Հուլիսի 13-ից 15-ն անցկացվող «Աքսես» ամառային ավարտական ճամբարի ընթացքում ծրագրի 102 մասնակիցները ներկայացրին անցած ճանապարհը և ավարտական վկայականներ ստացան։

Հայաստանում ԱՄՆ դեսպանատան և COAF-ի համագործակցությունը անգլերեն լեզվի դասավանդման շրջանակներում շարունակական բնույթ է կրում. Սա համագործակցության երրորդ փուլն է, որին մասնակցում է Հայաստանի 3 մարզի 100-ից ավելի դպրոցական։

2015-2017թթ. ծրագիրն իրագործվել է Արագածավան (Արագածոտնի մարզ), Հացիկ (Արմավիրի մարզ), Թումանյան, Աքորի եւ Դեբետ (Լոռու մարզ) համայնքներում: Համագործակցության նպատակը Հայաստանի գյուղական համայքներում անգլերենի ուսուցման խրախուսումն է, ինչպես նաեւ ծրագիրը խթան է հանդիսանում, որպեսզի երիտասարդները մասնակցեն համայնքների սոցիալ-տնտեսական զարգացման գործին: Անգլերենից համապարփակ գիտելիքներ ստանալուն զուգահեռ՝ «Աքսես» միկրոկրթաթոշակային ծրագրի մասնակիցները հմտություններ են ձեռք բերում 3 այլ հիմնական ուղղություններով՝ ԱՄՆ մշակույթ եւ ժողովրդավարական արժեքներ, անձնային աճ, համայնքային ծառայություն:

Ժաքլին Դիլի (ԱՄՆ դեսպանատան հասարակայնության հետ կապերի բաժնի տնօրեն).

-Որքա՞ն ժամանակ է՝ գործում է ծրագիրը։

-Եթե խոսքը գնում է Հայաստանում «Աքսես» ծրագրի մասին, այստեղ մենք սկսել ենք 2011 թվականից, և արդեն յոթերորդ տարին է՝ իրականացնում ենք այն։ Մոտավորապես 450 մասնակից և շրջանավարտ ունենք։ Իսկ ընդհանուր առմամբ, ԱՄՆ պետքարտուղարությունը ծրագիրը սկսել է 2005 թվականին։ Իրականացվել է շուրջ 80 երկրներում, ունենք մոտ 95.000 մասնակիցներ։

-Ովքե՞ր են ընդգրկված ծրագրում:

-Հիմնականում ծրագրին մասնակցում են 14-20 տարեկան երիտասարդներ, բայց Հայաստանում մենք 13-15 տարեկան երեխաների վրա ենք շեշտը դնում։ Բոլորը դպրոցականներ են ու բոլորը մարզերից. Երևանը ներգրավված չէ ծրագրում։ Մենք հիմնականում ընտրում ենք այնպիսի գյուղեր, որտեղ անգլերենի ուսուցումն այդքան էլ լավ մակարդակի վրա չէ, և երեխաները լեզուն սովորելու այլ ավելի հարմար հնարավորություններ չեն ունենում։

Ուզում եմ ևս մեկ փաստ նշել. չնայած «Աքսեսն» իրականացվում է ԱՄՆ-ի պետքարտուղարության հովանավորությամբ, բայց Հայաստանում մեզ օժանդակող կառույցը COAF-ն է, որի հետ մենք շատ արդյունավետ ենք համագործակցում ու շատ ուրախ ենք, որ նման գործընկեր ունենք Հայաստանում։

-Լսել ենք, որ ունեք շրջանավարտ, ով հիմա աշխատում է ԱՄՆ-ի հայաստանյան դեսպանատանը. ճի՞շտ է։

-Այո, դեսպանատանը ունենք շրջանավարտ, մեր շրջանավարտները նաև մասնակցում են «FLEX» ծրագրին և հաջողություններ են գրանցում։ Մեր շրջանավարտներից շատերն իրենց ձեռք բերած գիտելիքների շնորհիվ ընդունվում են Ամերիկյան համալսարան, ԵՊՀ և շատ այլ համալսարաններ։ «Աքսեսը» հնարավորություն է տալիս երեխաներին անգլերենն օգտագործել իրենց նպատակներին ու երազանքներին հասնելու համար։ Աշակերտները միայն դասերի հաշվին չեն ձեռք բերում այդ հմտություններն ու գիտելիքները, իրենք նույնպես շատ ոգևորված են, մոտիվացված։

-Ի՞նչ արդյունքներ եք ունեցել այս տարիների ընթացքում։

-Երեխաները սկսում են անգլերենի ուսուցումը համարյա զրոյից և երկու տարի հետո արդեն բավականին վստահ կարողանում են խոսել, արտահայտել իրենց մտքերը անգլերենով, և այդ լեզվի իմացությունը հետագայում մեծ հնարավորություններ է տալիս նրանց՝ թե՛ մասնագիտության ընտրության հարցում, թե՛ աշխատանք գտնելու։ Ծրագրի ընթացքում երեխաներն ավելի կրեատիվ են դառնում։ Մեզ համար ոչ միայն դասերը ու կոնկրետ միայն ծրագրի ընթացքն է կարևոր, այլև ապագայում նրանց գիտելիքների կիրառումը։ Անգլերենն այսօր համաշխարհային լեզու է, ու մեր գլխավոր նպատակն է՝ երեխաներին լավ ուսուցանել ու հասանելի դարձնել լեզուն։ Ծրագիրը հնարավորություն է տալիս աշակերտներին ճիշտ քայլերով հասնելու իրենց երազանքին։

COAF-ի ծրագրերի տնօրեն Էսթեր Հակոբյան.

-Ի՞նչ է իրենից ներկայացնում COAF-ը ու ի՞նչ նպատակ է այն հետապնդում

-Հիմա միգուցե սպասում եք, որ կասեմ՝ COAF-ը հիմնադրամ է կամ կազմակերպություն և այլն, բայց մենք սովորաբար ասում ենք՝ COAF-ը ընտանիք է։ Եթե այսօր մենք հաջող ծրագիր ու միջոցառումներ ենք ունենում, դա ընտանիքի բոլոր անդամների միասնությունից է։ Էստեղ շատերը մեր թիմի անդամներն են։ COAF-ը թիմ է։ Մարդիկ, ովքեր աշխատում են COAF-ում, հավատում են իրենց գործին։ Ես շատ եմ լսում տարբեր կազմակերպություններից, որ այս մեկից են դժգոհում, այն մեկից են դժգոհում։ Մեզ մոտ այլ է։ Այստեղ բոլորը սրտանց են անում իրենց գործը, որովհետև դա մենք անում ենք երեխաների համար։ Այդ առումով COAF-ը հատուկ փիլիսոփայություն ունի՝ երեխաների միջոցով փոխել մեր ու նրանց ապագան՝ ավելի լավը դարձնելով։

-Ինչպե՞ս ստացվեց, որ համագործակցեցիք «Աքսես» ծրագրի հետ։

-«Աքսեսն» իրականացվում է Հայաստանում ԱՄՆ դեսպանատան կողմից։ Առաջին անգամ հայտարարվեց մրցույթ։ Մենք դիմեցինք մրցույթին և 2011 թվականին հաղթեցինք։ Այնուհետև ևս երկու անգամ իրականացվեց ծրագիրը, բայց արդեն առանց մրցույթի, տեսնելով մեր արդյունավետ և որակյալ աշխատանքը, նրանք ընտրեցին հենց COAF-ին։ Հուսով ենք, որ մի քանի օրից լավ լուր կստնանանք, որ արդեն չորրորդ «Աքսես» ծրագիրն է մեկնարկում։

«Աքսես» ծրագրի անգլերենի ուսուցչուհի Լուսինե Գյուլնաշյան.

-Ինչպե՞ս եք ընդգրկվել ծրագրում։

-Անցել եմ հարցազրույցներ՝ դեսպանատան և COAF-ի աշխատակիցների կողմից կազմակերպված։ Ծրագրի մասին իմացել եմ իմ նախկին դասախոսից։

-Ինչո՞վ է օգտակար ծրագիրը թե՛ Ձեր, թե՛ երեխաների համար։

-Ինչպիսի ուսուցիչ էի ես սկզբում և ինչպիսին եմ ես հիմա. ահռելի տարբերություն կա։ Ես շատ բան եմ սովորել, հասկացել, ինքս իմ մեջ փոխել։ Երեխաների համար հարյուրավոր դրական կողմեր ունի ծրագիրը։ Տևում է երկու տարի, ժամանակը բավականացնում է անգամ զրոյից սկսկելու դեպքում շատ լավ արդյունքի հասնել։ Հիմնականում մենք աշխատում ենք խոսակցականի վրա, իհարկե գրավոր հմտություններին ևս ուշադրություն դարձնում ենք, բայց խոսքն ավելի կարևոր է մարդկանց հետ ավելի լավ շփվելու համար:

-Ինչո՞վ է տարբերվում ծրագրի ուսուցումը դպրոցական ուսուցումից:

-Մեթոդները շատ տարբեր են։ Մենք չեն գնահատում երեխաներին, գնահատականներ չկան։ Երեխաները մասնակցում են իրենց անձնական մոտիվացիայի հաշվին, այսինքն, ոչ մի պարտավորեցնող բան չկա։ Բայց դրա հետ մեկտեղ այս երկու տարիների ընթացքում չենք ունեցել երեխաներ, ովքեր կիսատ են թողել ուսումը։ Դպրոցում հաճախ է լինում, երբ երեխաները չեն ուզում հաճախել դասերին, բայց մեզ մոտ բոլորը պարտաճանաչ գալիս են դասերին, երեխաներին անհատական մոտեցում է ցուցաբերվում: Ոչ բոլորն ունեն նույն մտածելակերպը։ Պետք է առանձին-առանձին աշխատել արդյունքի հասնելու համար՝ խաղեր, ինտերակտիվ միջոցներ օգտագործելով։

Ծրագրի ընթացքում մենք կարողանում ենք սովորեցնելով սովորել։

«Աքսես» ծրագրի շրջանավարտ Գրիգոր Սարգսյան

-Ծրագրի մասին իմացել եմ դպրոցից։ Արդեն երկու տարի է՝ շրջանավարտ եմ։ Այս տարի «Աքսես»-ին մասնակցում եմ որպես կամավոր։

-Ծրագիրը գնահատում եմ լիարժեք, այն շատ հնարավորություններ է բացում երեխաների առաջ։ Ծրագրի շրջանակներում եղել եմ Նյու-Յորքում, մասնակցել եմ COAF-ի 11-րդ գալա-միջոցառմանը, որը նաև դրամահավաք էր։

«Աքսես» ծրագրի աշակերտ Ռուբինա Ավետիսյան

-Դպրոցում ամեն ինչ մի գծով դրված, պլանավորած է, չկան խաղեր, հետաքրքիր ընդմիջումներ, նոր մեթոդներ։ Լինում են դեպքեր, երբ ուսուցիչը շեղվում ու իր կյանքից է պատմում, բայց այստեղ նման բաներ չկան։ Էստեղ մենք կարողանում ենք ուրախանալ, հումորներ անել, երբ անգլերեն նոր բառեր ենք սովորում, աջ ու ձախ ասում ենք, առանց նեղանալու իրարից։

Բացի անգլերենից սովորել եմ հանդուրժողականություն, կարողանում եմ կարծիքս ազատ արտահայտել, ազատ խոսել, առանց վախենալու, որ կսխալվեմ։ Դպրոցում էդպես չի. եթե սխալ արեցիր, վերջ։ Սովորել եմ ընկերասեր լինել ու մենակ ինձ չտեսնել։

Ծրագրում շատ էի սիրում սիրուն-սիրուն տեղեր գնալու մասը։

Նոր աշակերտներին ուզում եմ ասել, որ ավելի շատ աշխատասեր լինեն։ Էն փորձը, որ ստանում են ծրագրից, շատ քիչ հավանական է, որ նորից ինչ-որ տեղից կստանան:

Ուզում եմ մասնակցել «ՖԼԵՔՍ» ծրագրին։ Անցյալ տարի դիմեցի, բայց երրորդ փուլից դուրս մնացի։ Կարծում եմ՝ այս տարի արդեն գիտելիքներս շատ են դիմելու ու հաղթելու համար։Էստեղ սովորում ենք ոչ միայն լեզուն, այլև ծանոթանում ենք ԱՄՆ-ի մշակույթին, հաճախ նշում ենք նրանց տոները։

COAF հիմնադրամի կամավոր, Accsses ծրագրի շրջանավարտ, ուսանողուհի Ռոզա Թադևոսյան

-Ես Արտենի գյուղից եմ, 18 տարեկան: Արդեն 6 տարի է, ինչ COAF-ի հետ եմ, իրենց ծրագրերին եմ մասնակցել, և սա իմ 3-րդ Accsses ծրագիրն է, որին արդեն մասնակցում եմ որպես կամավոր, որպես խմբի առաջնորդ:

-Ինչպե՞ս ես ընդգրկվել COAF հիմնադրամի թիմում և մասնակցել Accsses ծրագրին:

-Ես ընդամենը 12 տարեկան էի, երբ մայրիկս ինձ ասաց, որ անգլերեն սովորելու ծրագիր կա ու հարցրեց՝ կուզե՞մ մասնակցել: Ծրագրի կեսն անցել էր, մնացել էր ընդամենը 5 ամիս ավարտին: Ասացի չէ, իրենց անգլերենը շատ կատարյալ է, ո՞նց եմ գնալու: Հետո մայրիկս շատ համոզեց, գնացի, գրանցվեցի, մեծ դժվարությամբ մտա այնտեղ, հասցրի ավարտել ծրագիրը, ու արդեն 2-րդ տարին ինձ ընտրեցին, որպես ուսուցչի օգնական: Ես անգամ մասնագիտական կողմնորոշում ստացել եմ իրենց ծրագրից, ընտրեցի՝ որ համալսարանում եմ սովորելու, ինչ եմ անելու: Դրա արդյունքում մյուս ծրագրերի մեջ ընդգրկվեցի՝ She network, Schools for health in Europe… Ու իմ ուղին գնաց COAF-ի հետ:

Եթե COAF –ը չլիներ ես կամավորների հետ էլ չէի շփվի: 6 տարի է COAF-ի հետ եմ և ուզում եմ կյանքիս մյուս կեսն էլ շարունակվի իրենց հետ:
Ես մինչև COAF-ը չէի մտածի, որ իմ նյարդերը ընդհանրապես կհերիքեն երեխաների հետ՝ իրենց շատ հարցերին, բղավելուն, չլսելուն, մեկ-մեկ անկարգություններին: Ու այն է լավ, որ ծրագիրը դպրոցի դասաժամերից հետո է, ու ստանդարտ բաներ չկան, տնայիններ, ինչ-որ առաջադրանքներ, չգիտեմ: Երեխաները, օրինակ, կինո նայելով են սկսում անգլերեն սովորել, գրքեր են կարդում, հազար ու մի հյուր են ունենում տարբեր ոլորտներից, ու դա իրենց օգնում է կայանալ:

-Ի՞նչն էր քեզ դուր գալիս Accsses ծրագրում:

-Երբ մենք ավարտում էինք առաջին ծրագիրը, մի նախադասություն կար, որ մինչև հիմա դաջվել է իմ ուղեղում՝ English is the key of succses (Անգլերենը հաջողության հասնելու բանալին է): Երեկ լսում էի փիլիսոփա պարոն Սերոբ Խաչատրյանին, ասում էր՝ անգլերենը էսպերանտո է (էսպերանտո – լեզու, որ բոլորը հասկանում են): Ու ինձ համար Accsses-ը էդ էսպերանտոն է, որ յուրաքանչյուր տեղ դու հասկացված ես լինում:Նյութը և Լուսանկարները՝ Անի Հարությունյանի և Լիդա Արմենակյանի

Հուլիսի 1-ին Սպիտակի մշակույթի տանը շատ գեղեցիկ տոնական համերգ էր կազմակերպվել: Բեմում «Էլ-Էժ» պարային համույթն էր: Ներկա էին նաև այլ պարային համույթներ, որոնք եկել էին իրենց կատարումներով շնորհավորելու «Էլ-Էժ»-ին: Համերգը լի էր անակնկալներով, ինչպես նաև պարգևներով: «Էլ-Էժ»»-ի գեղարվեստական ղեկավար և պարուսույց Մելինե Ղազարյանը արժանացավ պատվոգրի Հայաստանի պարարվեստի գործիչների միության կողմից, իր սաների կողմից: Ինքն էլ շնորհավորեց իր սաներին՝ արժանացնելով նրանց պատվոգրերի ու շնորհակալագրերի: Բեմում տարբեր պարերի հրավառություն էր, իսկ ետնաբեմում՝ հուզմունք ու հպարտություն: Մասնակցում էին հին ու նոր սաները՝ ամեն պարի հետ արթնացնելով իրենց հիշողությունները այդ պարերի շնորհիվ ունեցած հաղթանակների ու լավ պահերի մասին: Պարերից մեկը անցած տարի ներկայացվել էր նաև Ֆրանսիայում ու մեծ հիացմունքի արժանացել: Փորձերին ու համերգին ներկա գտնվելով՝ այդպես էլ չհասկացա՝ երեխանե՞րն են ավելի հուզված, թե՞ պարուսույցը: Պետք էր ներկայացնել չորս տարվա քրտնաջան աշխատանքը. պատասխանատվությունը մեծ էր:

«Էլ-Էժ» պարային համույթը հիմնել է Մելինե Ղազարյանը և այժմ էլ համույթի գեղարվեստական ղեկավարն ու պարուսույցն է: Ժամանակին ես էլ եմ եղել նրա սաներից ու տեսել եմ այն մեծ աշխատանքը, որը նա կատարում է, զգացել եմ այն մեծ սերն ու ջերմությունը, որ նա նվիրում է յուրաքանչյուրին: Ու այդ հուզիչ պահից առաջ ցանկացա մի զրույց ունենալ նրա հետ, որի ժամանակ էլ ինձ պատմեց իր անցած ուղու, պարարվեստի հանդեպ ունեցած անսահման սիրո, դժվարությունների ու իր ձգտումների մասին:

-Մի փոքր պատմեք Ձեր մանկությունից, ինչպե՞ս սկսեցիք պարով զբաղվել, որտե՞ղ էիք պարի հաճախում: 

-Իմ պարի գնալն էլ շատ հետաքրքիր ստացվեց. բացվեցին կարատեի ու պարի խմբեր: Պարի խմբի մասին լսել էի, բայց ուշադրություն չէի դարձրել, որովհետև էդ ժամանակ հայկական պարեր առանձնապես չէի սիրում: Որոշեցի գնալ կարատեի, ու մի անգամ պատահականորեն, թե ճակատագրի բերումով՝ հայտվեցի պարի խմբում: Ինձ շատ հետաքրքրեց պարապմունքը: Սկսեցի իրենց հետ փորձել, այդ ժամանակ քոչարու շարժումներ էին սովորում, սկսեցի պարել, ու խմբի պարուսույցը՝ ընկեր Կարինեն, ում ես պարտական եմ ինձ՝ հայկական պարի հանդեպ սերն ու ունեցածս զգացողությունները պարգևելու համար, նկատեց, որ լավ եմ պարում, գովեց ինձ: Արտաքինով ռուսի նման էի, ընկեր Կարինեն հարցրեց, թե արդյոք ռուսական արմատներ ունե՞մ, ու երբ ասացի, որ ունեմ, ավելի շատ սկսեց գովել՝ ասելով, որ ռուսական արմատներ ունենալով՝ հայկական պար լավ եմ պարում: Նրա խոսքերն իմ մեջ արթնացրին սերը դեպի պարը: Պարապմունքներին գնացի շա՜տ մեծ սիրով ու չեմ փոշմանել, որ այս ուղին եմ ընտրել:

-Ինչպե՞ս որոշեցիք պարուհի դառնալ: 

-Պարուհիներին նայելը, պարերի մասին ֆիլմեր նայելն ինձ շատ էին ոգևորում: Աղջիկների՝ զուգափայտի մոտ աշխատելն ինձ ապշեցնում էր, իսկ այս ուղղությունն ընտրելը երազանք էր թվում: Հետո իմ պարուսույց ընկեր Սեյրանը ևս նկատեց իմ մեջ այդ պոտենցիալն ու խորհուրդ տվեց շարունակել պարի ուղղությամբ:

-Ի՞նչպես արձագանքեց Ձեր ընտանիքը պարուհի դառնալու որոշմանը: 

-Շատ դժվար էր: Մեր մենահամերգից առաջ հայրս որոշել էր, որ ես էլ չեմ գնալու պարի, որովհետև արդեն մեծացել եմ: Մեր մենահամերգի օրը, հայրս տեսավ ինձ՝ որպես մենապարուհի, տեսավ իմ պարը… Ես նկատել եմ նրա արցունքները: Դրանից հետո նա ինձ պարը թողնելու մասին ոչ մի խոսք չասաց: Սակայն երբ հստակ որոշեցի պարի ուղղությամբ գնալ, ծնողներս դժվարությամբ ընդունեցին դա, որովհետև մտածում էին, որ պարն ապագա չի, դա ինձ համար լավ մասնագիտություն չի կարող դառնալ: Բայց ես համառ էի ու ասացի, որ բացի պարից ինձ ուրիշ ոլորտում չեմ պատկերացնում: Շատ լավ եմ սովորել դպրոցում, բայց ինձ համար որպես մասնագիտություն պարն եմ տեսել միայն:

-Ձեր մասնագիտություններից առաջինը պարն է, ինչպե՞ս ստացվեց, որ սովորեցիք նաև հոգեբանություն և մատնահարդարում: 

-Պարարվեստի ուսումնարանն ավարտել եմ Երևանում 2005 թվականին, ու մինչև 2012 թվականը, երբ ընդունվեցի Վանաձորի մանկավարժական (այժմ՝ Վանաձորի պետական) համալսարան, աշխատել եմ պարարվեստի ոլորտում: Այդ ժամանակ պարն այնքան զարգացած չէր, ինչքան այսօր, ես մտածում էի, որ դա ֆինանսական կայունությունս չի ապահովի, և ինձ պետք է երկրորդ մասնագիտություն, որը կհամատեղեմ առաջինի հետ: Միշտ սիրել եմ հոգեբանությունն ու բավականին մեծ դժվարությամբ էլ ընդունվել եմ համալսարան, նույնիսկ ստիպված եմ եղել աշխատանքից դուրս գալ: Երրորդ մասնագիտությունս էլ եմ սիրելով ընտրել: Նաև արտերկրում ապրելու մտադրություն ունեի և մտածեցի, որ կարող եմ երկու մասնագիտությամբ էլ աշխատել: Այնտեղ գրաֆիկն ավելի հստակ է, ու ազատ ժամանակ ևս լինում է, իսկ ես չեմ կարող նույնիսկ մեկ օր պարապ մնալ:

-Երեխաների հետ աշխատելիս ինչքանո՞վ է Ձեզ օգնում հոգեբանի մասնագիտությունը: 

-Յուրաքանչյուր մանկավարժի, կապ չունի՝ նա դպրոցում է աշխատում, թե մասնավոր աշխատանքով է զբաղված, երեխաների հետ աշխատելու համար որոշակի հոգեբանական հատկանիշներ են պետք: Շատ կարևոր է հասկանալը՝ դու երեխաների հետ կարող ես աշխատել, թե ոչ: Ամեն երեխա անհատական մոտեցում է պահանջում: Չկա մեթոդ, որով կարելի է բոլորի հետ աշխատել: Պետք է գիտակցել յուրաքանչյուր երեխայի հոգեբանությունը, որ կարողանաս հասնել նրա հետ կապված նպատակիդ: Չնայած, որ գործի մեջ խիստ եմ, երեխաների հետ փորձում եմ ընկերական շփում ունենալ, երբեք չկոտրել նրանց ու միայն առաջ մղել:

-Պատմեք Ձեր համույթից, ինչպե՞ս ստեղծվեց այն: 

-2005 թվականին պարարվեստի ուսումնարանն ավարտելուց հետո ես եկել եմ Սպիտակ ու հենց այդ տարվանից էլ աշակերտներ եմ ունեցել: Առաջին տարում երեք աշակերտ եմ ունեցել: Սպիտակում մնալը շատ դժվար էր ինձ համար, որովհետև առաջարկ ունեի մնալ Երևանում, պարել խմբի կազմում ու աշակերտներ ունենալ, բայց հրաժարվել էի: Ու երբ հասկացա, թե ինչ եմ կորցրել, դժվար էր ինձ համար, բայց ինձ ոչինչ չկոտրեց ու չհիասթափեցրեց: Սկսելով երեք աշակերտից՝ այսօր արդեն բավականին մեծ խումբ ունեմ, որի հետ շուրջ չորս տարի է, ինչ աշխատում եմ: Խմբի անվանումը «Էլ-Էժ» է, ֆրանսերեն բառ է, որը նշանակում է էլեգիա. ընտրել եմ՝ որպես երաժշտական տերմին: Խմբում ներառված են 5-ից 14 տարեկան երեխաներ: Իմ խումբը հիմնականում ներկայացնում է տարբեր ազգերի, տարբեր ոճերի պարեր:

-Դժվար չէ՞ արդյոք այդ երեխաների հետ աշխատանքը, համերգներին պատրաստվելն ու, վերջիվերջո, այդ ամենի համար գումար հայթայթելը: 

-Հեշտ չէ այն առումով, որ մեծ քաղաքում մեծ մրցակցություն կա, երեխաների հոգեբանությունն էլ է ուրիշ, ուզում են մեկը մեկին հասնել, կամ գոնե նույն մակարդակի վրա լինել, ու ձգտումը դրանով ավելի մեծանում է: Այստեղ էլ կան խմբեր, պարուսույցներ կան, բայց երեխաների հոգեբանությունն այլ է: Ես միշտ փորձում եմ առավելագույնս տալ, շատ աշխատել ու այնպես անել, որ աշխատանքի արդյունքը տեսանելի լինի: Մենք բազմաթիվ փառատոների ենք մասնակցել, բավականին փորձ ունենք, երեխաները հոգեբանորեն էլ են պատրաստ բեմում ելույթ ունենալուն: Այս պահին մեզ մեծապես աջակցում է Ապիտակի ԵՄՔԱ-ն (Երիտասարդ մարդկանց քրիստոնեական ասոցիացիա), որտեղ էլ մենք անցկացնում ենք մեր պարապմունքները: Ճիշտ է, մենք ԵՄՔԱ-ի խմբակ չենք, բայց այն մեզ աջակցում է: Այսօր մեր մենահամերգի կայացման գործում քաղաքապետի ու քաղաքապետարանի մշակույթի բաժնի վարիչի աջակցությունը ևս ունենք. ազատ օգտվում ենք մշակույթի պալատից, ինչի համար նույնպես շնորհակալ եմ:

-Պատմեք Ձեր կայանալիք մենահամերգի մասին: Ի՞նչ պարեր են ներկայացվելու: 

-«Էլ-Եժ» պարային համույթը ներկայացնելու է հայկական ժողովրդական, ազգագրական ոճերի պարեր: Պարերի մեծ մասը նոր պետք է ներկայացնենք հանդիստեսի դատին: Միջոցառմանը մասնակցելու է ԵՄՔԱ-ի «Թենսինգ» խումբը, որն էլ կներկայացնի իմ բեմադրած շվեյցարական պարը և նաև մի պար՝ իրենց կողմից բեմադրված:

-Ինչպիսի՞ն է հանդիսատեսն այստեղ, ի՞նչ սպասումներ ունեք: 

-Հուսամ մեր խստապահանջ հանդիսատեսը արդար կգտնվի ու որոշ հարցերում էլ՝ ներողամիտ, որովհետև սա մեր առաջին լուրջ բեմն է, և երեխաների մեջ վախը կա, բայց հուսով եմ հանդիսատեսի ջերմությունը զգալով՝ նրանց հուզմունքն ու լարվածությունը կանցնի:

-Ո՞րն է Ձեր նախընտրած պարի ոճը: 

-Ես պաշտում եմ դասական պարը: Յուրաքանչյուր պարի հիմքը դասականն է: Ես գտնում եմ, որ եթե մարդը տիրապետում է դասական պարին, ապա յուրաքանչյուր ոճով էլ կարող է պարել:

-Պարով զբաղվելիս խանգարող հանգամանքները շատ են լինում, անգամ նաև վնասվածքների տեսքով: Ի՞նչն է օգնում հաղթահարել բոլոր դժվարությունները: 

-Միանշանակ պարի հանդեպ ունեցած սերը: Ես առանց պարի ինձ պարզապես չեմ պատկերացնում: Ինձ համար միշտ առաջնայինը պարն է եղել ու այդպես էլ կմնա: Ուր էլ գնամ՝ առաջինը որպես պարող պետք է կայանամ: Կյանքում հայտնվել եմ ամենաբարդ իրավիճակներում, որոնցից դուրս գալու համար պարը միակ միջոցն է եղել, որ օգնել է հաղթահարել ամեն ինչ:

-Ի՞նչ խորհուրդ կտաք բոլոր նրանց, ովքեր երազում են այս ոլորտում նվաճումներ ունենալու մասին: 

-Նրանք, ովքեր կընտրեն պարը՝ որպես մասնագիտություն, երբեք չպետք է ընկճվեն, մտածեն, թե աշխատանք չենք գտնի, կամ դժվարությունները շատ կլինեն: Ձգտելու դեպքում ամեն ինչ էլ հնարավոր է, ուղղակի պետք է սիրել, երբեք չկոտրվել, լավատես ու համառ լինել:

Երեկ գնացել էի մեր գյուղի` Արարատի մարզի Նորաշենի պարի դպրոց: Պարի համույթը կրում է «Նոր գույներ» անունը: Հաճելի մթնոլորտ էր, մինչ ղեկավարի գալը շփվեցի երեխաների հետ:

Մի անուշիկ աղջիկ` Ջեմմա անունով, հարցիս, թե սիրով է հաճախում պարի, տվեց հետաքրքիր պատասխան.
-Անկեղծ ասած, սկզբում՝ չէ, անգամ ստիպողաբար էի գալիս: Բայց հիմա ժամերն եմ հաշվում, որ պարի գամ:
Ընկերուհիս` Սյուզին, նույնպես «Նոր գույներ» պարային համույթից է: Երբ նրան եմ հարցնում, պատասխանում է հետևյալ կերպ. «Պարը իմ կյանքն է»:
Մեր գյուղում քիչ են այսպիսի ժամանցային, հետաքրքիր վայրերը, և գուցե դա է պատճառը, որ երեխաների ցանկությունը մեծ է հաճախել պարի:
Սկսեցինք զրուցել, խնդրեցի, որ պատմեն, թե ե՞րբ և ինչպե ՞ս ստեղծվեց խումբը, ի՞նչ պլաններ կան առաջիկայում:
Իմացա, որ համույթը իր գործունեությունը սկսել է  5 տարի առաջ: Չնայած մանկահասակ տարիքին, մեծ են ձեռքբերումները: Դե ինչ խոսք, դժվարություններ լինում են, միշտ և ամեն պարագայում կան խոչընդոտներ, բայց դրանց հետ մեկտեղ համույթը հաստատուն քայլերով առաջ է շարժվում:
«Երաժշտական կոլիզեյ» և «Նազանք» մրցանակաբաշխության շրջանակներում զբաղեցրել են պատվավոր առաջին հորիզոնականը: Նաև մեկ անգամ մենահամերգով ներկայացել են Արտաշատ քաղաքում: Իմացա նաև, որ պատրաստվում են հաջորդին:
Կարծում եմ, մեր գյուղի երեխաներին և երիտասարդներին նման մշակութային դաստիարակության օջախներ շատ են պետք:

Զրուցեցի նաև խմբի ղեկավարի` Հրաչ Շագոյանի հետ, կամ ինչպես իրենք են դիմում, ընկեր Հրաչի հետ:
-Ընկեր Հրա´չ, ինչո՞ւ համույթը անվանեցիք հենց «Նոր գույներ»:
-Քանի որ պարային ոճերը բազմազան են, իսկ երեխաները տարբերվում են մեկը մյուսից, այդ պատճառով էլ հենց «Նոր գույներ»:
-Ո՞վ որոշեց, կամ ինչպե՞ս ստացվեց, որ սկսեցիք պարով զբաղվել:
-Երևի մայրս, նա էր ցանկանում, որ պարող դառնամ, իսկ քույրս պատճառ հանդիսացավ, որ ես խորացա այս բնագավառում:
-Քանի՞ տարի է, ինչ պարում եք:
-Չեմ հիշում, բայց 14 տարի է, ինչ պրոֆեսիոնալ պարող եմ:
-Հե՞շտ է աշխատել տարբեր տարիքի և բնավորության տեր երեխաների հետ:
-Հեշտ է, ամեն մեկի հետ խոսում ենք «իրենց լեզվով»: Պետք է փորձել հասկանալ ամեն երեխայի և ինչու չէ, նաև օգնել:
-Ի՞նչ կցանկանայիք դառնալ, եթե ոչ պարող:
-Երաժիշտ, ավարտել եմ Ռոմանոս Մելիքյանի անվան երաժշտական ուսումնարանի փողային գործիքների բաժինը:
Հարցին, թե որն է ձեր հաջողության բանաձևը, ընկեր Հրաչը ծիծաղելով պատասխանեց.
-Ինչի ես հաջողա՞կ եմ. չէ, ուղղակի պետք է մարդ լինել, որ քեզ սիրեն ու հարգեն, այ դա է հաջողությունը:
-Կհիշե՞ք ձեր այն ուսուցիչներին, ովքեր օգնել են ձեզ ձեր կայացման ճանապարհին:
-Շատ անուններ կարող եմ տալ, բայց իմ լավ ուսուցիչը, այն մարդը, ով ինձ օգնեց կայացման գործում, Նորայր Մեհրաբյանն էր:

Շուտով փորձը պետք է սկսեր, և այլևս հարցեր չտվեցի: Դիտում էի փորձը, թե ինչպես են իմ համագյուղացի երեխաները կերպարանափոխվում, դառնում փոքրիկ պարուհիներ, ու էլի համոզվում, որ չկան մեծ ու փոքր բեմեր, միգուցե գյուղինն ավելի մեծ է ու կարևոր:

Հարցազրույց Հայաստանի Հանրապետության ԵրկրապահԿամավորականների Միության (ԵԿՄ) Գավառի տարածքային բաժանմունքի նախագահ, գեներալ-մայոր Աշոտ Գասպարյանի հետ, ով պարբերաբար մասնակցել է ՀՀ և ԼՂՀ սահմանների պաշտպանության համար մղված ազատագրական-ինքնապաշտպանական մարտական գործողություններին:

-Հարգելի՛ պարոն Գասպարյան, ծնվել և մեծացել եք մի ընտանիքում, որտեղ բարի գործ կատարելը ապրելակերպ է եղել: Կպատմե՞ք Ձեր ընտանիքի մասին:

-Ստալինյան վարչակարգի անհիմն մեղադրանքներով սկսվում են ձերբակալությունները: Իմ նախապապին՝ Միսակ Գասպարյանին, ով Կարմիրգյուղի գյուղապետն էր, փակում են նույն խցում, ուր փակված էր նաև Եղիշե Չարենցը: Իսկ դրա պատճառն այն էր, որ նա ընդամենը մտերիմ է եղել Աղասի Խանջյանի հետ: Մի գիշեր էլ նրանց ձիակառքով անվերադարձ տանում են անհայտ ուղղությամբ, իսկ պապիս որբացած երեք աղջիկները Չարենցի աղջիկների հետ մեծացել են նույն որբանոցում: 12 տարեկան հայրս՝ Տաճատը, կորցրեց հորը, որպես հակահեղափոխականի որդի՝ շատ ճնշումների ենթարկվեց, բայց կարողացավ ամուր կառչել այս հողին ու երկրին: Այն հայրենասիրությունը, որը կա իմ մեջ, եկել է իմ նախնիներից:

- Կասե՞ք մի քանի նվաճումներ, որոնցով ամենաշատն եք հպարտանում:

-Առաջին ուրախությունս ու հպարտությունս անկախություն ձեռք բերելն է, երկրորդը՝ Լաչինի հետ վերցնելը, երրորդը՝ Շուշիի ազատագրումը: Իմ ուրախությունն ու հպարտությունը անկախության հասնելն ու մեր հաղթանակներն են:

-Ի՞նչն եք կարևորում կյանքում տարիների հեռվից նայելով Ձեր անցած ուղուն:

-Ես առաջին հերթին կարևորում եմ հայրենիքը, ուր ծնվել ենք: Կյանքում միշտ պիտի միասնական լինենք, որ կարողանանք հաղթել մեր թշնամուն և հզոր պահենք մեր հայրենիքը:

-Ինչպե՞ս դարձաք ԵԿՄ նախագահ:

-Ես երկրապահի կողքին եմ եղել դեռ 1991թ.-ից: Երբևէ չեմ ցանկացել դառնալ ԵԿՄ նախագահ: Իմ աշխատանքները տեսնելով, առաջարկեցին, և, ես, որոշ ժամանակ մտածելուց հետո ընդունեցի:-Պարո՛ն Գասպարյան, ապրիլի 2-ը ճակատագրական դարձավ հայ ժողովրդի համար: Կհիշե՞ք այդ օրը: 

-Ապրիլի երկուսին՝ երեկոյան ժամը յոթին, ԵԿՄ նախագահությունից հրաման ստացանք, որ կազմակերպենք հավաք և առավոտ շուտ գնանք պատերազմի դաշտ: Ամբողջ Գավառի տարածաշրջանից հավաքվեցին 300 կամավորներ: Ի դեպ ասեմ, որ ամենաշատը մեր գյուղացիներն էին հավաքվել: Հավաքվեցինք և վաղ առավոտյան մեկնեցինք Արցախ: Ես նշանակվեցի Արաբկիրի, Քանաքեռ-Զեյթունի և Բյուրեղավանի ջոկատների հրամանատար: Եվ քանի որ ես Թալիշի ու Մատաղիսի դիրքերին էի ծանոթ, որոշեցինք, որ կմնանք այնտեղ (այդ դիրքերը մենք ենք պաշտպանել դեռ1994թ.-ից):

Ես վիրավորվեցի անօդաչու սարքի արձակած կրակից, բայց բարեբախտաբար զոհ չտվեցինք: 300 հոգի մարդ եմ տարել ու ոչ մի զոհ չեմ ունեցել:

-Պարո՛ն Գասպարյան, ի՞նչ խորհուրդ կտաք երիտասարդ սերնդին:

-Երիտասարդ սերնդին ես առաջին հերթին խորհուրդ կտամ լավ սովորել, պիտանի մարդ դառնալ: Այսօր մեր երիտասարդները այնքան ուժեղ են, մեզանից էլ են հմուտ: Ես մեր այսօրվա երիտասարդությանը խորհուրդ կտամ, որ միշտ մնան հայրենասեր, չլքեն Հայաստանը, արարեն, աշխատեն: Հիմա դարը երիտասարդներին է, իրենք պիտի մտածեն, թե ինչպիսի ապագա պիտի ստեղծեն Հայաստանի համար: