք մեր տարիքը մեր մոլորակի՝ Երկրի, Արեգակի շուրջն արած պտույտների քանակով։ Մի՞թե Երկրի պտույտը կապ ունի իմ մեծանալու հետ։ Եթե ես 17 անգամ Արևի շուրջ պտտվել եմ, ուրեմն պարտավո՞ր եմ լինել 17-ամյա պատանի։ Եթե Վեներայի վրա ծնված լինեի, ուրեմն 30 տարեկան կհամարվեի, ինչ է, թե Վեներան ավելի արագ է պտտվում Արևի շուրջը։ Դե մարդիկ էդպես են պայմանավորվել։

Ես գիտական փաստեր չեմ ասում։ Ուղղակի մտածում եմ։ Մի՞թե տարօրինակ չէ, հիմարություն, աբսուրդ։ Բայց սովորական, շատ սովորական։

Էսպես շատ բաներ կարող եմ ասել։ Դուք էլ կկարդաք ու հազար սովորական տարօրինակություններ կհիշեք։

Էհ։ Ահագին մտածեցի ու մի բան հասկացա միայն։ Մարդիկ արդեն զարմանալն էլ են մոռանում։ Մտածում եմ` զարմանքը ամեն զգացմունքի հիմքում է։ Ճիշտ չի՞։ Հլը մի հատ դուք էլ մտածեք։

Հա, ու մեկ էլ. էս 17 տարվա մեջ մեկը նորմալ չզարմացրեց էդպես էլ ինձ։ Մի՞թե զարմանքն էլ դարձավ սովորական, ու ես էդպես էլ չզգացի դա…

Աշուն։ Ես զգացի, որ աշուն է միայն այսօր։ Այսօր, երբ ոչինչ չկասկածելով, բացեցի աչքերս, սովորականի պես, սովորականի պես 23 վայրկյան նայեցի խունացած առաստաղիս  երկնագույնին։ Հետո, երբ անցավ 23-րդ վայրկյանը, սովորականի պես վեր թռա։ Բայց չանցավ երևի մի լրիվ վայրկյան, ու ես նորից պառկած եմ՝ վերմակիս մեջ կուչ եկած։

Անսովոր էր։ Ախր, մրսեցի։ Քանի ամիս չէի մրսել։ Մրսեցի , որովհետև աշնանային սառն ու թարմ օդը լցվում էր սենյակս իմ կոտրված ապակիներով պատուհանից։ Ամռանն էր կոտրվել։ Չէ, կներեք, գարնանը՝ մայիսի վերջին։ Գիժ քամին էր, էլի։ Ու ես մինչև հիմա ականջ չդրեցի ոչ մեկին ու մնացի փակվող փեղկերով, բայց իրենից անկախ, միշտ բաց պատուհանով։

Էդպես էլ էդ պատուհանից ներս մտած սառը օդը «արմունկով բզեց կողքիցս» ու պարզ լսվող, հոգնած ձայնով ասաց.

-Վահե, այ, Վահե։

-Հը՞։

-Տես, աշուն ա։

Տաքացա։ Մարմնիս կծիկը բացվեց։ Ու հետո լավ զգացի։ Շատ լավ։ Ես արթուն եմ ժամը 6-ին։ Կարող եմ հանգիստ 2 ժամ էլ քնել։ Կամ պառկել ու մտածել։ Էնքա՜ն մտածելու բաներ կան…

Մտածեցի աշնան մասին։ Հետո գաղտնի ուրախացա, որ աշունը նոր է սկսվել։ Վերջապես հաճույքից ժպիտ ձգվեց դեմքիս, երբ հասկացա, որ իմ հոկտեմբերին դեռ 2 շաբաթ էլ կա։ Ոտքս դուրս կախեցի վերմակիս տակից ու նորից զգացի. հա, էլի, իրոք որ: Աշուն է, որ կա։ Աշուն, որին ես սպասել եմ։ Գիտեք` ինչո՞ւ։ Որ մրսեմ …

Գիտեք, բանը այն չի, որ պարզ բաները դուր են գալիս բոլորին, որովհետև հասկանալի են ու հեշտ են ըմբռնվում: Դե, լավ խոսքը «մի քիչ դրանում է, որ կա»: Եթե հեշտ ես հասկանում մի բանը, դրանից քեզ լավ ես զգում, էլի: Վերջիվերջո ինքնագնահատականդ էլ է բարձրանում: Բայց դա մի կողմ…
Է՜… Ես սխալ տեղից սկսեցի: Հլը` մի րոպե:
Ըհը:
Նախ ասեմ, որ ես պարզ բաներ շատ եմ սիրում: Դե որովհետև… Որովհետև ես էլ էդպիսին եմ: Ես սիրում եմ պարզ մարդկանց, պարզ բառեր, համարյա ամեն պարզը: Սիրում եմ պարզությունը և նախանձում… Նախանձում մարդկանց, ովքեր կարողանում են իրենց բարդ մտքերը արտահայտել` ինչպես դրանք կան: Ախր, եսիմ: Մեկը` ես, չեմ կարողանում: Եվ քանի որ իմ պարզ բառերը էլի չեն թողնում, որ իմ մտքերը արտահայտեմ, ես օրինակ բերեմ: Դե, որ հասկանալի լինի, էլի:
Գիտեք, չէ՞, վարդի մասին ինչքան երգեր, պատմվածքներ և նույնիսկ ամբողջ գրքեր կան: Մարդիկ նույնիսկ իրենց երեխաների անունն են դնում վարդ: Որոշները կարող են փիլիսոփայել վարդի մասին մի քանի հարյուր էջ, ներկայացնելով վարդի ամեն մի դետալը որպես մի փոքրիկ աշխարհ, որտեղ էլ իրենց հերթին հազարավոր գաղտնիքներ ու պատմություններ են թաքնված:
Դե, տեսեք: Ես ատում եմ վարդերը: Որովհետև վարդը ոնց ասեմ, է … Իրեն «քաղքենու» նման է պահում: Այն ուղղակի շատ բարդ է ինձ համար: Չեմ սիրում վարդի հոտը: Այն շատ նուրբ է ու տհաճ իմ քթի համար: Ես … Ես երիցուկներ եմ սիրում: Սովորական երիցուկներ: Մի՞թե երիցուկը հրաշք չի: Կանաչ ցողուն ու սպիտակ թերթիկներ: Ու ես ժամերով պատրաստ եմ նայել նրան (հա, հենց «նրան», ինձ համար երիցուկը իր չի) ու շնչել երիցուկի պարզ ու մի քիչ դառնահամ բուրմունքը: Ինչո՞ւ երիցուկի մասին գրքեր չկան: Որովհետև երիցուկը պարզ է: Բոլորի համար նույն ծաղիկն է, որ գուցե քոսոտ ու խղճուկ է թվում շատերի աչքերում: Բայց ախր, երիցուկից հիասքանչ ոչ մի ծաղիկ չկա: Է՜հ …
Հիմա էլ դնեմ` օրինակս բացատրեմ: Ես «երիցուկ մարդկանց» եմ սիրում: «Երիցուկ լինելը» էդ ամեն մարդու խելքի բան չի, է, ախր: Իսկ վարդ, եթե ոչ լինել, բայց գոնե ներկայանալը շատ հեշտ է: Ու ինձ համար կան երիցուկներ, որ հազարավոր վարդեր արժեն: Ու խոսքը ամենևին էլ ծաղիկների մասին չի, չնայած ինձ համար մի հատիկ երիցուկից գեղեցիկ աշխարհում մի էակ կա միայն, իսկ երիցուկի դառնահամ հոտից հաճելի միայն մի բուրմունք:
Թերևս իմ բառերը էլի չհերիքեցին միտքս արտահայտելու համար: Ախր, նրանք այնքան պարզ են` խոսելու պարզության մասին:

Արա, դե ասի էլ, էլի… Իմ խելքի բանը չի: Ինչի՞ սկսեցի գրել…

Ճամբարի երկրորդ օրը մենք առաջարկել էինք մի շարք ֆիլմերի գաղափարներ: Եվ այսօր, երբ արդեն մեր ճամբարը հատում է իր «գոյության» կեսը, մենք քննարկեցինք և ընտրեցինք ամենահետաքրքիր գաղափարները: Դե հիմա, եթե սկսեմ ներկայացնել իմ կարծիքը, ահագին սուբյեկտիվ նյութ կստացվի:
Ինչ ասեմ, առավոտյան էլի արթնացա: Հետո արթնացրի Արտյոմին: Հետո քնեցի: Հետո արդեն Արտյոմը ինձ արթնացրեց:
Սովորական մեդիաքեմփային օր: Նախաճաշ: Ու հավաքվում ենք կոնֆերանս-դահլիճում քննարկելու ֆիլմերի գաղափարները: Նախորդ օրը մոտ քառասուն ֆիլմեր էինք առաջարկել, ու եկել է պահը, որ «ֆիլտրենք» լավ գաղափարները: Սկսեցինք
Մինչև փակեցինք չարաբաստիկ առաջին ֆիլմի թեման, արդեն հասցրեցինք հոգնել: Չեմ ուզում խորանալ, ուղղակի մի բառ՝ «Հաղարծին», և ամեն ինչ ասված է: Քանի որ Հաղարծին վանական համալիրի մասին ֆիլմեր շատ են նկարվել, մենք որոշեցինք չգնալ տրորված ճանապարհով, նկարել այնպիսի թեմա, որի մասին ուրիշները չգիտեն: Լավ, ինչևէ, շատ ծավալվեցի: Շատ-շատ թեմաներ կային: Մեր գործն էլ էր շատ-շատ: Դե, մենք էլ շատ-շատ տանջվեցինք: Գործը կամաց-կամաց առաջ էր գնում: Քննարկում էինք ֆիլմերի հետ կապված բոլոր գաղափարները ՝ իրենց դետալներով: Սկսած տեղ հասնելու գործընթացից, թե քանի ժամ կտևի ճանապարհը, արդյո՞ք անվտանգ է այն, կամ ընդհանրապես ճանապարհ կա՞ թե ոչ, մինչև այն, թե արդյո՞ք ֆիլմի գաղափարը հասկանալի կլինի դիտողին: Հետո գործը նորից սկսեց մեռնել, ու մենք դուրս եկանք քննարկումը դրսում շարունակելու: Արդյունքում մենք մի քանի ժամ աշխատելուց հետո մեր գաղափարները բաժանեցինք երեք խմբի. «կանաչներ»՝ ֆիլմեր, որոնք որոշված է նկարվել, «կապույտներ»՝ գաղափարներ, որոնք ունեն հավելյալ քննարկման կարիք, և «սևեր»՝ որոնք որոշեցինք չնկարահանել ընդհանրապես: Տեսնենք` ինչ կստացվի: Գաղափարները շատ լավն են:

Հուսով ենք, ֆիլմերն էլ գաղափարների նման լավը կլինեն: Չէ: Համոզված եմ:

Այ դու: Հա, հա հենց դու: Երբևէ մտածած կա՞ս` ինչի համար ա գրպանը: Նոր ես էի մտածում:

Մտածում եմ…

Օրինակ, դու երբևէ մտածե՞լ ես, թե ինչքա՞ն կարող ես ապրել առանց գրպանների: Հա, լավ: Կյանքը գրպանից կախված չէ, ինչ խոսք: Բայց, բայց… Բայց ախր, մի կողմից` լրիվ ուրիշ կլիներ կյանքդ: Թե՞ դու ձեռքերդ գրպաններդ չես դնում: Անհնար ա: Գոնե ասեք` երբ ձեռքերդ առանց անհրաժեշտության դնում եք գրպաններդ, ի՞նչ եք զգում: Կամ` ի՞նչ եք մտածում: Ինչո՞ւ դրեցի: Երբ ձեռքդ դնում ես գրպանդ… Մի տեսակ` եսիմ … Ինքնավստահ ես, չէ՞ զգում քեզ:

Դու գրպանումդ պահում ես երթուղայինի համար առանձին դրած 100 դրամդ: Մյուսը պահում է տան բանալին: Մյուսը` ուղղակի հեռախոսն է դրել այնտեղ: Իսկ ոմանց մոտ ուղղակի աղբ է: Դե, բայց էդ աղբն էլ հո հասարակ չի՞: Մի հատ արևածաղկի սերմ մնացել է ամառվանից՝ երբ գիշերը ընկերներիդ հետ էիր զրուցում: Մի հատ երկար մազ էլ մնացել է քրոջդ մազակալից, էն որ «ներվերն էիր էլի ուտում», դրել էիր գրպանդ, իսկ քույրդ կատաղած փնտրում էր: Բա էն «շուրուպը» որտեղի՞ց: Էն թղթի կտորը: Էն կոնֆետի թուղթը…

Էհ, էհ: Հազար-հազար հիշողություններ: Բա… Գրպանից կարա մի հատ գիրք դուրս գա: Ուղղակի մի հատ լավ փորփրի …

Ի՞նչ ա ինձ համար գրպանը: Մնացել ա փոքրիկ քարերով լցնել, որ «ռագատկից» կրակես…  Լիքը, լիքը…

17: Հա, ես 17 տարեկան եմ: Մի շաբաթ առաջ դարձա, ավելի ճիշտ: Դե, էլ ի՞նչ 17.am-ի թղթակից, որ էլ 17 տարեկան դառնալու մասին չգրի: Ասի` ի՞նչ ա եղել որ. ես էլ գրեմ: Էնպես ստացվեց, որ ես 17 տարեկան դարձա ճամբարում: «Սիրանույշ» ճամբարում: Դե, էլ ի՞նչ երկար-բարակ ճառեմ, եկեք պատմեմ:
Իմ պատմությունը սկսվում ա հուլիսի 28-ին: Ավելի ճիշտ, հուլիսի 28-ի առավոտ ժամը 8-ին: Ու սկսում ա` ոնց որ ամեն օրը ճամբարում:
-Լավ էլի, արա, արդեն 8-ն ա՞:
-Ութն ա էլի, որ ես «մուզիկան» միացրին:
Ու բոլորս միասին գլուխներս մտցրեցինք բարձերի տակ, պտտվեցինք պատի կողմը ու էլի քնեցինք: Քնեցինք մինչև.
-Տղեք, հելեք, պադյոմ ա, տղե՜ք,- մեր ջոկատավարն ա՝ Հովոն, դուռը դխկացնելով գոռումա,- հելեք պրծեք, սաղ արդեն զավտրիկ են անում, դուք քնած եք:
Ու դուռը ծեծում ա էնքան, մինչև ես հելնում, բացում ու ասում եմ.
-Հա, Հով, հելել ենք:
-Հլը, է: Արա, ո՞ւր էիք նախավարժանքին:
-Ուր պըտի ըլնեինք՝ քնած:
-Տղեք, հագնվեք, լվացվեք, հելեք ճաշարան:
Ու մինչև մեր ամբողջ սենյակը՝  5 հոգի, հերթի էր նստել լվացվելու, էլի մի 20 րոպե անցավ: Մինչև էդ արդեն մի քանի անգամ տարբեր ջոկատավարներ հերթով մտան մեր սենյակ ու հասցրին «թքել-մրել» մեզ:
-Էս թափթփած սենյակում ո՞նց եք ապրում: Էսօր մաքրում եք: Գամ տեսնեմ` սենյակը մաքուր հավաքել եք:
-Հա, Հեղին ջան, ոնց ասես:

Վերջը, չգիտեմ ոնց ստացվեց, դուրս եկանք սենյակից: Դուրս եկանք ու տեսանք, որ մենակ մենք չէինք քնած մնացել: Էս մեր վրացի հարևաններն էլ են մեր պես կարմրած աչքերով դուրս են եկել միջանցք ու մեր պես տանջվում են դուռը փակելու վրա: Հա, մոռացա ասեմ` մեր ճամբարին 35 հայ ու նույնքան էլ վրացի մասնակից կար: Հելանք ճաշարան  ու հանգիստ նստեցինք հաց ուտելու: Չէ, է : Հանգիստ նստարանի մեջքի վրայով թռա տեղս, որովհետև, եթե քաղաքավարի նստեի, սեղանը պիտի դուրս գար իր տեղից: Նստեցի: Թեյիցս մի կում փորձեցի, որ տեսնեմ` հո էլի աղ չե՞ն լցրել մեջը: Չէ, չեն լցրել: Հե-հե: Տարօրինակ ա: Ձեռքս տարա, որ շաքարամանը վերցնեմ, մեկ էլ կողքիս նստող վրացի աղջիկը՝  Սալոմեն,  ինձ այդքան հարազատ դարձած նախադասությունն ասաց, որն ընդամենը երկու բառից ա:
-Վուակե, լավաշի,- ասաց, թախանձող հայացք ընդունեց, ու մատով ցույց տվեց հացի ամանը:
- Лаваш передать что ли?
-Да, да,- ասաց, ուրախ ժպտաց ու շարունակեց ցույց տալ լավաշը:
-Աղջի, сколько раз повторять. Վահե, а не Վուակե, Վ Ա Հ Ե,- համ ասում եմ, համ էլ հացի ամանն եմ վերցնում, որ տամ:
-Վ Ա Հ Ե,- կրկնում ա հետևիցս Սալոմեն:
-Вот правильно,- ասում եմ ես ու ինձնից գոհ լավաշը տալիս Սալոմեին:
-Спасибо, Վուակե,- ասաց Սալոմեն իրենից գոհ ժպտաց ու պտտվեց վրացիների կողմը:
-Էս Սալոմեն ձեռ ա առնում,- ես էլ ֆռռացի հայերի կողմը ու միացա խոսակցությանը:

Օրվա ընթացքում ոչ մի հետաքրքիր բան չհասցրեց կատարվել: Գնացինք ատամնաբույժի մոտ, որտեղ մինչ պառկած էի ստոմատոլոգիական աթոռին, բերանս բաց` պլոմբելու գործընթացի համար, հասցրեցի քնել: Դասեր՝ կոնֆլիկտոլոգիա, վրացերեն, ռուսերեն: Խաղեր, որոնց շնորհիվ մեր ճամբարի տղաները վաստակեցին բազմաթիվ օստեոխոնդրոզներ ու «գրիժաներ»: Հետո աշխատանք խմբերում՝ պարի, դրամայի ու ձեռքի աշխատանքի: Հա, ու մեկ էլ մեր սիրելի ֆլեշմոբի փորձը, որի շնորհիվ ես ամեն գիշեր վեր եմ թռնում Կարիբյան ծովի ծովահենների սաունդթրեքից (ճամբարականները կհասկանան): Հա, քանի հիշում եմ, ասեմ` ամսի 28-ին մեր ջոկատավարներից մեկի՝ Ռուզանի ծնունդն էր , ում ես շա՜տ սիրեցի: Հա, ամսի 28-ին, իմ հիշելով,  ճամբարում «ինտելեկտուալների օրն էր»: Ուրեմն, երեկոյան միջոցառումը դրա հետ պիտի կապված լիներ: Մենք էլ որոշեցինք «Ի՞նչ, Որտե՞ղ, Ե՞րբ» խաղալ : Խաղացինք, հաղթեցինք (ասի գլուխ ա` գովամ, էլի): Դե, հետո, ինչպես ամեն գիշեր, դիսկոտեկա՜ … Լավ է, հավես չկա՝ չեմ պարում: Հենա` Սոսոն, Լաշան, Անին, Թամոնան, Նանան լռված են ընդե, էթամ հետները նստեմ: Արա, դե էս վրացիք շատ լավն են, է: Մինչև երեխեքին բացատրեցի ծիրանը ինչ ա, ծիծաղից մեռանք: Հայերեն ասում եմ` չկան, ռուսերեն ասում եմ` չկան, անգլերեն ասում եմ` չկան: Անին ասում ա.
-Персик что ли?
-Да какой персик. Абрикос ребята, А Б Р И К О С,- ու սկսում եմ նկարագրել ծիրանը:
Իրար մեջ վրացերեն խորհրդակցեցին ու մեկ էլ.
-Аааа… арбуз ?
-Վաաախ,- ասում եմ ես ու երկու ձեռքով գլուխս բռնում, հետո տեսնում եմ էն կողմից մոտեցող Հովոյին,- Հով, սրանց կարա՞ս բացատրես` ծիրանն ինչ ա:
-Հա, խի չեմ կարա,- ասաց Հովոն ու ֆռռաց վրացիքի կողմը,- Ребята, ծիրան это абрикос:
- А что такое абрикос, Ово?- հարցրեց Անին, ու բոլորս ծիծաղից մեռանք:
Հա, արդեն պատմում էի , որ ծիրանը հայկական միրգ ա, որ բնօրրանը Հայաստանում ա ու սաղ աշխարհում Հայաստանից ա տարածվել, մեկ էլ Լաշան հելավ ու ասաց
-Давай за мной.
-Куда?
Ու չստացա պատասխան: Լաշան ինձ քաշեց տարավ, տեսա, որ էն կողմից էլ Հեղինեն Նաթիային ա քաշելով բերում:
-Էս ու՞ր, Հեղուշ:
-Իջեք ցած: Իջի, իջի ,- ու հրեց աստիճանների վրայով ցած:
-Ցած` ո՞ւր, է,- ասացի ես ու միանգամից հասկացա` ուր,- արյաա… Ես էլ ասեմ` ուր եք տանում:
Ամսի 29-ին իմ ու Նաթիայի ծնունդն էր:
-Էս իջնում եք ցած, որ սյուրպրիզ անեք, հա՞,-ասում եմ ես, ու Հեղինեն շարունակում է ինձ հրելով իջեցնել:
-Ի՞նչ սյուրպրիզ, է, արագ իջի:
-Հա լավ, արդեն հարամ եմ արե, Հեղուշ, էլ ո՞ւր,- ասում եմ, բայց արդեն հաճույքով եմ իջնում:
-Հեղո՞ւշ:
-Ասա:
-Բա տորթ լինելո՞ւ ա:
-Շատ կերազես:
-Հա, մի տորթ էլ չարժե՞նք:
-Մի երկարացրու, այ տղա:
-Հա, բայց…

Իջանք, կանգնեցինք դրսում ես, Նաթիան ու մեր ջոկատավարներից՝ Նաթիան, Նոդարը ու Հեղինեն:
-Հա, չի՞ լինի` ներսը սպասենք, Հեղուշ, ստեղ ցուրտ ա,- ասացի ես, բաճկոնս հանեցի ու գցեցի Նաթիայի ուսերին՝ խեղճ աղջիկը ցրտից սրթսրթում էր:
-Չէ, չի լինի: Արի` բան եմ ասում:
Քաշեց կանգնեցրեց 2 Նաթիաներին, կանգնեց նրանց մեջտեղում ու ասաց.
-А теперь загадываем желание.
Քաշեց, կանգնեցրեց Նաթիաների արանքում ու ասաց.
-Դե, երազանք պահի:
Աչքերս փակեցի: Մեկ, երկու, երեք…
-Ֆսյո, պահեցի:
-Ըհը, հիմա ես եմ:
Հեղինեն էլ պահեց: Հետո էլ Նոդարը:
-Всё, наверх.
Համարյա թռնելով հասանք 4-րդ հարկ: Ուիի՜…
Ամբողջ ճամբարը շնորհավորում ա ինձ ու Նաթիային: Ինչ կայֆ ա: Հետո ամբողջ ճամբարը հերթով շնորհավորեց: Ռուզանն էր շնորհավորում, եկավ գրկեց, ականջին ասացի.
-Ռուզան բայց ամսի 29-ին հլը 1 րոպե կա, հլը որ քո ծնունդն ա:
-Գիտեմ, գիտեմ,- ծիծաղելով ասաց Ռուզանը:

Հետո դիսկոտեկը վերջացավ: Գնացինք սենյակներով: Հյութով ու հաց-պանիրով ծնունդ արեցինք: Հետո բոլորը քնեցին: Դե բոլորը, բացի ինձնից ու Էրիկից: Մենք էլ «պաստա» լցրեցինք բաց բերանով քնած Կարենի բերանը, օճառի փրփուր լցրեցինք Տիկոյի գլխին, Արմենի ոտքի մատներից մեկի եղունգը մարկերով սև ներկեցինք ու …  Ու վերջ: Մենք էլ պառկեցինք քնելու: Չէ, Կարենը արթնացավ, գնաց բերանը լվաց, նոր քնեցինք:
Ծնունդիս օրը՝ ամսի 29-ը շատ անհետաքրքիր անցավ: Դե, անհետաքրքիր որպես ծնունդ, էլի: Մի շատ թանկ նվեր ստացա Աղվերանում գտնվող 17.am-ի թղթակիցներից, որի համար բոլորիդ անչափ շնորհակալ եմ : Իմ կյանքի ամենալավ նվերն էր: Դե, վերջ էլի, երևի:
Ի՞նչ ասեմ: Դե 17 տարեկան լինելը ահագին հեշտ ա: Համարյա 16-ն ա նույն: Բայց մի տեսակ ուրիշ ա: Ոնց որ… Կդառնաք 17, կհասկանաք: Դե, էլ բան չունեմ ասելու:

Ձեզ հետ 17.am-ի թղթակից, 17 տարեկան ես էի՝ Վահեն:

P.S. Հա, ու իմ երազանքը կատարվել ա՜…

Չկա, չկա…  Հիշո՞ւմ եք, ձմռան ցրտերին մի նյութ էի գրել, որտեղ հիշում էի ամառվա տապը ու տաքանում դրանում: Բայց ոնց որ ամեն նորմալ հայ, երբ եկավ ամառը, ես զզվեցի շոգից ու սկսեցի երազել ձմռան պաղ օդի մասին: ի՞նչ ա եղել որ: Հիմա էլ շոգի դեմ սառը հիշողություններով կպայքարենք: Դե, սառը չէ, բայց գոնե ձմեռային:

Այ, հիշում եմ (հա ինձ համար էլ ա տարօրինակ, որ ես ինչ-որ բան եմ կարողանում հիշել), ձմեռային արձակուրդներին էր: Դե, ես ձմեռային արձակուրդներին, որ մեր «սիրելի» Կրթության և գիտության նախարարությունը, էսպես ասած, «շաբաշ» էր տալիս արձակուրդներով: Հա, լուրջ, ես արդեն ամեն շաբաթ ավելի շատ էի սպասում նրանց հայտարարությանը, քան թե տատս իր սերիալներին: Ու էդպես մի փետրվարյան ցուրտ ցերեկ հեռախոսի զանգը «հարամեց» իմ քունը:
-Վահե:
-Հը՞ …
-Հլը տափուկ ե՞ս:
-Հը՞ …
-Լավ, զարթնես` կզանգես:
Ու քանի որ ինձ մազաչափ էլ չհետաքրքրեց, թե ով էր զանգողը, ես ուղղակի ասացի.
-Հը՞ … ,- ու անջատեցի հեռախոսս` այն խցկելով ներքնակիս տակ:

Երկրորդ անգամ արթացա… Ավելի ճիշտ, ես չհասցրեցի քնել: Ներքնակիս տակիս ինչ-որ ձայներ էին գալիս: Շոշափելով գտա հեռախոսս ու դրեցի ականջիս.
-Հը՞…
-Արտակարգ իրավիճակների նախարարություն՝ 911-ը լսում է ձեզ:
-Հըըըը՞,- կիսաքնած հարցական տոնով հարցրեցի ես (հա, լավ, համաձայն եմ: Էդքան էլ հարցի նման չի):
-ԱԻՆ 911-ը լսում է ձեզ, ի՞նչ է պատահել:
Մի քանի րոպե դադար, ու ես հասկացա` ինչ ա եղել:
-Ոչ մի բան, բարի լույս ձեզ,- ու անջատեցի հեռախոսը:
Էլի հեռախոսը առանց «լոք» անելու գցել եմ ինչ որ տեղ ու էլի էդ անիծված «экстренный вызов»-ը: Ամեն օր, գրողը տանի, ամեն օր ես զզվեցնում եմ էդ մարդկանց:

Հետո տեսա, որ րոպեներ առաջ Աշոտի հետ էի խոսում (լավ, թող լինի` Աշոտն էր ինձ հետ խոսում, իսկ ես ուղղակի նվվում էի):  Զանգեցի: Խոսակցությունը կարճ տևեց:
-Պարապ, մենակ լռված եմ տունը: Էջի` մե թափ զբաղվեյ:
Հագա վերարկուս, դրեցի գլխարկս ու դուրս եկա: Հետո, երբ մի 4 մետր գնացել էի ձների մեջ, հասկացա, որ չէ, հողաթափերով կես մետրանոց ձյան մեջ հարմար չի:

Հա, լավ, դուք լավ էլ հասկացաք, որ ես ցրվածի պես մոռացել էի ուղղակի: Հետ եկա, լաթերս հանեցի` դուրս եկա: Հետո 3 վայրկյանից նորից հետ գնացի տուն, որովհետև ես լաթերս էի հանել, բայց չէի հագել իմ «սապոգները»:

Չգիտեմ` հրաշք էր, թե ինչ, բայց էդ օրը ես մի կերպ հաջողացրի հասնել Աշոտենց տուն: Դե հո պարապ չե՞նք նստի: Մի բան մտածել է հարկավոր:
-Արա, հել` մի քիչ ձյուն մաքրենք, ձեռի հետ էլ մի բան կմտածենք:
-Հելանք:
Վերցրինք բահերը, սկսեցինք բակի անկյունում գոյացած ձյան թումբը տաշել ու լցնել հարևանի այգին:
-Ես ո՞ւմ այգին ա, բը որ հեսա էկավ` էտ բահեր վռեց կլխների՞ս,- ասում էի ես ու շարունակում ձյունը լցնել հարևանի խաղողի վազերի վրա:
-Մարդ չի մնալ, տաղ եսնամ, վար ջայնամ դարան են:
«Հա, յանըմ, որ տունն ըլեին` պիտի չլցեի՞նք»,- հռետորական հարց պարունակող հայացքներով փոխանակվելուց հետո մենք կանգ առանք:
-Արա, չէ, է… Զահլաս եթում ա. անհետաքրքիր ա մի տեսակ:
-«Դավայ» անցի էն հարևանի բախչեն, ես բահով վերցեմ- տամ քեզ, դու դատարկի էդտեղ…
Թե ինչի համար` ես էլ չգիտեմ: Ուղղակի, էլի: Ուղղակի պարապ ենք: Մի 5 րոպե էլ էդպես «խաղացինք ձյան հետ», ու էլի` «ստոպ»:
-Արա՜…
-Հը՞:
-Արի գիտե՞ս` ոնց անենք,- ու առանց պատասխանի սպասելու,- արի` ես բահով ձյուն վերցնեմ «զաբորի» վրից, քցեմ քեզ` դու օդից բռնի` դատարկի տուր:
-Արա, բայց լավ բան ասիր:
Ու մենք հիացանք: Հիացանք մեր «հանճարեղ» մտքի վրա:
-Ուշադիր, հեսա քցիմ:
Ասացի ու բահը խրելով ձյան կույտի մեջ ու, առանց դադարի, մի շարժումով բահը ձյան հետ նետեցի Աշոտի կողմը: Ճիշտն ասած, հետո ստացվեց, որ Աշոտի կողմը չէ, է, Աշոտի վրա: Հեսա ասեմ` ինչու: Ուրեմն Աշոտը լիովին պատրաստ էր: Լիովին պատրաստ էր, որ բահը իր կոթի կողմով ուր որ է` ցանցի հետևից թռնելով կգա: Բայց պատրաստ չէր, որ բահը իր սուր կողմով ուղիղ իր վրա կգա: Հազիվ հասցրեց մի քայլ հետ գնալ: Թե չէ` բահը դեմքին պիտի հարվածեր: Բայց ախր, ո՞ւր գնա: Մի քայլ հետ: Մյուսն էր տանում, երբ ոտքը խճճվեց մեր կողմից ձյան մեջ թաղված խաղողի արմատներին, ու Աշոտն ընկավ: Բահն էլ սուր կողմով ընկավ Աշոտի ոտքին: Ես էլ ծիծաղից ընկա ձյան կույտի մեջ: Ու մինչ Աշոտը հայհոյում էր մեջքի վրա պառկած ձյան ու ցեխի մեջ, ոտքն էլ վիրավոր , ես դեմքի վրա ընկած ձնակույտի մեջ ծիծաղից մեռնում եմ: Հետո մի կերպ մարմինս բարձրացնում նայում պարսպի վրայից ու նորից ընկնում եմ ծիծաղի նոր նոպաների մեջ:

Ու էդպես Աշոտի ոտքին մնաց էդ սպին: Շալվարին էլ էդ կտրած տեղը մնաց: Ինձ էլ ես հիշողությունը…

-Վահե, բոլ ա ժարիտ ուտես, դառար կարտոշկա:
Մենակ չասեք, էլի, որ ձեզ չեն սպառնացել, որ «ժարիտ» ուտելով մի օր կդառնաք «կարտոշկա»: Բայց հանգիստ եղեք ու «արխային» «ժարիտ» կերեք: Էդ ես եմ ձեզ ասում՝ տասնը չգիդեմ քանի տարվա «ժարիտ» ուտողը: Ոնց որ հլը չեմ դարձել. կամ մասամբ… Լավ է, հաստատ չասեմ, մեկ էլ տեսաք` դառաք: Ո՞նց են ասում ռուսները. «на свой страх и риск»: Հա լավ, կդառնաք, թե չէ, էդ իմ պրոբլեմը չի. ես բան էի պատմում: Հա: Ասում եմ, եթե էդ տրամաբանությամբ գնանք, մի տեսակ, շատ «բան» կստացվի, էլի:

Օրինակ, մի օր չեղավ, մեկն ասի.
-Վահե բոլ ա «երկր» գրես, կդառնաս թեորեմ:
Չէ է, շատ ապուշ ա հնչում: Իսկ եթե՞.
-Վահե, բոլ ա ֆուտբոլ խաղաս, կդառնաս գնդակ:
Չէ, էլի էն չի:
-Վահե, բոլ ա լվացվես, դառար օճառ:
Տո չէ, հա:
-Վահե, բոլ ա վազես, կդառնաս բոթաս:
«Бред полнейший»:
-Վահե բոլ ա նստես էն հեռախոսի մեջ, դառար «քյոռ»:
Հա, էս իրականությունից էնքան էլ հեռու չի:
-Վահե, բոլ ա շնչես, դառար քիթ:
Քի՞թ: Լավ էլի: Էդպես ոչ մեկը չի ասում:
Հըմ: Բա էլ ինչի՞ պիտի ժարիտ ուտելուց դառնամ կարտոշկա: Դե, ինձ էլ հասկացեք, ողջ կյանքս «ժարիտ» եմ կերել. չէի կարող էդ պրոբլեմը չբարձրացնեի:

Օ՜… Ես թեմայից լրիվ շեղվեցի: Լավ, թող էս սենց ուղարկեմ: Թող լինի «բողոք հանուն ժարիտի»: Հելնեմ վերև` վերնագիրը փոխեմ: Հաջորդ անգամ կգրեմ` ինչ էի ուզում պատմել: Հուսով եմ, «ժարիտակեր» համայնքը կհասկանա ինձ ու կլսի իմ ձայնը: Ես «պոկվա»: «Ժարիտս» սառավ…