Հարրի Փոթերի սիրահարների առաջնային երազանքն է՝ մի օր դռան անցքից նամակ ստանալ անձամբ Ալբուս Դամբլդորի կնիքով կնքված, Շեղ Նրբանցքից գնել սեփական փայտիկը, գրքերն ու կենդանին, և 9¾ կառամատույցով հայտնվել «Հոգվարթս Էքսպրես» գնացքում: Թեև մոգության և կախարդության այս դպրոցի գոյությունը նույնքան հավանական է, որքան այն, որ ես Գրիֆինդորի ուսանող եմ, բայց աշխարհի բոլոր ծայրերում գտնվող մարդկանց հաճելի է մտածել, որ ինչ որ տեղ, բոլորի աչքից հեռու, ապագա հրաշագործներ ու հրաշագործուհիներ են սովորում:
Ջոան Ռոուլինգը` Հարի Փոթերի և նրա արկածների մասին պատմող վիպաշարի հեղինակը, միակ գրողն է, ով իր ամբողջ հարստությունը ձեռք է բերել միայն իր վեպերի շնորհիվ: Իսկ ո՞րն է Հարրի Փոթերի հանրաճանաչության գաղտնիքը, և ինչո՞ւ այսքան շատ երկրպագուներ ունի աշխարհում:
Նախ և առաջ, գրքի բոլոր հերոսներն ունեն կենսագրություն, նրանք նույնքան իրական են որքան ես և դուք: Հեղինակը գրքում և դրանից դուրս տրվող հարցազրույցներում տալիս է նրանց հոգեբանական ու արտաքին հստակ պատկերը: Պարզ է, որ եթե հեղինակը Ռոուլինգն է, ապա նա պետք է կերտի իր հերոսներին, բայց այս գրքում ամեն բան փոքր ինչ այլ է: Կարծես ոչ թե հեղինակը, այլ հերոսներն են ձևավորում իրենց կերպարը և ազատ են՝  կատարելիք գործողությունների մեջ: Մյուս կողմից էլ՝ գրքերի հիման վրա նկարահանված ֆիլմերը գրեթե ոչնչով չեն զիջում գրքերին: Ճիշտ ընտրված ու մարդկանց կողմից սիրված դերասանները, բնորոշ հագուստները, Հոգվարթսի տեսքը և մնացյալը պարզապես իրենց են քաշում դիտողներին:
Նախորդ տարի Հարրի Փոթերի մասին այլ ֆիլմ էին նկարել, ուրիշ դերասաններով: Հատկանշական է այն, որ գլխավոր հերոսներից Հերմիոնե Գրենջերին սևամորթ աղջիկ էր մարմնավորում: Երկրպագուներին սա դուր չեկավ, որովհետև թեև Ռոուլինգը գրքում երբեք չի նշել, որ Հերմիոնեն պետք է պարտադիր սպիտակամորթ լինի, մարդկանց մոտ այնպես է արմատացել Էմմա Ուոթսոնի կերտած դերը, որ ուրիշին այդ դերում պատկերացնել չի լինում:
Ես էլ կցանկանայի մի օր Հոգվարթսից նամակ ստանալ, Ռեմուսի մոտ մթին արվեստների դեմ պաշտպանություն սովորել, Սնեյփի մոտ` դեղաթուրմերի մասին գիտություն, կուզեի, որ ինձ էլ ուսմանս ապագա վայրը ուղղորդող գլխարկ լիներ, կուզեի Քվիդիչում խաղալ դարպասապահի դիրքում ու արգելված բաժնի գրադարանից օգտվել: Բայց բախտս մի այլ կարգի չի բերել: Բրիտանացի չեմ, 11 տարեկանս վաղուց է անցել, օձերի հետ էլ կարողանայի էլ՝ չէի խոսի:

Ինչ-որ կարմիր ծայրով վրձնի հաջողվում է ամեն բան նկարել անթերի, թեթև ու եթերային: Իհարկե, այդ վրձինը եթերային է նկարել նաև մեկին, ով կլրացնի այդ պատկերը ու առանց տրտնջալու կապրի այնտեղ, որտեղ բացի պատկերներից, ապրում է նաև երաժշտությունը: Երաժշտությունը ստեղծում է մի գանգրահեր մանուկ: Այդ վրձինը՝ իրեն թաթախելով կապույտի ու սպիտակի մեջ, անզուսպ ու ճկուն քսվել է երկնակամարին: Նրա սպիտակ ներկված թելերից առաջացել են բամբակե ամպեր, որոնք պարփակում են նրան ու մանկանը, հանգիստ օրորվում երազներից առաջացած ժպիտների վրա: Նրա կողքով անցնող երամները բույր են բերում կտուցներին առած: Մի հավերժություն է ապրել այդտեղ ամպի ոգին, բայց միշտ սիրտը թրթռում է, երբ մանուկը փորձում է նվագել նորը՝ ավելի վեհը: Նա երբեք չի տրտնջացել ձանձույթից, որովհետև այնտեղ՝ ամպերի մեջ, ամեն ինչ տարբեր է, ամեն ակնթարթ իր սրտով է…  

Նա հենվել է հաստաբուն մի ծառի, զգում է հողը իր ոտքերի տակ, զգում է հողի ջերմությունը և բերրիությունը, նրա շուրջ հազարավոր ծառեր իրենց՝ հողի կուրծքը խրված արմատներով, միլիոնավոր տարիներ եղել են այդտեղ, լսել քարերի ձայնը ու ավազահատիկների ճչոցը, երբ քամին իրենց իր բերանն է առել: Նրանք հազարավոր տարիներ եղել են երազող հայացների ավետյաց երկիր՝ աճել են ուժ ու զորություն տալով բնության կանաչ ոգուն: Նա ամենուր էր. թե՛ անտառներին շարունակող անապատների ավազահատիկների թպրտացող սրտերում, թե՛ հեռավոր ժայռերի ծերպերում աճած բույսի կողքին, թե՛ ամենաբարձրում: Սլանում է անսահման հեռուն, միևնույնը զգում է հողը, իր կանաչը, ինքն իրեն: Դրա համար երբեք չէր ծերանում բնությունը ու հավերժական էր իր կանաչ սաղարթներով: Նա բնության կանաչ ոգին էր:

Մեկը անթեղել է ներդաշնակությունը սիրո հետ ու մի լավ թրջել` պահելով ծովում: Նա կամքից անկախ, տարածում էր թևերը ու հանգիստ քսում շարժվող ջրիմուռներին, չէ որ զգում է ջուրը իր մեջ: Հաճելիորեն սահեցնում էր հայացքը ջրում, ողջ ուժով խրված արևի վրայով, որը չէր հանգել: Նրա շողերը անցնում էին մամռակալած նավի պատուհանների միջով, հասնում ձկների քարայրներ ու, մտնելով ձկների պարզ աչքերի մեջ, կորչում: Միլիոնավոր անգամներ է լողացել դեպի արևը, հասել այնտեղ ու հոգում անբացատրելի զգացումներ ներարկելով հետ եկել: Ինչքան բան է արել ծովը նրա համար, որքան հաճախ է կուլ տվել աստղերին ու տարել իր կապույտ խորքերը: Ծովը անսահման է, ծովը ապրեցնող է: Նրա մեջ քնելու էին գալիս լուսինը, արդարությունը ու ազնվությունը: Ի վերջո, ծովի մեջ էր արևը, ծովի մեջ էր նա, ում համար ձկները մարգարիտներ էին բերում, իսկ ջրային մյուս կենդանիները իրենց ներկայությամբ լրացնում էին այդ թաց ու երջանիկ պատկերը: Այնտեղ էր ապրում ներդաշնակության ոգին…

Դարեր ապրեցին այդ ոգիները, դարեր կուլ տվեցին առանց վախի ու կարոտի: Յուրաքանչյուրը իր մեջ ապրեց հազարներ: Բայց, մի ակնթարթի սկիզբը դարձավ ավարտ: Հսկայական ծովը ցնդեց ու ընկավ մի հսկայական գնդի խոր ու այրվող վերքերի մեջ, նրա բնակիչների կեսը մեռան ու անհետացան, այդ թվում նաև այն ոգին, ով դեպի արևն էր լողում ու հանդարտեցնում էր ջուրը: Ծառերը, ժայռերը ու անապատները դղրդյունով ընկան գնդի երեսին, ծառերը սկսեցին ծերանալ ու ոչնչանալ, անապատները վերածվեցին անպետքության, ժայռերը համրացան` կորել էր բնության կանաչ ոգին: Երկինքն էլ ընկավ` հազիվ կախվելով հեռավոր մի երազի բարակ թելից, ու ցավից գալարվելով, փաթաթվեց գնդին: Գանգրահեր մանուկը հազիվ նստեց մի փոքր ամպի ու նվագեց, բայց ոչ մեկը չէր լսում նրա երաժշտությունը, այն հալվում էր ու սահելով ընկնում ջուրը, որտեղ էլ կորչում էր: Նրան չէին լսում, որովհետև չկար այն ոգին, որ անզուսպ հիացմունքից վեր կթռչեր ու կգրկեր մանկանը:

Երեք աշխարհների բախումից առաջացած քաոսը շատ ժամանակ անց միայն փոքր ինչ հանդարտվեց: Ծովը տարածվեց հողի կրծքի մեջ, հողը ձեռքը պարզեց դեպի երկինք: Երեք ոգիների բախումից առաջացած քաոսը չի հանդարտվում, նրանք չեն կարողանում ընտելանալ, նրանք բանտարկված են մի հողածին մարմնում: Նրանք չեն ընտելանում, ձգտում են իրենց աշխարհներ, պայքարում են իրենց դարերի համար:

Ես վերցրի իմ կարմիր ծայրով վրձինը, թաթախեցի այն կապույտի ու սպիտակի մեջ, երկար ժամանակ ժպտացի` նայելով սեղանիս դրված հրեշտակին, ով նվագում էր ջութակով: Հետո արագ վրձինը մոտեցրի թղթին: Զգում եմ, չեմ կարողանա նկարել, մի բան ինձ չի թողնում: Ախր, հասկանում եմ, որ բացի բանտարկված ոգուց, ոչ մեկը չի կարողանա հանդարտեցնել փոթորկված ծովին, որը զայրույթից կուլ է տալիս ամեն բան, ոչ մեկը, բացի նրանից, չի կարողանա գտնել ծովի սիրտը: Գիտեմ, որ բացի ամպերում ապրող ոգուց, ոչ մեկը չի կարողանա կանգնեցնել գանգրահեր մանկան լացը, ոչ մեկն այլևս չի կարողանա մխիթարել ծեր ծառերին ու վախեցած ավազահատիկներին, ոչ մեկն այլևս չի լսի համրացած ժայռի երգը: Գիտե՞ք, սիրելինե՛րս, գիտեմ նաև, որ ոչ մեկը չի կարողանա ազատել այդ ոգիներին, բացի ինձնից, ինձնից, որովհետև նրանք իմ մեջ են բանտվել…

Պատերազմների մասին երբեք չենք կարող պատկերացում կազմել դրանց մասին ֆիլմեր դիտելով, կամ պատմություններ լսելով: Թերևս միայն կարդալով, որովհետև կարդալիս ամեն մարդ յուրովի է իր մտքում պատկերացնում այն գուցե ավելի լավ, քան կարող է պատկերացնել որևէ ռեժիսոր: Մինչև վերջերս մտածում էի, որ Երկրորդ աշխարհամարտի մասին պատմող լավագույն գիրքը «Աննա Ֆրանկի օրագիրն»է, որովհետև այն հիմնված է իրական փաստերի վրա, ու չունի հեղինակ, հեղինակը հենց ինքը` տասներկուամյա Աննա Ֆրանկն է: Շատ լավ գիրք է, անպայման ազատ ժամանակ ընթերցեք: Բայց դրա մասին չեմ ուզում խոսել, այլ նույն պատերազմի մասին պատմող մեկ այլ, Ռեմարկի` «Ապրելու ժամանակը և մեռնելու ժամանակը» գրքի: Այն պատմություն է պատերազմի վերաբերյալ, բայց եթե խորը մտածենք, դրա հետ այդքան էլ կապ չունի: Պատմություն է մի մարդու մասին, որին Աստված սիրում էր, բախտն էլ երես չէր թեքում: Բայց երբ գեթ մեկ վայրկյանով ճակատգիրը նրան հանձնեց կյանքոմ լուրջ որոշում կայացնելու իրավունքը, նա սխալվեց ու … Լավ, էլ չբացեմ փակագծերը, գուցե մեկը որոշի կարդալ: Գրքի առաջին էջերը կարդալուց հետո հօդս կցնդեն պատերազմի մասին ձեր բոլոր իմացած բաները: Ըստ իմ ընկալման, պատերազմը բթացնում է մարդու բոլոր զգացմունքները` իրավունք չտալով նրան ոչ կարգին տխրել, ոչ էլ լիարժեք երջանիկ լինել, այն մարդկանց պահում է մի անորոշ վիճակում` կյանքի ու մահվան արանքում: Բայց մեր հերոսը կարողանում էր պատերազմի թոհուբոհի մեջ կախվել երջանկության փոքրիկ, հազիվ երևացող թելից ու մի երկու շաբաթում հասցնում է սիրել, սիրվել, ամուսնանալ: Ախր, շատ բան կա գրելու ֆյուրերի, սիրո, հրեաների, ռազմաճակատի մասին, բայց վախենամ, հետագայում գիրքը կարդացողները ինձ չներեն այդպիսի բացահայտումներ անելու համար:
Մեզ եղած-չեղածը երկու շաբաթվա արձակուրդ են տվել (Գրեբերին էլ էին նույնքան տվել): Դե ասենք, մի երեք օր Նոր տարվա նախապատրաստական աշխատանքներին, չորս օր էլ հյուրեր կգան-կգնան, վերջում ահագին ժամանակ է մնում: Կարելի է Ամանորից հետո, չորացած թխվածքները ու փչացող աղցանները ուտելուն զուգահեռ այս գիրքը կարդալ: Հաստատ կհասցնեք, դեռ առաջին էջը չթերթած, վերջին կհասնեք:

Հ.Գ. Համացանցից կամ ծանոթների, մեկ-մեկ հետաքրքիր մեջբերումներ եք լսում ու չեք էլ մտածում, որ այն հենց այս գրքից է: Օրինակ` «Խիղճը սովորաբար տանջում է նրանց, ովքեր անմեղ են», «Ատելությունը անզգույշ է դարձնում մարդուն», «Զգուշությունն ավելի լավ է, քան ուշացած զղջումը», և այլն:

«Նրա համար տարօրինակ է, որ մարդիկ հիշում են, թե մյուսն ինչ է սիրում, իսկ դա ի՜նչ երանելի բան է»:

Դեռ երբեք ուրիշի զրույցը չէր դարձել մեր մասնիկը, քանի նա չէր գրել իր «Կեսգիշերային զրույցը»: Զրույց հոր ու որդու, ներկա ու ապագա «ես»-երի միջև: Եվ իսկապես ի՜նչ երանելի է հիշել մյուսի աչքերը, ձեռագիրը, բույրը: Չէ՞ որ այդ դեպքում կարող ենք նրան դիպչել ընդամենը աչքերը փակելով: Ի՜նչ երանելի է իմանալ նրա անունը ու ամեն անգամ արտասանելով գրկել նրան, ով ֆիզիկապես կողքիդ չէ: Ի՜նչ երանելի է ինչ-որ մեկին հայր անվանելը ու հայր լինելը ինչ-որ մեկի համար: Բնավ պարտադիր չէ զավակ ունենալ հայր կոչվելու համար, բայց պարտադիր է ունենալ հայր, քեզ թևավոր զգալու համար գոնե մի վայրկյան:

Մենք հայրն ենք մեր կարոտների: Ի՜նչ երանելի բան է ունենալ կարոտ, նույնիսկ եթե երբեք չի հագենալու, նույնիսկ եթե կարոտդ հավերժական է լինելու ու երբեք չի փարատվելու: Հրաշալի բան է՝ կարոտել ինչ-որ մեկին:

«Մենք կարոտում ենք հազար ու մի բանի, բայց մտածել ե՞ք արդյոք, որ ամենից շատ կարոտում ենք ինքներս մեզ»:

Վարդգես Պետրոսյան, «Կեսգիշերային զրույց»:

Հեղինակը ներկայացնում է զրույց, որը երբեք չի կորցնի իր արդիականությունը: Այստեղ կան ափսոսանքներ, ապրումներ և մարդ, ով շատ բաներ կփոխեր, եթե միայն կողքին լիներ նա, ումով թևեր ենք առնում ու կորցնում թևերը: Այստեղ մեզանից մեկը խոսում է բոլորիս անունից ու բոլորիս համար: Այստեղ հեղինակը զգում է այն, ինչ զգացել ենք ամենքս կյանքում առնվազն մեկ անգամ: Կարդալով այս մի քանի էջը՝ հասկանում ենք մեր հայրերին, որդիներին ու աշխարհն ամբողջովին:

Կան երազանքներ, որոնք կոչված են իրականանալ միայն երազներում:

«Պիտի վերջին անգամ հավատաս այն երազին, որով կամար ես սարքել»:

Մի սովորական օր` նման բոլոր օրերին, դուրս եկա տանից ու քայլեցի, հա, էլի ականջակալներովս, դեպի տատիկենցս տուն: Արդեն երկար ժամանակ է, ինչ չեմ տեսել մեծ մայրիկիս ու մեծ հայրիկիս, (դե, պարսկահայերս պապիկ-տատիկին էդպես ենք ասում): Գնացի` տեսնեմ` ինչպես են, ինչ են անում, ինչպես է անցնում օրը, ու կարոտս առնեմ: Հասա տեղ, ճանապարհին չորս անգամ լսելով Մանսուրյանի երաժշտությունը: 

Ինձ տեսնելուն պես ուրախացան բոլորը: Երկար ժամանակ է, ինչ դասերի պատճառով ժամանակ չէի ունեցել տեսնելու իմոնց: Հարցերի մի ամբողջ հեղեղ ուղղեցին ինձ: Ու հասավ սպասված հարցը.

-Այ բալիկ ջան, կարոտում ենք քեզ, ինչո՞ւ  չես երևում:

-Կներես, պապիկ, դասերս այնքան շատ են, չեմ հասցնում:

-Այ, որ դասի անուն ես տալիս, չեմ բարկանում: Սովորիր, դե ասա` ի՞ նչ եք հիմա անցնում:

-Հիմա գրականություն ենք անցնում, գրողների կենսագրությունն ու ստեղծագործություններն ենք ուսումնասիրում:

-Էհ, երանի քեզ:

Ու մի պահ ոչինչ չասաց պապիկս: Մինչ ես նստած սպասում էի պապիկիս խոսքերին, տատս թեյը բերեց: Գիտեք, չէ՞, ինչքան ենք թեյ խմում` համ առավոտյան` նախաճաշին, համ կեսօրին` ճաշից հետո, համ երեկոյան` ընթրիքից հետո: Պարսկաստանից այդ սովորությունը պապիկս ու տատիկս բերել են այստեղ: Խմեցի տաք- տաք թեյս ու էլի սպասում էի, որ պապիկս մի բան կասի, ախր, չավարտեց խոսքերը: Չէ, հաստատ դեռ ասելու բան ունի: Իր կանաչ աչքերով նայեց ինձ ու ասաց.

-Գայանե, գիտե՞ ս, մենք մի բարեկամ ունենք, գրող է,- ասաց պապս ու էլի լռեց: Մի քանի վայրկյան դադար տվեց, երևի անունն էր ուզում հիշել,- Հա, հիշեցի` Արտաշես Պողոսյան: Վերջին անգամ չեմ հիշում` երբ եմ տեսել նրան, կարծեմ Երևանում` իրենց տանը: Բայց դե, շուտ էր դա…

Ու ոչինչ չասաց էլ պապս: Մի քանի վայրկյան ուշադիր ինձ նայեց, հետո ասաց, որ տատս էլի թեյ լցնի ինձ: Այս անգամ չփորձեցի հետաքրքրությունս բավարարել, ոչ մի հարց չտվեցի: Սպասում էի, որ էլի կխոսի պապս, բայց նա լուռ էր:

Անցավ մի քանի օր պապիկիս տուն այցելությունից: Այդ մի քանի օրը անընդհատ մտածում էի` ինչպես գտնեմ Արտաշես Պողոսյանի ստեղծագործությունների գիրքը: Համացանցը օգնեց ինձ: Որոնեցի ֆեյսբուքով, ուզում էի տեսնել` արդյո՞ ք ինչ- որ էջ կա այդ գրողի անունով բացված: Էջ չգտա, փոխարենը մի խումբ գտա: Այնտեղ կային Արտաշես Պողոսյանի ստեղծագործությունները: Կարդացի հերթով, նկատեցի, որ այդ բանաստեղծությունները հրապարակում է Նաիրա Պողոսյանը: Մտա նրա էջ, տեսա, որ ամբողջ էջում Արտաշես Պողոսյանի բանաստեղծություններն են: Ընկերանալու հարցում ուղարկեցի: Հաջորդ օրը, տիկին Նաիրան ընդունեց ընկերանալու հարցումս: Ուզում էի գրել նրան, ասել, որ Արտաշես Պողոսյանի բանաստեղծություններից, եթե հնարավոր է ուղարկի` կարդամ: Համացանցում, քիչ տեղեկություն կարողացա գտնել, ախր:

Գրեցի, ուղարկեցի նամակս: Տիկին Նաիրան ջերմ պատասխանեց: Ասաց, որ ինձ կնվիրի Արտաշես Պողոսյանի բանաստեղծութունների գիրքը: Իհարկե, ուրախացա, այս մասին պատմեցի պապիկիս, առաջին հերթին խնդրեց ինձ կարդալ նրա բանաստեղծություններից մեկը: Սիրով կարդացի, հետո ասաց, որ գիրքը ստանալուն պես, տանեմ իրենց տուն ու իր համար էլի կարդամ: Լավ չեն տեսնում պապիկիս աչքերը, ու ես սիրով կարդում եմ նրա համար: Ուրախ, ուրախ համաձայնեցի ու սպասեցի գիրքը ստանալուն:

Ուրախությունս կրկնապատկվեց, երբ գիրքը հայտնվեց իմ ձեռքում: Սկսեցի հպարտությամբ կարդալ իմ ազգականի ստեղծագործությունները: Հիմա եմ հասկանում, եթե չլիներ պապիկիս լռությունը, ես երևի այդպես էլ չգտնեի տիկին Նաիրային և չստանայի գիրքը: Շնորհակալ եմ շատ տիկին Նաիրային, նվերի համար:

Ուզում եմ, որ դուք էլ իմանաք Արտաշես Պողոսյանին: 

Ահա, նրա բանաստեղծություններից մեկը.

Ինչո՞ւ աշխարհում
Ամենահամառն « ինչո՞ւ»-ն է էլի.
Ինչքան էլ խեղդես պատասխաններով,
Ինչքան էլ խեղդվես պատասխանելով,
Ծնկի չի գալիս,
Շնչում է էլի:
Ինչո՞ւ աշխարհում
Ամենաքնկոտն «ինչո՞ւ»-ն է էլի.
Ինչքան ուզում ես՝ ձաղկիր մտրակով,
Ինչքան ուզում ես՝ ծակիր մկրատով,
Հսկայի պես է՝
Ննջում է էլի:
Ինչո՞ւ աշխարհում
Ամենազորեղն «ինչո՞ւ»-ն է էլի.
Ետ է շպրտում նա մինչև այսօր
Պատասխանների գրոհներն անզոր,
Ու մենք կարծում ենք միամտորեն՝
Ծնկի ենք բերել «ինչո՞ւ»-ներն ամեն:
Այնինչ աշխարհում
Ամենահամառն «ինչո՞ւ»-ն է էլի,
Ամենաքնկոտն « ինչո՞ւ»-ն է էլի,
Ամենազորեղն «ինչո՞ւ»-ն է էլի,
Շնչում է էլի,
Ննջում է էլի,
Բոլոր շուրթերից
Հնչում է էլի:

Արտաշես Պողոսյան

Ամառվա շոգին` գյուղի ծայրամասից մի քանի անգամ եկա գյուղամեջ, և էլի ապարդյուն, էլի դատարկաձեռն…

Հիմա կմտածեք, թե խոսքն ինչի մասին է:

Խոսքը Ջեյն Էյրի մասին է, գիրք, որի մասին կարծիքներ, լավ կարծիքներ, լսում էի ամենուր: Չեք պատկերացնի, որքան մեծ էր ցանկությունը հենց այդ գիրքը կարդալու: Եվ ինչքան ծանր էր հիասթափությունը, երբ չէի կարողանում գտնել Ջեյնին:

Մայրս պատմեց ու ասաց, որ գիրքը վերցրել էր իրենց հարևանի գրադարանից: Ի դեպ, հարևանները հենց ընկեր Հոխիկյանենց ընտանիքն էր:

Այստեղ են ասել` հույսը վերջում է մարում, միակ հույսը մնաց Հոխիկյան Արաքսը, մի շատ բարի, խելացի և մարդամոտ անձնավորություն: Անմիջապես կապ հաստատեցի նրա հետ, և ուրախությունս մեծ էր ևս մի քանի օր, և Ջեյնը կհասներ ինձ: Եկավ այդ սպասված օրը, ուրախության գագաթնակետն էր, կարդում էի ագահաբար. անընդհատ սպասում դեպքերի նորանոր զարգացման և, իհարկե լավին: Հույսերն արդարացված էին, իսկապես հոյակապ գիրք էր, չէի ափսոսում տանջանքներիս համար:

Կարդում էի հուզված, ամեն պահը զգում էի, մտքումս արդեն պատկերացնելով Ջեյնի և Ռոչեստրի խոսակցությունը, նրանց դեմքի արտահայտությունը և շատ այլ դեպքեր: Այսպես ասած, մտել էի գրքի մեջ:

Շատ հատվածներ կային, որ չէի կարողանում զսպել արցունքներս:

Արդեն հասել էի գրքի ավարտին, ու մի խոսք ցնցեց ինձ, այս անգամ լալիս էի ու ժպտում: Այդ արցունքները ուրախության արցունքներ էին. տակնուվրա էր եղել հոգիս: Այնքան ուրախ էի այդ միավորման և Ռոչեսթրի համար: Ուզում եմ գրել այդ տողերը.

«-Ջեյն, քո վզին ինչ-որ պսպղուն զարդ կա:

Դա ոսկե շղթա էր, և ես պատասխանեցի.

-Այո:
-Եվ քո հագին բաց կապույտ շոր կա»:

Այնքան էի ոգևորվել, քիչ էր մնում ուրախությունից գժվեի: Ջեյնը իսկական սիրո և անկեղծ սիրո մարմնացում էր, այնքան պարզ և անկեղծ սիրո պատմություն: Դաստիարակչական գիրք է Ջեյն Էյրը, յուրաքանչյուր մարդու մոտ, այն կարող է շատ բաներ փոխել: Եվ ի վերջո, Ջեյն Էյրը գիրք է, որով կարող ես պատկերացում կազմել սիրո և անկեղծ սիրո մասին:

Այժմ անդրադառնամ ինձ համար ծանր երկու խնդրի:

Նախ վատ է, որ չես կարողանում գտնել գիրքը, և երկրորդ, երբ կարդում և հասնում ես գրքի գրեթե ավարտին, և ամեն անգամ, ինչ-որ բան խանգարում է գրքի ավարտին հասնելու համար: Ինչ-որ մի գործ, որ պետք է կատարվի այդ պահին, և գիրք, որն սպասում է ընթերցողին: Ծանր դեպքեր են:

Այժմ դիմում եմ այն մարդկանց, ովքեր կարդացին իմ այս նյութը, եթե մինչև այսօր Շառլոտ Բրոնտեի «Ջեյն Էյրը» չեք կարդացել, ապա կարդացեք, երբեք չեք փոշմանի գրքին տրամադրած ժամանակի կորստի համար: Եթե կարդացել եք, ապա կիսվեք ձեր կարծիքներով, ինձ հետաքրքիր են նաև ձեր տպավորությունները:

Իսկ ես արդեն երկրորդ անգամ եմ կարդում գիրքը, երկու օր առաջ, երբ նույն գիրքը ձեռքումս նստած էի, մայրիկս ասաց.

-Բայց դու կարդացել էիր «Ջեյն Էյրը»:

-Ոչինչ, մամ, մեկ ամգամ էլ կկարդամ:

Հ.Գ. այս բոլոր հույզերի համար ես պարտական եմ Հոխիկյան Արաքսին: Շնորհակալ եմ, ընկեր Հոխիկյան:

Գիրքը կվերադարձնեմ երկրորդ անգամ կարդալուց հետո: