Էնտեղ, որտեղ ավարտվում է քեռի Անդրիասի գայլի մասին պատմությունը, Գեղարքունիքի բարձր սարերում սկսվում է մարտունեցի Պլատոնի, երիտասարդ որսորդ Հերբերդի ու մի քանի այլ տղաների պատմությունը: Երբ վերջացրած ենք լինում մեր օրվա անելիքը, թաղի ջահելներով հավաքվում, նստում ենք թաղի մեծերի մոտ: Նրանք միանգամից հասկանում են բանն ինչումն է, ու սկսում են պատմել: Մի օր էդպես էլի հավաքվել էինք մեր հին գոմի պատի տակ, երբ մեծերից Մարգարիտ տատը սկսեց.
-Էս պատմությունը ես լսեր իմ իմ հորից: Էն վախտ մենք էլ ձեր նման կհավաքվենք ու լավ պատմություններ կլսենք: Մի անգամ հերս ու իր ընգերները էս սարերում գածաձ ան խոտքաղ: Հուլիս ամիսն ա: Սարի բարձր դոշերուն խոտ ա քաղած, մեգ էլ տեսած, որ էն ներքևներն արջ կա: Ինչ էնին, ինչ չենին, որոշաձ մեծ քարեր գլորին սարից ցած: Հա գլորաձ ան, հա գլորաձ ան, ու էս խեղճ կենդանի փախեր ա: Սրանք էլ ուրխծաձ՝ բա արջին վախեծուծ ենք՝ փախե: Վերջը, իրիգուն հոկնուգ էգած վրան, որ հանգստանան, սրանց մեջ մի խելոք մարդ ա էղե ու սե՝ տղեք, արջին վնաս տվողը հանգիստ չկռնա քնի, էն էլ էս սարերի մեջ: Արեք՝ իջնինք սարից, ոնց էլ էղնի, տուն կպատահի, կմնանք, առավոտ հանգիստ գիկանք մեր գործին: Գելնին ու էս մթով սարից կիջնին:
Բոլորը մտովի հայտնվեցին սարի ճամփին:
-Վերջը էսրանք կերտան, կքնին, կհանգստանան: Լուսը լա չբացվուգ՝ կերտան, կերտան ու ինչ տենան, վրանը լրիվ ջղուգ, գերնդիները ջարդուգ, իսկ ուդելինք էլ չկար: Բա, էրեխեք, էդրա համար կենդանուն վնաս չպետք ա տաս:
-Խա՛նմ տատի, հիմա դու պատմի էն մարդու պատմությունը, որ արջին սպանել ա:
-Հա, հա,- լսվեց բոլոր կողմերից: Չնայած՝ արդեն մի քանի անգամ լսել էինք, բայց, միևնույնն է, հետաքրքիր էր:
-Տարիներ առաջ Մարտունիում մի որսորդ կար, անունը՝ Պլատոն: Էս Պլատոնը շատ քաջ մարդ էր, հա, էս աշխարհում ոչ մի բանից վախ չուներ: Մի օր բարձրացել ա սար՝ որս էնելու, էնպես է ստացվե, որ մդե արջի բնան մեջ ու էլ չկռծե դուրս գա: Հենց էդ պահին արջը էգեր ա ու էս մարդ էլ չկռցե կրագա: Վերջը էս մարդը մի կերբ բնից դուրս ա գիկա, բայց կողերը լրիվ ջարդուգ, արունոտ, մի խոսքով՝ հազիվ շունչ առնելով:
-Բա հետո՞,- էլ չհամբերեցինք:
-Գիկա գեղ, կանցնի մի քանի ամիս, էս մարդը արդեն լավծուգ, էլի կերտա սար, կերտա նույն բնի մոտ, էս անգամ արջը բնի մեջն ա կեղնի, կսպանա, նոր խիղճը կհանգստնա: Հանգիստ խղջով գիկա տուն:
-Էդ մարդու վերջ լավ ա էղել, բա էն ջահել տղեն, որ մեռավ:
-Էդ ի՞նչ պատմություն է, Ծաղիկ տատ: Հլա պատմի,- բոլորս հայացքներս ուղղեցինք Ծաղիկ տատի կողմն, ու նա սկսեց:
-Էս դեմի սարին մի մատուռ կար, որ փոքր ենք, Վարդևրին կերտենք էդ տեղ երգենք, պարենք, կուրխնենք: Ճամփեն երգար էր, ու երբ կնստենք հանգստանալու, իմ պապը կսկսեր պատմություններ էնել: Իմ հիշողության մեջ մեգն ա լավ մնածեր:
Մի ջահել տղա կեղնի մեր գյուղից, անունը՝ Հերբերդ: Էս էլ միշտ սարերում որս էնելու կերտեր: Մի տարի էլի սովորականի պես կերտա որս էնելու ու էլ չի կա: Գյուղացիկ կհավաքվին իրար գլուխ ու կերտան ման գալու: Մի քանի օր ոնց ման գիկան՝ չկա ու չկա: Դու մի սա էս տղեն մտել ա մի քարնձավ ու էդ դուռը քարերով փագե, երևի ուզեծե գիշերն մնա, թե ինչ՝ էդ չգիտնամ: Կմդնի ու կմնա էտեղ, էլ չկռնա դուրս գա:
-Տատ, բա ի՞նչ գիտեք, որ ինքը չի կարողացել դուրս գալ:
-Այ բալամ, լսի միչև վերջ: Տարիներ կանցնին ու մի օր հովիվները կմդնին էդ քարանձավ: Կտենան՝ մենակ ոսկորներն են ու մի քիչ էն յան՝ հրացանը: Այ հրացանից էլ իմացաձ, որ Հերբերդն ա:
Լռություն տիրեց: Բոլորիս դեմքից սահում էր ափսոսանքը: Հանկարծ տատս, նայելով 6-ամյա Ավետին, հարցրեց.
-Հըն, Ավետ ջան, հո չվախեցա՞ր:
Էս երեխան էլ առանց բան ասելու փաթաթվեց տատին, ու բոլորս կրկին ժպտացինք:
Մեզ շրջապատող անսահման դաշտերից մթան հետ ուժեղանում էր շների հաչոցը: Ինձ թվում էր, թե այդ հաչոցի մեջ լսում էի օգնություն կանչող մեկի ձայնը:
-Էրեխեք, էն ո՞վ ա գոռում, կարո՞ղ ա շներն են հարձակվել էդտեղ բոստան ջրողի վրա:
Բոլորս մի պահ լարեցինք լսողությունը:
-Հա էլի, վազեք ջահելներ, սոված շուն ին, կուդին խեղջ մարդու:
Մի քանի վայրկյան հետո գոմի հին պատի տակ էլ մարդ չկար:
