Սյուզաննա Խառատյան (Լոռի)ի բոլոր հրապարակումները

«Ես ոճաբան եմ, ով ցանկանում է օգնել»

Կոկո Շանելը, որն ամբողջությամբ փոխեց 20-րդ դարի նորաձևության աշխարհը, դարձավ Անահիտ Մարգարյանի ոգեշնչման աղբյուրը:  Երևանում բնակվող 14-ամյա աղջկա համար Շանելի մասին պատմող ֆիլմերն ու հաղորդումները հիմք դարձան, որ հետաքրքրվի նորաձևությամբ. «Այդ ժամանակ ավելի շատ մտածում էի Կոկո Շանելի նման հագուստի դիզայներ և նախագծող դառնալու մասին, գաղափար չունեի` ոճաբանությունն ինչ է », – ասում է նա: Մինչդեռ այսօր ունի իր խանութ սրահը և օգնում է մարդկանց նորաձև հագնվել: 4 տարի առաջ ոգեշնչված Շանելից, Անահիտն ընդունվեց քոլեջ, որտեղ ուսումնասիրեց հագուստի նախագծում և մոդելավորում: «Սկսեցի սովորել ու հասկացա, որ ցանկություն չունեմ ամբողջ կյանքում կարի մեքենայի առաջ նստելու, ավելին էի ուզում։ Եվ սկսեցի ուսումնասիրել նորաձևության ոլորտը: Հիմա չեմ հիշի ինչպես, բայց բացահայտեցի ոճաբանի մասնագիտությունը», – ասում է մասնագետը: Այնուհետև փոխվեց իր ոգեշնչման աղբյուրն ու սկսեց հետաքրքրվել ռուս ոճաբան Ալեքսանդր Ռոգովինովի աշխատանքով, իսկ քոլեջն ավարտելուց հետո մեկնեց  Ռուսաստանի Դաշնություն` իր երազանքների մասնագիտությունը սովորելու: «Ոճաբանության դասընթացների մասնակցել եմ նաև Հայաստանում, սակայն անունները չեմ նշի, քանի որ վատ փորձ ունեմ ՀՀ-ում դրա հետ կապված», – նշում է Անահիտը:

Թե որքանով է զարգացած ոճաբանությունը մեր երկրում, նա ասաց. «Մեզ մոտ դեռ շատ ցածր մակարդակի է այս ոլորտը ,քանի որ մարդիկ հագուստին կարևորություն չեն տալիս, մինչ այսօր չենք հասկացել, որ իրոք կրեատիվ և ճիշտ հագնվելու միջոցով կարելի է ավելի ընդգծել գեղեցկությունը»: Անահիտը նշում է, որ ճիշտ կլիներ արտերկրին այս առումով շատ մոտ լիներ  Հայաստանը, բերելով Վրաստանը որպես օրինակ, որտեղ անընդհատ կազմակերպվում են Fashion Street Style-եր,  իսկ այստեղ  դրա մասին գրեթե չի խոսվում:

2018 թվականին բացում է իր սոցիալական հարթակն ու սկսում տեղադրել որևէ բրենդի հագուստ, նշելով, թե ինչն է այդ տարի նորաձև, ու ինչի հետ կարող են համադրել տվյալ հագուստը, «ընթացքում ինսթագրամս սկսեց ավելի զարգանալ, քանի որ խորհուրդներս ավելի հստակ և իմաստալից էին դարձել։ Մինչև հիմա շարունակում եմ անվճար խորհուրդներ տալ և օգնել մարդկանց, բայց դրա հետ մեկտեղ ունեմ նաև վճարովի ծառայություններ, որոնց միջոցով աղջիկների հետ ավելի խորացված աշխատանքներ եմ տանում»,- նշեց նա: Ոճաբանի կարծիքով  շատ քիչ գումարով նույնիսկ կարող են նորաձև հագնվել,  իր համար կարևոր է  հագուստի որակը, հագուստի վրայի դետալները, դրանք կարող են էժանագին տեսք տալ հագուստին և փչացնել կերպարները: «Եթե անընդհատ տեսողական ճաշակը զարգացնենք, կսկսենք նկատել բազմաթիվ գեղեցիկ հագուստներ, որոնք նախկինում ուշադրություն չէինք դարձնի։ Այդ դեպքում հիմնականում մատչելին ու գեղեցիկը համատեղվում են, քանի որ մարդու միտքը և տեսողական ճաշակը զարգացած է լինում »,- նշում է նա և ընդգծում, որ նույն հագուստը մի քանի անգամ հագնում է, բայց ոչ ամեն օր: Սիրում է անընդհատ նոր համադրություններ կազմել և չունի ֆիքսված ոճ:

«Ես ինձ լավ եմ զգում թե դասական, թե սպորտային, գրանժ, քեժուալ ոճերի մեջ», – ասաց Անահիտը,- Հայաստանում մասնագետներին չեն հարգում, – ընդգծում է 21-ամյա ոճաբանն  ու նմանեցնում բժշկության ոլորտին,որտեղ հաճախ  ինքնաբուժությամբ են զբաղվում` ավելի վատացնելով վիճակը: Իսկ ոճաբանության առումով ասում է.  «Շատ եմ լսում  «նորաձևությունը  մեզ հետաքրքիր չի, մենք հագնում ենք այն, ինչ ունենք» արտահայտությունը։

Միշտ ասում եմ, որ ցանկանան թե ոչ, իրենք, այնուամենայնիվ, նորաձևության հետ առնչվում են, քանի որ բոլոր խանութ-սրահները փորձում են առաջարկել այն իրերը, որոնք համաշխարհային մասշտաբով նորաձև են»: Եվ վերջում խորհուրդ է տալիս, որ մարդիկ սկսեն լսել բոլոր ոլորտի պրոֆեսիոնալներին ու վերջում ավելացնում.
«Ես ոճաբան եմ, որը փորձում է առանց որևէ շահի օգնել ցանկացողներին` հագուստի միջոցով ավելի ընդգծել իրենց յուրօրինակությունն ու գեղեցկությունը»։

Syazanna Kharatyan Lori

«Հեսսեն ինձ քանդեց ու ասաց. «Դե հիմա ինքնուրույն հավաքիր քեզ»

Մոտ 3 տարի է, ինչ Լիաննա Պուլուզյանը սոցիալական հարթակում տեղադրում է իր կարդացած գրքերն ու պատմում սիրելի հերոսների մասին, առանձնացնում մեջբերումներն ու քննարկում գրքի ժանրերը, այլ կերպ ասած, նա բուքբլոգեր է։ «Էջը սկզբում որպես բլոգ չեմ դիտարկել, այն ինձ համար մի վայր էր, որտեղ պահում էի կարդացածս գրքերը»,- ասաց նա։ Կարճ ժամանակում Լիաննան կարողացավ լսարան ձևավորել ու արդեն էջին այլ մոտեցում ցուցաբերել, այսօր  ունի 26000-ից ավելի իրական հետևորդ ու գրքերի պահանջարկ ունեցող մեծ լսարան։ Սովորելով համակարգչային գիտությունների բաժնում երբեք չի ցանկացել, որ  մասնագիտությունը լինի հումանիտար  ուղղությամբ, որովհետև գիրք կարդալը հոբբի է, իսկ, եթե նա պարտավորված որևէ գիրք կարդար ինչ-որ ժամկետում` կհիասթափվեր։ Բուքբլոգինգով զբաղվելու ընթացքում Լիաննան բնագրից թարգմանել է Ջո Նավարոյի «Եղիր բացառիկ» գիրքը։

Թարգմանելու առաջարկը ստացել է խմբագրությունից, որտեղ աշխատել է գրքերի մարքեթինգի, կոնտենտի ստեղծման և նոր հրապարակվող գրքերի խմբագրության վրա։ «Մի քանի անգամ մերժել եմ առաջարկը, որովհետև կարծում էի` չեմ կարող, բայց մի օր համարձակություն հավաքեցի և համաձայնեցի մեկ հատվածի վրա աշխատել, հավանություն ստանալուց հետո ամբողջ գիրքը թարգմանեցի»,- ասաց նա։ Այժմ այլ գրքեր թարգմանելու առաջարկ ունի, որի մասին դեռևս չի ցանկանում բարձրաձայնել։

Թե քանի գիրք է ընթերցել, դժվարանում է նույնիսկ մոտավոր նշել, բայց բոլոր կարդացածներից առանձնացնում է Հերման Հեսսեի «Դեմիան» ստեղծագործությունը։

«Գրքի մասին միշտ դժվարանում եմ խոսել ու կարծում եմ, երբեք էլ չեմ խոսի, բայց իմ գիտակից կյանքը բաժանվում է «Դեմիանից» առաջ ու հետո։

Այն, ինչ ես կամ հիմա, այս գրքի շնորհիվ է։ Հեսսեն ինձ քանդեց ու ասաց.

-Դե հիմա ինքնուրույն հավաքիր քեզ»,- մեջբերեց Լիաննան։

Կյանքի տարբեր փուլերում նա տարբեր է, ու դրա պատճառով դժվարանում է իրեն որևէ կերպարի նմանեցնել. Վերջերս կարդացի «Ուտել, Աղոթել, Սիրել» գիրքը ու սարսափելի նմանություն գտա իմ ու հերոսուհու միջև, երբ նա Իտալիայում էր. շարունակությունը չկարդացի»,- նշեց բլոգերը։ Գիրքը կիսատ թողնելն ունի իր պարզաբանումը. «Այնտեղ հերոսուհին երեք երկիր է այցելում ու երեք բան փնտրում կյանքից.

Իտալիայում նա հաճույք էր փնտրում, ինչը համընկավ իմ` այս տարվա նպատակի հետ։ Ես ինձ խոստացել էի այս տարի ուղղակի երջանիկ լինել, վայելել ժամանակը ու դադարել սպասել, որ մի օր լավ կլինի։ Այդ պահին միայն այդքանի կարիքն ունեի. մնացածը չհետաքրքրեց»,- ասաց Լիաննան։ Նա հաճախ գրքերը կիսատ է թողնում` նորից վերադառնալու ակնկալիքով. «Հիմա ավելի հստակ գիտեմ` ինչ եմ փնտրում։ Ու երբ զգում եմ, որ գիրքը համապատասխան չէ, կիսատ եմ թողնում` հետո կարդալու մտքով»։ Իր ստեղծագործական գործունեության մասին ասում է. «Ես գրում եմ այնքան, ինչքան այսօր ցանկացած մարդ։ Համացանցը բոլորիս հնարավորություն է տվել գրելու, լսելի դառնալու, բայց այն, ինչ անում եմ հիմա, ինստագրամի սահմաններից դուրս գալ չի կարող։ Ես գրքի գրող չեմ»,- ընդգծեց բլոգերը։ Բլոգին աշխատանքի նման է վերաբերվում, քանի որ  անհնար է համարում ժամանցը համատեղել իր գրաֆիկի հետ։ 2 տարի իրեն ոչ ոք դեմքով չի ճանաչել, վերջին շրջանում է հանրայնացնել իր ով լինելը։

«Ու բլոգն ինձ համար դարձավ այցեքարտ. Ինձ շատերն են ճանաչել բլոգով, ու հետագա շատ աշխատանքային առաջարկներ ստացել եմ այդպես»,- նշեց նա։ Իրեն ճանաչված մարդ չի համարում, թեպետ հաճախ անծանոթները բարևում են, խոսում, ինչի պատճառով երբեմն իրեն անհարմար է զգում, չկողմնորոշվելով` ինչպես արձագանքել։  Եթե իր կյանքը գիրք լիներ, հարմար վերնագիր չի կարողանում ընտրել, բայց հեղինակը կլիներ Հենրի Լի-ին, որը հորինված կերպար է։

«Երբեք չդադարեք երազել, որովհետեւ երազանքը մի օր անպայման իրականանում է, մեր ջանքերի ու հավատքի շնորհիվ»,- եզրափակեց նա։

syuzanna kharatyan

Մարդն ափի մեջ

Անցել է 12 տարի այն պահից, երբ ես առաջին անգամ ոտք դրեցի դպրոց։ Ու այդ օրվանից իմ կյանքը բաժանվեց երկու փուլի՝ մինչև դպրոց և դպրոցից հետո։

Մինչ այդ ես գիտեի այլ աշխարհ՝ բոլորովին այլ բարքերով, լեզվով, մտածողությամբ, ընկերներով, հետաքրքրություններով, իսկ այդ օրը ձեռք բերեցի, ավելի ճիշտ՝ ինձ մատուցվեց բոլորովին այլ աշխարհ՝ այլ երկիր, այլ բարքեր, այլ մտածողություն, մշուշված երազանքներ, ու ընկերներ չկան։

Դպրոցը փորձություն էր ոչ միայն գիտելիքների, սովորելու, ճանաչելու, ազգայինս իմը դարձնելու, այլև փորձություն էր կյանք հասկանալու, ներկայանալու, բոլորովին անծանոթ միջավայրում ընկերներ ձեռք բերելու, չէ՞ որ մինչ այդ ես իրենցն էի օտարների մոտ, իսկ հիմա օտար՝ «մերոնց» մոտ։ Ու այդժամ ես հասկացա մի շատ կարևոր ու պարզ ճշմարտություն՝ այն, որ եթե մարդիկ չեն հասկանում քեզ, ուրեմն ժամանակն է հասկացնել տալ նրանց, ժամանակն է ճանաչել տալ նրաց քո էությունը, դուրս գալ պատյանից, որտեղ ճիշտ է՝ ապահով է, բայց կյանքն անցնում է կողքովդ ու աննկատ… Հենց այդ ժամանակ ես քաջություն հավաքեցի լինելու «ես», չթաքցնել, չձևացնել, չվախենալ, պարզապես լինել այնպիսին, ինչպիսին ես կամ։ Եվ ո՜վ զարմանք, ընկերներ ձեռք բերվեցին ինքնըստինքյան, կարծես հենց այդպես էլ պետք է լիներ…

Մարդկային շփման փորձություններից և վերջին արդյունքում անգնահատելի ձեռքբերումներից զատ՝ ես սովորեցի նաև սիրել սովորել։ Ինչ-որ աներևույթ ուժով ինձ սկսեցին հասկանալի դառնալ մտքերն ու գրքերը, հերոսներն ու նրանց վարքագծի շարժումները։ Ես սկսեցի զգալ ու առաջին անգամ փորձեցի վերարտադրել նրանց զգացածը։ Սովորեցի չամաչել ձուլվել թիմին, հարազատորեն սիրել յուրաքանչյուրին մեկ առ մեկ։

Եվ հիմա, երբ հետ եմ նայում այս 12 տարիներին, Աստծուն միայն մի բան է մնում ասելու` շնորհակալություն։ Շնորհակալություն ընկերներիս համար, որ վստահ եմ՝ ընկերներ են ամբողջ կյանքի համար, ուսուցիչներիս, որ յուրաքանչյուրն իր չափով ու իրեն հատուկ ներդրումն է ունեցել իմ կայացման գործում և իհարկե, շնորհակալություն հիշողություններիս համար առաջին վայրկյանից, երբ ոտք դրեցի դպրոց, մինչև այն պահը, երբ հեռանում եմ…

syuzanna kharatyan

Մեծերը թվեր են սիրում

Երբ սկսում եմ մտածել երազանքների մասին, ավելի ճիշտ՝ երազել, ինքս ինձ հարցեր եմ տալիս, օրինակ՝ ինչի՞ համար են երազանքները, եթե չեն կատարվելու, հետո մտածում եմ, որ եթե երազանքներ չունենանք, անիմաստ կլինի ապրել առանց երազելու։ Հետո, երբ այնպիսի վայրում եմ լինում, որտեղ շատ մարդիկ կան, ինձ հետաքրքրում է, թե ինչպիսին են նրանց երազանքները։ Փոքրերի երազանքներն ավելի պարզ են, մաքուր, անշահախնդիր։ Իսկ մեծերի երազանքները միայն իրենց անձի շուրջ են պտտվում, նկատել եմ։

Ես, երբ փոքր երեխաների հետ զրուցում եմ, ավանդական հարց չեմ տալիս. «Մամայի՞դ ես շատ սիրում, թե՞ պապայիդ»։ Ըստ իս՝ դա երեխային մտածելու տեղիք է տալիս, ինչի արդյունքում նա սկսում է մտածել, թե ծնողներից ո՞վ է ավելի լավը, երևի նա, ով ավելի շատ խաղալիք ու շոկոլադ է գնում։ Ես իրենց հետ իրենց երազանքներից եմ խոսում։ «Երազում եմ ոստիկան դառնալ», «Երազում եմ բժիշկ դառնալ» և այսպիսի այլ պատասխաններ են տալիս։ Ոստիկան, որպեսզի գողերին բռնեն, ու մարդիկ հանգիստ ապրեն։ Բժիշկ, որ աշխարհում հիվանդ մարդ չլինի։ Ես էլ ավագ ընկերոջ նման խորհուրդ եմ տալիս, որ դա երազանք չէ, և ցանկության ու նպատակասլացության արդյունքում կդառնան իրենց երազած մասնագետը։

Այ, այսպես են պատասխանում փոքրերը, իսկ մեծերը ընտրում են որևէ մասնագիտություն, որովհետև ավելի լավ վարձատրվող է, ու կարող են գնել իրենց երազած շքեղ առանձնատունը կամ մեքենան։ Երբ փոքր տարիքում կարդում էի Էքզյուպերիի «Փոքրիկ իշխանը», չէի հասկանում, թե ինչ իմաստ ուներ «մեծերը շատ են սիրում թվեր» արտահայտությունը։

Իսկ հիմա, ցավոք սրտի, բազմիցս համոզվել եմ, որ մեծերը, իրոք, թվեր են սիրում։

syuzanna kharatyan

Դիլիջանյան բանավեճ

Արդեն երեք տարի է, ինչ դպրոցում մասնակցում եմ բանավեճի ակումբի, ու այս երեք տարիներին շատ խաղեր ենք ունեցել տարբեր համայնքների հետ, տարբեր թեմաներով։ Բանավեճ բառը լսելով շատերն այնպես են հասկանում, որ բանավեճը իսկապես վեճ է, բայց այն ընդհանրապես կապ չունի վեճ բառի հետ։ Բանավեճը 5 հոգանոց թիմ է, որտեղ ամեն խոսնակն իր դերն ունի։ Բանավեճը կազմված է փուլերից՝ կառուցողական ելույթ, անդրադարձ ելույթ, հարց ու պատասխանի փուլ, եզրափակիչ ելույթ։ Մենք հանձնարարված թեմայի շուրջ պատրաստվում ենք և՛ կողմ, և՛ դեմ դիրքորոշմամբ, որը անկեղծ ասած, լավ է, հնարավորություն է տալիս ուսումնասիրել տվյալ երևույթի դրական և բացասական կողմերը։ Հուլիսի 4-ից 6-ը՝ Հայաստանի մանուկներ հիմնադրամի հովանավորությամբ, Դիլիջանում էին հավաքվել Լոռվա, Տավուշի, Շիրակի և Արմավիրի հավաքական թիմերը, ու այդ երեք օրերի ընթացքում բանավիճում էինք երեք թեմաներով։ Բանավեճից հետո շատ խորհուրդներ էին տալիս դատավորները, բացատրում էին՝ ինչպես կարող էինք անել, որ ավելի լավ լիներ, ու իրենց տված այդ խորհուրդները մենք կկիրառենք հաջորդ խաղերի ընթացքում։ Դիլիջանում կազմակերպված բանավեճերը ինձ տվեցին ինքնաբացահայտվելու ու ինքնաճանաչվելու հնարավորություն, ես իմ մեջ այլ մարդ գտա, որն անկեղծ ասած, ավելի լավն է, չհանձնվող, չկոտվող, չվախեցող։ Դե բնականաբար ճամբարը չանցավ միայն բանավեճի խաղերով, այն ինձ տվեց հասակակից ընկերներ՝ տարբեր մարզերից, տարբեր հետաքրքրություններով ու նախասիրություններով, նրանց հետ շփվելու և ընկերանալու հնարավորություն, որոնցից յուրաքանչյուրի հետ հետաքրքիր ու անմոռանալի հիշողություններ ունեմ։ Ուսուցիչների ու դատավորների համբերությունն ու հավասարակշռությունը, նրանցից օրինակ վերցնելն էլ մեծ ձեռքբերում էր ինձ, և ինչու ոչ, նաև մյուսների համար։ Մեր խաղացած «Այլ կերպ»-ը, «Մաֆիան» ու մյուս խաղերը, մեր «Ծաղկաձորն» ու այլ պարերը, մեր ամեն-ամեն արածը կմնա իմ հուշերի, իմ հիշողությունների և իմ սրտի մեջ։

Սիրեցի բոլորիդ շատ-շատ։ Այսպիսով, բերված փաստերն ու փաստարկները ցույց են տալիս, որ բանավեճը միայն խաղ չէ, բանավեճը նոր ընկերներ, նոր մտքեր ու ինքներս մեզ համար նոր «ես» բացահայտելու հնարավորություն տվող ակումբ է։

Ի դեպ, արդեն մեկ տարի է, ինչ ես թղթակցում եմ 17-ին… Երջանիկ եմ:

syuzanna kharatyan

«Արձակուրդները»

Արձակուրդները… Չակերտների մեջ դրված այս արձակուրդները։ Չակերտների մեջ, որովհետև դպրոցական երեքամսյա հանգիստը թեպետև կա,բայց միայն դասերից, բայց ինձ համար չակերտավոր են։ Ամեն օր ինչ-որ գործեր ունեմ։ Մի օր ՍՄԱՐԹ-ում, մի օր դպրոցում, մի օր համայնքից դուրս։

Դե, էս տարի էլ, ինչպես մյուս տարիներին, դասարանական էքսկուրսիա չգնացինք։ Հավաքվեցինք աշակերտներով ու ծնողներով, որպեսզի որոշենք էքսկուրսիայի ուղղությունը, մի ժամ դա քննարկելուց հետո, որոշվեց մեր Դսեղ գյուղի Ծովերում դասարանական «քեֆ» անել (հավաքույթ բառը,մեր պարագայում, այդքան էլ ճիշտ չէ ասել), ու էլի էքսկուրսիա չգնացինք: Սպասենք աշունը գա։

Շուտով նաև ճամբարների «սեզոնը» կհամարեմ բացված, սկսած գյուղի ճամբարից, Դիլիջանի և այլ հանգստյան գոտիների տարբեր ճամբարներ։

Անկեղծ ասած, պասիվ կյանք չեմ սիրում։ Սիրում եմ, երբ անընդհատ ինչ-որ խառը և հետաքրքիր գործերով եմ զբաղված։ Ու իմ օրերը կարծես թե հենց այդպես էլ անցնում են։ Արձակուրդի մեջ արձակուրդ չունեմ, երևի թե ուրախ եմ, որ այսպես է։ Հա՜, մոռացա ասել. արդեն ես 17-ամյա 17.am-ցի եմ։

ՔՈԱՖ ՍՄԱՐԹ կենտրոնը արդեն գործում է

Լուսանկարը՝ Անի Ղուլինյանի

Լուսանկարը՝ Անի Ղուլինյանի

Լսել եք, չէ՞, Լոռու ՍՄԱՐԹ կենտրոնի մասին, որը գտնվում է Դեբեդ-Դսեղ գյուղերի խաչմերուկում։ Հրաշք միջավայր, հրաշք վայր, ամբողջը՝ ՀՐԱՇՔ։ Այնքան ոգևորված եմ ուզում խոսել մեր ՍՄԱՐԹ-ի մասին, որ հաճախ բառերն եմ խառնում, բայց ուզում եմ, որ շատերը իմանան, թե ինչ ունենք մենք։

ՍՄԱՐԹ կենտրոնը հնարավորություն է տալիս գյուղաբնակ բնակիչներին սովորելու, ի դեպ՝ ոչ միայն երիտասարդ,այստեղ կարող են սովորել նաև մեծահասակները։ ՍՄԱՐԹ-ի թիրախային բնակչությունը՝ 5 համայնք 2018 թվականին, իսկ 2019-ին՝ 12: ՍՄԱՐԹ կենտրոնը կարող է ծառայել օրական 250 մարդու համար։ 

Լուսանկարը՝ Անի Ղուլինյանի

Լուսանկարը՝ Անի Ղուլինյանի

ՍՄԱՐԹ-ը Թումո չէ, ՍՄԱՐԹ-ում ՏՏ-ները օգտագործվում են որպես միջոց։ Բաց է բոլորի համար և անվճար։ ՍՄԱՐԹ-իս մասին այսքանը։ Մայիսի 27-ի բացման միջոցառմանը շատ էին սպասել, շատ-շատ, թե՛ ՔՈԱՖ-ի աշխատակիցները, թե՛ կամավորները, թե՛ պարզապես այն մարդիկ, որոնք սովորելու են այնտեղ։ ՍՄԱՐԹ-ի բացմանը մոտավորապես 70 կամավորներ էինք, ու ձեռք բերեցինք բավական շատ ընկերներ։ Կողքի համայնքների երիտասարդներին ճանաչելու, ընկերանալու ու հարազատանալու հնարավորություն է տալիս թե՛ ՍՄԱՐԹ-ը, թե՛ COAF-ը։ Ու յուրաքանչյուր կամավոր ուներ իր պարտականությունը, այնքան մեծ ու համախմբված թիմային աշխատանք էր, որ ևս մեկ անգամ շնորհակալություն եմ ուզում հայտնել։ Ուզում եմ բոլորիս շնորհավորել ՍՄԱՐԹ-ի բացման առիթով ու յուրաքանչյուրիս մաղթել ՍՄԱՐԹ-ում հնարավորինս ՍՄԱՐԹ լինել։ 

#ՄարդըՍՄԱՐԹլինի

#Դբա_Սմարթ

Սյուզաննա Խառատյան

***

Մայիսի 27-ին Լոռու մարզի Դեբեդ գյուղի տարածքում բացվեց իր տեսակի մեջ դեռևս միակ COAF SMART կենտրոնը: Կենտրոնը նախատեսված է դրան մոտ ընկած գյուղերի բոլոր բնակիչների համար, բայց հիմնական թիրախային խումբը հանդիսանում են 3-35 տարեկանները: 2018-ի դրությամբ այդ համայնքները կլինեն 5-ը, հաջորդ տարի աշխարհագրությունը կընդլայնվի մինչև 12 համայնք:

Նախատեսվում են առաջիկայում նմանատիպ կենտրոններ ստեղծել ՀՀ բոլոր մարզերում:
COAF SMART կենտրոնը Հայաստանի Մանուկներ հիմնադրամի SMART նախաձեռնության մասն է կազմում: Հիմնադրամը իր գործունեությունը սկսել է ծավալել 2004 թվականին Արմավիրի մարզի Քարակերտ համայնքից: Իրենց աշխատանքները շարունակելով Արմավիրի նաև այլ գյուղական համայնքներում` վերջին տարիներին սկսել են նաև գործունեություն ծավալել Լոռիում: Կենտրոնի կառուցման նպատակը գյուղական համայնքների բնակիչների հետ աշխատանքը ավելի արդյունավետ և համակարգված դարձնելն է, միևնույն ժամանակ, մարդկանց այնպիսի կրթություն տալը, որի հնարավորությունը մինչ այժմ չեն ունեցել:

Լուսանկարը՝ Անի Ղուլինյանի

Լուսանկարը՝ Անի Ղուլինյանի

Կառույցի ճարտարապետը լիբանանահայ Փոլ Գալուստյանն է, որի նախագծով շինությունը բաժանվում է երեք թևերի, կենտրոնում չորս պարող պատերն են, որոնք հանդիսանում են նաև հիմնասյուներ, մուտքից ձախ 150-200 մարդկանց համար նախատեսված ամֆիթատրոնը, իսկ պատերին փոխարինող պատուհանները կառույցը ներդաշնակեցնում են Լոռվա փարթամ բնության հետ
Տարածքում շինարարական աշխատանքները դեռևս ավարտված չեն, քանի որ SMART կենտրոնը միայն նույնանուն ավանի մասն է կազմում: Ավանի տարածքը իր մեջ արդեն իսկ ներառում է հյուրատուն `12 սենյակներով`նախատեսված բարերարների, հյուրերի, այցելող մասնագետների համար: Առաջիկայում նախատեսվող կառույցների թվում է ճեմուղին, սպորտային օժանդակ կառույցները, լողավազանը և այլն:
Կենտրոնի դասընթացները իրենց մեջ ներառում են ռոբոտիկա, բլոկչեյն, ծրագրավորում, անգլերեն, պար և երաժշտություն, գյուղատնտեսություն, արվեստ, մանկական զարգացում, մեդիա գրագիտություն, առողջապահություն, տնտեսական զարգացում, տուրիզմ և այլն:

Լուսանկարը՝ Անի Ղուլինյանի

Լուսանկարը՝ Անի Ղուլինյանի

Կենտրոնի բացման միջոցառմանը ներկա էին մշակույթի, առողջապահության, կրթության և գիտության , աշխատանքի և սոցիալական հարցերի, տարածքային կառավարման և զարգացման նախարարները, կենտրոնի ստեղծմանը մեծապես նպաստած բարերարները, շահառու համայնքի համայնքապետերը և դպրոցների տնօրենները: Հյուրերը նախ ծանոթացան կենտրոնի հնարավորություններին, ներկա գտնվեցին ռոբոտաշինության դասի, բանավեճի խաղի, դիտեցին կարճամետրաժ ֆիլմեր COAF-ի գործունեության և Կենտրոնի ստեղծման պատմության մասին, ունեցան շրջայցեր շինության ողջ տարածքում: Միջոցառման երկրորդ մասում ելույթ ունեցավ ամերիկահայ գործարար և COAF-ի հիմնադիր Գարո Արմենը` շնորհակալություն հայտնելով բոլոր հյուրերին`ներկա գտնվելու, բարերարներին `իրենց օժանդակելու համար, այնուհետև ելույթ ունեցան հիմնադրամի կողմից ֆինանսավորվող ծրագրերին մասնակցած երեխաներ, ովքեր պատմեցին իրենց կյանքում հիմնադրամի ունեցած դերի մասին:
Կենտրոնի բոլոր դասընթացները անվճար են:
Թե’ հյուրերը, թե’ բարերարները և թե’ շահառու համայնքների բնակիչները մեծ հույսեր ունեն` կապված այս կենտրոնի հետ, որպես նոր սերունդ կրթող և գյուղաբնակների կյանքը ավելի լավը դարձնող նախաձեռնության:

Անի Ղուլինյան

syuzanna kharatyan

Ապագայի վախը

Ես օրս միշտ վերջացնում եմ այն վերլուծելով: Փորձում եմ հասկանալ, թե այդ օրը ինչ լավ արարք եմ գործել, ինչ սխալ քայլ եմ արել և քննադատում կամ շնորահակալություն եմ հայտնում ինքս ինձ այդ քայլն անելու համար: Դրանից հետո մտածում եմ ապագայիս մասին: Ժամանակն է կողմնորոշվել մասնագիտական ընտրության հարցում, բայց ներքուստ վախ կա, քանի որ մի որոշումից է կախված հետագա ամբողջ կյանքիս անելիքը: Ես գուցե ճիշտ ընտրություն չկատարեմ, կամ գուցե կարող եմ ավելի լավ մասնագիտություն ընտրել ու աշխատել այլ ասպարեզում: Խորհուրդներ շատ են տալիս և՛ ընտանիքիս անդամները, և՛ ուսուցիչներս, և՛ ընկերներս, բայց դրանք միայն խորհուրդներ են, որոշում կայացնողը ես եմ: Բարդ է: Մտածում եմ՝ հիմա, որ ինձ շրջապատող մարդիկ ընտրել և սովորում կամ աշխատում են այդ մասնագիտությամբ, ինչպե՞ս են իրենց կյանքի այդ կարևորը քայլը կատարել: Մեկ-մեկ ուզում եմ՝ իմ փոխարեն լինի մեկ ուրիշ որոշում կայացնող:

Դժվար է ընտրության առաջ կանգնել, ու այդ ընտրությունը ոչ թե մաթեմատիկական խնդիր է՝ ընտրել ա կամ բ տարբերակն ու ընդգծել, այլ շատ տարբերակների միջից ընտրել մեկը, որը հետո ամբողջ կյանքիդ ընթացքում քո շուրջն է պտտվելու՝ շրջանակի մեջ առնելով քեզ։ Ու այդ ժամանակ արդեն կարմիր գրիչով ոչ մեկը չի կարող գիծ քաշել և նշել ճիշտ տարբերակը: Երևի սա կարելի է վախ կոչել: Հա՜-հա՜, ես վախենում եմ լուրջ որոշում կայացնելուց:

syuzanna kharatyan

Ժամանակն է թեյելու

TIME FOR TEA-ի անդամները մի խումբ ակտիվ երիտասարդներ են աշխարհի 15 երկրներում, որոնք ցանկանում են, որ մերօրյա առաջնորդները մի պահ կանգ առնեն և մտածեն այն որոշումների շուրջ, որ կայացնում են։ Նախաձեռնությունը 2013 թվականից է, այն միջոց է երիտասարդների համար՝ բարձրացնելու իրենց տեսակետը և այն հասցնելու որոշում կայացնողներին։ 2017 թվականի նոյեմբերից Դսեղում նույնպես գործում է TIME FOR TEA-ն, այն համակարգում է Քրիստինե Հովսեփյանը։ Մի խումբ ակտիվ երիտասարդներով ընտրել ենք համայնքի համար կարևորագույն խնդիրներից և փորձում ենք թեյի հրավիրել այն անձանց կամ հաստատությունների ներկայացուցիչներին, որոնք կարող են օգնել և լուծել տվյալ խնդիրը։ Թեյի շուրջը մենք քննարկում ենք առաջ քաշված խնդիրը։ Մեր առաջին փորձառությունը եղավ ամանորյա տոներին ընդառաջ, երբ իմացանք, որ գյուղում գործող «Աֆլաթուն» խմբակի սաները նախաձեռնել էին մի ծրագիր, որի համաձայն տոներին պետք է նվերներ բաժանեին համայնքի անապահով ընտանիքների երեխաներին։ Մենք՝ TIME FOR TEA-ի անդամներս, մեր ձեռքով հավաքած տեղական թեյերին տվեցինք տոնական և գեղեցիկ փաթեթավորում։ Թեյերի տուփերի մեջ նաև գրեցինք բարության փոքրիկ կոչեր և վաճառեցինք դրանք։ Ստացված հասույթը տրամադրեցինք ամանորյա հրաշքի կատարմանը։ Շարժումը ընթացքի մեջ է…

syuzanna kharatyan

Շուտով կխոսեմ անգլերեն

ACCESS միկրոդրամաշնորհային ծրագիր. Հայաստանի մանուկներ հիմնադրամը (COAF) և Հայաստանում ԱՄՆ դեսպանատունը արդեն չորրորդ անգամ են մեկնարկում Հայաստանի մարզերում անգլերենի ուսուցման այս ծրագիրը: Հայաստանի մանուկներ հիմնադրամի շահառու յոթ գյուղերի 13-ից 16 տարեկան աշակերտներն ունեն հնարավորություն մասնակցելու այս ծրագրին Լեռնագոգ (Արմավիր), Արագածավան (Արագածոտն), Բենիամին (Շիրակ), Վահագնի, Եղեգնուտ, Դսեղ (Լոռի) գյուղերից: ACCESS-ը անգլերենի 2-ամյա ուսուցման ծրագիր է, հաղորդակցման մեթոդի միջոցով անգլերենի սկզբնական գիտելիքներ ունեցող աշակերտները կարողանում են ազատ շփվել անգլերենով: Անգլերենի ուսուցման ACCESS միկրոդրամաշնորհային ծրագիրը գործում է աշխարհի 80 երկրներում: «ՀՀ-ում այն գործել է 2011 թվականից՝ ԱՄՆ դեսպանատան ֆինանսավորմամբ, ծրագիրն իրագործում է Հայաստանի մանուկներ հիմնադրամը»,- ինձ հետ զրույցում նշեց Հայաստանի մանուկներ հիմնադրամում անգլերենի ծրագրերի համակարգող Սյուզի Խաչատրյանը:

Զրուցել եմ նաև ACCESS-ի ուսուցիչ Մարինե Միսկարյանի հետ:

-Ինչպե՞ս ընտրեցիք ձեր մասնագիտությունը: 

-Մասնագիտությունս ընտրել եմ շատ պատահական, երբ 2002 թ.-ին հանդիպեցի Ամերիկյան խաղաղության կորպուսի կամավորներին, այդ ժամանակ բավականին մեծ էի սովորելու համար՝ 23 տարեկան: Սկսել եմ սովորել կամավորների հետ, իսկ դրանից հետո շարունակել եմ խորացնել գիտելիքներս։ Շատ կամավորական աշխատանքներ եմ կատարել: Կամավոր աշխատել եմ մանկապարտեզի դաստիարակների հետ, աշխատել եմ Ամերիկյան համալսարանում, որպես կամավոր նաև աշխատել եմ Երևանի նախկին գիշերօթիկ դպրոցում: ACCESS-ի առաջին երեք ուսուցիչներից մեկն եմ:

-Քանի՞ տարի է, ինչ աշխատում եք COAF-ում։

-Ծրագրի բացման օրվանից աշխատել եմ, երբ Արմավիրում սկսվեց առաջին ACCESS ծրագիրը, այդ ժամանակ միացել եմ ծրագրին։

Զրուցել եմ նաև ACCESS-ի 2015-2017թթ.-ի շրջանավարտների հետ և հարցին, թե ինչպես էին պատկերացնում ACCESS-ը մինչ սկսելը, և ինչ եղավ հետո, նրանք պատասխանեցին այսպես.

-Երկու տարի առաջ իմ կյանքն ուրիշ էր: Չէի պատկերացնում, որ անսպասելի ու անհասկանալի կերպով կփոխվի: Անհասկանալի, որովհետև չէի պատկերացնում, թե ինչ հնարավորություն է ACCESS-ն ինձ համար ու անսպասելի, որովհետև ինձ համար անգլերեն սովորելն անհնար էր թվում, բայց մի քանի ամիս հետո, երբ հասկացա՝ ինչ է կատարվում, երբ հասկացա, որ անգլերենը շատ մեծ հնարավորություն է բոլորի համար, սկսեցի ավելի լավ սովորել: ACCESS-ն օգնեց լինել ինքնավստահ, զարգացրեց մտահորիզոնս ու ամենակարևորը՝ ACCESS-ի շնորհիվ գիրքս հաջողության հասավ: Գիրքը գրել եմ ACCESS-ում ձեռք բերած հմտությունների շնորհիվ: 2 տարի անց, կարող եմ ասել, որ այն փոխեց իմ կյանքը, ավելի մեծ ու իրական հնարավորություն տվեց SMART ապագա ունենալու համար (Սաթե Պետրոսյան, գ. Դեբեդ):

-Երբ իմացա ACCESS-ի մասին, մտածեցի, որ դա էլ կլինի սովորական դասընթաց՝ ինչպես դպրոցում, մտածում էի՝ ո՞նց ենք 2 տարվա մեջ անգլերեն սովորելու, իսկ ուսուցիչը վստահեցնում էր, որ վերջում մենք անգլերեն խոսել կիմանանք, ու քանի գնում, համոզվում էի, որ հնարավոր է սովորել: Երկու տարի անց արդեն կարողանում էի խոսել անգլերեն, բայց սկզբում չէի հավատում (Հասմիկ, Թումանյան):

-Սկզբում, երբ իմացա ACCESS-ի մասին, այն ինձ տարօրինակ ծրագիր թվաց, անգամ հիշում եմ, որ առաջին դասին չուզենալով եմ գնացել, քանի որ մտածում էի՝ ինչի՞ս է պետք անգլերենը, բայց առաջին դասից հետո կյանքս 180 աստիճանով փոխվեց: Միսս Մարինեն այնպես էր կազմակերպել մեր առաջին դասը, որ ես սիրահարվեցի անգլերենին: Սկսեցի մեծ հաճույքով և ուրախությամբ գնալ դասերին: Եվ ժամանակի հետ հասկացա, որ անգլերենը ինձ ավելի շատ է պետք, քան պատկերացնում էի (Մարուսյա Մաղաքյան, Թումանյան):

Դե ինչ, շուտով մենք էլ կսկսենք խոսել անգլերեն: