Ազատ տարածք խորագրի արխիվներ

Կալավանյան աշնան խորհուրդը

Դեղնակարմիր անտառ, դեղնած տերևներ, պայծառ տխրություն… Ասել է, թե արդեն աշուն է, պայծառ աշուն: Նվազ ջերմությունը էլ չի կարողանում տաքացնել կարմրաթուշ բնությունը: Թռչունների երամը չափում է երկնքի անեզր տարածությունը: Անձրևի փոքրիկ կաթիլները կաթ-կաթ ընկնում են չոր հողին և հագեցնում նրա ծարավը: Քամին փաթաթվում է ծառերին, բայց նա էլ առաջվանը չէ: Նրա մեջ փոքր-ինչ դառնություն կա: Հաստաբուն կաղնիները չոքում են անտառի սրտում՝ եկել է նրանց ժամանակը: Սառնաշունչ գետը հավաքում է դեղնած տերևները, որոնք ընկել են իր ափերին: Անտառային տանձենիները առատ բերք են թափում գետի ջինջ ջրերում: Իսկ մարդկային մկանոտ ձեռքով կոտրվում են հաստաբուն կաղնու փոքրիկ, բայց ամուր պտուղները: Ամայի ձորում դեռ լսվում է դառնացած քամու խուլ հառաչանքը:

Մայրամուտն անձրևոտ էր, էլ չէր կանչում նա մեզ, իր նվազ շողերը հանդարտ սահեցնում էր պտղատու այգու վրայով:

Հանդարտ իջնում էր տխրություն, բայց դրա մեջ փոքրիկ ուրախություն կար:

Իմ հայրենի գյուղը`Կալավանը կամաց-կամաց ընկղմվում է աշնան թախծի մեջ:

Ինչը կփոխեի…

Շիրակի մարզի մեր պատանի թղթակիցները խոսում են իրենց հուզող կրթական խնդիրների մասին

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Մեր դպրոցում հիմա շատ են նոր և երիտասարդ ուսուցիչների աշխատանքի ընդունում: Ունենք մի ուսուցչուհի: Մի քանի տարի է, ինչ դասավանդում է, բայց բոլորս հասցրել ենք ճանաչել նրա մեթոդները և արդեն չսիրել: Նա շատ ժամանակ ակնհայտ ցույց է տալիս իր հակակրանքը  իր իսկ աշխատանքի նկատմամբ: Մի անգամ էլ անկեղծացավ և պատմեց, որ ընդհանրապես չի սիրում իր աշխատանքը, չի սիրում իր դասավանդող առարկան, չի սիրում աշխատել երեխաների հետ: Նա այդ աշխատանքը ստիպված է անում, իսկ կրթությունը ստացել է ծնողների պարտադրանքով:

Եթե ես  հնարավորություն ունենայի, կփոխեի պարտադրված սովորելու երևույթը: Կուզենայի, որ յուրաքանչյուրս հասկանայինք մեր ընտրության կարևորությունը…

Մարիամ Հայրապետյան

 

Արվեստը մի բնագավառ է, որը լիովին բացահայտված չէ:  Այն ունի իր բազմատեսակ և յուրահատուկ բնագավառներն ու ճյուղերը: Արվեստի գոնե մեկ բնագավառին մարդ պարտավոր է ծանոթ լինել: Այս խնդիրը հուզում է ինձ, քանի որ  ՀՀ արվեստի դպրոցների մեծ մասը գտնվում են քաղաքներում և այդ պատճառով  երեխաների մի մասը չի կարողանում արվեստին հաղորդակցվել, հատկապես՝ գյուղի երեխաները: Այդ պատճառով, եթե ես հնարավորություն ունենայի, արվեստի դպրոցների քանակը կշատացնեի: Հուսով եմ, կգա այդպիսի մի օր, երբ բոլոր երեխաները կկարողանան մուտք գործել արվեստի աշխարհ:

Մարիամ Ղուկասյան

 

Ճիշտ է, լավ բան է ինտերնետը: Մարդիկ կարողանում են շփվել իրար հետ, աշխատել, ֆիլմեր դիտել, երաժշտություն լսել, կարդալ… Սակայն վատ է, որ չգիտեն, թե ինչպես ճիշտ օգտվել ինտերնետից: Անիմաստ ժամանակ են ծախսում խաղեր խաղալով, վատ կայքեր մտնելով: Հաճախ էլ այդ վատ կայքեր մտնելու պատճառով վարակում են իրենց համակարգիչը: Ես շատ կուզենայի, որ դպրոցներում մեզ ավելի շատ ինտերնետային գրագիտություն սովորեցնեն, և թե ինչպես համակարգիչը և ինտերնետը օգտագործել ճիշտ նշանակությամբ:

Հարություն Հայրապետյան

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Ավագ դպրոց հասկացությունը կվերացնեի: Օրինակ, ես ինքս թիվ 6 դպրոցից եմ, իններորդ դասարանցի: Հաջորդ տարի` 2016 թ-ի սեպտեմբերին ստիպված եմ լքել հիմնական դպրոցս, դասարանս, ուսուցիչներից, քույր ու եղբայր դարձած դասընկերներիս: Անկեղծ, ցավալի է տեսնել, որ մի շարք դպրոցներում բոլորը շարունակում են սովորել մինչև 12-րդ դասարան, իսկ հիմնական դպրոցի սաները տխուր սրտերով փոխելու են իրենց շրջապատը:

Հռիփսիմե Բալոյան

 

Գյումրիում կան շատ սպորտաձևեր, որոնք անտեսված են: Ես ինքս ունեմ մի ընկեր, ով զբաղվում է հրաձգությամբ և շատ լավ մարզիկ է, բայց մրցումներին չի կարողանում պատվավոր տեղեր գրավել կամ գրավում է մեծ դժվարությամբ, քանի որ,  ի տարբերություն մյուսների, նրա զենքը  ավելի հին է:

Եթե ես հնարավորություն ունենայի, կփոխեի վերաբերմունքը սպորտի, ինչպես նաև մարզիկների նկատմամբ:

Դավիթ Այվազյան

Մեր հասցեն՝ Շիրակի մարզ, գյուղ Վահրամաբերդ

Որտե՞ղ ֆուտբոլ խաղալ

Եթե կարողանայի ինչ-որ բան փոխել, ապա բոլոր թաղամասերում ֆուտբոլի դաշտեր կկառուցեի: Քանի որ այն ավելի ու ավելի կմեծացներ երեխաների հետագա հետաքրքրությունը դեպի ֆուտբոլը: Բայց հիմա չկա այդպիսի հարմարություններ, և դրա պատճառով երեխաների համար խաղալը ավելի վտանգավոր է: Հիմա երեխաները խաղում են փողոցի եզրերին, ցեխաջրերի մեջ, էլէկտրական լարերով պատված տարածություններում, և ամեն անգամ գնդակը օդ բարձրանալիս քիչ է մնում կտրի լարը և վայր գցի մեր գլխին, և այլ վտանգավոր վայրերում:

Յոթ Վերքի աղավնիները

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Խառատյանի

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Խառատյանի

Գյումրիում մի սովորություն կա. եկեղեցիների մոտ կարող եք տեսնել վանդակների մեջ փակված աղավնիներ: Այստեղ ընդունված է աղավնիներ զոհաբերելու ավանդույթը: Այն կատարվում է հետևյալ կերպ: Մարդիկ մի նպատակ են պահում, գնում են մի զույգ աղավնի: Բռնելով աղավնիներին ձեռքերի մեջ, նրանք սկսում են պտտվել եկեղեցու շուրջը երեք, կամ յոթ անգամ: Այդ ընթացքում աղոթում են և Տիրոջից խնդրում նպատակների իրականացում: Պտույտներից հետո մարդիկ աղավնիներին կամ բաց են թողնում ազատ ճախրելու, կամ զոհաբերում են: Ես սիրում եմ դիտել, թե ինչպես են կենտրոնացած ու ինքնամոռաց աղավնին ափերի մեջ սեղմած պտտվում եկեղեցու շուրջը: Սիրում եմ դիտել, թե ինչպես են աղավնիները երկար ժամանակ վանդակում փակված մնալով պտույտներ գործում Յոթ Վերքի երկնակամարում, վայելում ազատությունը և ասես աղոթքը հասցնում Աստծուն:

Լուսանկարը՝ Անի Նախշքարյանի

Լուսանկարը՝ Անի Նախշքարյանի

Լուսանկարը՝ Անի Նախշքարյանի

Լուսանկարը՝ Անի Նախշքարյանի

Լուսանկարը՝ Անի Նախշքարյանի

Լուսանկարը՝ Անի Նախշքարյանի

Փոքր Հայաստանը իմ մեծ տեսախցիկով

Այս ամառ մենք ուղևորվեցինք Սյունյաց աշխարհ: Հիացած, վախենալով բարձունքից, աշխարհի ամենաերկար ճոպանուղուց դիտում էի մեր լեռնաշխարհի հրաշքները, անդնդախոր ձորերը, վեհ անսասան կիրճերը: Ահա Տաթևի վանքը բարձունքում: Ակամա տեսա դարեր առաջ այստեղ ճգնած ու աղոթող վանահայրերին, ականջներիս հասան կոչնակների ձայները: Վիթխարի ժայռերին թիկնել էր ճարտարապետական հրաշք կոթողը: Դեռ չէի հաղթահարել բարձունքի վախը, երբ իմ ընկերները մի նոր փորձություն էին պատրաստել ինձ համար: Մեզ բացատրեցին, որ տարածքում գտնվում է շարժվող սյունը: Մոտեցանք, ես այնքան էի տարվել, այնպես ուշադիր էի զննում նրա քարերը, հիմքը, ուզում էի տեսնել, թե ինչ մեխանիզմ է շարժում սյանը, երբ հանկարծ տղաներից մեկը գոչեց.

-Անու՛շ, փախիր, սյունը ընկավ:

Ճչացի և հեռու ցատկեցի: Բոլորը ծիծաղեցին վրաս: Գլուխս բարձրացրի, սյունը կանգուն էր: Ախր, ինչպե՞ս հավատացի, չէ որ այնպես էր կառուցված, որ անգամ հզոր երկրաշարժերը անզոր են եղել տապալելու:

Ճապոնացիները 20-րդ դարում ունենալով հզոր տեխնիկա, սկսել են կառուցել են իրենց տները ճոճվող սարքերի, զսպանակների վրա, իսկ իմ նախնիները այդ գաղտնիքը իմացել են դարեր առաջ` կատարելով ճշգրիտ հաշվարկներ, կիրառելով պարզ, միևնույն ժամանակ, հանելուկային միջոցներ, որոնք հիմա էլ զարմացնում են մարդկանց:

Ես ամբողջ ժամանակ լուսանկարում էի այն ամենը, ինչն ինձ ոգևորում, հիացնում ու հպարտության զգացումով էր լցվում: Ահա Տաթևը իմ աչքերով:

Խաղաղ կեսօր Վահան գյուղում