Ազատ տարածք խորագրի արխիվներ

milena barseghyan

Գնահատելու մասին

Ինձ տուն տանող երթուղայինն ամեն օր «ձևեր է թափում» և գալիս է միայն քառասուն րոպե սպասեցնելուց հետո։ Երբ ես դեռ կանգառում եմ, դասընկերներս այդ ընթացքում հասցնում են գնալ տուն, ճաշել, բողոքել, ալարել։ Բայց ի՞նչ արած, իմն էլ այդ է։

Եթե մոտենում եմ կանգառին և հանկարծ նկատում ինչ-որ հրաշքով երփուղայինն այնտեղ է, խելապատառ վազում եմ նրա մոտ, և հանկարծ այն չի սպասում, վազում եմ նրա հետևից, բայց չի կանգնում․․․

Այդ եղավ երեկ։ Վիրավորված և շնչակտուր կանգնեցի, մտածեցի՝ չունեմ ավելորդ քառասուն րոպե հաջորդին սպասելու համար։ Երևի ինձ սփոփելու համար էր, որ այդ պահին եկավ տատիկիս տուն գնացող երթուղայինը։ Նստեցի ինձնից գոհ, կարծես ի սկզբանե հենց այդ երթուղայինին էի սպասում։ Հասա տատիկենց թաղերը, իջա։

Կանգառից քիչ հեռու, մի կին յասամաններ էր վաճառում։ Տատիկիս ուրախացնելու հիանալի միջոց է անուշահոտ ծաղկեփունջը։ Ժպտալով մոտեցա.

-Բարև Ձեզ, ի՞նչ արժե։

-Փունջը՝ 1000 դրամ։

Սկսեցի մտածել՝ ո՞ր երանգի փունջն եմ ուզում։ Մինչ ես մտորումների մեջ էի, կինը չգիտեմ ինչ ենթադրելով՝ ասաց՝ 600-ով վերցրեք։

Ես այնպես նեղվեցի, այնպե՜ս։ Մի՞թե այդ յասամանների արժեքը կարելի էր շատ համարել, մի՞թե տատիկիս ուրախացնելու միջոցը կարելի էր սակարկել։

Ես չգնեցի յասամանները։

arpine hovhannisyan

Պապս

Պապիկիս ես չեմ տեսել:  Երբ ծնվեցի,  նա վաղուց արդեն չկար: Չգիտեմ` էդպես է թե ոչ,  բայց ես նախընտրում եմ հուսալ, որ նա իր երազած անդորրը գտել է այնկողմնային աշխարհում:

Պապս ծննդով մշեցի էր, ըստ հորս  պատմածների, նյարդային ու դյուրաբորբոք մարդ էր:  Ընտանեկան ջերմություն ասվածը շատ վերացական էր նրա ընկալումներում: Աչքերի խորքում տիեզերական ցավ ու վիշտ  ամբարած կոշտ ու կոպիտ մարդ էր պապս:
Պատմության անիվը գլորվել, գլորվել ու պապիս Մուշից Գյումրի էր հասցրել:  Ընտանիքի կրտսեր զավակը լինելու բերկրանքը վայելել էդպես էլ  չստացվեց:  1914 թվականին ծնված մանուկը երբեք էլ չհասկացավ, թե ինչպես ,որ քամու թեթև ձեռամբ ինքը մի օր հայտնվեց  Արաքսի այս ափին` Գյումրու մանկատներից մեկում, ու «որբ»  խարանը ճակատին ապրեց գրեթե ութ տասնամյակ:
Հորս պատմելով` պապս մինչև կյանքի վերջ չի ներել իրեն որբանոցի խոնավ ու կիսամութ սենյակում թողած ընտանիքին:  Նրանց մասին խոսել երբեք չի ցանկացել: Իսկ երբ զավակները սկսել են համոզել՝ փորձ կատարել գտնելու կորսված գերդաստանը` պապս,  որբ ու անուսում Արիստակ պապս, մեկեն սկսել է անիծել թե ծնողներին, թե զավակներին,  թե անվերջ ու անդադրում պտտվող աշխարհի վարքն ու կարգը…
Կորուսյալ հայրենիքի մասին մտածելու ոչ ժամանակ կար, ոչ ցանկություն: Ապրելու,  գոյատևելու ու ապրեցնելու հարցն էր օրակարգում: Հացի հարցը:
Մի արհավիրքի բաց վերքից արյունը չդադարած` մյուսն եկել ու ծանր-ծանր թակել էր երկրի դուռը:  Պատերազմ էր:  Հայրենական: Մեծ: Ինչ ածական սիրտդ կուզի` դիր,  միևնույն է , ոչ մի կերպ չես կոծկի այդ բառի սարսափելի իմաստը: Երբեք:
Արյան դաշտ տանող քարավանում պապս էլ էր հայտնվել:  Կռվել էր ավելի շատ Աստծո, քան թշնամու դեմ, բայց չէր զոհվել: Ծանր հիվանդությամբ ու հիշողություններով վերադարձել էր:  Վերադարձել էր մեծ ու սարսափելի աշխարհում սեփական փոքր ու տաքուկ անկյունը ստեղծելու,  ապրելու, ոչ գոյատևելու համար:
Հինգ զավակ ունեցավ: Ոչնչով աչքի չընկնող, աշխարհի ամենասովորական հինգ զավակ:
Ողջ կյանքում կիսատ-պռատ լինելու զգացումը նրան հանգիստ չտվեց:
Տարիների հեռվից նրա մասին մտածելիս ինձ մի պահ թվում է, թե ես կարող էի դառնալ այն միակ մարդը,  ով կհասկանար այդ խեղճ մարդուն, կխոսեր ու կլռեր նրա ցավի ու ուրախության մասին: Թերևս, ինձ միայն թվում է:
Ամեն անգամ նրա գերեզմանաքարին նայելիս ինձ հանգիստ չի տալիս նրա կոպերից առկայծող միակ բառը.
-Ինչո՞ւ…

Եվրոպայի օրերը շարունակվում են. Գորիս

Մայիսի 20-ին Գորիսում մեկնարկեց Եվրոպայի օրվան նվիրված միջոցառումը: Այդ նպատակով Գորիս էր ժամանել Հայաստանում ԵՄ դեսպան Պյոտր Սվիտալսկին: Նրան ընդունեց Գորիսի քաղաքապետ Վաչագան Ադունցը: Հանդիպման  մեկնարկին  քաղաքապետը նախ շնորհակալություն հայտնեց   հյուրերին ` Եվրոպայի օրվան նվիրված  միջոցառման մեկնարկը Գորիսում տալու համար: Շուտով հրավիրվեց մամլո ասուլիս ԵՄ դեսպան Պյոտր Սվիտալսկու հետ: Մենք՝ 17-ի թղթակիցներս, նույնպես մասնակցում էինք մամլո ասուլիսին և պարոն Սվիտալսկուն մի քանի հարց ուղղեցինք:

-Ի՞նչ երիտասարդական ծրագրեր է իրականացնում Եվրամիությունը Գորիսում:
-Մենք այստեղ ունենք Եվրաակումբ, հուսով եմ, որ տեղեկացված եք: Անցյալ տարի մենք եկանք Գորիս՝ ակումբի առաջին նիստին, առաջին հանդիպմանը մասնակցելու,- ասաց պարոն Պյոտր Սվիտալսկին:-Իսկ առաջիկայում ինչպիսի՞ ծրագրեր են նախատեսվում:
-Այդ ուղղությամբ մենք մտածում ենք: Մի շարք նախաձեռնություններ կան, որոնց Հայաստանը կարող է մասնակցել, այստեղ ներգրավված են նաև գորիսեցիներ: Ունենք կրթության ոլորտում ծրագրեր, համոզված չեմ, թե Գորիսից որևէ դպրոց մասնակցում է, համենայնդեպս, Հայաստանից մի շարք դպրոցներ մասնակցում են Եվրամիության այս կրթական նախաձեռնությանը: Անցած չորեքշաբթի ես հանդիպել եմ այդ դպրոցների աշակերտներից մի քանիսին, կարող եմ պարզապես հույս հայտնել, որ կա՛մ մոտ ապագայում, կա՛մ հետագայում Գորիսը, կա՛մ Գորիսի դպրոցների աշակետները նույնպես կմասնակցեն: Ունենք մի շարք նախաձեռնություններ քաղաքացիական հասարակության կազմակերպությունների համար, հուսով ենք, որ դրանց շրջանակում, կան նաև երիտասարդական ծրագրեր, որոնց կարող են մասնակցել Գորիսի երիտասարդները: Այսինքն, երիտասարդությունը մեր ուշադրության կենտրոնում է: Հրավիրում եմ բոլորիդ այցելելու մեր ֆեյսբուքյան էջը և տեղեկանալու բոլոր հնարավորությունների մասին,- ասաց պարոն Պյոտր Սվիտալսկին:

Վատ եղանակի պատճառով մամլո ասուլիսը կարճ տևեց:
Մամլո ասուլիսից հետո պարոն Պյոտր Սվիտալսկին ողջունելով հանդիսատեսին, բեմից իր ուղերձը հղեց:-Շատ ուրախ ենք՝ կրկին այցելել այս գեղեցիկ այգիների քաղաքը: Կարելի է ասել, այստեղ է ծնվել աշխարհի ամենահամեղ լոբին: Եվ իհարկե, ուրախ ենք, որ կարող ենք տոնել Եվրոպայի օրը` մեր ընդհանուր տոնը: Ցանկանում ենք Եվրոպայի օրը տոնել հայերի հետ, որովհետև համոզված ենք, որ հայերը Եվրոպայի ընտանիքի անբաժանելի անդամն են: Իսկ Եվրոպայի օրը խորհրդանշում է համընդհանուր, հիմնարար արժենքներ, ինչպես՝ խաղաղությունը, միասնությունը, ազատությունը և արդարությունը: Եվրոպայի օրը նաև ցնծություն է: Ինչո՞ւ, որովհետև Եվրամիության օրհներգը դա ձոնն է ցնծության: Եկեք միասին ուրախ օր անցկացնենք: Ես բոլորին հրավիրում եմ ծանոթանալու Եվրամիության կողմից իրականացվող ծրագրերին, որոնք ներկայացված են այս տաղավարներում: Ավելի ուշ արդեն համերգ կկազմակերպվի ձեզ համար, ելույթ կունենան հայտնի հայ երգիչներ, իսկ ժամը 18:30 մենք կհայտարարենք Գորիսում թանգարանային գիշերվա բացումը: Անհամբեր սպասում ենք ձեր ակտիվ մասնակցությանը: Թույլ տվեք նաև օգտվել հնարավորությունից և շնորհակալություն հայտնել Գորիսի քաղաքապետին և քաղաքապետարանի անձնակազմին: Նրանք իսկապես մեծ աշխատանք ենք արել՝ մեր այս նախաձեռնությունը այսօր պատրաստելու համար: Շատ շնորհակալություն , պարոն քաղաքապետ, խոսք ենք տալիս, որ ամեն տարի կայցելենք Գորիս և այս քաղաքում ավելի կամրապնդենք մեր տեսանելիությունը: Վայելեք այս օրը, շնորհակալություն:

Բեմից իր շնորհակալությունը հայտեց նաև Գորիսի քաղաքապետ Վաչագան Ադունցը.

-Հարգելի հյուրեր , սիրելի գորիսեցիներ , ինչպես մենք համոզվեցինք, ոչինչ , այդ թվում նաև եղանակը, չի կարող մեր տրամադրությունը փչացնել , չի կարող մեր նախատեսած գործը խանգարել: Մենք այսօր հավաքվել ենք միասին շնորհավորելու մեզ բոլորիս, համայն մարդկությանը՝ Եվրոպայի օրվա կապակցությամբ: Եվրոպան մեզ համար ոչ միայն զուտ աշխարհագրական տեղանուն է, Եվրոպան մեզ համար ոչ միայն այցելությունների հաճելի վայր է, այլ նաև մեր էությունն է: Բոլոր ժամանակներում մեր տարածաշրջանում հայը և հայաստանցին դավանել է Եվրոպական արժեքները, եղել է մարդասիրության, մարդամոտության , փոխադաձ հարգանքի, փոխադարձ վստահության և համագործակցության ջատագով: Այսօր մենք տեսնում ենք, որ այդ արժեքները Եվրոպայի համար գլխավորն են: Մենք տեսնում ենք, որ Եվրոպան փորձում է բոլոր խնդիրները լուծել համերաշխության, փոխադարձ վստահության ոլորտում, նույնը նաև մենք ենք. հայերս: Չնայած մեր դավանած այդ արժեքներին , մենք գտնվում ենք բարդ աշխարհագրական դիրքում և ունենք ժամանակավոր դժվարություններ: Այդ դժվարությունները հաղթահարելու համար մեզ մշտապես աջակցում է Եվրոպական միությունը և առանձին Եվրոպական կառույցներ: Դուք լավ գիտեք, որ Գորիսը տարբեր ծրագրերի, տարբեր նախաձեռնությունների մասնակից է, և այսօր ընթացքի մեջ են այդ ծրագրերի մի մասը, և դրանց համար ես ուզում եմ, օգտվելով առիթից, շնորհակալություն հայտնել Եվրոպական միությանը և համոզմունք հայտնել, որ մեր համագործակցությունը հետագայում էլ ավելի է զարգանալու: Կրկին ուզում եմ ասել շնորհակալություն պարոն Սվիտալսկուն , և հույս հայտնել, որ մեր հետագա հանդիպումների ժամանակ, բնությունը նման փորձության մեզ չի ենթարկի: Ինչպես մեր հարաբերություններն են ջերմ, այնպես նաև բնությունը կլինի:
Բեմը տրամադրեցին Գորիսի պատանի երաժիշտների խմբին, ովքեր կատարեցին Եվրոպայի օրհներգը և շնորհակալական խոսքեր ստացան Եվրամիության դեսպանից:
Մոտենալով տաղավարներին, ծանոթացանք բոլոր ծրագրերին: Զրուցեցինք «Եվրո ակումբներ» ծրագրի համակարգող Անի Խաչատրյանի հետ:

-Ի՞նչ ծրագիր եք իրականացնում:
-Մենք իրականացնում ենք «Եվրաակումբներ» ծրագիրը, որի հիմնական նպատակն է՝ Հայաստանին տեղեկացնել Հայաստան-Եվրամիություն հարաբերությունների մասին, ինչպես նաև Եվրամիության կողմից տրվող հնարավորությունների մասին. լինի դա կրթական, գիտական: Նշեմ նաև, որ Եվրաակումբներ գործում են բոլոր մարզերում, տարբեր քաղաքներում, իհարկե, պարտադիր չէ մարզկենտրոներում, ինչպես օրինակ, Սյունիքի մարզում Գորիսում է գործում: Թե ինչպես են աշխատելու Եվրաակումբները , Եվրաակումբի կառավարումը և գործողությունների ծրագրավորումը հանձնվում է տեղական Եվրաակումբին, այսինքն` մենք ոչինչ չենք պարտադրում: Կախված մարզի ցանկություններից, կարիքներից, իրենք իրականացնում են որոշակի ծրագրեր:

-Իսկ Գորիսում ո՞ւմ հետ եք համագործակցում:
-Գորիսում համագործակցում ենք «Թթենի» հասարակական կազմակերպության հետ, բացումը իրենց հետ ենք արել, երկրորդ փուլն է շուտով լինելու Եվրաակումբների , հուսով ենք նաև այդ ժամանակ կհամագործակցենք իրենց հետ:
Մեր զրույցն ավարտելուց հետո մոտեցանք Թումոյի տաղավարին և զրուցեցինք Թումոյի աշխատակից` Էլեն Մխիթարյանի հետ:

-Ի՞նչ ծրագիր եք այսօր ներկայացնում:
-Մենք Եվրամիության հետ հակակոռուպցիոն խաղ ենք ստեղծում, որը լինելու է անվճար ու հասանելի է լինելու սեպտեմբերից:-Որտե՞ղ եք իրականացնում այդ ծրագիրը:
-Երևանի Թումոյում, բայց Թումոն բոլոր քաղաքներում նույնն է ու համագործակցում ենք մնացած քաղաքների Թումոների հետ:
Մոտեցանք նաև «Աջակցություն Եվրամիության մասին դասավանդմանը Հայաստանի դպրոցներում և բուհերում» ծրագրի տաղավարին, որը ներկայացնում էր Սիսիանի թիվ 1 ավագ դպրոցը, նաև հարցազրույց վարեցինք Սիսիանի թիվ 1 ավագ դպրոցի, պատմության և հասարակագիտության ուսուցիչ Լյուդմիլիա Գրիգորյանի հետ:

-Ի՞նչ ծրագիր եք իրականացնում:
-Իրականացնում ենք «Աջակցություն Եվրամիության մասին դասավանդմանը Հայաստանի դպրոցներում և բուհերում» ծրագրը, որի շրջանակներում մենք ընտրել ենք Շվեդիան և ուսումնասիրել Շվեդիայի մշակույթը, արվեստը, գրականությունը և այլն:

-Որտե՞ղ եք իրականացնում այդ ծրագիրը:
-Ծրագիրը իրականացնում ենք Սիսիանում, Սիսիանի թիվ 1 ավագ դպրոցում:

Մենք շրջեցինք տաղավարից տաղավար, ուսումնասիրեցինք ներկայացված ծրագրերըմ որից հետո երեկոյան բոլոր գորիսեցիների հետ մասնակցեցինք Եվրոպայի օրվան նվիրված համերգին: Ելույթ ունեցան հայ երգիչներ Հայկ Պետրոսյանը և Մաշա Մնջոյանը:

Գորիսեցի հանդիսատեսը մեծ ջերմությամբ և ոգևորությամբ էր մասնակցում Եվրոպայի օրվան նվիրված միջոցառմանը:

Լուսանկարները՝ Անի Ասծատրյանի

anush mkrtchyan

Երբ 15 տարեկան ես ու ամեն ինչի հավես ունես

(Պատասխան Մարիամի ու Վահեի նյութերին)

Եթե հիշում ես, բայց դժվար թե հիշես, անցած անգամ ասում էի, որ պիտի կյանքի ամեն վայրկյանը ապրենք: Ապրելու համար իմաստ գտնել պետք չի, որովհետև ինչքան շատ փնտրես, էդպես էլ չես գտնի հիմնական նպատակը, ավելի լավ է, քո համար ապրես:

Վահեն ու Մարիամը լիքը հավես մեկնաբանությունն էին տալիս, 17 և 18 տարեկան լինելու ու ոչ մի բանի հավես չունենալու հետ կապված: Չգիտեմ, երբ հասնեմ 17, հետո էլ 18 տարեկանի, գուցե մի նյութ էլ ես գրեմ, ոչնչի հավես չունենալու մասին, բայց փառք Աստծո, ես 15 տարեկան եմ ու ամեն ինչի հավես ունեմ:

Եթե մայրիկիս հարցնեք, կասի որ ես, անպոչ գդալի պես, ուր հասնի, ինձ մեջ եմ գցում: Չէ, չափից դուրս հետաքրքրասիրությունը չի պատճառը, ուղղակի անընդհատ քնել, արթնանալ, լվացվել, հագնվել, գնալ դպրոց, գալ տուն, հաց ուտել , դաս անել, հետո նորից քնել, այ սրանից եմ հոգնել:

Մի մտածիր, որ աչքերիս վարդագույն ակնոցներ են, կարևորը վարդագույն հոգին է: Մի քիչ փիլիսոփայեցի, լավ, էս հեչ:

Ո՞ւր էինք հասել, հա, հիշեցի: Ես մտածում եմ, որ էն՝ քնել, արթնանալ, լվացվել… -ը մարդ պիտի սիրելով ու հավեսով անի: Մի մտածիր, որ ես միշտ էդպես եմ անում, բայց ինքս ինձ համոզում եմ էդպիսին լինել, որ հետո չասեմ՝ «Կյանքս անցավ, բան չհասկացա»…

Փողոցում քայլող պապիկին ուղղակի նայելուց, կարելի է մոտենալ, բարևել, գլխարկի ձևն ուսումնասիրել, հետո անցնել, ու մինչև քո ուզած տեղը հասնելը, մտածել, որ իրեն առանց գլխարկ ավելի կսազեր, կամ էլ այդպես ավելի լավ էր:

Ամեն անգամ խանութից ձու գնելուց, ինքդ քեզ նորից ու նորից հացնել. «Հա՞վն է ձվից, թե՞ ձուն հավից»: Ու երբ վաճառողուհին ընդհատի միտքդ, ուղղակի վճարել ու դուրս գալուց բացի, բարի առևտուր մաղթիր, ու դուռը կամաց փակիր, որ հետևիցդ չասեն. «Կամա՛ց, գոմի դուռ չի»:

Գրելու ու պատմելու շատ հավես կա, որովհետև 15 տարեկան եմ ու ամեն ինչի հավես ունեմ:

Եվրոպայի օրը Կապանում

Մայիսի 19-ին Կապանի Գ.Նժդեհի անվան հրապարակում տեղի ունեցավ Եվրոպայի օրվան նվիրված տոնակատարությունը: Այս տարի առաջին անգամ ես պետք է մասնակցեի այդ միջոցառմանը որպես 17.am-ի թղթակից: Երբ գնացի և տեսա բազում մարդկանց, հասկացա, որ պետք է շատ անկաշկանդ լինել:Անցյալ տարի էլ Կապանում նշվում էր «Եվրոպայի օրը», սակայն ես այն ժամանակ ուղղակի հանդիսատես էի, և շատ հարցեր ինձ համար պարզ չէին: Ուստի արդեն իբրև լրագրող ես առաջինը մոտեցա Հայաստանում Եվրոպական միության պատվիրակության համագործակցության բաժնի ղեկավարի տեղակալ Գրեգորի Ցուրիսին, ով պատմեց օրվա խորհրդի մասին:

-Մենք շարունակում ենք մեր Եվրոպայի օրվան նվիրված մեր տոնակատարությունը Կապանում: Մինչ այս այցելել ենք Գյումրի, Վանաձոր և այլ քաղաքներ: Եվ այսօր այստեղ ենք տոնելու ընդհանուր արժեքները, ինչպիսիք են՝ խաղաղությունը, համերաշխությունը: Սրանք արժեքներ են, որոնք համընդհանուր են Հայաստանի, ինչպես նաև Եվրամիության անդամ այլ երկրների համար: Արդեն երկրորդ անգամ է, որ Եվրոպայի օրը տոնում ենք Կապանում: Շատ ուրախ եմ, որ կրկին վերադարձել եմ ձեր քաղաք: Այս տարի միջոցառումները նախաձեռնված են «Եվրոպան Հայաստանի համար» կարգախոսով: Եվրամիությունը աջակցում է Հայաստանի Հանրապետությանը՝ համաչափ տարածքային զարգացման հարցում: Պաշտոնական համագործակցության շրջանակում, Եվրամիության կողմից վերջին տարիների ընթացքում Հայաստանին փոխանցվել է ավելի քանի 500մլն եվրո: Եվրոպայի օրը տոնվում է ամբողջ Եվրոպայում, նաև՝ Հայաստանում: Ցանկանում եմ բոլորիդ լավ օր:

Պարոն Ցուրիսի ողջույնի խոսքից հետո մենք մոտեցանք հրապարակում տեղակայված տարբեր եվրոպական ծրագրեր իրականացնող կազմակերպությունների տաղավարներին:

Առաջին տաղավարում ես մոտեցա Armenian Progressive Youth կազմակերպության միջազգային ծրագրերի համակարգող Ադրինե Աղաբեկյանին:

-Բարև Ձեզ,ես 17.am-ի պատանի թղթակից եմ, կարո՞ղ եմ Ձեզ մի քանի հարց տալ: Կներկայացնե՞ք Ձեր կազմակերպությունը:

-Մենք ներկայացնում ենք APY կազմակերպությունը: Զբաղվում ենք հիմնականում երիտասարդների հետ, ունենք մի շարք գործող ծրագրեր՝ մարզերում և Երևանում: Ունենք նաև միջազգային ծրագրեր, այսինքն`ամբողջ Եվրոպայի տարածքով մեկ: Լինում է նաև Եվրոպայից դուրս, օրինակ՝ 2 անգամ ունեցել ենք ծրագիր Մարոկկոյում:
Խոսեմ մեր մի քանի խոշոր ծրագրերի մասին: Մեր ամենամեծ ծրագիրը ներառում է մոտ 40 երիտասարդների: 6 ամիսը մեկ անգամ մենք հավաքագրում ենք կամավորների: Ունենք 4 խումբ՝ տեղական միջոցառումների կազմակերպման, բնապահպանական, PR և մեդիա խմբեր: Երիտասարդները դիմելիս նշում են, թե որ խումբ են ցանկանում գալ և խմբերի շրջանակներում սկսում են իրենց աշխատանքները:

Մեր մյուս մեծ ծրագիրը ներառում է 16-25 տարեկան երիտասարդների: Ծրագիրն աշխատելու է երիտասարդներին ավելի զարգացնել, սովորեցնելու է, թե ինչպես ավելի մրցունակ դառնալ աշխատաշուկայում, ինչպես հարցազրույցներին ներկայանալ, ինչպես գրել ռեզյումե, ինչպես մոտիվացիոն նամակ գրել և այլն:

-Իսկ ի՞նչ է տվել երիտասարդներին այդ ծրագրերին մասնակցելը:

-Մեր կամավորներն ունենում են այնպիսի փորձ, որ երբ դիմում են աշխատանքի՝ շատ արագ ընդունվում են: Նրանք գնում են Եվրոպա և միջմշակութային հաղորդակցությունը նրանց համար դառնում է սովորական բան: Նրանք սովորում են ինչպես հաղորդակցվել, ինչպես օտար միջավայրում իրենց ճիշտ ներկայացնել: Բարձրանում է նրանց կազմակերպակչան աշխատանքների որակը: Օրինակ, նրանք կազմակերպում են կոնֆերանսներ, որոնք էլ ապահովում են նրանց ընդհանուր զարգացվածությունը:

Մոտեցա մյուս տաղավարին, որտեղ զրուցեցի Եվրաակումբի անդամներ Նունե Զախարյանի և Ռուզաննա Վարդանյանի հետ.

-Մենք ներկայացնում ենք Եվրաակումբը մարզերում: Մեր նպատակն է՝ երիտասարդներին տեղեկացնել Եվրամիության անդամ պետությունների, նրանց հարաբերությունների մասին Հայաստանի հետ և տեղեկացնել, թե ինչ ծրագեր են իրագործվում:DSC08378

-Ի՞նչ ծրագրեր են իրականացվում: Որտե՞ղ և ի՞նչ են անում այդ ծրագրերը:

-Ծրագրերը հիմնականում լինում են մարզերում: Ներկայացնում ենք, թե ինչ է Եվրամիությունը և ինչ կարող է այն տալ մեր հասարակությանը: Բոլոր մարզերում կազմակերպում ենք այդպիսի միջոցառումներ, որպեսզի մարդիկ ավելի լավ տեղեկանան, թե ինչ է Եվրամիությունը և ինչ կարող է ներկայացնել, ինչ ծրագրեր կան:

Հաջորդ տաղավարը, որի մոտ հավաքվել էին բազում մարդիկ, Թումոյինն էր: Թումոյի շրջանավարտ, 3D մոդելավորող Մհեր Ազնաուրյանը ներկայացնում էր իրենց աշխատանքը:

-Մենք Թումոյից ենք: Ստեղծում ենք մի ծրագիր՝ խաղ հեռախոսների ու պլանշետների համար և ինտերնետ կոմիքս, որը Հայաստանում առաջինն է: Գլխավոր հերոսի անունը Սևան է, ով պայքարում է անարդարության դեմ: Տարբեր խնդիրներ լուծելով, նա բարելավում է այն աշխարհը, որտեղ ինքն է բնակվում, այդ աշխարհի անունն է Նետո: Խաղը կոչվում է «Նետոյի առասպելը»: Խաղը թողարկվելու է հունիսին, կոմիքսը՝ սեպտեմբերին:Նկատեցի, որ մի քանի տաղավար ներքև փակցված է մի պաստառ, որի վրա գրված է. «Վիկտորինա»: Ես և մեր ֆոտոլրագրողը՝ Գոհար Խաչատրյանը, մի պահ մոռացանք, որ լրագրող ենք և մասնակցեցինք այդ վիկտորինային: Հարցերը շատ պարզ էին և տրամաբանական:

Նկատելով, որ կապանցիները ոգևորված մասնակցում են ծրագրին, ուսումնասիրում տաղավարները, որոշեցի մոտենալ և մի քանի հարց տալ միջոցառման այցելուներից մեկին՝ Աննա Թևանյանին.

-Ի՞նչ եք հասկանում Եվրոպա ասելով:

-Եվրոպա ասելով հասկանում եմ երկրների ամբողջություն, որտեղ մարդիկ ավելի շատ են ձգտում լինել: Այնտեղ զարգացած է ամեն ինչ, քան Հայաստանում կամ այլ երկրներում: Ուստի մարդիկ նախընտրում են գնալ Եվրոպա, ստանալ բարձրակարգ կրթություն, հաղորդակցվել եվրոպական արժեքներին:

Իսկ երեկոյան տեղի ունեցավ տոնական համերգ, որի ժամանակ երգեցին Մաշա Մնջոյանը և Հայկ Պետրոսյանը: Չնայած տեղում էր հորդառատ անձրև, կապանցի երիտասարդները մեծ աշխուժությամբ մասնակցում էին համերգին:

Այսօր անցկացրեցինք հիանալիր օր: Օր, որը երբեք չի ջնջվի մեր հիշողությունից: Չէ՞ որ առաջին անգամ մենք իբրև լրագրող լուսաբանում էինք այսպիսի մեծ և կարևոր իրադարձություն: Շնորհակալություն 17-ին, որ հնարավորություն է տալիս բացահայտել ինքներս մեզ:

Լուսանկարները՝ Գոհար Խաչատրյանի

Anna Andreasyan

Իմ ճանապարհին հանդիպող սարսափները. Մաս 2

Իմ հոդվածներից մեկում գրել էի իմ ճանապարհին հանդիպող սարսափների՝ շների մասին: Բայց գիտե՞ք, որ շներով շարքը չի սահմանափակվում: Ուղղակի այս մյուս սարսափը սեզոնային է, այն գործում է միայն գարնանը և ամռանը: Լավ, հերիք չարաշահեմ ձեր համբերությունը և ասեմ, որ մեր պատմության հերոսները մեր գյուղի կովերն են: Ինչպես գիտեք, հենց գարունը գալիս է, և կանաչով է ծածկում դաշտերը, բոլորn իրենց նախիրները տանում են արածեցնելու: Եվ քանի որ կովերի համար հատուկ ճանապարհ չկա, ստիպված եմ լինում միշտ բախվել այս խնդրին: Նրանք գրավում են ամբողջ ճանապարհը ու տեղ չեն թողնում, որ անցնես: Ցրվում են ու անկանոն առաջ գալիս այնպես, որ երբեք չես պատկերացնի նրանց մոտավոր ուղղությունը: Իսկ ինչ վերաբերում է նախրապաններին, ապա նրանք բավական հետ են մնում և նույնիսկ չեն էլ երևում, որպեսզի կարողանան մի քիչ հանգստություն ներշնչել քեզ:

Հենց երեկ ճանապարհին իմ հետևից մի նախիր էր գալիս, ու ես արագ-արագ գնում էի, որ ինձ չհասնեն: Ու մեկ էլ մի նախիր էլ դիմացից հայտնվեց: Ես հայտնվեցի երկու նախիրների արանքում, ու մինչև նրանք անցան, ես կես մարդ դարձա:

Ոչ մի կերպ չեմ կարողանում անգամ տարբեր ժամերի դուրս գալով՝ չհանդիպել նրանց:

 

Anush abrahamyan

«Սառցե» լճի առասպելը

Եթե անգամ դուք մտածեք, թե սա մանկական շարադրության է նման, և ձեր դեմքին երևա մի ժպիտ, որը ծածկում է ներքին մի ծիծաղ, ապա ես կհամաձայնեմ ձեզ հետ: Բայց սա «Սառցե» լճի իմ առասպելն է եղել դեռ շատ վաղուց…

Տարիներ են անցել այն օրից, երբ հասկացա, որ անտառը ինչ-որ մեկի կանաչ երազն է, որ այն ամենը, ինչն արմատներ է ձգում, դառնում է ավելի թարմ՝ դարերի փոշոտ հայացքի ներքո, մեր էությունը դարձնում է ավելի մաքուր ու հստակ, երբեք չի կարող պարտվել:

Դա իմ ու անտառի առաջին բախումն էր: Եկեք տեղափոխվենք մոտ 1930 օր հետ և սկսենք ամենասկզբից: Մեքենան սլանում էր բավականին արագ, և ես հազիվ էի հանդուրժում երկու եղբայրներիս անհանգիստ շարժումները՝ ապակին իջեցնելու նպատակով: Գյուղի սևացած կտուրներին հաջորդեցին չվերջացող ծառերի շղթան ու խորդուբորդ ճանապարհից բարձրացող փոշին, որ միևնույնն էին իմ ծույլ հայացքի համար: Մոտ կես ժամ հետո մեքենան կանգ առավ, ու լսվեցին գոհունակության ճիչեր: Այդ տեղը, հավանաբար, անտառի այն գողտրիկ վայրերից էր, որտեղ թվում է՝ անիվներից բարձրացած փոշին ու շարժիչի ձայնը երբեք չէին հասել: Այդ հատվածը մի կլոր բեմի էր նման, որի շուրջ միակ ունկնդիր ծառերը երբեմն-երբեմն ականատես էին լինում թատերական մի ներկայացման, որ կոչվում էր «Դատարկության շշուկները»: Մի ժամանակ այնտեղ ձյուն է եղել, մի ուրիշ ժամանակ՝ արևն է երգել ու ապրել, մեկ այլ ժամանակ՝ անձրևը: Բեմից քիչ այն կողմ ծովն էր, որ կենդանի էր պահում օրը: Հորեղբայրս երբեմն-երբեմն կրկնում էր՝ այստեղ գայլեր են եղել: Ի հակադրություն իմ վախի՝ երազում էի տեսնել գայլերին, որոնք իրենց դեղին աչքերով կճեղքեին անտառի վրա իջած ծանր մշուշը: Երազում էի տեսնել անտառի թագավորին, որ իմ մանկական պատկերացմամբ ծառե մարմին կունենար, մամուռով պատված ու գունազրկված մի թագ: Նա կկարողանար ինձ պահել իր հսկայական ափի մեջ ու կտաներ ամենաբարձր ծառերի գագաթների մոտ, հսկայական ու պաղ ժայռերի մոտ կտաներ ու վերջապես՝ ծով, և ես ընդմիշտ կպահեի երկնքի ձայնը իմ ականջներում: Անտառի մշուշե ժպիտը ու գայլի ոռնոցը կդառնային «սառցե» լճի իմ առասպելը, որովհետև այդ օրը ոչ միայն արմատավորվեց իմ մանկական հիշողության մեջ, այլ փոխեց իմ հայացքը դեպի բնությունը, իմ ներսում առկա գեղեցիկ, բայց սառցե լիճը սկսեց աստիճանաբար հալվել, իմ ներսում արձագանքում են դեռ անտառի ձայները: Իմ ոսկե հիշողությունը, ծառերը՝ երկնքի կրծքի մեջ խրված, ծովը՝ հողի գրկում նիրհող, հավերժական են…

Ես անընդհատ նայում էի անտառի խորքերը ու փորձում էի նշմարել կամ պատկերացնել նրա՝ թագավորի ձեռքը, որ կկանչեր ինձ՝ իր կարմիր քար ունեցող արծաթե մատանին ցուցամատին հագցրած: Լավ եմ հիշում, թե ոնց ցանկացա վազել՝ թողնելով բոլորին, բայց իմ մանկական վախերը թույլ չտվեցին:

Նստեցինք մեքենան, բոլորը սունկ էին հավաքել՝ բացի ինձնից: Անմիջապես իջեցրի ապակին, որ շնչեմ անտառի օդն ու վերջին անգամ նայեմ հեռուն՝ խույս տալու համար իմ հիասթափությունից: Տարիներ անց միայն կարդացի Չինգիզ Այթմատովի «Սպիտակ շոգենավը», որի հերոսը այդ ժամանակ իմ տարիքին էր: Նա վազեց դեպի ծովն ու ձուկ դառնալով՝ լողաց հեռո՜ւ-հեռո՜ւ: Ո՞վ գիտե, եթե ես այն ժամանակ չվախենայի և վազեի դեպի անտառի խորքը, կկարողանայի՞ արդյոք թռչել, և հանդիպելով անտառի թագավորին՝ կգնայի՞ հեռո՜ւ-հեռո՜ւ:

Ես այդ օրը կարողացա իմ ներսում առկա սառցե լիճը հալեցնել, բայց չգիտեմ՝ դեռ որքան կարձագանքեն իմ մեջ անտառի ձայները: Բայց եթե չցրեք ձեր մեջ նստած թանձր մշուշը, ապա չզարմանաք, երբ այնտեղ հայտնաբերեք գայլերի մի ամբողջ ոհմակ:

Ani asryan

Վրեժը

Աշխարհում քիչ են պայքարող մարդիկ: Մարդիկ, ովքեր ձգտում են ավելիին հասնել, անկախ այն բանից, թե ինչ փորձություններ է պատրաստել կյանքը իրենց համար: Մարդիկ կան պայքարում են սովորելու համար: Շրջապատի մարդկանցից կգտնվի մեկը, ում կյանքը ինչքան էլ հարվածի տարբեր կողմերից, նա, միևնույն է, ոտքի կկանգնի: Մեր դրախտային Դարբասում ապրում է հրաշալի երիտասարդ, ում մասին այսօր ուզում եմ պատմել:

Վրեժ Կարապետյան

26-ամյա երիտասարդ, ով անցել է բազմաթիվ փորձությունների միջով, բայց մնացել է կյանքին «սիրահարված»: Կյանքը նրան սովորեցրել է պայքարել: Ծնվել է Դարբաս գյուղում, գյուղացու ընտանիքում: Սովորական մարդիկ, բայց նրանց զավակը սովորական մարդ չէ: Վաղ տարիքում կորցնելով ծնողներին, մեծացավ տատի և պապի խնամակալության ներքո: 18 տարեկանում երկու եղբորը թողնելով հարազատ մարդկանց խնամքին, գնաց հայրենիքին պարտքը հանձնելու: Ծառայությունից վերադառնալուն պես սկսել է աշխատել World Vision բարեգործական կազմակերպությունում՝ համայնքային կազմակերպիչ: Թեև զբաղված օրակարգ ունի, իր հանգստի ժամանակը տրամադրում է կամավորական աշխատանքին: Աշխատելուն զուգընթաց սովորել և ավարտել է Սիսիանի պետական տնտեսագիտական քոլեջը և Հայաստանի ագրարային համալսարանը: Գյուղի բնակիչները հաճախ են պատմում նրա մասին: Ասում են.

-Իրա հումորը անսպառ է:

Քայլում ես գյուղում, մայթեզրին՝ նստարանների նստած մարդկանց խումբը աղմկալից ձայնով քննարկում է անցող դարձողին: Հաճախ եմ լսել գովեստի խոսքեր Վրեժի մասին: Տատիկները ասում են.

-Մալադեց, հալալ ա իրան: Մըծացավ, ախպերներին ինքը պահավ, մեծ մարդիկ տառան, մհեկ մեծ մարդ ա, մեծին հարգող, փոքրերին սիրող: Հենց տեսնմ ա՝ բարևմ ա անպայման:

Սիրում է տխուր մարդկանց ուրախություն պարգևել իր հումորներով: Մի անգամ հումոր արեց, ու բոլորս ծիծաղեցինք, հետո հարցրեցի.

-Իսկ դու ուրա՞խ ես հիմա:

-Ես ուղղակի ուզում եմ բոլորիդ ուրախ տեսնել:

Ասում են նա, ով մշտապես ժպտում է, հենց նրա հոգին է, որ անվերջ արտասվում է:

Մեր ազգին պետք են հենց Վրեժի պես զավակներ, ովքեր չնայած կյանքի դժվարություններին, պայքարում են և իրենց պայքարով ոգեշնչում նաև շրջապատի մարդկանց:

elizabet harutyunyan exvard

Տան ուրվականները

-Շըշշ…

-Հը՞, տեսա՞վ։

-Չէ, Էլիզ, ես հլը իրան չեմ տեսել, սուս, որ չգա մեզ գտնի։

-Մեզ կուտի՞։

-Որ սուս մնաս՝ չէ։

-Ես քնում եմ, որ գա՝ կարթնացնես։

-Էլի՜զ, Էլիզա՜, աղջի, հելի, ինձ մենակ մի՛ թող։

Տարօրինա՞կ է թվում։ Էլ մի զարմացեք ու ծիծաղեք, բոլորդ էլ վախեցել եք տան ուրվականներից ու հրեշներից։

Դե հիմա պատկերացրեք. ես ու հորեղբորս աղջիկը պահարանում, կծկված նստած ենք։ Ձմեռ, կարճ օրեր ու երկար գիշերներ։ Ժամը ութն է, և դրսում մութ է, տան լույսերը՝ անջատված, պատուհանից այն կողմ քամին տակնուվրա է անում ողջ քաղաքը, իսկ ես ու քույրս թաքնվում ենք։ Կարո՞ղ եք ասել՝ ինչից։ Հա, հա, հենց էն հրեշից, որ գոյություն չունի։ Լավ, հերիք է ծիծաղեք: Մի՞թե դուք էլ չեք եղել փոքր։ Զարմանում եմ հիմա. թաքնվում էինք մահճակալի տակ ապաստանած հրեշներից, իսկ պահարանի միջի հրեշներին հյո՞ւր էինք գնացել։

Լավ, հրեշները հասկացանք, բա լույսե՞րը, ինչի՞ չէինք միացնում։ Մենք ենք մեր վախը ստեղծողը։

-Էլիզ, լսո՞ւմ ես։

-Ա՜, էդ ինքն ա՞։

-Չգիտեմ, Էլիզ, ամեն դեպքում իմացի, որ ես քեզ շատ էի սիրում ու… Հա՜, հիշո՞ւմ ես, որ Նոր տարուն դիմակդ պատռվել էր, էդ ես էի արել, կներե՜ս քուրիկ։

Դռան ճռճռոցներ… Անցավ տասը վայրկյան լռության մեջ, բացվեցին պահարանի դռները։ Խավարի սարսափի մեջ տեսանք մի լույս, մի սիլուետ՝ մայրս էր։

Վա՜խ, մանկություն, ինչ քաղցր, ինչ հեռու ես դու արդեն։ Մանուկ, մի արարած, ում երևակայությունը չունի ո՛չ սկիզբ և ո՛չ էլ վերջ։