Լուսանկարը՝ Հայարփի Բաղդասարյանի
Դպրոցում հերթական միջոցառումներից մեկն էր կազմակերպվել: Այս անգամ հերոսները հոլանդացիներն էին, իսկ ավելի կոնկրետ հիմա ներկայացնեմ բովանդակությունը:
Ինչպես ասում են, «մի մարդու պես» հավաքվեցինք դահլիճում, հյուրերը ներկայացան, և երբ թարգմանչուհին ասաց, որ պիտի հայերեն երգեն, և մասնավորապես, Սայաթ-Նովա: Բոլորս զարմացանք ու մեջներս կասկած առաջացավ. արդյո՞ք կարող են պատվով դուրս գալ:
Հավատացեք, այնպես երգեցին, որ անգամ փշաքաղվեցինք: Հայացքներից երևում էր, որ հասկանալով ու զգալով են երգում: Կատարեցին Էրեբունի-Երևանը, Կռունկը: Մենք էլ ձայնակցում էինք: Մեջս միանգամից ցանկություն առաջացավ հետները խոսելու ու մի երկու հարց տալու, ու ես ինձ չկորցրի: Երբ ելույթն ավարտեցին, թուղթ ու գրիչս վերցրի, վազեցի թարգմանչուհու մոտ, մի քանի տեղեկություն իմացա երգչախմբի մասին ու սպասեցի հարմար առիթի՝ հետները խոսելու համար:
Դպրոցի աշակերտներն էլ ոգևորվել էին ու հոլանդացիների հետ հայրենասիրական երգեր էին երգում, հետն էլ պարում, սովորեցնում: Մեկ էլ նկատեցի, որ հյուրերից մեկը ֆրանսերեն է խոսում, ու էլ սրանից հարմար ի՞նչ հնարավորություն: Ֆրանսերենի ուսուցչուհիս ծանոթացնում էր դպրոցին, ես էլ արագ գնացի ու որսացի պահը:
-Bonjour.
-Oh, bonjour. Sa va?
-Sa va bien, mercie beaucoup.
Չեմ ասի, թե ֆրանսերենից փայլում եմ, բայց դե ուսուցչուհուս օգնությամբ տակից դուրս եկա:
-Դե, ընկեր Դերունյան, օգնում եք` մի երկու հարց տամ:
Հարցերս տվեցի, ֆրանսերենի խմբի աշակերտներով մի փոքր զրուցեցինք, ու ես թռա լսածս ու գրածս իմի բերելու: Իրավիճակը փոքր ինչ խառն էր, բոլորն ուզում էին հոլանդացիների հետ խոսել, ֆոտոներ անել, դրա համար էլ իմ արած փոքրիկ գործից էլ բավական գոհ մնացի:
Լուսանկարը՝ Հայարփի Բաղդասարյանի
Պարզվեց, որ հոլանդական «Կռունկ» սիրողական երգչախումբը արդեն երեք տարի շարունակ գալիս է Հայաստան՝ մեր մշակույթին ու կյանքին ծանոթանալու ու նաև երկու երկրների միջև բարեկամական կապ հաստատելու համար: Երգչախմբի ղեկավարը Ինգրիդ Վան Ռուին է: Նա նշեց, որ երգչախումբը ոգեշնչված է Խաչատուր Ավետիսյանով: Իրենց խմբում կան նաև հայեր, ովքեր էլ սովորեցնում են հայերենի արտասանությունն ու բացատրում են խոսքերը:
2014 թվականին ճանաչողական այցով գնացել էին նաև Գյումրի:
Ասում են, որ Հայաստանը շատ են հավանել, գեղեցիկ երկիր ունենք,ամեն խաչքար իր յուրահատուկ պատմությունն ունի, (հպարտ-հպարտ ժպտում էի), հարցրի՝ ինչ տպավորություններ ստացան օրվա միջոցառումից, ասացին, որ շատ հավանեցին, հյուրասեր ենք, աշակերտներն ու ուսուցիչներն էլ շատ հաճելի ու խելացի մարդիկ են: Առաջին անգամ են տեսնում, որ մի ազգ այսքան հյուրընկալ լինի: Հյուր են գնում, տանտերերը մի լավ սեղան են գցում ու ժպիտներով էլ ճանապարհում: Սկզբում կարծում էի, թե այս վերջին շրջանի դեպքերի համար են եկել Հայաստան, ու հարցրի նաև, թե երկրում տիրող իրավիճակին ծանո՞թ են: Ասաց, որ ոչ, միայն գիտեն ցեղասպանության մասին, որ մեզ կոտորել են, ու դրա համար իրենք շատ են ցավում:
Հետաքրքիր և ուրախ մարդիկ էին:
Ուզում եմ, որ շատ ազգեր մեզ ճանաչեն ու հետաքրքրվեն մեր մշակույթով: Այն իսկապես շատ հարուստ է ու գեղեցիկ, և բավականություն և ուրախություն ես զգում, որ օտարներն այդքան զգացական ու գեղեցիկ են ներկայացնում քեզ, քո իսկ երաժշտությունն ու արվեստը:
Այսօր Հայոց բանակի կազմավորման 24-րդ տարեդարձն է: Առանց իմ ասելու էլ գիտեք: Եվ գիտեք, լսել եք, կարդացել, որ Արցախյան հերոսամարտի առաջին տարիներին, երբ դեռ բանակը չէր ձևավորվել, իսկ թշնամին արդեն սկսել էր պատերազմը, սկսեցին կազմավորվել կամավորական ջոկատներ Հայաստանի տարբեր մարզերից: Գյուղացին ձեռքը զենք վերցրեց իր ազատությունը պահպանելու ու ինքնությունը չկորցնելու համար: Այդ կամավորական ջոկատներից մեկն էլ Հրազդան քաղաքի «Սասուն» ջոկատն էր, որի կազմում էր նաև երիտասարդ հայրս:
1989 թվականին կազմավորվեց «Սասուն» կամավորական ջոկատը: Ջոկատի հրամանատարն էր Սասուն Միքայելյանը, որը ծնվել է Հրազդան քաղաքի Վանատուր թաղամասում (նախկինում` գյուղ Աթարբեկյան), զինվորական կոչումը`մայոր, հենց նա է «Սասուն» երկրապահ կամավորական ջոկատի հիմնադիր-հրամանատարը:
Հայրիկիցս շատ դժվար է պատերազմի օրերից մի բան «կորզել», կարծես գոցել է իր մեջ ու ոչ մեկին դռնից ներս չի թողնում: Ինձ մի քանի անգամ է միայն հաջողվել մի քանի բառ իմանալ նրանից, մի երկու փոքրիկ պատմություն: Երբ որևէ բան եմ հարցնում, կամ խնդրում, որ մի դեպք պատմի, հանկարծ լռում է, մռայլվում, հայացքն ուղղում հեռուն ու թաղվում դառը հուշերի մեջ: Ընկերներին կորցնելու ցավը սուր է խրում սիրտը: Մինչ օրս պահում է արդեն վաղուց մաշված համազգեստը: Գրպանում մի թուղթ կա, վրան զոհված ընկերների անուններն են: Հարցրի`ո՞ւմ արյան հետքերն են շապիկիդ, ասաց. Անդրեն էր… Ընկավ:
Մի անգամ էլ պատմեց, որ տանկի նույն արկի պայթյունից վեր շպրտվեցին հրամանատարն ու տղերքից մեկը: Ցավոք, ընկերը զոհվեց: Հրամանատարն իր հարցազրույցներից մեկում ասում է. «Շուշիի ազատագրումը առեղծված էր շատերի համար: Դա նույնն է, թե բարձրանաս շշի վրա ու գրավես այն»: Մարտը տևեց 6 ժամ, որի ընթացքում, նրա խոսքով, 107 տեղից վիրավորվեց: «Սետկա էի դառել: Մինչև հիմա էլ ասկոլկեք կան ներսումս…Բեկորներն էսօրվա իշխանություններից հարազատ են»,-ասում է Սասուն Միքայելյանը:
Այսօր, երբ նշում ենք բանակի հիմնադրման տարելիցը, պետք է հիշենք բոլոր այն հերոսներին, որոնց առողջության ու կյանքի գնով պահպանվեց մեր անկախությունը և ստեղծվեց հայոց բանակը: