elza zohrabyan

Ճանապարհին

Միշտ, երբ քայլում եմ փողոցով, տեսնում եմ ինչ-որ ծանոթի, որին ոչ ուզում էի տեսնել, ոչ էլ սպասում էի, որ կհանդիպեմ իրեն: Մի կերպ փորձում եմ շրջանցել այդ մարդուն և ստիպված գնում եմ ավելի երկար ճանապարհով, միայն թե այդ մարդը չտեսնի ինձ, չմոտենա, չբարևի, չհարցնի՝ ինչպես եմ, և չասի, թե ինչքան եմ բոյովացել: Միակ բանը, որ այդ պահին հանգստացնում է, այն է, որ ավելի երկար ճանապարհին է գտնվում իմ ամենասիրած նկարչական խանութը, և ես կարող եմ մտնել և տեսնել, թե ինչ նոր իրեր կան այնտեղ: Հետո շարունակում եմ ճանապարհս, և երբ անցնում եմ նոր կառուցվող շենքի մոտով, սկսում եմ փռշտալ․փոշուց ալերգիայի հետևանքն է: Եվ հաճախ, երբ զբոսնում եմ ընկերներիս հետ, նրանք սկսում են հաշվել, թե քանի անգամ եմ փռշտացել։ Այդ պատճառով միշտ մոտս ունենում եմ ալերգիայի դեմ դեղ, խմում եմ և շարունակում ճանապարհս:

Միշտ տեսնում եմ մարդկանց, որոնք փողոցում նվագում են։ Այդ ձայնն ինձ այնքան հաճելի է, որ ուզում եմ ուղղակի նստել և լսել, բայց ինչպես միշտ, այս ամենն էլ ինչ-որ մեկը պետք է փչացնի: Հիմնականում դրանք այն մարդիկ են, որոնք ամբողջ փողոցով շատ բարձր բղավում են միմյանց վրա, կամ հեծանվորդները, որոնք փողոցում մարդկանց միջով երթևեկում են, և թվում է, թե ամեն վայրկյան վրայովդ կարող են անցնել: Մի կերպ այդ հեծանվորդների միջից դուրս գալով՝ հասնում եմ այնտեղ, որտեղ կարող եմ այդ ամենից կտրվել․ «Մանանա»։

ani tadevosyan lori

Այստեղ արևն ուրիշ է

Նկարիչը վերցրեց վրձինը և նկարեց այն արևածաղիկները, որոնք երկար ժամանակ է՝ դրված էին սեղանին։ Արևածաղիկները լողում էին արևի շողերի մեջ՝ ստեղծելով դեղինի և գազարագույնի հետաքրքիր երանգ։ Նա նկարում էր արագ, առանց վրձինը կտավից հետ քաշելու, նայում էր մեկ արևին, մեկ արևածաղիկներին։

Վինսենթ վան Գոգ։ Բոլորս գիտենք և սիրում ենք նրան։ Նա այն նկարիչն է, ում մասին պատմվում են տարբեր առասպելներ և հորինվում պատմություններ։ Նկարիչ, ով իր նկարների միջոցով արտահայտեց իր յուրահատկությունը։ Նա չնկարեց դքսուհիներին, չնկարեց շքեղ պալատներ, նա ուղղակի նկարեց հասարակ գյուղացու կյանքը։ Այն գյուղացու, ով ամբողջ օրը ջանք չխնայելով՝ ստեղծում և հայթայթում էր իր օրվա հացը։ Ես սիրեցի վան Գոգին այն բանի համար, որ նա ցույց տվեց կյանքի իսկական էջը, նա պարզության մեջ ստեղծեց իրենը՝ իր անմոռանալի կապույտ և դեղին կտավները, որոնք դեռ շատ են սիրվելու և գնահատվելու մարդկանց կողմից։

«Այստեղ արևը ուրիշ է»։ Հետաքրքիր է՝ այդ ո՞ր արևի մասին էր նա խոսում։ Այն արևի մասին, որ ջերմացնում էր ամբողջ քաղա՞քը, թե՞ այն արևի, որն իր ներսում էր։ Չգիտեմ, միգուցե դա ոչ երկնքի, և ոչ էլ իր ներսի արևն էր, հնարավոր է՝ դա այն արևն էր, որը նա գտավ ինչ-որ մի տեղ, նա գտավ և նկարեց այն։ Նկարեց արևի դեղինը ամեն տեղ, նույնիսկ այնտեղ, որտեղ գիշեր էր և խավար:

Ես սովորեցի նրա կտավներից գտնել գեղեցիկը, իսկ այնտեղ գեղեցիկն ամենուր է՝ աղքատ գյուղացու աշխատանքից սկսած, և իր արևածաղիկներով վերջացրած։

Վինսենթ Վան Գոգը ինձ համար միշտ կմնա այն նկարիչը, ով ապրեց և մահացավ միայն ստեղծագործելու համար։ Ես սովորեցի նրանից նկարչության մեծագույն գաղտնիքներից մեկը՝ նկարել սեփական ես-ի համար և ստանալ դրանից հաճույք։

Ani avetisyan

Ակնարկ անծանոթ աղջկա մասին

Նա ուղիղ նայում էր դիմացը կանգնած երիտասարդի աչքերին ու չէր տեսնում: Ուղղակի աչքերը գեղեցիկ միջոց են՝ հասնելու այնտեղ, ուր չես կարող հասնել, ասենք, նայելով կոշիկներին։

Իսկ խեղճի մտքով ինչե՜ր ասես, որ չհասցրին անցնել։

Հետո գալիս է երթուղայինը, ու կյանքը նորից սովորական գույներին է վերադառնում։ Իսկ նա ինչ-որ պահի ուղղակի դադարել է լուրջ վերաբերել երթուղայինի՝ տեղ լինել-չլինելու փաստին։ Չէ՞ որ ավելի շատ բաներ կան, որոնց պետք է լուրջ վերաբերել։ Ասենք.

-Հիշում ես, չէ՞, երկուշաբթի հարցազրույցի պիտի գնանք՝ աշխատանքի համար։

-Ըհը։ Կգնանք։ Կամ չէ։ Չգիտեմ, է, կիրակի կորոշենք, լա՞վ։

Լավ։ Հետո կքայլի արագ, կսայթաքի, կընկնի գուցե, կխառնվի փողոցի մոխրագույնին, կժպտա ու կտխրի, բայց նպատակակետին կհասնի՝ անպայման։ Ու դա կանի իր իրական, ամենաիսկական գույնով, որի մեջ մի երանգ մոխրագույն անգամ չկա։

Կապ չունի, թե իր նպատակակետը այս անգամ ընդամենը կոշիկի խանութ էր՝ հասարակ, ամենօրյա մեկը գնելու համար։

Միշտ էլ այդպես է անում։ Խենթ է՝ շատերն են ասում։ Ոմանք՝ հակառակը։ Իրեն կամ սիրում են, կամ՝ չէ։ Միջին վիճակ չկա։ Ինքն էլ սիրում է, կամ՝ տեսնել չի ուզում։ Բայց իր մասին խոսել էլ չի սիրում։ Չհավատաք, թե մի օր կասի՝ էդպիսինն եմ, կամ հակառակը։

Խանութում նոր տեսականի կա։ Իսկ ինքը ընտրել էլ չի սիրում։ Ոչինչ։ Կնայի առաջինն աչքի տակ ընկածին, կփորձի՝ ձևականորեն, ասելու՝ հա, լավ է։ Վերցնում եմ։ Հետո կնայի կոշիկի տոպրակին ու կկարդա գրածը։ Իրականում դա ոչինչ չի տա իրեն ու ոչինչ չի խլի, դե, մի երկու վայրկյանից բացի։ Կարևորը՝ էդ ողջ ընթացքում լեզվի տակ իրեն զգացնել էր տալիս նոր գտած երգի բառերը։ Մի քիչ խճճված է ստացվել ուղղակի, բայց ոչինչ։ Տանը ամեն ինչ տեղը կընկնի։ Այդպես է, չէ՞։ Տանը միշտ ամեն ինչ տեղն է ընկնում։

-Ձեր մանրը…

-Ախ, հա: Շնորհակալ եմ։

Հետո էլի կանգառում կսպասի հերթականին։ Կնստի, կես կանգառ հետո կկանգնի՝ որոշելով, որ չէ, երևի արժի տեղը ինչ-որ մեկին զիջել։ Ի՞նչ կա որ։ Ամբողջ օրը կանգնած ես՝ քսան րոպե էլ կանգնիր, էլի։ Գուցե նա՝ իր ամենօրվա հոգսերով ու առևտրով բեռնավորված՝ իրոք ունի նստելու կարիք։ Կիջնի գազելից ու ինքն իրեն ինչ ասես որ չի ասի։ Միայն նրա համար, որ չկարողացավ մարդուն առաջին հայացքից կարդալ։ Նրա փոխարեն, ախր, կարելի էր այն խեղճ կնոջը նստելու տեղ տալ։ Ո՞նց չտեսար, որ մի կերպ էր ոտքի վրա մնում։ Իսկ այն մյուսի նայելը… Լավ է։ Քայլիր։ Մի օր կսովորի երևի՝ նրանց էլ՝ երթուղայինի մեջ տեղ լինել-չլինելու պես լուրջ չվերաբերել։

Տան ճամփին էլի մեկի աչքերի մեջ նայելու առիթ կլինի։ Էլի չի տեսնի՝ ինչ կար այնտեղ, փոխարենը ուրիշի աչքերը օգնում են իրեն՝ տեսնել սեփականը։ Ինքն է ասել։

Կիրակիին դեռ շատ կա։ Ախր, շաբաթը դեռ նոր է սկսվել։ Տեսնես՝ ինչի հենց էսօր պիտի ասեր, որ չմոռանա։ Ինքն էլ չգիտի ՝ ինչ է անում։ Կամ, ընդհանրապես, ի՞նչ աշխատանք։

 

zara torosyan

Երբ է գարունը գալիս

Վաղ առավոտյան արթնացա տատիկիս բարկացած ձայնից: Ջղայնանում էր, որ ինչպես միշտ, ես ու եղբայրս երկար ենք քնել, և չենք հասցնի պատրաստվել: Սկզբում չէի հասկանում` ինչին չենք հասցնի, բայց հետո արևի շողերն ընկան աչքերիս, և հիշեցի, որ ամեն տարի, երբ արևը դուրս է գալիս, մենք գնում ենք ամառանոց: Արագ պատրաստվեցինք, դուրս եկանք, և ի վերջո, տեղ հասանք: Ամառանոց մտնելուն պես միանգամից բոլորն անցան աշխատանքի: Մեկն ավլում էր, մյուսը ծառերն էր մշակում: Ես նույնպես ցանկացա օգնել, գնացի, որ ծաղիկները մշակեմ: Արևը գնալով ուժեղանում էր, իսկ ես գնալով ավելի էի կարմրում ու փռշտում: Նայեցի եղբորս կողմ և տեսա, որ նույն վիճակում էլ նա էր` ամբողջ դեմքը կարմիր էր, և չէր դադարում փռշտալ:

Արևն այնքան ուժեղ էր, որ չէի կարողանում գործ անել: Բոլորը բողոքում էին։

-Թե դուք ինչի՞ եկաք, մեզ չեք օգնում, հա ընկնում եք ոտքի տակ։ Մյուս անգամ էլ չեք գա,- ամեն տարի ասում է տատիկս։

Արդեն գարուն է։

ella mnacakanyan yerevan

Բա ո՞նց կլինի

-Էն երգի մեջ ո՞նց են ասում, չէ՞, «հայի աչքեր»,- տատիկը նայում է իր առջև նստած դպրոցահասակ աղջկան, բայց դիմում նրա մորը,- հիմա իրանն են:

Մայրն, ի պատասխան, ժպտում է, և ես, որ հենց նոր եմ միացել իրավիճակին, նույնպես ռեֆլեքսորեն ժպտում եմ:

-Էդքա՜ն աղջիկ ուզի-ուզի, երկուսն էլ տղա եղան,- տատիկը ձեռքի մի հուսահատ շարժումով հարվածում է ծնկին,- թոռներս էլ սաղ տղա,- նա հոգոց է հանում ու տարուբերում գլուխը՝ ասես ինքն էլ չհասկանալով, թե ինչի համար է այդքան ափսոսում, ապա մի քանի վայրկյան լռությունից հետո շարունակում,- հիմի որ սենց մազ եմ տեսնում…,- նա ձեռքն այս անգամ մեկնում է իր կողքին նստած կնոջ գրկի աղջնակի՝ մաթեմատիկական ճշգրտությամբ կապած պոչիկներին ու էլի ժպտում:

Երկու աղջնակներն էլ շփոթված ու հարցական հայացքով նայում են իրենց մայրերին՝ կարծես ցանկանալով իմանալ, թե ինչ է այդ տատիկն իրենցից ուզում: Մինչդեռ մայրերը նրանց հայացքներին պատասխանում են ժպիտով ու լռությամբ. նրանք անպայման կբացատրեն իրենց ձագուկներին տատիկի տարօրինակ խոսքերը, բայց քիչ անց, երբ կիջնեն երթուղայինից: Ու քանի դեռ մեկ կանգառ է մնացել այդ պահին, տատիկը շարունակում է իր խոսքն ու զրույցը.

-Էս տատիկը մի հատ աղջիկ չունի, կգա՞ս՝ տանեմ քեզ,- նա հարցնում է «հայի աչքեր»-ով աղջկան ու աչքի տակով նայում նրա մորը,- ես էստեղ մոտիկ եմ ապրում, կգա՞ս:

Աղջնակն էլի շփոթված նայում է իր մորը՝ թերևս ակնկալելով մի խելամիտ պատասխան ստանալ տատիկի հարցերի համար, ախր, նա դասից ուշանում է, ինչպե՞ս գնա: Ու մինչ այս հայացքները հանդիպում են իրար, վարորդն արգելակում է: Դպրոցի կանգառն է: Երկու կանայք էլ իրար հետևից իջնում են մինչև ամենավերջին անկյունը լիքը երթուղայինից:

-Է՜հ, լավ նայեք ձեր երեխեքին,- տատիկն ասում է հազիվ լսելի ձայնով՝ աչքերով ճանապարհելով նրանց դեպի դպրոց:

Մեկ կանգառ հետո նա էլ է իջնում երթուղայինից (փաստորեն, իրոք մոտ էր ապրում), մինչդեռ ես մնում եմ՝ առջևումս մոտ 40 րոպեանոց ճանապարհով ու իրենցից մնացած բազում մտքերով: Որոշ մարդիկ երազում են աղջիկ ունենալու մասին ու նույնիսկ մեծ տարիքում, երբ արդեն իրենց թոռների ծնող դառնալու ժամանակն է մոտենում, չեն դադարում ափսոսալ իրենց երիտասարդության չիրագործած երազանքի համար, իսկ ի՞նչ ենք անում մենք: Մենք շարունակաբար ու հաջորդաբար սպանում ենք նրանց՝ դեռ չծնված անգամ: Մենք անում ենք ինչ-որ տարօրինակ ու սնահավատ հաշվարկներ, որոնք, իհարկե, միայն բախտի բերմամբ կարող են ճիշտ դուրս գալ, ապրում ենք ինչ-որ հիմար կարծրատիպերով ու հարևանների բամբասանքներով, ասում ենք՝ բա ո՞նց կլինի, տոհմը շարունակող է պետք, ազգանունը պահող է պետք: Բա ո՞նց է լինելու, որ հետո էլ տոհմը շարունակող արու զավակ ծնող չլինի, բա այդ դեպքում ի՞նչ ենք անելու մենք, ո՞ւմ ենք մեղադրելու, ո՞ւմ կարծիքն է օգնելու: Մենք, մենք, մենք… Արատավոր հասարակություն ենք մենք: Ու երևի ամենաանարատները այն փոքրիկ աղջնակներն են, որ դեռ չեն առճակատվել մեր հորինած հիմար կարծրատիպերին և խտրական մոտեցումներին ու այն տատիկը, որ երևի տարիներ շարունակ ապրել էր դրանցով, իսկ հիմա հասկացել, որ արատավոր էին թե՛ դրանք, թե՛ էն հասարակությունը, որից ծնունդ էին առել։

khachik buniatyan

Երազել երազում

Արդեն մեկ տարի և մի քանի ամիս է, ինչ Հայաստանում չեմ ապրում, ու չնայած որ երկար ժամանակ չի անցել, բայց հասցրել եմ շատ կարոտել ամեն մի մանրուք Հայաստանի հետ կապված։ Երբ Հայաստանում ասում էին՝ Ֆրանսիա, ես պատկերացնում էի կարծես մի դրախտ։ Գալով այստեղ, այդքան էլ հույսերս չարդարացան։ Լավ երկիր է, ոչ ոք խնդիր կարծես չունի: Ամեն մեկն ապրում է ապրելու համար՝ իրենք միայն իրենց կյանքով, բայց այդքան էլ ինձ դուր չի գալիս նրանց ապրելակերպը։

Դե, ես միշտ Հայաստանի քաղցրության, ժողովրդի սրտացավ ու միշտ իրար հետ լինելու պայմաններում եմ ծնվել և մեծացել։ Հայաստանը կարծես ոչինչ էր ինձ համար, երբ Հայաստանում էի։ Բայց երբ ոտք դրեցի օդանավակայան, հասկացա, որ ամեն օրս, նույնիսկ այն վայրկյանները, որոնք իզուր վատնել եմ՝ ոչինչ չանելով, մի օր շատ կկարոտեմ, կկարոտեմ այնքան, ինչքան որ կույրն է կարոտում իր տեսողությունը։

Ընկերներ, բարեկամներ, նույնիսկ անծանոթներ, որոնց ամեն օր տեսնում էի փողոցում, այստեղ իմ սրտի խորքում հարազատ են դարձել: Կարոտը ոչնչով չի կարող փոխարինվել: Ոչ մի հարստություն չի կարող ավելի թանկ լինել, քան այն պահերը, որոնք կարոտում ես, որոնք տեղի են ունեցել հարազատների, ընկերների կամ նույնիսկ մենակ եղած ժամանակ։

Հայաստանից եկել եմ անորոշ ժամանակով ու չգիտեմ երբ կվերադառնամ իմ հայրենի երկիր: Չգիտեմ, ուղղակի քաղցր հուշերն ստիպում են, որ պայքարեմ, հասնեմ բարձունքների ու կայացած վերադառնամ հայրենիք։

Եթե անկեղծ, ես սառը մարդ եմ։ Երբ փոքր էի, ինչ որ մի տեղ գնալով, երկար ժամանակ մնալով, գալիս էի տուն, և տնեցիք հասնում էին և սկսում համբուրել, հարց ու փորձ անել, թե ինչպես եմ, ինչ եմ արել, բայց ես սառը նայում էի, և կարծես կարոտի ոչ մի նշույլ չկար մեջս։ Դե, ընտանիքիս անդամներն են, ամեն օր տեսել եմ։ Այդպես էի մտածում, բայց մի՞թե Հայաստանը ամեն օր չէի տեսնում, ի՞նչը փոխվեց իմ մեջ, ինչո՞ւ եմ հիմա կարոտում։ Երևի մարդիկ, որոնց հետ անցկացրել եմ ամեն օրս, կամ նրանց, ում ճանաչել եմ Ֆրանսիա գալուց հետո, միգուցե սիրած աղջիկը։ Շատ են պատճառները, շատ են։ Գիտե՞ք, մի հնար ունեմ վերադառնալու Հայաստան: Մի քանի ակնթարթ, մի քանի դրվագ, որոնք տեսնում եմ երազում շատ հաճախ։ Երազում երազում եմ Հայաստանի մասին, ուղղակի չգիտեմ, դա կարոտը թեթևացնո՞ւմ է, թե՞ ավելի խորացնում։

Հաճախ ենք սկսում գնահատել այն, ինչ կորցնում ենք։ Հիմա հասկանում եմ ինչ է կարոտախտը:

«Բյուրեղապակե մարդը» մեծ հետաքրքրություն է առաջացրել

Լուսանկարը՝ Դայանա Ամիրխանյանի

Լուսանկարը՝  Արմինե Դանիելյանի

Միշտ երազել եմ ապրել այն քաղաքում, որտեղ մարդկանց բազմություն տեսնելիս՝ ոչ ոք չի մտածի, թե ինչ-որ վատ բան է պատահել: Միշտ երազել եմ լինել մի քաղաքում, որտեղ կտիրի արվեստանման ջերմություն, որտեղ կծնվեն նոր գրքեր, որոնց մեջ տեղ գտած ցանկացած բառ ու տառ իր մեջ կունենա խորը իմաստ, որը կունենա մեծ կարևորություն: Ծննդավայրս՝ Վանաձորը, ենթադրում եմ, որ իր մեջ ունի գերբնական ուժ: Այսքան տաղանդավոր, շնորհաշատ մարդիկ ինչպե՞ս կարող են ապրել միևնույն քաղաքում՝ ջերմ ու բարի մթնոլորտում:

Լուսանկարը՝ Դայանա Ամիրխանյանի

Լուսանկարը՝  Արմինե Դանիելյանի

 

Ահա և կրկին գրքի շնորհանդես: Վանաձորում՝ Հովհաննես Աբելյանի անվան պետական դրամատիկական թատրոնի ճեմասրահում, նշվում էր գրող, արտիստ Էլֆիք Զոհրաբյանի բազմաթիվ մրցանակների արժանացած հեքիաթների՝ «Բյուրեղապակե մարդը» գրքի շնորհանդեսը: Ներկա էին Գուգարաց թեմի առաջնորդ Սեպուհ արքեպիսկոպոս Չուլջյանը, փոխմարզպետ Տիգրան Բադոյանը, ավագանու անդամներ, մտավորական-արվեստագետներ, գրքասեր հյուրեր Երևանից և Գյումրիից: Միջոցառումը վարում էր «Ֆորտունա» հեռուստաընկերության լրատվական ծառայության ղեկավար Սարգիս Գոքորյանը: Կենդանի կատարմամբ հանդես եկան Կոմիտասի անվան արվեստի դպրոցի ուսանողները, ինչպես նաև Էլֆիք Զոհրաբյանի ղեկավարած դրամատիկական ստուդիայի սաները՝ ներկայացնելով մեկ դրվագ հենց «Բյուրեղապակե մարդը» հեքիաթից: Ըստ գրականագետ, դոցենտ Գայանե Մալումյանի՝ Էլֆիք Զոհրաբյանը հանճարեղ լուծում է տվել հենց «Բյուրեղապակե մարդը» հեքիաթին, ստեղծել է բավականին հետաքրքիր ժամանակակից հեքիաթներ: Վանաձորի պետական համալսարանի մագիստրանտ Կարեն Մանուչարյանը նշեց, որ այս հեքիաթները նորույթ են հայ հեքիաթագրության մեջ։ Բանաստեղծ-թարգմանիչ Խորեն Գասպարյանն ասաց, որ լավ գրել կարողացող երիտասարդները պետք է շարունակեն արժեքավոր գործեր ստեղծել: Թե՛ Երևանում, թե՛ Վանաձորում մեծ արձագանք է առաջացրել հեքիաթների այս գիրքը և արագորեն սպառվում է գրախանութներից: Գիրքը նախատեսված է 7-107 տարեկանների համար: Ներկաները, հիացմունքի խոսքեր ասելիս, բառեր չէին գտնում նկարագրելու Լոռվա զավակ Էլֆիք Զոհրաբյանին ու նրա կատարած գրականանվեր աշխատանքը: Մտածենք այնպես, իբր ամենքս էլ մի մի «բյուրեղապակե» մարդ ենք՝ զգայուն սրտով, և շնորհակալ լինենք այն մարդկանց, որոնց շնորհիվ արվեստն ու գրականությունը չեն մահանում:

Ուղղությունը՝ Կապան․ Կապանը կինոյում կամ հակառակը

Լուսանկարը՝ Zangezur TV

Լուսանկարը՝ Zangezur TV

Վերջապե՜ս․․․ Ինձ թվում է՝ սա բոլոր կապանցիներիս երազանքն էր։ Կապանում կինոթատրոն է բացվել։ Գիտե՞ք՝ մեզ մոտ՝ Կապանում, շատ արվեստասեր մարդիկ կան, բայց ցավոք, արվեստի այն ճյուղը, որ կինո է կոչվում, ամբողջապես վայելել չէր լինում մինչև այս պահը, երբ ամեն ինչ պատրաստ է: Երկար աշխատանքներ տանելուց հետո` վերջապես Կապանում ևս կարող եք դիտել վերջին ֆիլմերը, զգալ փոփքորնի՝ կինո նայելու ժամանակ ստացող հատուկ էֆեկտն, ու այս ամեն ինչը՝ առանց Երևան գնալու, հենց Կապանում։ Իրականում, հոգուս խորքում միշտ նախանձում էի երևանցիներին, որ ուզած պահին տոմս են պատվիրում, վեր կենում, գնում ֆիլմ դիտելու։ Ինձ այդ ամեն ինչի համար յոթ ժամ ճանապարհ էր պետք կտրել, հետո՝ մի լավ հանգստանալ, հետո միայն գնալ ու կինո նայել, բայց դե էդքանից հետո ո՞վ կգնահատեր կինոն էնպես, ինչպես որ պետք էր․․․ Ուրախ եմ ու տպավորված։ Կինոթատրոնը հագեցած է հարուստ տեխնիկայով, մթնոլորտը ներդաշնակ է, հաճելի, ու համ էլ հետաքրքիր անվանում ունի՝ S’Unique, դե Սյունիք, էլի։ Իմ մտքով, օրինակ, դժվար անցներ մեր «եզակիությունը» կինոթատրոնի անվանման մեջ օգտագործելը։

Լուսանկարը՝ Zangezur TV

Լուսանկարը՝ Zangezur TV

Կինոթատրոնի կառուցման աշխատանքներն արդեն բավականին երկար ժամանակ է, ինչ սկսվել էին, և մենք անհամբեր էինք։ Ես իրոք երջանիկ եմ իմ քաղաքի ամեն նվաճման համար։ Մենք հիասքանչ թատրոն ունենք, բայց տխուր էր, երբ այդ թատրոնում հաճախ ստիպված էինք լինում կինո դիտել։ Թատրոնի բեմը թատրոնի համար է, թատրոնը ուրիշ մոլորակ է, կինոն՝ ուրիշ աշխարհ։ Հիմա արդեն ամեն մեկն իր տեղն ունի, իսկ ես սրանից հետո, փաստորեն, ավելի հաճախ եմ փոփքորն ուտելու․․․

«Գրքամոլն» ու գրքասերը

Արդեն երկար ժամանակ է` «Գրքամոլ»-ի ֆեյսբուքյան էջը դարձել է հայ ընթերցասերների սիրելի վայրը: Այնտեղից կարող եք գտնել բազմաթիվ գրքերից առանձնացված մեջբերումներ, ստեղծագործությունների մասին հոդվածներ, կարծիքներ, երիտասարդ ստեղծագործողների աշխատանքներ, էլեկտրոնային գրքեր:

Զրուցել եմ «Գրքամոլ» նախաձեռնության կազմակերպիչներից մեկի՝ Համլետ Մուրադյանի հետ նախաձեռնության ունեցած հաջողությունների, ստեղծման պատմության մասին:

-Մի փոքր կպատմե՞ք Ձեր մասին:

-Անունս Համլետ է: ԵՊՀ-ի ֆիզիկայի ֆակուլտետն եմ ավարտել, այժմ իմ մասնագիտությամբ աշխատում եմ Հայկական ատոմակայանում: Հետաքրքրություններս միայն աղջիկներն ու գրքերն են:

-Ե՞րբ և ինչո՞ւ առաջացավ միտքը՝ ստեղծելու «Գրքամոլը»: Որքա՞ն ժամանակ է` գոյություն ունի և ովքե՞ր են հիմնադիրները:

-«Գրքամոլը» արդեն 6 տարի է, ինչ գոյություն ունի: Ի սկզբանե էջը բացվել է Հասմիկ Մելիքսեթյանի կողմից, այնուհետև ես միացա նրան, և սկսեցինք շատ ակտիվորեն էջը աշխատեցնել ու զարգացնել, երբ բավականին հաջողության արդեն հասանք, մեզ միացավ Մարիամ Ապերյանը, այժմ երեքով ենք ղեկավարում և՛ էջը, և՛ կայքը, և՛ ակումբը:

-Ի՞նչ ծրագրեր է իրականացնում «Գրքամոլը» և ի՞նչ հնարավորություններ է տալիս ընթերցասերներին:

-Անկախ Հայաստանի ստեղծումից ի վեր «Գրքամոլ»-ն անում է մի բան, ինչը երբևէ չի արվել: Այն հանդիսացել է բոլոր հայ ընթերցասերների հանգրվանը՝ թե՛ վիրտուալ տարածքում, թե՛ Ավ. Իսահակյանի անվան գրադարանում: Ամեն օր ֆեյսբուքյան էջում տարբեր գրքերից հատվածներ տեղադրելով (ընդ որում, մեջբերումները մենք առանձնացնում ենք մեր կարդացած գրքերից, ինչպես նաև մեզ ուղարկում են մեր ընթերցողները)՝ առաջացնում ենք հետաքրքրություն դասական և արդի գրականության հանդեպ, իսկ գրադարանում գրքերի քննարկումներ անելով արդեն փորձում ենք ձևավորել գրագետ և իսկական հայ ընթերցողներ:

Վերջերս բացվեց «Գրքամոլ. Գրքերի փոխանակում» խումբը, որի միջոցով ընթերցողներն իրար օգնելով կարողանում են գտնել իրենց փնտրած գիրքը և կարդալ, ինչպես նաև անհրաժեշտության դեպքում փոխանակում են մեկ այլ գրքի հետ. սա և՛ հարմար է, և՛ օգտակար։

-Ի՞նչ հաջողություններ եք արդեն հասցրել գրանցել:

-Հաջողությունն այն է, որ այսօր Հայաստանում դժվար թե գտնվի մի մարդ, որը չի լսել «Գրքամոլ»-ի մասին և չի հիանում նրա գործունեությամբ:

Բլից հարցում կամ միտքը շարունակում է Համլետ Մուրադյանը

Ես․․․ Սովորական մարդ եմ, ով ունի իր թերություններն ու թուլությունները, իսկ սերն ինքս իմ հանդեպ հիշեցնում է Քամյուի «Անկում»-ի հերոսի սերն իր նկատմամբ: Բայց դեռ «անկում դեպի վերելքը» ինքս ինձ համար չեմ գրանցել:

Գրականությունը․․․ Ապրելակերպ է, հենասյուն է, որի վրա կանգնելով՝ կարողանում ես ավելի հեռուն տեսնել:

Ես և գրականությունը․․․ Ես գրականությունը իմ ներքին զգայարաններով եմ զգում, ես ապրում եմ իմ կարդացած գրքերը, կարողանում եմ մտնել գրողի ներաշխարհի մեջ, անգամ հասնում եմ ոչ թե հերոսների, այլ հենց գրողի բարդույթներին, նրա անձնական ողբերգությունն եմ տեսնում գրքում, հետո, մինչև կարողանում եմ դուրս պրծնել դրանից, զգում եմ, որ ես էլ եմ մի փոքր արդեն «վարակված» իրենով:

Մեր օրերում երիտասարդները․․․ Շա՛տ խելացի են, շա՛տ ազատ, շա՛տ գրագետ ու շուտ կողմնորոշվող: Իսկ արդեն մեր թողած սերունդները ուղղակի կատաստրոֆիկ հաջողված դեմքեր են լինելու, ես հավատում եմ դրան:

Իմ սիրելի գիրքը․․․ «Հանճարը»՝ որպես ինչ-որ տեղ ինքնակենսագրական, «Մեծն Գեթսբին»՝ որպես անձնական ողբերգություն, և Ցվայգի առհասարակ բոլոր նովելները, որոնք խորը հետք են թողել ներաշխարհիս վրա:

Կփախչեմ, եթե․․․ Հայաստանում բոլոր մարդիկ բարի չլինեն:

Գրականությունը չի կարող լինել․․․ Կեղծ:

Քանի դեռ կա գրականություն․․․ Կյանքը միշտ հրաշալի կլինի:

Եթե գրողները չլինեին․․․ Կան գրողներ, որոնք չպետք է լինեին:

Ինձ խանգարում է․․․ Վատությանը վատությամբ պատասխանել չկարողանալը:

Սիրում եմ կարդալ, որովհետև․․․ Ավելի պարզ եմ կյանքը տեսնում:

Ժամանակակից գրողները․․․ Տառապում են «աստղային» կոչվող հիվանդությամբ:

Ստեղծագործելը նման է․․․ Նոր երեխա ունենալուն:

Ստեղծագործող մարդը․․․ Հոգով միայնակ մարդ է:

Սիրում եմ այն գրքերը․․․ Որոնք փակելուց հետո ամբողջ մարմնով դողում ես:

Երբեք չեմ մոտենա գրչին․․․ Միշտ եմ մոտենալու:

Սիրում եմ․․․ Ամեն գեղեցիկը ու բոլոր այն մարդկանց, ովքեր չեն ալարում ինձ սիրել:

hovik vanyan dsex

Ժամանակը միայն գնում է և չի սպասում

Նկատած կլինեք, որ ինչքան տարիներն անցնում են, այնքան Ժամանակը կարծես իր արագությունը կրկնապատկում է ու ոտքը չի հանում գազի սեղմակից: Գնում ու գնում և թելադրում է, որ իր հետևից քարշ գանք, անցնենք այն քարքարոտ ճանապարհներով, որտեղով որ ինքը կանցնի: Արդյունքում ստացվում է այնպես, որ չենք էլ կարողանում նրան ասել, որ կանգնի, որովհետև ծարավ ենք` ջուր ենք ուզում: Եթե մի վայրկյան անգամ առանց նրան ասելու կանգնենք, որ մի կաթիլ ջուր խմենք, նա ցինիկաբար առաջ կգնա, ու կկորցնենք նրա հետքը, միգուցե այլևս չկարողանալով գտնել նրան: Դրանից հետո մնում ենք միայնակ ու չենք կողմնորոշվում՝ գնանք նրան որոնելո՞ւ, թե՞ սպասենք, որ նա մի գեղեցիկ օր կհիշի մեր մասին ու կգա մեր հետևից:

Հենց էդ ժամանակի պատճառով չենք կարողանում իրականում ցույց տալ մեր սերը` սիրած մարդկանց նկատմամբ: Լինում են մարդիկ, որ ամաչում ենք ասել, որ սիրում ենք իրենց ու մտածում ենք, որ ժամանակին կիմանան նրանք այդ մասին: Նույնիսկ մեր ծնողների հանդեպ զգացած սերը չենք կարողանում արտահայտել մինչև վերջ, որովհետև պետք է ժամանակի հետ համակերպվենք, ու արդյունքում արդեն ուշ կլինի…

Հիշում եմ, երբ փոքր էի, անընդհատ ուզում էի ժամանակն առաջ տալ, որովհետև ինձ գրավում էր մեծերի աշխարհը, ուզում էի ներխուժել նրանց կյանք, մտածում էի` այնտեղ ժամանակն ուրիշ ձևով է շարժվում, բայց չգիտեի, որ հետո էլ նորից ցանկանալու եմ վերադառնալ անցյալ:

Հիմա, այդ մեծերի աշխարհում, միշտ լսում եմ, որ «Ժամանակը կգա» ասում են բոլորը, բայց չէ որ Ժամանակը միայն գնում է, այլ ոչ թե գալիս: Այդ անտանելի Ժամանակը չի էլ պատկերացնում, որ իրեն սպասողներ կան, որ իրենից է կախված յուրաքանչյուր մարդու կյանք: Նա չգիտի, որ ինքն է մեղավոր, որ աշխարհում միլիոնավոր մարդիկ աղքատ են, որ աշխարհում գոնե մի օր խաղաղություն չի տիրում, որ մարդիկ մահանում են, սպասելով հենց իրեն` Ժամանակին: Հա, հա, չէ որ մարդիկ ասում են, որ Ժամանակը գալու է, ու բոլորս էլ մի օր մահանալու ենք: Փաստորեն այդքան ժամանակ, որ ծարավ մարդը փնտրում էր կամ սպասում Ժամանակին, երևի ճիշտ էր, որ նա կգա (բայց քանի որ ժամանակը երբեք չի գալիս, ստացվում է այնպես, որ մենք ենք նրան հասնում, ուղղակի սխալ կարծիք է ձևավորվում, որ իսկապես այդ ժամանակը գալիս է), բայց ոչ թե նորից իր հետևից տանելու համար, այլ, որ դու սպասում էիր իրեն: Մահանալու ժամանակն է: Ըհն, էլ ի՞նչ ես ուզում, նա «եկավ», և դու մահացար:

Բայց… Բայց մինչև այդ պահը դու կարող էիր այնպես անել, որ դա չլինի: Պետք է չասեիր, որ ժամանակը կգա` դաս կսովորեմ, ժամանակը կգա` կաշխատեմ, ժամանակը կգա` երկիրս կշենացնեմ, ժամանակը կգա` չեմ վախենա արտահայտել իմ կարծիքը, ժամանակը կգա` վրեժ կլուծեմ, ժամանակը կգա` ԿՄԱՀԱՆԱՄ: Ժամանակը կգա…

Ժամանակը չի գալիս, Ժամանակը միայն գնում է, ու ամբողջ կյանքում մենք ՀԻՄԱՐԱԲԱՐ սպասում ենք նրան… Բայց մի րոպե, հիմա մեր ժամանակն է…