Ազատ տարածք խորագրի արխիվներ

Լուսանկարը` Սերյոժա Առաքելյանի

Ֆրանկոֆոնիայի օրերը Հայաստանում

Կանաչ դաշտից դուրս

«Ֆուտբոլն ազատություն է,մի ամբողջ տիեզերք», – Բոբ Մարլի

Ֆուտբոլի վերաբերյալ ցանկացած մարդ իր պատկերացումներն ունի. շատերը կարծում են, որ ֆուտբոլիստները կանաչ դաշտից այն կողմ կյանք եւ հետաքրքրություններ չունեն, ու ամեն ինչ սահմանափակվում է մարզադաշտով: «Փյունիկ» ֆուտբոլային ակումբի եզրային կիսապաշտպան Վիգեն Բեգոյանը այդ կարծիքին չէ. երկար տարիներ ֆուտբոլում լինելով` սպորտաձևը նրա համար, միգուցե, դարձել է կյանք, բայց դրա հետ մեկտեղ նա չի մոռանում ֆուտբոլից դուրս աշխարհի մասին: Վիգեն Բեգոյանը վերջերս է վնասվածք ստացել` կոտրել է ամրակը և վիրահատվել, սակայն այդ վնասվածքը, կարծես, ավելի ուժեղ է դարձրել նրան ու օգնել հասկանալ, որ ոչ մի վնասվածք նրան ֆուտբոլից չի հեռացնի.

 -Ի՞նչու հենց ֆուտբոլ:

- Փոքրուց շատ եմ սիրել այս սպորտաձևը, դե, բոլոր տղաների նման, բայց չէի մտածում, որ ավելի լուրջ կզբաղվեմ:

- Ո՞րն է Ձեր սիրելի ֆուտբոլային ակումբը:

- Սիրելի թիմս «Բարսելոնան» է:

- Ի՞նչը Ձեզ բերեց կանաչ դաշտ:

- Սերը ֆուտբոլի նկատմամբ: Փոքր ժամանակ ամբողջ օրը բակում ֆուտբոլ էի խաղում: Անընդհատ խնդրում էի հայրիկիս, որ ինձ ֆուտբոլի տանի. հենց այդպես սկսվեց ամեն ինչ:

- Ի՞նչպիսին էին ապրումները, երբ առաջին անգամ մտաք ֆուտբոլի դաշտ: 

- Շատ լարված էի, բայց հենց գոլ խփեցի, ամեն ինչ անցավ ու ավելի կենտրոնացա, որ նորից դառնամ գոլի հեղինակ:

- Ի՞նչպիսին է կյանքը մարզադաշտից դուրս: 

- Մարզադաշտից դուրս` բացի հանգստից, սիրում եմ ժամանակս տրամադրել հարազատ մարդկանց: Բնական է` որքան էլ ֆուտբոլն իմ առօրյայի մեծ մասն է կազմում, ունեմ նաև հետաքրքրություններ դրանից դուրս:

- Բոլոր ժամանակների ամենասիրելի ֆիլմը:

- «Գլադիատոր». սիրում եմ հերոսի բնավորությունը, ուժը:

- Նկարագրեք ձեզ 3 բառով: 

- Նվիրվող, ընկերասեր և նպատակասլաց:

- Ո՞րն է ձեր ամենամեծ թերությունը: 

- Ինքնամփոփ եմ: Երբեմն դա ինձ խանգարում է:

- Ձեր բնավորության ամենակարևոր գիծը:

- Երբեք չեմ հանձնվում , որքան էլ դժվար իրավիճակ է լինում. դա ինձ համար չէ:

- Մանկության ամենալավ հիշողությունը և սիրած մուլտֆիլմը:

-Այնքան լավ պահեր եմ ունեցել, որ չեմ կարողանում առանձնացնել: Հիմնականում բակային ու դպրոցական արկածներն են: Սիրածս մուլտֆիլմը «Ավատարն» է:

- Ամենասիրելի նկարիչը:

- Սալվադոր Դալի: Մարդկանց ուշադրությունը գրավելու համար նա երբեմն այնպիսի բաներ էր անում, որ նրա այդ տաղանդը շատ ավելի մեծ էր թվում նրա մյուս տաղանդներից:

- Ամենակարևոր հատկանիշները մարդու մեջ: 

-Բարություն և անկեղծություն:

- Ձեր սիրած երկիրը: 

-Անգլիան:

-Ո՞րն է Ձեր կարգախոսը: 

- Երբեք մի՛ հանձնվիր:

Վիգենի կարգախոսը թվում է պարզ , բայց յուրաքանչյուրը պիտի կարողանա գտնել իր ներսի չհանձնվողին ու միշտ պայքարողին, որովհետև նրանք բոլորիս մեջ էլ ապրում են:

Meri Harutyunyan Gagarin

Իմ «տիեզերագնաց» գյուղը

Ողջու՛յն: Ես Մերի Հարությունյանն եմ: Ծնվել ու մեծացել եմ հայտնի տիեզերագնաց Գագարինի ազգանունը կրող գյուղում: Թեպետ, անկեղծ ասած, մենք՝ Գագարինի բնակիչներս էլ գլուխ չենք հանում, թե ի վերջո մեր բնակավայրը գյո՞ւղ է, ավա՞ն թե՞ Սևան քաղաքի թաղամաս: Ինչևէ, անկախ կարգավիճակից՝ ես սիրում եմ իմ Գագարինը: Այստեղ տեղ կա բոլորի համար… Մարդիկ բարեսիրտ են ու հյուրընկալ: Գագարինում Երևանի պես չէ, երբ հարևանը հարևանին չի ճանաչում: Բոլորս անձամբ գիտենք իրար և հանդիպելիս ամենաքիչը տասը րոպե պիտի զրուցես ծանոթիդ հետ, թե չէ անքաղաքավարի կհամարվես։

Գագարինն արտաքուստ հասարակ է, բայց այն ինձ համար մի ամբողջ աշխարհ է: Կան մեկական դպրոց ու մանկապարտեզ: Մեր դպրոցում սովորում է մոտ երկու հարյուր հիսուն աշակերտ: Մայրիկս պատմում է, որ իր սովորելու տարիներին աշակերտների թիվը եռակի շատ էր. կային Ա, Բ, Գ դասարաններ: Ճիշտ է, հիմա մենք քիչ ենք, բայց ընկերական ենք ու համերաշխ:

Գագարինի անցյալը հետաքրքիր է եղել: Տատիկս ու պապիկս, որոնք այստեղ են եկել Լճաշենից, հետաքրքիր պատմություններ են պատմում:

Ընդամենը երեք տասնյակ տարի առաջ այստեղ գործել են բազմաթիվ գործարաններ: Հիմա նախկին գործարաններից մեկի հսկայական շենքում կա մի փոքրիկ արտադրամաս: Այստեղ հավաքում են գազի կոմպրեսորներ և անգամ ունեն «Լուկօյլ»-ի և «Ռոսնեֆտ»-ի նման գնորդներ: Հիմա այդտեղ մոտ վաթսուն հոգի է աշխատում, բայց հուսով եմ, որ աշխատողները կշատանան։

Տատիկիս ասելով՝ Գագարինի փողոցներով առաջ քայլել են հազարավոր մարդիկ, բայց հիմա… Տղամարդիկ մեկնում են արտագնա աշխատանքի և տուն են գալիս տարին մեկ-երկու անգամ՝ մի քանի օրով: Ես կուզեի, որ նրանք չգնային, բայց գիտեմ, որ չես կարող ասել՝ մի գնա, որովհետև ի պատասխան կլսես.

-Բա ի՞նչ անեմ, երեխեքիս ո՞նց պահեմ…

Մեր Գագարինում երկրաշարժից շենքեր են վթարվել, դարձել բնակության համար ոչ պիտանի: Աղետյալների համար նոր շենքեր են կառուցվել: Դրանցից երկուսում մարդիկ են ապրում, իսկ մի քանիսն այդպես էլ անավարտ մնացին: Ա՛յ թե հրաշալի կլիներ, եթե այդ շենքերը կառուցեին ու նվիրեին անտուն մարդկանց: Ե՛վ Գագարինի բնակիչները կշատանային, և՛ անտուն մարդիկ կքչանային …

Գագարինը տարիների ընթացքում դեպի լավն է փոխվում, բայց ես կուզեի, որ տարիների փոփոխությունը ժամերի՛ ընթացքում լիներ: Ես հույս ունեմ, որ Գագարինն այնքան կբարեկարգվի, որ կհասնի քաղաքի կարգավիճակի: Հիմա գագարինցիներն էլ են շատ փոխվել. գեղեցիկ են հագնվում, խոսելաձևը հղկվել է, ձգտում են սովորել ու ոչնչով հետ չեն մնում քաղաքացուց։

Իմ այսքան պատմածից հետո դուք էլ եք, չէ՞, հասկանում, որ Գագարինը զարգացման շեմին է։ Մեր մեջ ասած, զուր չէ, որ այն առաջին տիեզերագնացի անունն է կրում…

«Կանթեղ» գրական խմբակ

anna sahakyan

Չերազած մասնագիտությունը

Երբ փոքր էի, սիրում էի հագնել մայրիկի շորերը, նստել հայելու առաջ և վարել հաղորդումը, որ ես էի հորինել: Բայց չէի մտածում, որ կորոշեմ լրագրող դառնալ:

Սկզբում երազում էի երգչուհի դառնալ: Այնքան էի տարվել այդ մտքով, որ ուրիշ մասնագիտության մասին լսել չէի ուզում: Մի օր էլ հասկացա՝ կան երազանքներ, որոնք այդպես էլ մնում են ուղղակի երազանքներ:

Հետո որոշեցի, որ պիտի հնագետ դառնամ (երևի հին քաղաքների ավերակների մասին ֆանտաստիկ ֆիլմեր շատ էի դիտել): Բայց այս շրջանը երկար չտևեց: Հետո սկսեցի մտածել կենսաբան դառնալու մասին. դպրոցում ամենաշատը կենսաբանություն առարկան էի սիրում ու երևի միայն այդ դասերն էի հաճույքով սովորում: Բայց ոգևորությունս շուտ անցավ ու էլի սկսեցի փնտրել, փնտրել մի բան, որ իսկապես կսիրեի, որից չէի ձանձրանա, որ ամբողջ կյանքի համար կլիներ: Փնտրեցի, փնտրեցի ու այդպես էլ ոչինչ չգտա:

Ամեն դեպքում, պետք էր մասնագիտություն ընտրել. շուտով ավարտելու էի դպրոցը: Բոլորը խորհուրդ էին տալիս բանասեր դառնալ: Իսկ ես միշտ էլ սիրել եմ հակաճառել մարդկանց: Մի օր էլ ասացի.

-Ուզում եմ լրագրող դառնալ:

Ես այդ մասնագիտությունն ընտրեցի առանց երկար-բարակ մտածելու, ընտրեցի՝ չգիտակցելով, թե ինչ է լրագրությունը:

Դեռ համալսարան չեկած՝ հասկացա, որ սխալ ընտրություն եմ կատարել, բաց ոչինչ չփոխեցի. արդեն հանձնել էի քննությունները և ընդունվել:

Ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետ մտա առանց ոգևորության: Հենց առաջին օրը հարցրի ինքս ինձ՝ ի՞նչ գործ ունեմ այստեղ:

Այդ կուրսում կար մոտ ութսուն հոգի, այդտեղ մարդիկ էին, որոնք սիրում էին լրագրությունը, ոմանք արդեն աշխատում էին որպես լրագրող: Իսկ ես նրանց մեջ ինձ մենակ ու օտար էի զգում: Այո՛, հենց առաջին օրվանից փշրվեցին բոլոր երազանքներս:

Երբեք այնքան ձանձրացած ու զզված չեմ եղել կյանքիցս, ինչքան առաջին կուրսում: Ատում էի մասնագիտական բոլոր առարկաները: Ինձ համար ամենադժվարը մարդկանցից հարցազրույց վերցնելն ու նյութեր գրելն էր: Ես ինձ անզոր էի զգում, ես հասկանում էի, որ ուղղակի մի ամաչկոտ աղջիկ եմ, որը երբեք էլ չի դառնալու լավ լրագրող, չի կարողանալու հետաքրքիր հոդվածներ գրել կամ հաղորդումներ պատրաստել: Միջանկյալներին ու քննություններին պատրաստվում էի միայն լավ գնահատականներ ստանալու համար. չէի ուզում հիշել այն ամենը, ինչ սովորում էի լրագրության մասին: Միակ մխիթարությունս պատմության դասերն էին: Հիշում եմ, թե ինչքան էի սիրում երեքշաբթի օրերը. այդ օրերին ունեինք պատմություն և մասնագիտական ոչ մի առարկա։

Կոտրված, հիասթափված, հուսահատված ավարտեցի առաջին կուրսը:

Երկրորդ կուրսում հաշտվել էի այն մտքի հետ, որ սովորում եմ ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետում, բայց ոչ այն մտքի հետ, որ դառնալու եմ լրագրող: Մտածում էի՝ մի կերպ կգլորեմ մնացած երեք տարին, կավարտեմ, իսկ մագիստրատուրայում կընտրեմ այնպիսի մասնագիտություն, որը չեմ ատի:

Այդ շրջանում արդեն այնքան էլ օտար ու մենակ չէի զգում, երբեմն նույնիսկ ոգևորվում էի, ուրախանում էի, երբ մի հարցազրույց կամ հաղորդում լավ էր ստացվում: Բայց էլի մի բան պակաս էր:

Այդպես մի տարի էլ անցավ։ Հետո եկավ երրորդ կուրսը: Այս սեպտեմբերին ես մտա համալսարան՝ մտածելով, որ ոչինչ չի փոխվելու, որ սա հերթական ձանձրալի տարին է լինելու… Իսկ իրականում ինչ-որ բան փոխվեց: Չգիտեմ՝ ինչն է պատճառը. միգուցե երկու տարվա ընթացքում լրագրությունը հասցրել է հարազատ դառնալ, միգուցե այս տարվա առարկաներն են ավելի հետաքրքիր… Այս տարի ես սկսեցի չատել լրագրությունը:

Սա արդեն մեծ առաջադիմություն է, սա նշանակում է, որ երկու տարվա անորոշությունից ու անտարբերությունից հետո ես վերջապես գտել եմ մի բան, որը հետաքրքիր է ինձ, որը կարծես թե սկսում եմ սիրել:

Առաջին կուրսում մասնագիտական առարկաներն ատող աղջիկը հիմա ամենաշատը երկուշաբթին ու հինգշաբթին է սիրում, որովհետև այդ օրերի դասացուցակներում կան իր սիրելի մասնագիտական առարկաները, առաջին կուրսում հարցազրույցներ վերցնելուց ու նյութեր գրելուց խուսափող աղջիկը հիմա երազում է իր սիրած թերթում հոդվածներ գրելու մասին, առաջին կուրսում բոլոր հաղորդումներից ձանձրացող աղջիկը հիմա ամեն օր անհամբեր սպասում է իր սիրելի հաղորդմանը, առաջին կուրսում ուրիշ մասնագիտության մասին երազող աղջիկը հիմա երազում է իր սիրած լրատվամիջոցում աշխատելու և իր սիրելի լրագրողի նման պրոֆեսիոնալ դառնալու մասին…

Երբեք չեմ մտածել, որ լրագրող կդառնամ. ինքս էլ չեմ հասկանում՝ ինչու եմ այդպես որոշել: Որոշելուց հետո էլ երբեք չեմ հավատացել, որ կսիրեմ այս մասնագիտությունը. ինքս էլ չեմ հասկանում՝ ինչպես եմ սկսել սիրել: Իսկ հիմա մտածում եմ, որ մի ժամանակ հայելու դիմաց նստող ու մայրիկի շորերը հագին՝ հաղորդում վարող փոքրիկ աղջիկը գուցե մի օր իսկական ստուդիայում տեսախցիկների առջև նստած՝ կվարի իր հեղինակային հաղորդումը։

«Անհայտ հասցեի» անակնկալ այցը Կալավան

Լուսանկարը՝ Ռոբերտ Ղուկասյանի

Լուսանկարը՝ Ռոբերտ Ղուկասյանի

Վերջերս կրկին Կալավան էին եկել «Անհայտ հասցե» հեռուստախաղի մասնակիցները: Կազմակերպել էին հետաքրքիր համերգ, բերել էին իրենց հետ ծաղրածու և վագրիկի կոստյումով խաղավարի։ Ուրախացրին փոքրիկ երեխաներին, կազմակերպեցին հետաքրքիր խաղեր, հաղթողներին բաժանեցին փափուկ խաղալիքներ:

Նրանք իրենց հետ բերել էին գեղարվեստական գրքեր, գրենական պիտույքներ: «Անհայտ հասցե» հեռուստախաղի պրոդյուսեր Սահակ Ասատրյանը բերել էր իր գիրքը, որը կոչվում է «Հոգուս մտորումները»։ Այդ գրքից հաջորդ օրը տնօրենը բոլորիս բաժանեց։ Ի դեպ, ասեմ, որ Սահակ Ասատրյանը շատ գեղեցիկ է գրում:

Լուսանկարը՝ Ռոբերտ Ղուկասյանի

Լուսանկարը՝ Ռոբերտ Ղուկասյանի

Ասացին, որ անպայման էլի կգան Կալավան, քանի որ շատ էին կապվել մեր գյուղին: Ու նաև ասացին, որ նման միջոցառումներ էլի ու էլի են կրկնվելու: Հա, ի դեպ, մոռացա նշել՝ նրանք պատվոգիր հանձնեցին «Time land» հիմնադրամի տնօրեն Ռոբերտ Ղուկասյանին, շնորհակալություն հայտնեցին, որ միշտ եղել է իրենց կողքին և օգնել է ամեն հարցում, պատվոգիր տվեցին նաև Հովիկ Ղուկասյանին։

Լուսանկարը՝ Ռոբերտ Ղուկասյանի

Լուսանկարը՝ Ռոբերտ Ղուկասյանի

Հիանալի արկածներով ու անմոռաց օր ունեցանք «Անհայտ հասցե» հեռուստախաղի մասնակիցների հետ, անչափ շնորհակալ ենք նրանց նման հետաքրքիր միջոցառում կազմակերպելու համար, միշտ կհիշենք նրանց ու կկարոտենք:

Լուսանկարը՝ Ռոբերտ Ղուկասյանի

Լուսանկարը՝ Ռոբերտ Ղուկասյանի

Սակայն սա դեռ ամենը չէ: Օրեր առաջ Կալավան էին եկել Ջուլիետա Բաբայանը և Գոռ Հարությունյանը՝ Գրողների միությունից: Մեզ համար կազմակերպել էին ասմունքի երեկո։ Գոռ Հարությունյանը բերել էր իր գիրքը, որը կոչվում է «Միջանկյալ զրույց»: Բարձր դասարանի երեխաները նաև հինգ բջջային հեռախոս նվեր ստացան։

mariam nalbandyan

Հայաստանը և Ֆրանկոֆոնիան։ Ֆրանկոֆոն ավան

Մի կերպ աջ ոտքս ծալելով՝ երեկոյան ժամը իննին ընկա բազկաթոռիս։ Նոր եմ տուն եկել Ֆրանկոֆոն ավանից։ Ինչպես համարյա բոլոր ֆրանսախոս երիտասարդները, ես էլ այժմ կամավոր եմ։ Աշխատանքս այսօր է սկսվել, հյուրանոցի ու օդանավակայանի ընկերներիցս մեկ օր ուշ, մեկ օր էլ ես եմ բաց թողել թեթև սխալի պատճառով։ Բայց դա կարևոր չէ։ Կարևորն այն է, որ այսօր առավոտյան ժամը 11-ին ես ստացա իմ շապիկը, բեյջը ու միանգամից անցա աշխատանքի, քանի որ ֆրանսախոս կամավորները շատ պահանջված էին։ Ու այդպես ոչ մի րոպե չնստեցի մինչև ժամը երեկոյան 8-ը, անգամ մեկ-մեկ հեռախոսիս չնայեցի։ Պատմեմ, թե ինչ է կատարվում առհասարակ Ֆրանկոֆոն ավանում։

Ֆրանկոֆոն ավանը տեղակայված է Օպերայի բակում և կազմված է տարբեր երկրների ու կազմակերպությունների տաղավարներից։ Այստեղ այդ կազմակերպությունները ներկայացնում են իրենք իրենց, իրենց երկիրը ու Ֆրանկոֆոնիան։ Իսկ բակում անընդհատ տարբեր կատարումներ, երգեր, պարեր ու հետաքրքիր այլ բաներ են կատարվում։ Ընդհանրապես, համեմատելով իմ օրը հյուրանոցում նստած ձանձրացող ընկերուհուս օրվա հետ, կարող եմ հաստատ ասել, որ ամենահետաքրքիրը մեզ մոտ է անցնում։ Իսկ հնչող երաժշտությունը ամենահոգնած պահին էլ նոր ուժ է տալիս։

Եթե «Կարմիր Գլխարկի նոր պատմությունը» մուլտֆիլմը տեսել եք, ասեմ, որ այսօր ես ճիշտ դրա միջի Ճտպտիկն էի՝ սկյուռը։ Չեմ հիշում վերջին անգամ երբ էի այսքան ակտիվ եղել։ Ես այսօր աշխատում էի Քվեբեկի տաղավարում։ Քվեբեկը, ինչպես գիտեք, երկիր չէ, այլ շրջան Կանադայում, բայց այն միակ շրջանն է, որտեղ ֆրանսերեն են խոսում։ Հետևաբար, Ֆրանկոֆոնիայի շրջանակներում Քվեբեկը միշտ ընդունվում է որպես առանձին երկիր, ինչն էլ շատ կարևոր է այս շրջանի ժողովրդի համար։ Կարող եմ առանց չափազանցնելու նշել, որ Քվեբեկի տաղավարում ամենահետաքրքիրն էր, որովհետև այդքան շատ մարդ միայն մեզ մոտ կար։ Մենք երեք կետ ունեինք՝ առաջինում լսում եք շատ գեղեցիկ երաժշտություն և վիրտուալ իրականության միջոցով հայտնվում եք Քվեբեկի տարբեր քաղաքներում ու գյուղերում։ Ես դեռ ինքս չեմ հասցրել նայել դա, բայց բոլորն ասում են՝ շատ գեղեցիկ է։ Վաղը փորձեմ հարմարեցնել։ Մյուս կետում կարող եք ծանոթանալ Lojiq կազմակերպության հետ, իսկ երրորդում՝ նկարվել որպես ձկնորսներ։ Ես ամբողջ օրը աշխատել եմ երրորդ կետում։ Հագնում եք տաք գլխարկ, վերարկու, ծածկվում եք ծածկոցով, նստում կոճղին ու կառթով ձուկ բռնում սառույցի մեջ բացված անցքից, ինչպես Քվեբեկում։ Եվ իզուր չէ, որ ես ձեզ այդքան տաք եմ հագցնում, մի մոռացեք, որ Քվեբեկում՝ այդ շրջաններում, որտեղ սառույցից ձուկ են բռնում, -40 աստիճան է։ Նկարվում եք այդպես, և մենք անմիջապես ուղարկում ենք նկարը ձեր մեյլին։ Դե, իսկ ես այսքան մարդուն հագցնում էի, նստեցնում, հետո վերցնում շորերը, հագցնում նախապատրաստում մյուս նկարվողներին, բացատրում ամեն ինչ։ Ինձ պետք էր մի քանի զույգ ձեռք ավել ունենալ, մի քանի լեզու էլ՝ ավելի, որովհետև երբեմն, երբ մենյուս էի առաջարկում՝ անգլերեն, ֆրանսերեն, ռուսերեն, հայերեն, մարդիկ կային, որ բացասաբար շարժում էին գլուխը։ Դե, իսկ այդ ժամանակ արդեն բոլորին հայտնի «ձեռուոտով» էինք խոսում։

Հազար հոգու եմ այսօր հագցրել, դասավորել կադրի մեջ, հանել հագցրածս շորերը, հազարավոր հարցերի պատասխանել այնքան, որ հիմա բազկաթոռիս ընկած, զգում եմ, որ չեմ կարողանում մորս հարցերին պատասխանել, որովհետև այնքան բարեհամբույր ու շփվող եմ եղել այսօր, որ շփման լիմիտս սպառվել է, էլ խոսել չեմ կարողանում։

Դե, իսկ Քվեբեկում մի տեղ հիմա երկու վանդակավոր վերարկուներով տղամարդիկ նստած սառցակտորի վրա թերմոսից տաք թեյ են խմում, ձուկ որսում ու ֆրանսերեն խոսում Հայաստանի մասին։

Հայաստանը և Ֆրանկոֆոնիան։ Հյուրանոցում

Լուսանկարը` Սերյոժա Առաքելյանի

Լուսանկարը` Սերյոժա Առաքելյանի

Արդեն երրորդ օրն է, ինչ սկսվել է Ֆրանկոֆոնիայի 17-րդ գագաթնաժողովը, դե, երևի արդեն լսել եք, կամ Օպերայի բակում, օդանավակայանում կամ էլ ուղղակի փողոցով քայլող երիտասարդների եք տեսել՝ կապույտ շապիկով, վրան էլ գրված «Ժը սուի բենեվոլ» (je suis bénévole- ես կամավոր եմ), հա ու անբաժան մաս կազմող և բոլոր դռները բացող բեյջով: Դե լավ, չափազանցրի, քեզ՝ հյուրանոցի խղճուկ կամավորի բեյջով, Համալիր ոչ ոք չի թողնի:

Եվ արդեն երրորդ օրն է, ինչ ժամը 2-ին գալիս եմ հյուրանոց, նստում իմ «պոստին» ու համակ ուշադրությամբ նայում մուտքի պտտվող դռանը, որ գոնե մի հոգի մեր հյուրերից գա, ու ես իմ ցուցակում իր անվան դիմաց + դնեմ: Իսկ եթե բախտդ բերում է, ու հյուրը որևէ հարց ունի, ապա վերջ, միանգամից քեզ կարևոր ես զգում և մաքսիմալ գրագետ ֆրանսերենով փորձում ես պատասխանել և ինչ-որ ձևով նրան օգնել:

Դե ինչ, ասեմ, այս երեք օրվա ընթացքում ամենաշատ օգտագործվող բառերից են՝ «բարև ձեզ», «ցտեսություն», «ինչպես եք» և «շատ լավ»։ Ինչպես հասկացաք, այդքան էլ հետաքրքիր չի անցնում օրս, շատ բան չեմ պատմում, այդ իսկ պատճառով փորձում եմ ժամանակս սպառել «Լեդիբագ»-ի խաղի աշխարհները անցնելով և «չարերին» հաղթելով կամ էլ ինչպես հիմա՝ նյութ գրելով:

Երևի ամենահետաքրքիր դեպքը եղել է առաջին օրը, երբ երեկոյան ժամին այստեղ հավաքվեցին մի քանի երկրի պատվիրակության ուղեկցողները: Եվ հենց այդ ժամանակ ես հնարավորություն ունեցա օգտագործելու ֆրանսերենս. հեռախոսով խոսեցի Կոնգոյի դեսպանի հետ, ումից պետք էր իմանալ Կոնգոյի նախագահի Երևան ժամանման օրը: Եվ արդեն 100% վստահությամբ կարող եմ ասել, որ աֆրիկացի կնոջ հեռախոսով ասածն ավելի հեշտ էր հասկանալ, քան ԴԵԼՖ-ի (ֆրանսերենի միջազգային քննություն) քննության լսողական հանձնարարությունը:

Հիմա նստած գրում եմ նյութս, կողքիս թիմիս անդամները «Ռիսկ թե ճշմարտություն» են խաղում:

-Ըհը, ծառայողական մեքենա եկավ, հաստատ պատվիրակություն ա:

Anush margaryan

Արտևանունքներ՝ գունավոր երազանքնե՞ր

-Արտևանունքները աչքի օժանդակ ապարատի մեջ են մտնում,- վեհ ձայնով կարտաբերեն ճերմակ խալաթներով մարդուկները, այդ ընթացքում էլ մի լավ կթարթեն:

-Արտևանունքներ, թարթիչներ, թերթերունքներ… Չքնաղ բառեր են, ա՜խ, այս նոր սերունդը ինչպե՞ս չի գնահատում,- կաղաղակեն լեզվի տեսչության աշխատակիցները:

-Թարթիչավորնե՜ր, թարթիչնե՜ր,- մտքում կկրկնեն ու հերթական ինֆուզորիային մանրադիտակի տակ կզննեն բրիտանացի գիտնականները:

Դե, իսկ գուգլում դու անպայման կգտնես «Ինչպես ունենալ ավելի փարթամ թարթիչներ», «Դուք կապշեք, երբ իմանաք, թե ինչպես կարելի է երկարացնել ձեր թարթիչները ընդամենը 1 վայրկյանում» վերնագրերով անթիվ-անհամար հոդվածներ՝ միմիայն Ձեր թարթիչների բարօրության համար:

Ը՜, իսկ եթե հարցնեք ինձ նման Նոստրադամուսին, ապա անպայման ձեզ խորհուրդ կտամ եռացնել ձեր թարթիչը, ավելացնել կես թեյի գդալ շաքարավազ ու կակաո: Չէ՜, իրականում կատակում եմ: Դուք չեք էլ հասցնի նկատել Ձեր այտի վրա ընկած թարթիչը, քանի որ ես արդեն ձեզ հիշեցրած կլինեմ այդ փոքրիկ էակի մասին ու դուք, ամենայն հավանականությամբ, երազանք պահելու ճանապարհին կլինեք:

Դասընկերներս կարծում են, որ իմ ամենասիրելի զբաղմունքը թարթիչներ փնտրելն է ու մարդկանց ստիպելը, որ ցանկություններ ու երազանքներ պահեն: Դե՜, ինչ արած, ես էլ թարթիչաբան կլինեմ ու կհիմնադրեմ «Թարթիչալոգիա» գիտությունը:

-Անո՜ւշ, շուտ երազանք պահիր ու ասա՛, թե որ այտիդ է թարթիչը,- բղավեց Նարեն՝ ընկերուհիս, մինչ ես փորձում էի ստամոքսումս տեղավորել բուլկու վերջին մասնիկը:

Նարեն իմ ապագա նոր գիտության հետևորդներից է:

-Ա՞ջ,- սրտատրոփ ու անհանգիստ պատասխանեցի ես:

-Է՜, սխալվեցիր, որ ասեիր` ձախ, ի՞նչ կլիներ,- զայրացավ Նարեն ու այտիցս վերցրեց թարթիչը:

-Ո՜ւֆ, չգիտեմ, Նարե, արդեն երկրորդ անգամն է, որ նույն երազանքն եմ պահում, բայց մեկ է, սխալ եմ գուշակում: Բա որ չկատարվի՞: Ա՜խր…

-Ոչ մի ախր, երազանքները թարթիչների շնորհիվ չէ, որ կատարվում են. երազանքների համար պայքարում են, աշխատում ու իրագործում…

Հը՜մ, գիտե՞ս, այ հիմա քո այտին մի փոքրիկ ու սիրուն թարթիչ կա, չգիտեմ` ասեմ քեզ դրա մասին, որ երազանք պահես, թե՞ լսեմ Նարեին ու լռեմ… Ըըը, դե ասա՝ ո՞ր այտիդ է…

Sargis Melkonyan

Վերածնվի՛ր, Ագարակ

Շատ դժվար է խոսել նրա մասին, որին սիրում ես անչափ, որով ապրում ես ամեն օր, ու որը ապրեցնում ես ինքդ։ Նրա մասին, որ քեզ հետ է ծնվելուդ օրվանից, ու դառնում է քո վերադարձի բոլոր նախադասությունների վերջակետը։ Չգիտես նրա սկիզբն ու վերջը, բայց գիտես նրան ամբողջովին՝ ամեն մասնիկ, ամեն քար, ծառ, թուփ, տուն, բնակիչ․․․ Իմ գյուղը Ագարակն է, որ հազարամյակների պատմություն ունի իբրեւ բնակավայր, ու պարբերաբար ամայացել է, որ 1918-ին վերաբնակեցվել է Վանի շրջանից գաղթած հայերով, ու որ վերածնվում է այսօր։

Ես փոքր էի, այդքան լավ չեմ հիշում, բայց նույնիսկ չեմ կարողանում պատկերացնել, թե ինչպես էր առաջ։ Ինչպես էր գյուղն ապրում առանց մատուռի, ինչպե՞ս էր հիշում իր հերոսներին ու քույր-եղբայրներին, ովքեր նահատակվեցին 1915-ին, որտե՞ղ էին խաղում երեխաները․․․ Այս ամենի մասին ես լսել եմ իմ ավագ ընկերների պատմություններից, որովհետեւ երբ 5-6 տարեկան էի, գյուղս սկսվեց վերածնվել մի մարդու շնորհիվ, ով իմ տարիքից (15-16) հեռանալով հայրենի գյուղից ու երկրից, սկսեց կերտել սեփական ճակատագիրը, բայց անգամ հեռվում գտնվելով, իր կյանքը կապեց հայրենի Ագարակի հետ։

Տարիներ անց նա եկավ Ագարակ ու սկսեց շենացնել գյուղը։ Հայոց Ցեղասպանության նահատակների, Մեծ Հայրենականի եւ Արցախյան Ազատամարտի մասնակիցների հուշահամալիր, Մատուռ-եկեղեցի ու Զանգակատուն, խաղահրապարակ, Արարատ 73-ի հաղթանակի հուշարձան, դպրոցի վերանորոգում, սպորտդահլիճի կառուցում, նախակրթարանի ստեղծում, Ցեղասպանության սրբադասված նահատակների սրբապատկեր-խճանկար, խաչաղբյուր, «Արմաթ» ինժեներական լաբորատորիա ու դեռ ավելին, ստեղծվեցին գյուղում հենց այս մարդու շնորհիվ։ Նրա անունն է` Հրաչյա Պողոսյան, բոլոր գյուղացիների համար՝ բարեկամ եւ ընկեր։

2008 թվականին հենց նրա նախաձեռնությամբ կառուցված եւ Գարեգին Բ-ի կողմից օծված եկեղեցու բացմամբ սկիզբ դրվեց Ագարակի վերածննդի ժամանակաշրջանին։ Ամեն տարի հոկտեմբերին Ագարակ գյուղը մեծ շուքով նշում է իր տոնը, իր Վերածնունդը, որովհետեւ հիմա էլ առաջվանը չէ, որովհետեւ փոփոխությունները, որ փոքր քայլեր են գուցե, թռիչք են ագարակցիների համար։ Ու բոլորը դա գիտեն Ագարակում։ Զգում են։

Ագարակի Վերածննդի տասնամյակին բարերարի շնորհիվ գյուղ բերվեց Թավշյա հեղափոխության օրերին տիեզերքում գտնված ՀՀ դրոշը, որը հանձնվեց ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին։ Ագարակում էին նաեւ տիեզերագնաց Անտոն Նիկոլայեվիչը, Արարատ 73-ի ֆուտբոլիստները, ՀՀ պատվարժան գործիչներ ու վաստակավոր արտիստներ․․․

Անասելի կարեւոր է հիմա, որ ագարակցին չի ամաչում ասել, որ գյուղում է ապրում, որովհետեւ Ագարակը վերածնվել է, որովհետեւ հիմա Ագարակից չեն հեռանում, եւ որովհետեւ Ագարակը դարձել է մեր բոլոր վերադարձների վերջնակետը։