Անձրև է գալիս, ու ես դրանից երջանկանում, ուրախանում եմ, Տերյանս ու Սուջյանս էլ օգնում են ավելի լավ զգալ ու վայելել անձրևը, անձրևի ձայնից մեղեդի է հյուսվում՝ համապատասխան ներքին մեղեդուն, որը հաճախ դժվար է գրի առնել բառերով ու նոտաներով:

Անձրևից հետո թաց ապակիներին գրում եմ “find your own sun”, երբեմն էլ գրելիս Վանը ականջներումս կամ մտքումս երգում է “you’re the rising sun”: Մտածում են, թե արև եմ ուզում, որովհետև գրելուց հետո արև էլ եմ նկարում, բայց չէ, իրական արևներ ու արև է պետք ինձ ու բոլորին: Ինչի՞ համար: Ինչի համար որ պետք է երկնքի արևը, որի մասին աշխարհագրության ժամին դաս պատմեցի, թե առանց նրա երկրի վրա կյանք չի լինի: Չի լինի… Հաստատ… Երևի…

Բայց էդ կյանքն իմաստավորելու համար էլ արև-մարդիկ ու սեփական արև է պետք: Էդ կյանքն ապրելու ու զգալու համար պետք են մարդիկ (կամ մարդ), ովքեր էությամբ արև են, իսկ մեկի համար՝ ամենաարև: Եվ առանց որոնց «երկնքի արևն» էլ ինչքան վառ ու պայծառ շողա, իրական ջերմություն չի տա. միայն շնչելը կապահովի երկրի վրա:

Արև չեմ սիրում, ամառվա վառ արևներից ու դրա տաքությունից էլ վատանում եմ:

Ահա նույն վառ արևն է, որից նախորդ օրը վատացել էի, բայց ահա մարդիկ, գնում ու ողնաշարը ջարդելու չափ ուժեղ գրկում եմ, մեկ-մեկ էդ արևը մի քանի ամսեկան հրաշք կարող է լինի՝ փամփլիկ թաթիկներով ու անմեղ հայացքով:

Հետո հեռվում ուրիշ արև-մարդիկ են կանգնած, գնում, մոտենում ես, խոսում, շփվում…

Մեկ-մեկ էլ արևի իրական ջերմություն ստանալու համար բավական է նայել, փոխադարձ ժպտալ, ու նայել ավարտելուց հետո էլ ջերմությունը դեռ կա…

Հնարավոր է նաև թեթև բարև, որը նույնիսկ չի լսվում, միայն զգացվում է, ու էդ բարևն էլ արև է դառնում՝ էլ ավելի պայծառ, ու նկատում ես, որ էդ արևները ու արևը էնքան պայծառ ու վառ էին, բարի ու ներսը ուրախությամբ ու ջերմությամբ լցնող, որ ուշաթափ անող արևը էլ չէր ազդում. խամրել էր, խեղդող ջերմությունն էլ խեղդվել էր իրական ջերմության մեջ՝ անհետ:

Ես էլի թաց ապակիներին “Find your own sun” եմ գրում ու արև նկարում, հիմա էլ Շիրանն է ականջներումս երգում՝ առանց արև բառը շեշտելու` արև ու իր արևին է երգում…

Ու իրոք, կյանքում պիտի մեր արև-մարդկանց ունենանք:

Էդ արև-մարդը կարող է լինել մարդ, որի հետ ամբողջ օրը զրուցում, խոսում, ծիծաղում, նյարդայնանում ու տխրում ես, գնում պարապմունքի` էդ ճանապարհին անպայման արկածներ ստեղծելով, որի հետ յոգուրտ ես ուտում, կամ էլ առնում՝ առանց գդալի, ու հերթով խանութներ մտնում, բայց չէ, գդալ չես ճարում:

Արև-մարդ, ով առանց «բարև, ոնց ես»-ի քեզ իր սիրելի խմբից երգ կուղարկի, ու դա էլ լավագույն «բարև, լավ եմ»-ը կստեղծի:

Արև-մարդ, որին օրերով, ամիսներով չես տեսնի, հետը չես գրվի, բայց հանդիպման պահին կզգաս, որ ոչինչ չի փոխվել:

Մարդ, ում կգրես, ուղղակի տեսնես` ոնց է, շփվես, հանգստանաս:

Արև-մարդ, ով անծանոթ է, բայց մի խոսքով քեզ կմոտիվացնի ավելին անել, կոմպլեքսներից էլ շուտ կազատի, ու թուղթ-գրիչ վերցնելուց էլ չես վախենա, էս ամենն էլ հնարավոր է հենց իր շնորհիվ է գրի առնվում:

Ու էդ արև-մարդկանց կողքին էլ պիտի փնտրես ու գտնես քո սեփական արևին, որը միշտ կա ու կշողա նույնիսկ անձրևոտ օրերին՝ ցանկացած անձրևոտ օր, երբ նույնիսկ ներսդ է ամպամած ու մառախլապատ… Պիտի ունենաս քո սեփական արևը, ում պատվին էլ թվում է՝ երկնքում շողացող առարկային արև են կոչում:

Հա մոռացա ասեմ, Կավիճն էլ ասում է, որ մեր արևները մեր մեջ են:

Մեր արևները՝ թաքնված, չբացահայտված:

Բայց էդ արևին բացահայտողն էլ երևի մենք չենք,

Միմյանց արևներ պիտի բացահայտենք…

Ունենանք, գնահատենք ու պահենք մեր արև-մարդկանց,

Փնտրենք ու գտնենք մեր սեփական արևին՝ միշտ մեր կողքին, վառ ու լուսավոր:

Միշտ՝ իր ուշաթափ անող ջերմությամբ և երջանկությամբ, իր խեղդող կարևորությամբ ու պայծառությամբ…

«Երբ մարդիկ սկսում են հիշել մանկությունը, նշանակում է ծերանում են»,-գրում է Վարդգես Պետրոսյանը, իսկ ես համոզված եմ, որ մարդիկ ծերանում են, երբ մենակ են, մենակ՝ երկար ժամանակ։ Մենությունը դանդաղ սարդոստայն է հյուսում մարդու հարթ մաշկի վրա, դարձնում այն կնճռոտ, գունատ, հյուծված։ Մենության մեջ անցնող ծերությունը հաճախ մարդիկ համարում են դժբախտություն, բայց դժբախտությունը ոչ թե ծերության, այլ միայնության մեջ է։

Հիվանդանոցի միջանցքով անցնելիս ականջիս հասավ բուժքույրերի խոսակցությունը 88-ամյա տատիկի մասին, ով բուժում էր ստանում նույն հիվանդանոցում և հաճախ գրքեր էր կարդում։ Բռնկված հետաքրքրությունս զսպել չկարողացա ու տատիկի մոտ գնացի՝ զրուցելու։ Նրա անունը Աստղիկ է, ինչը կարելի է իսկույն կռահել, եթե ուշադրություն դարձնես նրա աստղերի նման փայլուն աչքերին, որոնցում կարծես պահպանվել են մանկան մաքրությունն ու պարզությունը։
-Ի՞նչ է եղել, աղջիկ ջան,- հարցական հայացքով դիմավորեց ինձ իմ տարեց ընկերը։
-Լսել եմ՝ գրքեր եք կարդում այս տարիքում,- հետաքրքրվեցի ես։
-Դու է՞լ ես գրքեր սիրում,- ժպտաց ինձ Աստղիկ տատիկը։
-Սիրում եմ, իսկ ի՞նչ գրքեր եք սիրում։
-Թումանյան, Իսահակյան, Բակունց, ո՞ր հայ գրողին չես սիրի, աղջիկ ջան: Ես ամեն ինչ էլ կարդում եմ։ 13 տարի է՝ մենակ եմ ապրում, մենակ մարդն ինչո՞վ զբաղվի, եթե չկարդա։ Որ կարդում եմ, գրքի հերոսների հետ ընկերանում եմ, իրենց ապրումները ես էլ եմ զգում, մենակությունս էդ ձևով եմ թոթափում։
Տատիկը խոսքն ավարտեց, իսկ ես հուզված կանգնել էի լուռ ու մտածում էի, բայց մտածում՝ ոչ մի բանի մասին, ոչ մի բանի… Այդպես պատահում է, երբ ենթագիտակցությունդ բախվում է վեհ, վերերկրային մտքերի, իրականում դու մտածում ու ուժասպառ ես լինում, բայց միևնույն ժամանակ, չես ընկալում, թե ինչն էր մտածմունքիդ առարկան։
Կարծելով, թե լռությունս նշանակում է՝ էլ հարցեր չունեմ, տատիկը շրջվեց ու դանդաղ քայլեց դեպի իր հիվանդասենյակ, ապա մի պահ կանգ առավ, հայացքը իմ կողմն ուղղեց ու ցածրաձայն ասաց.
-Աղջի՛կ ջան, կարդալու համար տարիքը, տեսողությունը չի խանգարում։ Կարդա, ինչքան կարող ես, կարդացողի մեջ մանուկը չի ծերանում։
«Մանուկը չի ծերանում…»,-մտքումս կրկնեցի, որ չմոռանամ ու հասկացա, որ տատիկի դեմքի ու ձեռքերի ծալքերը ոչ թե ծերության կնճիռներ ու ակոսներ են, այլ միայն մենության ծանր հետևանքներ կամ ժամանակի կողմից պարտադրված մի հագուստ, որը նա կրում է միայն արտաքուստ։

Նրա շողշողուն աչքերի մեջ մանուկը դեռ ապրում էր…

Եթե հիմա փորձեմ հիշել, թե երբ եմ վերջին անգամ նյութ կամ հոդված գրել, դժվար թե որևէ բան ստացվի: Բանն այն է, որ վերջին ամիսների ընթացքում ինձ ամբողջությամբ նվիրել էի շտեմարաններին և այլ բանով զբաղվելու ուժ և ժամանակ ուղղակի չէր մնում: Միայն դիմորդները կհասկանան, թե որքան ցավ և տառապանք է թաքնված այդ մեկ բառի մեջ: Միգուցե հիմա կմտածեք. «Լավ, էս աղջիկը ինչի՞ ա սենց չափազանցնում»: Ուղղակի շատ ցավալի է երկար ժամանակ ջանք ու եռանդ չխնայել մի բան անելու համար, իսկ հետո հասկանալ, որ դա անիմաստ էր, որովհետև քննություններից հետո անգիր արած շտեմարանները դժվար թե պետք գան:

Ես դեռ ընդամենը մեկ առարկայի շտեմարանների վրա եմ աշխատել: Զարմանում եմ՝ ինչպես են ծանոթներիցս շատերը համատեղել նաև անգլերենը, հայոց պատմությունը կամ էլ մաթեմատիկան, այն էլ՝ երկու տարի շարունակ: Շատ ուրախ եմ, որ այժմ հույս կա, որ հաջորդ տարվանից այլևս քննությունները այսպես չեն լինի, այլ շեշտը կդրվի տրամաբանության զարգացման վրա: Կարծում եմ՝ նաև դպրոցներում կրթությունը կդառնա 11-ամյա: Դժվար թե մեկը չհամաձայնվի, որ ավագ դպրոցում սովորելը անիմաստ է: Այդ երեք տարին նախատեսված է նրա համար, որ կրկնենք անցածը և հենց դպրոցում պատրաստվենք քննություններին, սակայն այդպիսի մեկին գտնելը անհնար է: Բոլորն էլ դպրոցից դուրս պարապում են ընդունելության համար, որովհետև դպրոցում անհնար կլինի հավաքել անհրաժեշտ գիտելիքները: Սակայն եթե միայն դրանով սահմանափակվեին դպրոցի խնդիրները, ամեն ինչ շատ լավ կլիներ: Կարծում եմ, որ բոլոր խնդիրները սկսվում են դասագրքերից: Բոլոր առարկաների դասագրքերը գրված են բարդ տերմիններով և դպրոցականների համար ոչ մատչելի ձևով: Իհարկե, մենք ունենք ուսուցիչներ, ովքեր պետք է պատասխանեն մեզ համար անհասկանալի հարցերին, սակայն այստեղ ծագում է հաջորդ խնդիրը՝ ոչ բոլոր ուսուցիչներն են այդքան սիրալիր և իրենց առարկայի գիտակը դա անելու համար: Որպես օրինակ հիշեմ աշխարհագրության կամ հասարակագիտության դասերը: Աշակերտի պատասխանից հետո, որ դասը չի հասկացել և կխնդրեր բացատրել, հնչում է այսպիսի պատասխան. «Էս էլ հո մաթեմ չի՞, որ չես հասկացել»: Իհարկե շատ առիթներ եմ ունեցել դպրոցը և ուսուցիչներին չսիրելու համար, բայց չսիրելս հասավ գագաթնակետին, երբ հեղափոխության օրերին բացառապես բոլոր ուսուցիչները փորձում էին աշակերտներին հետ պահել ցույցերին մասնակցություն ունենալուց և պահում էին վախի մթնոլորտում և անդադար կրկնում՝գործ չունեք, իհարկե, ապարդյուն: Ես հասկանում եմ, որ այդ անորոշ պահին նրանք մտածում էին իրենց աշխատանքը չկորցնելու մասին, սակայն գոնե այդպիսի հորդորներով հանդես չգալը նրանց կողմից ավելի ճիշտ կլիներ: Չէ որ այդ ամենը արվում էր մարդկանց կյանքը փոխելու համար, իսկ ուսուցիչները ամենից շատ էին բողոքում իրենց ցածր աշխատավարձից՝ հակառակ իրենց կատարած մեծ աշխատանքի: Իսկ այժմ ուսուցիչների աշխատավարձը բարձրացնելու միտում կա: Եվ սա ամենաչնչինն է այն բարեփոխումներից, որոնց կատարման գործընթացը արդեն իսկ սկիզբ է առել:

Վանաձոր։ Շատերի համար փոքր-ինչ քուն մտած այս քաղաքում արդեն բավականին երկար ժամանակ է՝ երիտասարդները ձգտում են արթնացնել բոլորին:

Բնությունն է այստեղ արթուն, ինչ գեղեցիկ կլինի, երբ այն իր շունչը տա բոլորին։

Վանաձորցի երկու խելացի և հնարամիտ տղաներ, մտահոգված լինելով քաղաքի խնդիրներով, որոշեցին իրենց ներդրումն ունենալ քաղաքի զարգացման գործում:

ԵՊԲՀ նախկին ուսանող Դավիթ Ամիրյանի, և ՎՊՀ ուսանողական խորհդի նախագահ Արեն Հովհաննիսյանի շնորհիվ ստեղծվեց «Canyon Park» արկածային տուրիզմի կենտրոնը:

Այն հարցին, թե ինչպես, երբ ստեղծվեց «Canyon Park»-ը, և որն է դրա նպատակը՝ հիմնադիրներից Դավիթը պատասխանեց.

-Գաղափարը դեռևս կար 2017 թվականին, սակայն այն գործի դրվեց 2018 թվականի հունվարից: Նպատակները շատ են, սակայն ամենագլխավորը՝ ստեղծել ինչ-որ մի բան, որ դեռևս չկա Լոռու մարզում, որ կլինի նորություն, և այն էլ՝ միակը: Մենք ցանկություն ունենք Լոռու մարզը դարձնել ամենաակտիվ տուրիստական մարզը:

Արենը, շարունակելով միտքը, ասաց.

-Մեր մյուս ոչ պակաս կարևոր նպատակն է միավորել երիտասարդներին մեկ հարկի տակ: Միավորել նրանց գաղափարները, մտքերը, և գործի դնել մեր բոլոր ուժերը՝ մարզը տուրիզմի տեսանկյունից ավելի հետաքրքիր դարձնելու համար:

Ըստ հիմնադիրների՝ ծրագիրը նաև տարածում կգտնի մարզի սահմաններից դուրս՝ միավորելով այլ մարզեր և մայրաքաղաք Երևանը:

70 և ավելի երիտասարդներ հանդիսանում են «Canyon Park»-ի կամավորներ: «Canyon Park»-ում դասավանդվում է նաև անգլերեն՝ հատուկ արշավների և տուրիզմի համար:

Հուսով ենք «Canyon Park»-ն իրեն կարդարացնի, իսկ այն, որ մեծ արդյունքի կհասնի, արդեն երևում է նրանց աշխատանքից և ջանասիրությունից: