Ես լուսանկարվել չեմ սիրում, բայց սիրում եմ ամեն ինչ լուսանկարել: Առաջ շատ քիչ բաներ էի լուսանկարում, քանի որ հետաքրքրություն չէի գտնում ոչնչի մեջ: Իսկ եթե այնպես էր ստացվում, որ ինչ-որ բան լուսանկարում էի, համակարգչային ծրագրերի օգնությամբ գույները խամրեցնում ու դարձնում էի սև ու սպիտակ: Իսկ հիմա ամեն ինչ փոխվել է, ամեն բանի մեջ հետաքրքրություն եմ գտնում: Ինձ համար կենցաղում, բնության մեջ և առհասարակ ամեն տեղ հետաքրքիր բաներ եմ գտնում լուսանկարելու: Երբևէ ինձ անհետաքրքիր թվացած ինչ-որ բան այժմ նայում եմ ուրիշ կողմից և զգում եմ, որ այն ավելի հետաքրքիր է, քան ես կարծում էի…
Այժմ լուսանկարներ անելիս գույները չեմ խամրեցնում, քանի որ բնական գույները ավելի գեղեցիկ են, քան նույնիսկ ամենալավ ծրագրի օգնությամբ ստացած գույները: Ավելի շատ սիրում եմ բնապատկերներ լուսանկարել: Սակայն երբեք իմ հեղինակային լուսանկարները 17.am չեմ ուղարկել, չգիտեմ թե ինչու:
2017 թվական, մայիսի 26, Զոլաքարի թիվ1 միջնակարգ դպրոց, և երկար սպասված «Վերջին զանգ»:
Ու վերջ, այս ուսումնական տարին էլ պատմության գիրկը ճանապարհեցինք: Մեր այսօրվա շրջանավարտները երևի շատ երկար էին սպասել այս օրվան: Մենք էլ` հաճախ ենք դասընկերներիս հետ երանի ենք տալիս այդ օրվան, երազում, թե երբ ենք վերջապես դպրոցն ավարտելու: Թվում է, թե դպրոցական տարիները ի՞նչ են որ, նամանավանդ` 12 տարի, էլ բան ու գործ չունե՞նք: Որ 12 տարի դպրոցում սովորենք, բա ամբողջ կյանքի դպրոցն ավարտելու համար քանի՞ տարի կպահանջվի մեզանից:
Այսօր ես հասկացա, որ դա այդքան էլ այդպես չէ, մենք սխալ ենք մտածել այսքան ժամանակ: Հասկացա, քանի որ այս տարի անկախ իմ կամքից, այնպես ստացվեց, որ ես էլ մասնակիցը դարձա այդ միջոցառման: Ես շրջանավարտ չեմ, ասեմ ավելին` դեռ չորս տարի ունեմ սովորելու: Բանն այն է, որ այս տարի մեր սիրելի տասներկուերորդցիներին ողջունելու և նրանց մուտքը դեպի բեմ ազդարարելու հաճելի պարտականությունը դրված էր ինձ վրա: Եվ մի պահ կուլիսներում ես էլ ինձ շրջանավարտ զգացի, և գուցե դա էր պատճառը, որ ես մի պահ սթափվեցի, հետ նայեցի, առաջ նայեցի ու մտածեցի: Կանցնեն տարիներ` մեկ, երկու, երեք… Ու արդեն այսօրվա շրջանավարտների փոխարեն բեմում կանգնած կլինի մեր սերունդը, կգա մեր հրաժեշտի ժամանակը, շատ բաներ կփոխվեն, բայց ես գրեթե վստահ եմ, որ մեզանից յուրաքանչյուրը կյանքում ինչ ուղի էլ ընտրի, միևնույն է, ամենագեղեցիկ հիշողությունները միշտ կապված են լինելու դպրոցի հետ: Եվ ուրեմն` քանի դեռ ուշ չէ, գնահատենք դպրոցում անցկացրած յուրաքանչյուր վայրկյանը:
Այսօր առաջին անգամ ես մեր սիրելի շրջանավարտների աչքերում տեսա ուրախություն, տխրություն, թախիծ, սեր, ափսոսանք: Կարծես ինչ-որ մեկը բռնել ու այդ բոլոր զգացմունքներն իրար էր խառնել: Ես համոզված եմ, եթե նրանք հնարավորություն ունենային, կկանգնեցնեին ժամանակը…
Շնորհավորելով մեր բոլոր շրջանավարտներին, նրանց մաղթում միմիայն հաջողություն, իսկ դիմորդներին էլ` այս ամենի հետ մեկտեղ, նաև բարձր գնահատականներ:
Սովորական, դպրոցական օր էր՝ ինչքան հիշում եմ մարտի 19-ը, արթնացա զարթուցիչի անբարեհաճ ձայնից, աչքերս մի լավ տրորելուց հետո նայեցի ժամացույցին, հետո պահարանիս, ժամերով մտորելուց հետո հագա առաջինը աչքիս ընկած հագուստն ու շտապեցի խոհանոց՝ նախաճաշելու: Դե, նախաճաշ ասվածը սովորաբար թեյն է՝ հաց ու պանրով, կամ ձվածեղը, որը սովորաբար սիրում եմ ուտել 10 գդալ շաքարով շաղախված: Այս անգամ հերթը թեյինն էր, արագ-արագ թեյեցի այն հույսով, որ եթե արագ խմեմ, քունս շուտ կփախնի ու կկարողանամ սթափ գնալ դպրոց, չնայած առանց թեյի ազդեցության էլ, դպրոց տանող միակ ճանապարհին բնակություն հաստատած հնդիկ ուսանողների ձայները չեն թողնի, որ անսթափ լքեմ այդ փողոցը (տնաշեններն այնքան արագ ու այնքան բարձր են խոսում): Մի կերպ ինձ զսպեցի, որ աչքերս չփակեմ, կապեցի կոշիկներիս շուղակապերը, պայուսակս գցեցի ուսերս ու դուրս եկա տնից: Սակայն հույսերս չարդարացան. թեյը չօգնեց, իսկ ուսանողները, չգիտես ինչու, մոռացել էին ինձ ուշքի բերելու իրենց պարտականության մասին ու քնել: Փողոցը լի էր երեխաների իրար խառնված ամբոխով: «Ահա, հեսա ոնց էլ չլինի կհանդիպեմ ընկերներիցս մեկին, կցրվեմ ու կմոռանամ քնի մասին», մտածեցի ես՝ չորս կողմս զննող հայացք նետելով: Բայց չէ, է՜, ախր տաքուկ-փափուկ մահճակալս ինձ է սպասում, ինչպե՞ս թողնեմ նրան մենակ՝ սենյակիս խառնաշփոթի մեջ, ու գնամ դպրոց՝ անցկացնելու հերթական ձանձրալի օրը: Վե՛րջ, հետ եմ դառնում:
Վերադարձա տուն, հանեցի կոշիկներս, մի կողմ նետեցի պայուսակս ու սլացա դեպի սենյակս, որ մայրս չնկատի, բայց դե ո՞նց չէր նկատի… Զարմացած եկավ հետևիցս, հետո զարմանքին փոխարինեց բարկությունը, բայց տեսնելով, որ մուշ-մուշ քնած եմ, որոշեց չարթնացնել: Դուռը փակեց, որ տատիկի «Իչան» ու «Վիրը» չխանգարեն ինձ ու զգույշ հեռացավ: Երևի 7-րդ երազն էի տեսնում, երբ հեռախոսս ծնգաց: Անակնկալի եկած, կամ ավելի շուտ վեր թռնելով բացեցի աչքերս, քթիս տակ փնթփնթացի, մի կերպ ինձ ստիպելով հավաքեցի հեռախոսիս մի քանի մետրանոց գաղտնաբառը, բնականաբար մի քանի անգամ սխալվելով, դա միշտ ինձ նյարդայնացնում է: Ընկերներիցս մեկն էր գրել: Նրա, ինչպես նաև մյուս ֆեյսբուքյան ընկերներիս հետ ծանոթացել եմ Հարրի Փոթթերի աշխարհի շնորհիվ: Մի խումբ փոթթերհեդներ են, ովքեր արդեն մի տարի է, ընտանիք են կազմում, և ի դեպ, ես նույնպես նրանցից մեկն եմ.
-Էս ի՞նչ ա:
-Ըըը՜, շարադրություն:
-Ինչի՞ համար ես գրել:
-Դասատուս էր հանձնարարել:
-17.am-ի մասին գիտե՞ս:
-Դե լսել եմ:
-Որեմն «Ով եմ ես» թեմայով շարադրություն կգրես ու նկարի հետ կուղարկես:
Տեսել էր ֆեյսբուքյան էջումս տեղադրված շարադրությունը, հավանել ու մտածել, որ ես նույնպես պետք է շարադրություններս ուղարկեմ 17.am-ին:
Սկզբից կարևորություն չտվեցի, դա միայն խոսակցություն էր, որը ուղղակի «հարամ էր արել» քունս, հետո սկսեցի մտածել այդ հարցի վերաբերյալ: Ինչո՞ւ չլցնեմ ձանձրալի օրս կյանքով, արկածներով, չէ՞ որ դա կարող էր հենց այն լինել, ինչին այդքան ժամանակ սպասում էի՝ փոփոխության, ու որոշեցի գրել այդ շարադրությունը:
Ոգևորված, սենյակիս քաոսի միջից գտա թուղթ ու գրիչ ու սկսեցի գրել: Բայց մի րոպե, ո՞վ եմ ես, ի՞նչ գրեմ, գրողը տանի: Երևի այդ հարցն ինձ երբեք չէի տվել, դե անհրաժեշտություն էլ չէր եղել դրա մասին մտածելու ու ընդհանրապես, մինչ վերջերս ես շատ քիչ էի մտածում ու չէի էլ նկատում շուրջս տիրող քաոսին միախառնված բնության բազմաթիվ հրաշքերի գոյությունը, հետևաբար իմ մասին գրելը շատ ավելի խրթին էր, քան ես պատկերացնում էի:
Ես աղջիկ եմ, ով երազում է, հավատում հրաշքների, ամենուր փնտրում է արկածեր, 15 տարեկան մագլ (այդպես են դիմում մարդկանց Հարրի Փոթթերի աշխարհում), ով հույսը չի կտրում ու սպասում է Հոգվարթսի իր նամակին: Ունեմ աչքի չընկնող արտաքին, մեծ, շագանակագույն աչքեր, որոնք ամեն ինչի մեջ մի մեծ դույլ յուրահատկություն են տեսնում: Սիրում եմ նվագել դաշնամուր ու երգել, չնայած երգելուցս «ագռավները հավաքվում են շուրջս»: Ունեմ բազմաթիվ վախեր, բայց և այնպես էքստրիմի սիրահար եմ: Ատում եմ ձմեռը, քանի որ շատ շուտ եմ սառում և չեմ կարողանում նորմալ ձնագնդի խաղալ: Գարունն ատում եմ նրա համար, որ անձրևների պատճառով միշտ կոշիկներս ցեխոտվում են, թեև խենթանում եմ անձրևի համար:
Ամռանը մեր քաղաքում անտանելի շոգ է լինում, կամ նրա համար, որ ծիտիկները ափալ-թափալ կեղտոտում են մարդկանց, իսկ աշնանն արդեն պաղպաղակ չեմ կարող ուտել, և երկարատև հանգստից հետո էլի պետք է դպրոց հաճախեմ: Սպասում եմ իմ 5-րդ եղանակին:
Սիրում եմ ֆանտաստիկ ժանրի ֆիլմերն ու գրքերը: Ըստ ընկերներիս, ես բացի լավ շարադրություններ գրելուց, ոչինչ չեմ կարողանում անել: Չնայած մյուս կողմից էլ ասում են, որ եթե հաղթահարեմ ծուլությունս, ամեն ինչի էլ կհասնեմ: Հա՜, մոռացա մի բան ասել. խենթանում եմ բենզինի, նոր գրքերի ու ներկի բուրմունքի համար: Դե լավ, արդեն ինչ-որ երկար խոսեցի: Ես ուղղակի խենթ եմ, ով փնտրում է արկածներ այնտեղ, որտեղ ըստ մարդկության՝ դրանք լինել չեն կարող:
Բոլորը շունչները պահած, հայացքները դեպի մուտքի դուռը, սպասում էին… Սպասում էին ճապոնացի վարպետ Հիդեո Օչիին։
Կարծում եմ, հիմա դու էլ որոշակի զարմանքով կարդում ես, որ հասկանաս, թե ինչ եմ գրել։ «Յամէ, սենսենի ռեյ» նշանակում է՝ «Պատրաստ, խոնարհվիր ուսուցչին, որպես հարգանքի նշան», իսկ «Օս» նշանակում է՝ այո, լսում եմ կամ հասկացա։
Սկսեմ ամենասկզբից: Մայիսի 5-ին Հայաստան էր ժամանել ճապոնացի կարատեի վարպետ Հիդեո Օչին, և անցկացվեց սեմինար, որին ես մասնակցում էի։ Եվ հենց այս բառերով էլ սկսվեց մեր սեմինարը։
Ով է Օչին, արդեն հասկացավ ընթերցողը, բայց ցանկանում եմ մի փոքր էլ պատմել այս զարմանալի մարդու մասին։Հիդեո Օչին ծնվել է 1940 թվականի փետրվարի 29-ին՝ Ճապոնիայի Սայձյո քաղաքում: Շոտոկան կարատեով զբաղվել սկսել է 14 տարեկան հասակում։ 1970 թվականին Հիդեո Օչին Մասատոշի Նակայամայի կողմից ուղարկվել է Գերմանիա՝ փոխարինելու JKA Գերմանիայի գլխավոր մարզիչ Հիրոկազու Կանազավային։ Նրա գլխավորությամբ Գերմանիայի հավաքականը երեք անգամ հաղթել է Եվրոպայի առաջնություններում:
Շատ չձանձրացնելու համար պատմեմ իմ տպավորությունները այս մարդու մասին։
Երբ ես կարդում էի Օչիի կենսագրությունը մտածեցի, որ խիստ և շատ լուրջ անձնավորություն է, սակայն երբ տեսա, առաջին տպավորությունը այսպիսին էր. «Ինչ բարի պապիկ է»։ 77 տարեկան այդ պապիկը ողջ սեմինարի ընթացքում ժպտում էր և ծիծաղում, գուցե և մեզ վրա, չգիտեմ, բայց հաճելի էր հետևել նրան և հատկապես նրա ժպիտին։
Կյանքը լի է անակնկալներով։ Մեկ ամիս առաջ աշխարհի ամենաաշխույժ պատանիներից մեկն էի և գիտեի, թե լիովին առողջ եմ։ Բայց այդ երանելի պահերը միայն թվացյալ էին։
Պատահաբար սկսվեցին սուր ցավեր՝ ծակոցներ, ինձ տեղափոխեցին հիվանդանոց։ Միանգամից մի քանի բժիշկ հրավիրվեց ընդունարանին կից սենյակ։ Ամեն մասնագետ իր եզրակացությունն էր տալիս։ Սկզբից խոսեց վիրաբույժը.
-Աղջկա կույրաղիքն է շտապ վիրահատության պատրաստեք:
Հետո խոսեց քիթ-կոկորդի մասնագետը.
-Վիրահատությունից հետո անպայման ռենտգեն հետազոտություն է պետք։
Ես շփոթված էի և վախեցած, չգիտեի՝ ինչ է ինձ սպասվում…
Ահա եկավ վիրահատության ժամանակը։ Բուժքույրն ինձ վիրահատարան ուղեկցեց, ես իմ ոտքով գնացի։ Շատ վախեցած էի, սակայն պատկերացում չունեի, թե այդքան բարի մթնոլորտ կտիրեր։ Բոլոր բժիշկները սիրալիր էին, քաջալերում էին ինձ։
Երբ արթնացա, արդեն հիվանդասենյակում էի։ Ճիշտ է, ցավեր ունեի, բայց ուրախ էի, որ ողջ եմ։ Անցավ մի քանի ժամ: Արդեն պետք է տանեին ռենտգեն հետազոտության։
Հետազոտությունը տևեց վայրկյաններ։ Գլխացավերիս պատճառը հայմորիտյան խոռոչների բորբոքումն էր: Չդիմացա մինչև բժշկին հանդիպելն ու նրա բացատրությունը լսելը, դիմեցի համացանցի օգնությանը։ Կարդացի, որ բուժելի հիվանդություն է և բուժվում է դեղերի միջոցով։
Մի պահ հոգոց հանեցի և ասացի՝ ինչ լավ է, ես անպայման կբուժվեմ։ Երբ արդեն բժիշկն իր նշանակումները արեց, վերադարձա հիվանդասենյակ:
Հիմա դեռ հիվանդանոցում եմ, բուժումները դեռ չեն ավարտվել:
Ես այս ընթացքում շատ բան հասկացա: Երբ հասկանում ես, թե ինչքան փխրուն է կյանքը, ինչքան հեշտ կարող ես կորցնել առողջությունդ, սկսում ես ավելի շատ գնահատել կյանքիդ ամեն վայրկյանը։
Ես այսօր անցել եմ Ն.Զ.Պ. առարկայի դաշտային պարապմունք:
Ոչինչ չասող նախադասություն, չէ՞: Դա նշանակում է, որ ես գնացել եմ կրակադաշտ ու կրակել եմ իսկական, իրական զենքից: Էլի համարյա ոչինչ չասող նախադասություն: Ախր, պատկերացնո՞ւմ եք իրական զենք, որը հնարավոր է, որ բռնում ես առաջին ու վերջին անգամ, իրական կրակադաշտ, որտեղ հնարավոր է, որ գտնվում ես առաջին ու վերջին անգամ:
Երևի չկարողանամ նկարագրել՝ ինչ էր կատարվում հետս, երբ էնտեղ էի, երբ մի քանի մետրից լսում էի կրակոցների ձայներ, երբ ձեռքումս բռնել էի պահեստատուփը, երբ ականջներս սկսեցին խլանալ առաջին կրակոցից հետո, երբ մտածում ես, որ քեզ շրջապատող երիտասարդների ու հենց քո ձեռքում է հայրենիքի ապագան, ու դու ուղղակի իրավունք չունես սխալվելու:
Շատերից եմ լսում՝ աղջիկներ են, թող չկրակեն, կարող է՝ վախենան: Էստեղ ուղղակի մի բան կասեմ, մեր էպոսից՝ առյուծը առյուծ է, լինի՝ էգ, թե որձ:
Ուղղակի այս ամենն ասելուց հետո, մի բան եմ ուզում: Եթե պիտի կրակեն, թող որ Հայաստանում մարդիկ կրակեն ամենաշատը խաղահրապարակների հրաձգարաններում՝ փափուկ արջուկ նվաճելու համար:
Փաստորեն գարուն է: Չգիտես ինչու, բայց այս տարի գարունը շատ ուշ այցելեց մեր համայնք, երևի տեխնիկական խնդիրներ կային, դրանից էր: Գարնան այցելության ու զարթոնքի հետ մեկտեղ, բնությունն ու գործունյա գյուղացիներն էլ են արթնացել և ելել են ոտքի: Սկսվել և արդեն ավարտվել է գարնանացանը՝ հացահատիկի վարուցանքը, կարտոֆիլի ցանքսը, բանջարեղենների ու ծաղիկների սերմնացանությունը: Մարդիկ մեղրատու մեղուների նման աշխատում են և մի օրվա մեջ շուրջ 5-6 գործ են ավարտում, ուղղակի մի տարբերություն կա. նեկտարը հավաքում են ավելի ուշ և շատ տանջանքով:
Այժմ խաղաղություն է Լիճքի դաշտերում, և աշխատանքը եռանդուն կերպով աճում է, իսկ աշնանը այն դառնում է գարու և ցորենի ոսկեգույն հատիկ:
Լուսանկարը` Արտյոմ Ավետիսյանի
Գարնանը քնից արթնանում են նաև փոքրիկ ձորակները միմյանցից զատող, ձնհալի ջրերից սնվող, վարարող գետակները, որոնցից օգտվում են նաև գյուղացիները՝ հողը մշակելու և ոռոգելու հարցում: Հմա գետակների վարարման շրջանն է:
Ծառեն արդեն ծաղկել են Լիճքում, այնպես որ, շուտով ծիրան եմ համտեսելու, շնորիվ բարի գյուղացիների եռանդուն աշխատանքի: Իսկ ծառերի բերքատվության հարցում կրկին խառն է գյուղացու մատը: Ինչպես նրանք են ասում. «Եթե ծառերը չծիրատենք, բերք չի լինի»: Ճիշտն ասած, երբ ասում են գարուն, ես միշտ ծաղկած ծառերն եմ հիշում ու պատկերացնում դրանց զուգահեռ նաև ճանապարհների տիղմը, անանցանելիությունը և անձրևները:
Լուսանկարը` Արտյոմ Ավետիսյանի
Հիշում եմ նաև, որ երբ փոքր էի, ուսուցչուհիս միշտ հանձնարարում էր գարնան մասին շարադրություն գրել ու ամեն անգամ այսպես էի սկսում. «Տարին ունի չորս եղանակ»…
Գարնան գալստյան հետ ամբողջ դաշտերը ծածկվել են երփներանգ ծաղիկներով ու բույսերով: Կան բույսեր, որոնք գյուղացիները օգտագործում են որպես դեղամիջոց պատրաստելու բաղադրատոմս, ինչպես նաև ձմեռվա պաշար: Դրանցից հայտնի են սիբեխը, շուշանը, սպիտակ բանջարը (գյուղի բարբառով՝ սիվդգուկ), խատուտիկը, ճարճատուկը և այլն: Ծաղկել է նաև յասամանը: Ասեմ, որ յասամանից ևս դեղամիջոց են պատրաստում:
Չէի ասի վերջապես, բայց մասամբ սև ու գորշ և միմյանցից կախված ամպերի տակից դուրս է գալիս արևը և հազիվ իր ջերմ շողերով ջերմացնում բոլորին:
Նորից անձրևի մասին եմ գրում: Գարուն է: Բայց ըստ իմ հաշվարկների, ապրիլ ամսվա բոլոր շաբաթ օրերին անձրև է եկել: Պատահականությո՞ւն: Երևի շատերդ չէիք նկատել: Ես գուցե նկատել եմ, քանի որ շաբաթ օրերին երեք պարապմունք եմ ունենում ու երկար ժամանակ տանը չեմ լինում: Ինչևէ: Եկել եմ՝ անձրևից խոսենք: Ապրիլը շեշտեցի, որովհետև հենց այդ ամսվա առաջին չորս օրերն են գամվել շատերիս ներսում: Երկինքը զավակ կորցրած մայրերի հոգուն էր արձագանքում: Անձրևը մեկ-մեկ շատ ճիշտ պահերի է գալիս: Մեկ-մեկ՝ միշտ: Մուսաս անձրևոտ օրերին է այցելում: Գալիս է ու ստիպում վերցնել գրիչս: Ի վերջո, համաձայնում եմ:
Գիտե՞ք՝ վերջին նյութս հունվարին եմ գրել: Երևի շատերդ չեք էլ հիշում: Իհարկե, դրանից հետո իմ ու շատ 17-ցիների կյանքում մի գեղեցիկ ու հիշարժան օր է եղել: Հուսով եմ՝ հասկացաք, որ խոսքս մրցանակաբաշխության մասին է: Հա, այդ օրը ամեն մեկիս մտքում մի դրվագով դաջված է, հաստատ:
Եկել եմ՝ անձրևից խոսենք, բայց շատ ասելու բան ունեմ, անընդհատ մտքերս ցրվում են: Եվայի նյութը կարդացի, հիշեցի, որ մի երկու տող հասցրել էի այն ամենաուժեղ անձրևի ժամանակ գրել անգլերենիս բառատետրի մեջտեղի էջերից մեկում (դե, էդպես հեշտ է հետո թուղթը վերցնելը): Ու քանի որ արդեն եկել է պահը, որ պետք է այդ էջը շրջանցենք, որոշեցի շարունակել «մի երկու տողս»:
Արեգ Նազարյանը իր երգում ասում է, որ այս անձրևի ամեն կաթիլը ծով է, ուրիշ ոչինչ, ու որ հորիզոնից այն կողմ արևն արթուն է… Անձրևը անհանգստություն է շատերի համար: Մեկը ատում է անձրևը, երբ իր նոր արդուկած մազերը թրջվում են, իսկ այ, ալիքների նման մազեր ունեցողի համար մի ուրիշ աշխարհ է անձրևը: Նրա համար անձրևի հետ է սկսվում օրը ու անձրևից կախված՝ նրա տրամադրությունը բարձրանում է, բայց ոչ երբեք՝ ընկնում: Կաթիլները հուշում են, որ ինչ-որ տեղ ինչ-որ մեկը կա միշտ էլ սպասող: Չէ՞ որ ինչպես երգում է ասվում՝ առանց սպասող մեկի քայլելը ցավ է…
Ի վերջո, միայն անձրևից հետո ես կարողանում ագահորեն շնչել քաղաքիդ մաքրությունը:
-Վայոց Ձորը Հայաստանի ամենափոքր մարզն է, բայց ամենափոքր լինելով, ունի ամենամեծ սիրտը: Եվրոպայի օրը մենք տոնում ենք այն արժեքները, որոնք մեզ դարձնում են եվրոպացի: Այդ արժեքները շատ պարզ են՝ խաղաղությունը, միասնությունը, համերաշխությունն ու արդարությունը: Դրանք մեր ընդհանուր արժեքներն են: Արժեքներ, որոնք կիսում են հայերը և մնացած եվրոպացիները: Հրավիրում ենք ձեզ մասնակցելու Եվրոպայի օրվա տոնակատարությանը և մասնակցելու տարբեր մրցույթների: Մենք այս գեղեցիկ քաղաքում զգում ենք մեզ՝ տանը: Վայելե՛ք այս օրը, որովհետև սա ցնծության օր է: «Աչողությու՜»:
Լուսանկարը` Նանե Եղիազարյանի
Եվրոպական Միության դեսպան Պյոտր Սվիտալսկու խոսքերով էլ սկսվեց Եվրոպայի օրվա տոնախմբությունը Եղեգնաձորում: Շուրջբոլորը ուրախ հայացքներով մարդիկ են, որոնք շատ երջանիկ են, որ նմանատիպ միջոցառում է կազմակերպվել Եղեգնաձորում: Ինչպես արդեն տեղյակ եք նախորդ նյութերից, Եղեգնաձորում նույնպես կային տարբեր կազմակերպությունների ներկայացուցիչներ և տաղավարներ, որտեղ ներկայացվում էին տվյալ կազմակերպությունների գործառույթները:
Հետաքրքրությունս շարժեց երիտասարդներով լի և հետաքրքիր դիզայնով մի տաղավար:
-Բարև ձեզ, պատմեք խնդրում եմ ձեր կազմակերպության մասին:
-Մենք ներկայացնում ենք «Աղքատության վերացումը Ուրցաձոր համայնքային փնջում ինքնուրույն զբաղվածությունների ստեղծումով» ծրագիրը, որը իրենից ենթադրում է բիզնեսպլանների ներկայացնելու, մշակման և վաճառելու ծառայություն: Գյուղացիները հանդես են գալիս բիզնես ծրագրերով, և մեր հիմնադրամը Եվրամիության աջակցությամբ ֆինանսավորում է բիզնես ծրագրերը՝ կյանքի կոչելով դրանք: Դրանք կարող են վերաբերվել օրգանական գյուղատնտեսությանը, վայրի հավաքին, հյուրատների ցանցի ստեղծմանը: Սկզբնական փուլում մենք դասընթացներ ենք անցկացրել գյուղաբնակների համար: Հետո նրանք ներկայացնում են իրենց ծրագրերը, իսկ հետո արտադրանքը հիմնադրամը պատրաստ է արդար առևտրի սկզբունքով հետ գնել և հանել միջազգային շուկա:
-Շատ օգտակար առաջարկ է գյուղացիներին:
Տաղավարում ներկայացված էր նաև գյուղացիների կողմից պատրաստված խոտաբույսերով սառը թեյը:
Լուսանկարը` Նանե Եղիազարյանի
Մի փոքր ձախ ցուցադրվում էին արևային էներգիայով աշխատող սարքեր, որոնք ներկայացնում էր Արման Հովհաննիսյանը:
-Պատմեք խնդրում եմ, ի՞նչ սարքեր են սրանք:
-Սրանք արևային էլեկտրակայանի մոդելներ են, որոնք արևային պանելների միջոցով արևի լույսը և էներգիան վերածում են էլեկտրական էներգիայի, որից հետո էլեկտրական էներգիան բերվում է համապատասխան չափանիշների՝ այսինքն, հաստատունը դառնում է փոփոխական և միանում է էլեկտրական ցանցին: Ըստ էության, դառնում է փոքր մասշտաբներով գործող հիդրաէլեկտրակայանի պես բան: Հոսանքից կարող են օգտվել բոլորը, որը էկոլոգիապես մաքուր է և ոչ մի բանի չի վնասում:
-Իսկ Վայոց Ձորում կա՞ն այդպիսի արևային էլեկտրակայաններ:
-Սկսել ենք կառուցումը, որոշ ժամանակ անց այն արդեն կօգտագործվի:
Սա ին շատ ոգևորեց, քանի որ Վայոց Ձորի մարզում արևային օրերի քանակը շատ է, և մենք կարող ենք «մաքուր» էներգիա ունենալ:
Երեկոյան սկսվեց համերգը: Մենք՝ Վայոց Ձորի երիտասարդներս, շատ ուրախ ենք տեսնելու այսպիսի միջոցառում մեր մարզում:
Հ.Գ. Ինչպես այսօր ասաց ԵՄ-ի դեսպանը. «Եղեգնաձորն ունի ամենամեծ սիրտը»: Այսօր մենք զգացինք Եվրոպայի շունչը Եղեգնաձորում և տեսանք Վայոց Ձորի տնտեսապես զարգանալու հեռանկարները:
Նոնա Պետրոսյան
***
ԵՄ դեսպանի ողջույնի խոսքից հետո մոտեցանք տաղավարներին և սկսեցինք ծանոթանալ ծրագրերին: Մոտեցա «Աշխատանք և հայրենիք» հկ-ի ներկայացուցիչ Ռուզաննա Ղազարյանին:
Լուսանկարը` Նանե Եղիազարյանի
-Բարև ձեզ, մենք ներկայացնում ենք Հայաստանի պատանի թղթակիցների ցանցը, խնդրում ենք ներկայացնել մեզ ձեր ծրագիրը:
-Մեր ծրագիրը ԵՄ-ի աջակցությամբ իրականացվող մի ծրագիր է, ուղղված Վայք համայնքի խոշորացմանը: Ինչպես գիտեք, Վայք քաղաքին միացվել են ևս հարևան չորս գյուղեր, որը տարածքային զարգացման բարեփոխում է: ԵՄ-ն աջակցում է այս ծրագրի իրականացմանը: Ծրագիրն իր մեջ ներառում է մի քանի բաղադրիչներ: Այն ունի մեկ գյուղատնտեսական բաղադրիչ, որը համայնքներին ապահովում է գյուղտեխնիկայով, որի կարիքը, ինչպես գիտեք, մեր գյուղերում շատ կա: Մյուս բաղադրիչն ուղղված է մեր համայնքի երեխաների զարգացմանը: Քանի որ Վայք համայնքը խոշորացվել է, ապա այդ գյուղերի երեխաները ևս ունեն Վայքում գործող խմբակներին հաճախելու հնարավորություն, որին մենք աջակցում ենք, մասնավորապես տրամադրում ենք ավտոբուսներ՝ երեխաների Վայք տեղափոխումն ավելի հեշտացնելու համար: Այս ծրագրի շնորհիվ արդեն մեր երեխաներն ունեն բազում հաջողություններ, գավաթներ, մեդալներ, պատվոգրեր և այլն: Այսինքն, այս ինը ամիսների ընթացքում արդեն այս երեխաների կյանքում կան էական փոփոխություններ: Ինչպես նաև ունենք հասարակական բաղադրիչ, որի շրջանակներում համայնքի մարդիկ մասնակցում են համայնքային կյանքը կազմակերպող ու կարգավորող մի շարք նախաձեռնությունների: Ծրագիրը երեսուն ամսով է, արդեն մեկ տարի է, ինչ մեր ծրագիրը կա, և արդեն ունենք բավական մեծ առաջընթաց:
-Դուք ասացիք, որ ծրագիրն ուղղված է Վայք համայնքի խոշորացմանը: Արդյո՞ք ազդեցությունը մյուս համայնքների վրա ավելի մասնակի է, քան հենց Վայք քաղաքի վրա:
-Դե քաղաքը, այսպես թե այնպես, ունի իր առավելությունը, թե իր դիրքի, թե՝ զարգացած ենթակառուցվածքների շնորհիվ: Այստեղ խնդիրն այն է, որ օգտվեն նաև գյուղերի ժողովուրդը, քանի որ հիմնականում այդ խոշորացումներին հենց գյուղերի ժողովուրդն է հոգեբանորեն անպատրաստ: Մեր ծրագրի հաջող իրականացումը մյուս համայնքների համար օրինակ կծառայի, թե ինչպես խոշորացված քաղաքներում ճիշտ կազմակերպել կառավարումը:
-Իսկ ի՞նչ ծրագրեր կան ապագայի հետ կապված: -Մենք ապագայի համար ունենք նախատեսված բազմաթիվ ծրագրեր, թե արդեն խոշորացված Վայք համայնքում, և թե Վայոց ձոր մարզի մյուս համայնքներում: Նոր ծրագրերն ուղղված են մասնավորապես տուրիզմի զարգացմանը:
Լուսանկարը` Նանե Եղիազարյանի
Քաղաքապետ Դ. Հարյությունյանի հետ հարցազրույցը մեզ փոքր ինչ դժվար տրվեց, քանի որ նա խուսափում էր կոնկրետ պատասխան տալ մեր հարցերին, որոնք հիմնականում ուղղված էին ԵՄ-ի հետ իրականացվող ծրագրերին: Ամեն դեպքում մենք պարզեցինք, որ այժմ իրականացվում է այլընտրանքային էներգիայի օգտագործման հետ կապված մի ծրագիր, ինչպես նաև Եղեգնաձորում Գերմանիայի դեսպանատան աջակցությամբ շուտով կբացվի գերմանական այգի, որի վրա հիմա վերջին աշխատանքներն են տարվում:
Հասմիկ Գիվարգիզյան, Մանե Բաբաջանյան
***
Հնարավորություններ ակտիվ երիտասարդների համար
Լուսանկարը` Նարեկ Բաբայանի
Գիտե՞ք, ինչքա՜ն ենք սպասել ու պատկերացրել, որ Եղեգնաձորը մի օր նույնպես կմիանա ակտիվ երիտասարդության նախաձեռնություններին: Այո, մենք Եղեգնաձորի նոր սերունդն ենք, և մենք պահանջում ենք քիչ մը ժամանց ու անմոռանալի տրամադրություն: Ձեզ ուրախացնելով՝ կնշեմ, որ այսօր այն ստացվեց:
Սկզբում Եվրոպական միության դեսպանը ելույթ ունեցավ: Իսկ ես այդ ժամանակ նայում ու մտածում էի. «Ի՜նչ հավես ա, որ դեսպանը Եղեգնաձորում ա, որ մեզ չեն մոռացել, որ մենք էլ էս մեծամասշտաբ միջոցառման մի մասն ենք»:
Դեռ ժամը 3-ն էր, երբ շրջում էինք տաղավարներով՝ ծանոթանալով ԵՄ-ի կողմից ֆինանսավորված և երիտասարդների համար նախատեսված ծրագրերին: Ամեն մեկը յուրօրինակ էր, ուներ իր հետաքրքիր մտահղացումը և, իհարկե, ակտիվ, ոգեշնչող երիտասարդների թիրախ խումբը, առանց որի անհնար էր ծրագրին թևեր տալ:
Լուսանկարը` Հասմիկ Գիվարգիզյանի
Ահա մի տաղավար, որը անմիջապես ուշադրությունս գրավեց, և մոտեցա նրանց.
-Բարև ձեզ, ես 17.am-ի պատանի թղթակիցներից եմ,- հպարտ-հպարտ ասում եմ ես,- կցանկանամ մի փոքր ավելին իմանալ ձեր նախաձեռնած ծրագրի մասին:
-Բարև Ձեզ, ուրախ եմ, որ հետաքրքրված եք մեր նախաձեռնությամբ: Ես Դիանա Չոբանյանն եմ՝ «Հայ առաջադեմ երիտասարդություն» ՀԿ-ի մարզային ծրագրերի ղեկավարը: Նշեմ, որ մեր կազմակերպությունը հիմնադրվել է դեռ 2009 թվականից: Մենք իրականացնում ենք դասընթացներ՝ զարգացնելով երիտասարդների միտքը:
-Լավ, իսկ ո՞րն է Ձեր հիմնական նպատակը:
-Մեր նպատակն է՝ աջակցել, ոգեշնչել և ներգրավել երիտասարդներին Հայաստանից և նրա սահմաններից դուրս:
-Իսկ մոտակա ժամանակներս որևէ բան նախաձեռնե՞լ եք Եղեգնաձոր համայնքի համար:
-Այս ծրագրով մենք նախատեսում ենք Հայաստանի հինգ ընտրված քաղաքներում անցկացնել տարբեր դասընթացների շարք՝ տարբեր թեմաներով: Մեր թեմաներն են՝ աշխատանքային հարցազրույց անցնելու հմտություններ, ինքնակենսագրականի կազմում (CV), միջազգային և տեղական կրթական հաստատությունների մասին տեղեկատվության տրամադրում և այլն:
Ընտրված մարզերում, առանց բացառության, փորձում ենք հնարավորինս շատ երիտասարդների ներգրավել: Բայց մինչև դասընթացներին մասնակցելը, նրանց հնարավորություն կտանք հարցաթերթ լրացնել, որտեղ թեմաները նշված են, և առավելագույն միավորը հավաքած թեմաները կներկայացվեն դասընթացների ընթացքում:
-Ինձ հետաքրքրեց, թե որո՞նք են ձեր գործունեության ուղղությունները:
-Մեր հիմնական ուղություններն են՝ ակտիվ քաղաքացիությունը, կայուն զարգացումը, միջմշակութային երկխոսությունը, գենդերային հավասարությունը, ժողովրդավարությունը և մարդու իրավունքները:
-Ո՞ր տարիքային խումբն է կազմում ձեր թիրախային խումբը:
-Մեր թիրախային խումբը կազմում են 16-25 տարեկան երիտասարդները, ովքեր բնակվում են մարզերում:
-Իսկ դասընթացներից հետո ծրագիրը շարունակական բնույթ կրո՞ւմ է:
-Այո՛, դասընթացներից հետո մենք անցնում ենք ծրագրի երկրորդ փուլին, դա միջազգային ֆորումն է, որին իրենց մասնակցությունն են ունենում Հայաստանում, Ուկրաինայում և Մոլդովայում անցկացված մեր դասընթացների մասնակիցները:
Կցանկանամ, որ մեր դասընթացներին մասնակցած երիտասարդները կապ հաստատեն մեզ հետ և մասնակցեն նաև մեր այլ ծրագրերին:
Սոֆյա Աբրահամյան
***
Լուսանկարը` Նարեկ Բաբայանի
Եվրամիության աջակցությամբ իրականացվող ծրագրերի կողքին իր տեղն էր գտել նաև մեր՝ «Մանանա» կենտրոնի տաղավարը, քանի որ մենք էլ իրագործում էինք «Երիտասարդների արտահայտման ազատության խթանումը քաղաքացիական լրագրության միջոցով» ծրագիրը՝ Եվրոպական միության ֆինանսական աջակցությամբ: Ծրագրի նպատակը Հայաստանում երիտասարդական քաղաքացիական լրագրության զարգացումն է: Ծրագրի ընթացքում լրագրության, լուսանկարչության և կինոնկարահանման գործնական դասընթացներ, սեմինարներ և մեդիա ճամբարներ են կազմակերպվել բոլոր մարզերի 14-ից 24 տարեկան պատանիների ու երիտասարդների համար:
Մեր ծրագիրը ներկայացնում էր ծրագրի համակարգող Լիլիթ Կարապետյանը.
-Մենք ներկայացնում ենք Հայաստանի պատանի թղթակիցների ցանցը, որը հովանավորվում է ԵՄ-ի կողմից: Մեր ցանցը իր շուրջն է միավորում Հայաստանի բոլոր մարզերից և Երևանից 14-24 տարեկան շուրջ 800 թղթակիցների: Երեխաները սովորում են լրագրություն, ֆոտոլրագրություն, վավերագրական կինո: Գրում են նյութեր իրենց հուզող խնդիրների մասին, կիսվում իրենց մտքերով: Նյութերը տեղադրվում ենք 17.am կայքում, ինչպես նաև թողարկում ենք «Խաբարբզիկ» ամսագիրը, որտեղ տպագրվում են մեր թղթակիցների նյութերը և լուսանկարները:
Չնայած նրան, որ Վայոց Ձորից բավականին շատ թղթակիցներ ունենք, բայց բազմաթիվ եղեգնաձորցի երիտասարդներ մեծ հետաքրքրությամբ էին լսում, նրանցից ոմանք մեզ միանալու ցանկություն հայտնեցին:
Մեր հարցազրույցները այլ տաղավարների մոտ ավարտելուց հետո վայոցձորցի պատանի թղթակիցներով շտապեցինք մեր տաղավարի մոտ, որպեսզի ինքներս էլ այցելուներին ներկայացնենք մեր աշխատանքը:
Պետք է նշել, որ ոչ ոք չէր կարողանում անտարբեր անցնել մեր վրանի կողքով: Սեղանին մոտեցած երեխաներից մեկը, ով 10-12 տարեկան հազիվ լիներ, ուզում էր իմանալ, արդյոք ինքն էլ կարո՞ղ է թղթակցել 17-ին: Նրան ասացինք, որ կարող է, բայց միայն մեկ պայմանով. եթե լավ գրի ու հետևի մեր տված խորհուրդներին: Հետաքրքրքական էր նաև մեծերի վերաբերմունքը, որոնց դեմքին ակնհայտ դժգոհություն էր հայտնվում, երբ իմանում էին, որ թղթակիցները հիմնականում 14-24 տարեկան են: Երևի իրենք էլ էին ուզում թղթակցել, և ափսոսում էին կորցրած ժամանակի համար: Մեր տաղավարին մոտեցողներին, ծրագրի մասին պատմելուց զատ, նվիրում էինք նաև մեր «Խաբարբզիկ» ամսագրերը, որոնք տուն տանելով և ընթերցելով, վստահ ենք, շատերը կցանկանան դառնալ պատանի թղթակից:
Իսկ Վայոց Ձորին շատ թղթակիցներ ունենալը անհրաժեշտություն է, և ասենք՝ ինչու: Եվրոպայի օրերի շրջանակում մենք միակ մարզն էինք, որտեղ ԵՄ պատվիրակությունը մամլո ասուլիս չարեց: Պատճառն այն էր, որ մեր մարզում չկան մամուլի միջոցներ: Կարելի է ասել, միայն մենք՝ 17-ի Վայոց Ձորի պատանի թղթակիցներս ենք մարզում կատարվող իրադարձությունների, մեզ հուզող խնդիրների մասին գրում, և առհասարակ, մեր մարզը ներկայացնում մամուլում:
Մանե Բաբաջանյան, Հասմիկ Գիվարգիզյան
***
Մասնավոր հայացք
Լուսանկարը՝ Նարեկ Բաբայանի
-Կներկայանա՞ք:
-Ես Գուրգեն Ալեքյանն եմ, «Եվրոպայի օրեր» ծրագրի այս տարվա հաղորդավարը։
-Առաջին անգա՞մ է, որ մասնակցում եք։
-Այո, հայտարարվեց հաղորդավարների մրցույթ ֆեյսբուք սոցիալական ցանցում, որոշեցի մասնակցել: Ուղարկեցի կարճ հոլովակ, փուլերը անցնելով՝ հասա եզրափակիչ փուլ ու դարձա հաղորդավար և այսօր այստեղ եմ։
-Առաջին անգա՞մն եք Եղեգնաձորում։
-Այո, առաջին անգամն եմ։ Երբ ավտոբուսից իջա, իմ սովորության համաձայն, հետաքրքրասեր եմ տեսակով, շտապեցի տեսնել հնարավոր ամեն ինչ քաղաքում: Քանի որ տարբեր մարզերով շրջեցինք երկու շաբաթվա ընթացքում, ես մի պարզ ճշմարտություն հասկացա,որ մենք՝ Երևանում ապրողներս, շատ բան ունենք անելու, որպեսզի մարզերում ևս ակտիվանա կյանքը։ Եղել եմ ուրիշ քաղաքներում, որ իջնում եմ բեմից, բոլորն ասում են՝ կարելի՞ է ձեզ հետ նկարվել, կարելի՞ է ստորագրություն վերցնել։ Դա տարօրինակ է ինձ համար, որովհետև ես ոչ հայտնի մարդ եմ, ոչ էլ հեռուստատեսությամբ եմ երևում, պարզապես այսօր վարում եմ այս միջոցառումը։ Այսինքն, էնքան քաղց կա մարզերում նորությունների և հայտնի մարդկանց, որ անգամ անծանոթ հաղորդավարի հետ են ուզում լուսանկարվել: Մեր մշակույթի գործիչների պարտքն է՝ իրենց գործունեությունը ծավալել նաև մարզերում և հաղորդակից դարձնել մարզերի բնակիչներին ևս։
Լուսանկարը՝ Նարեկ Բաբայանի
-Իսկ կա՞ն հետագա ծրագրեր, որոնց նախաձեռնողը կուզենայիք հենց դուք լինել։ Ի՞նչ կուզենայիք անել մարզերի համար։
-Կկազմակերպեի հետաքրքիր վարպետաց դասեր: Այն մարդիկ, ովքեր անցել են ճանապարհ և ունեն կիսվելու փորձ՝ տարբեր ոլորտներից, սկսած քաղաքականությունից վերջացրած երաժշտությամբ, իրենց փորձով կիսվեին մարզերի երիտասարդների հետ:
Շատ կուզեի, որ Երևանի երիտասարդները իրենց գործունեությունը տեղափոխեն և ծավալեն մարզերում։ Ինչպես արել էին Դիլիջանում երկու երևանցի երիտասարդ աղջիկներ, որոնք սրճարան էին բացել: Նրանցից մեկի հետ կարճ զրույց ունեցա։
Տարբեր կրթական ծրագրեր կարելի է իրականացնել։ Չգիտեմ, պետք է մտածել։ Եղեգնաձորցին մեղավոր չէ, որ ծնվել է Երևանից հեռու և պետք է կտրված լինի երևանյան եռուզեռից։ Չէ, պետք է այնպես անել, որ դուք էլ հաղորդակից լինեք։
-Ասացիք, մինչև միջոցառման սկիզբը շրջել եք քաղաքում, ի՞նչն է ձեզ ամենաշատը հուզել այստեղ։
-Մշակույթի տան վիճակը։ Ես ներս չեմ մտել, բայց տեսնելով արտաքինից, արդեն իսկ պատկերը հուսադրող չէ։ Հնարավոր է, որ ներսում լինեն մի քանի սենյակներ, որոնք վերանորոգված են, որ հյուրերին մշտապես ներկայացվեն դրանք։ Պետք է մտածել այդ մասին և ֆինանսավորումը պետբյուջեից պետք է ճիշտ օգտագործել։ Ես գիտեմ, որ քիչ է, չի հերիքում, բայց պետք է ամեն ինչ անել, մտածել ինչ-որ բաներ։ Եթե կարողանանք մի քիչ ժամանակ տրամադրել, մտածել պետության մասին, երկրի ապահովման և առաջընթացի մասին, համոզված եմ, որ լուծումներ կգտնվեն։ 21-րդ դարն է, և կան բազմաթիվ ֆինանսավորման հարթակներ օնլայն, որտեղ դու կարող ես հավաքել գումար։ Պարզապես պետք է ճիշտ մատուցել խնդիրը, որպեսզի օգնության պատրաստ մարդիկ դրան արձագանքեն։
Ինձ տուն տանող երթուղայինն ամեն օր «ձևեր է թափում» և գալիս է միայն քառասուն րոպե սպասեցնելուց հետո։ Երբ ես դեռ կանգառում եմ, դասընկերներս այդ ընթացքում հասցնում են գնալ տուն, ճաշել, բողոքել, ալարել։ Բայց ի՞նչ արած, իմն էլ այդ է։
Եթե մոտենում եմ կանգառին և հանկարծ նկատում ինչ-որ հրաշքով երփուղայինն այնտեղ է, խելապատառ վազում եմ նրա մոտ, և հանկարծ այն չի սպասում, վազում եմ նրա հետևից, բայց չի կանգնում․․․
Այդ եղավ երեկ։ Վիրավորված և շնչակտուր կանգնեցի, մտածեցի՝ չունեմ ավելորդ քառասուն րոպե հաջորդին սպասելու համար։ Երևի ինձ սփոփելու համար էր, որ այդ պահին եկավ տատիկիս տուն գնացող երթուղայինը։ Նստեցի ինձնից գոհ, կարծես ի սկզբանե հենց այդ երթուղայինին էի սպասում։ Հասա տատիկենց թաղերը, իջա։
Կանգառից քիչ հեռու, մի կին յասամաններ էր վաճառում։ Տատիկիս ուրախացնելու հիանալի միջոց է անուշահոտ ծաղկեփունջը։ Ժպտալով մոտեցա.
-Բարև Ձեզ, ի՞նչ արժե։
-Փունջը՝ 1000 դրամ։
Սկսեցի մտածել՝ ո՞ր երանգի փունջն եմ ուզում։ Մինչ ես մտորումների մեջ էի, կինը չգիտեմ ինչ ենթադրելով՝ ասաց՝ 600-ով վերցրեք։
Ես այնպես նեղվեցի, այնպե՜ս։ Մի՞թե այդ յասամանների արժեքը կարելի էր շատ համարել, մի՞թե տատիկիս ուրախացնելու միջոցը կարելի էր սակարկել։