Նոր տարվա սպասելիքներով,  քննական ծանրաբեռնվածությունից մի կերպ ազատված՝ վերջապես ժամանակ գտա երկու խոսքով ցույց տալու ընկերուհուս՝ Մարիամի ընտանեկան հավաքույթ-նախապատրաստումը գալիք տոներին, որն այնքան տպավորել էր ինձ։

Այդ օրը նա փոքր ինչ անհանգիստ էր, որովհետև ուզում էր և տնային գործերն ավարտել, և դասերը սովորել, և բաց չթողնել սպասված օրվա հետաքրքիր պահերը.

-Հեսա բոլորը հավաքվելու են մեր տուն։

Մեզ մոտ՝ Գավառում, այդ օրերին բոլորը հավաքվում են հիմնականում փախլավա պատրաստելիս, բայց երբ նրան հարցուփորձ արեցի, պարզվեց, որ բանն այլ է.

-Հատկապես սուջուխի (շարոցի) պատրաստումը մեր ընտանիքում մեծ արարողակարգ է,-պատմեց Մարիամը՝ թելած ասեղով ծակելով ընկույզների «փորիկները»,- Ամեն տարի այս օրերին, առավոտյան մաման նախապատրաստում է համեմունքների կապոցը և հետո դրանով խյուսը պատրաստում։ Այդ ընթացքում ես, քույրերս շարեր ենք անում, մինչև գալիս են տատիկը, մեծ քույրս իր ընտանիքով, հարևանները, և ընդհանրապես` ով պատահի։

Մի պահ դադար տալով՝ Մարիամը սկուտեղներ ու ափսեներ բերեց կողքի սենյակից և շարունակեց իր պատմությունը.

-Երբ շփոթը պատրաստ է լինում, մենք նախ տաք-տաք համտեսում ենք ու համի մասին կարծիքներ ասում,- ասաց նա ու մի ափսե տաք շփոթ ու ընկույզ հյուրասիրեց ինձ,- տատիկին միշտ համը չի գոհացնում, բայց մենք հավանում ենք։

Այնուհետև Մարիամի մայրն սկսեց շարերը թաթախել շփոթի մեջ ու կախել։

-Դե իհարկե, արդեն պատրաստի կախված շարերից մեկը պարտադիր պոկվում-ընկնում է,-հերթական շարոցի պոկվելու ժամանակ ծիծաղեց Մարիամն ու սկուտեղը ձեռքս տալով՝ հայտարարեց,- սա ամենազվարճալի պահն է։ Լավ խաղ է, արի խաղանք։ Պետք է այնպես անենք, որ գետնին չկաթկթի։

Ու մենք սկսեցինք սկուտեղները ձեռքներիս վազվզել կախված երկարուկ շարերի միջով։

Երբ ամեն բան պատրաստ էր, և հարևաններին հյուրասիրելու համար շփոթով լի մի-մի աման ձեռքներիս փողոց դուրս եկանք, Մարիամը չարաճճի ժպիտով մի բան փսփսաց.

-Գիտե՞ս, մի հետաքրքիր բան էլ կա։ Տատիկս միշտ ասում է, որ իրենն ավելի համով էր ստացվել,-մի պահ լիաթոք ծիծաղում է ու ավելացնում,- չնայած իր բաժինն էլ է մաման սարքում։

Էս էլ մեր շարոցների փոքրիկ, համեղ պատմությունը։ Սիրտներդ ուզեց, չէ՞։

Գավառում լուսաբացերն ուրիշ են, ամեն բացվող լուսաբացի հետ ես սպասում եմ: Ինձ թվում է, եթե դադարեմ սպասել, մի բան այն չի գնա իմ կյանքում։

Գուցե տարօրինակ թվա, բայց իմ անդադար սպասման մեջ կյանքի շարունակականությունն եմ փնտրում ու ինքս ինձ միշտ հարց եմ տալիս` ի՞նչ արեցի այսօր իմ կյանքն ավելի հետաքրքիր դարձնելու համար։

Ես պարզապես սպասում եմ: Իսկ ամեն լուսաբացի հետ հասկանում եմ, որ իմ մեջ մեծ կյանք կա, որը պետք է ԱՊՐԵԼ։

Պատահում է, որ փրկությունը սպանում է քեզ, իսկ սպանությունը դառնում փրկություն: Պատահում է, որ կյանքը դառնում է շնչել, իսկ շունչը՝ կյանք: Պատահում է, որ իմաստը դառնում է թշնամի, իսկ անիմաստությունը՝ լավ ընկեր: Պատահում է, որ լավ ընկերը դառնում է բառ, իսկ բառը՝ կողքինդ: Պատահում է, որ կողքինդ դառնում է կողքի, իսկ կողքինը՝ անցյալ: Պատահում է, որ անցյալը դառնում է  մարդ, իսկ մարդը՝ տանջանք: Տանջանքը դառնում է խաղ, իսկ խաղը՝ սովորական: Իսկ պատահում է նաև, որ սովորականը դառնում է երազանք, իսկ երազանքը… Երազանք պատահում է, որ չես ունենում: Պատահում է, որ ազատությունը դառնում է երազ, իսկ երազը… Իսկ երազներ չես տեսնում: Պատահում է, որ իրականությունը դառնում է անհայտ, իսկ անհայտը… Ամեն բան բացահայտված է լինում. պատահու՛մ է: Պատահում է, որ բացահայտումը դառնում ես դու, իսկ դու…

Լավ, սպասիր: Ես որոշում եմ որոշել դու-ն: Թող որոշեմ:

Իսկ որոշումից առաջ կարծում ես` կա՞ ընտրություն։

Պատահում է, ես քեզ չեմ հասկանում քո ընտրություններում, որովհետև չեմ կարող նախապես գնահատել բոլոր հնարավոր եզրույթները ո՛չ քո ենթագիտակցականի, ո՛չ էլ՝ կյանքի։ Հիմնականում ես չեմ որոշում քո որոշվելիք ընտրությունները։

Ա՜յ օրինակ, պատկերացրու. դու նստած ես մի հարմարավետ աթոռի՝ դրսում մի տեղ` հաճելի լուսավորության, մաքուր օդի ու առհասարակ բավականին ապրեցնող պայմաններում։ Կյանքը հոսում է ուղիղ։ Դու նստած ես անշարժ, իսկ շուրջդ…  Շուրջդ անվերջ մի ուղղությամբ ընթանում է. չէ՛, առաջ չէ, ուղղակի անընդմեջ ընթացքի կանգառն էլ հենց դա է. նույնն է։ Ու էստեղ գալիս եմ ես։ Ես որոշում եմ, որ դու պետք է որոշես, որ որոշումով դու շարժվես. ես որոշում եմ, թե ինչ ես ընտրելու դու, որ ընթացքին՝ կանգնած, տաս իմաստներ։ Ես քեզ տալու եմ մի բուռ կրակ, որ ծխացնես, ես քեզ տալու եմ մի բաժակ՝ կիսով չափ լիքը, ես քեզ տալու եմ ելևէջներ ՝ տիեզերական, ես քեզ տալու եմ սերեր՝ դառնաքաղցր ու գինովցած, ես քեզ տալու եմ գույներ՝ արբեցնող, ու տալու եմ համեր, ասես համբույրներ առաջին ու տալու եմ համբույրներ՝ թե հարմար մեկը եղավ։ Ես քեզ տալու եմ երփնաշատ անկյուններ ու տալու եմ բազմաձև հայելիներ, ես քեզ տալու եմ, ու տալու եմ, ու տալու եմ, ու տանուլ եմ տալու, եթե քո միակ հարցի միակ տոնայնություններն ու շեշտադրումները փոխվեն։

Ես քեզ տալու եմ հարցեր, շա՜տ հարցեր։ Դու տուր ինձ միայն մի պատասխան։

Որովհետև… Որովհետև գժվում եմ ես այս անիմաստ իմաստներում, որովհետև գիժ եմ ես, քանզի իմաստ եմ ստեղծում կամ որովհետև կգժվեմ մի օր, որովհետև անիմա՜ստ եմ այնքան՝ իմաստաշատ այս պայմաններում։

Ես երևի թե չշարունակեմ, որովհետև այստեղ հատվում են իմ ու քո ոսկե միջինները։ Ես երևի չշարունակեմ, քանզի էստեղ է, որ չկա ոսկե միջին, այլ միայն ծայրահեղ կյանք՝ միշտ միջին, միջին, միջին։ Ես երևի չշարունակեմ, քանզի երբեք էլ չեմ սկսել ոչինչ. ինձ տրված են որոշված ընտրություններ, ես քեզ կտամ որոշվելիք ընտրություններ, իսկ դու նստիր ու ազատ զգա քեզ՝ «քո» ընտրություններում։ Ես քեզ կտամ քեզ. խնդրում եմ, գտիր…

Երբեմն պատահում է, պատահում է ինձ հետ որևէ բան, ու ես գտնում եմ, երբեմն պատահում է գտնելը դառնում է խաբեություն, իսկ խաբեությունը՝ անհրաժեշտություն: Պատահում է անհրաժեշտությունը դառնում է թուլություն, իսկ  թուլությունը դառնում է ժամանակավոր, իսկ ժամանակավորը՝ հավերժ: Պատահում է հավերժը դառնում է սահման, իսկ սահմանները՝ ազատություն: Պատահում է ազատությունը դառնում է բառ, իսկ բառը՝ հորինվածք: Պատահում է հորինվածքը դառնում է արվեստ, իսկ արվեստը՝ իրականություն: Իսկ իրականությունը երբեմն փրկում է: Իսկ փրկությունը…

Երանի հիմա  Ամանորյա տրամադրությունը լիներ այնպես, ինչպես մանուկ ժամանակ։

Երբ բոլորը մեզ հետ էին՝ ընկերները, հարազատները։

Ուրախ ծիծաղ ու ոչ մի դարդ ու մտածմունք։ Բայց, ցավոք, ժամանակի ընթացքում մենք «հնանում ենք»։ Սկսում ենք ամեն ինչ բարդացնել, դադարում ենք ուրախանալ պարզ բաների վրա։ Բթությունը լցվում է մեր կյանք, ու հին  բարի Ամանորյա հեքիաթը վերածվում է` «վերջապես ե՞րբ է տաքանալու»:

Եվ տաքանալու է, բարեկամս, մի օր կտաքանա, պետք չէ շտապել։ Մինչ մենք շտապում ենք, մեզ հետ զուգահեռ ժամանակն է շտապում։

Երանի մի օր այնպես տաքանա, որ մարդկանց սառած սրտերը հալչի, ու անտարբերն ու քարի կտորը մարդու վերածվեն։

Կգա այդ օրը, համոզված եմ։ Կգա, երբ մենք դա ուզենք, երբ մենք կսկսենք սիրել ու հարգել մեկս մյուսին ու կսպասենք մեր հրաշքին, որն անպայման կգա։

Ես Հրայրն եմ Աղավելյան: Ծնվել և մեծացել եմ Սյունիքի մարզի Գորիս քաղաքում: Իմ մանկության լուսավոր և անհոգ տարիները անցել են հենց Գորիսում: Ընտանեկան ջերմ մթնոլորտ, ընկերական անկեղծ հարաբերություններ, ինտելեկտուալ, բանավիճային խաղեր, դպրոցական խենթ օրեր:

Ես նկարագրեցի իմ 18 տարիների միայն մի փոքրիկ մասը: Իրականում ես շատ ավելի մեծ ուժով եմ կապված Գորիսի հետ: Եթե կան կարծիքներ, թե Գորիսը քիչ հնարավորությունների, հեռանկարի քաղաք է, ես կժխտեմ. Գորիսը լայն հեռանկար և հնարավորություններ ունեցող քաղաք է: Ուրախ եմ տեղեկացնել, որ թե մշակութային, թե հասարակական կյանքը նոր թափ է ստանում: Կտրվել քո հայրենի քաղաքից, ծննդավայրից, թողնել ամեն ինչ և տեղափոխվել Երևան, այդքան էլ հեշտ չէր: Կցանկանամ իմ ընթերցողի հետ անկեղծ զրուցել իրական փոփոխությունների վերաբերյալ:

Հետպատերազմական շրջանը ինձ համար, կարելի է ասել, վերաարժեվորման մի փուլ էր: Ես սկսեցի ուրիշ կերպ վերաբերվել իմ տանը, իմ քաղաքին, ընտանիքիս, հայրենի լեռներին ու շրջապատող կարևոր մարդկանց:

Կարևորը այն է, ինչ ունես, ոչ թե` ինչքան ունես: Սա թափանցեց իմ գիտակցության մեջ: Սկսեցի արշավների մասնակցել: Իմ արշավական ընկեր Միքայելից շատ բան եմ սովորել վերաարժեվորման այդ փուլում: Արշավների արդյունքում հայրենիքս մտավ իմ սրտի մեջ, իմ մարմնի մեջ, զգացի, որ հայրենիքն իմն է, և այն չեն զիջում: Ամեն մի քարը պատմություն ունի պատմելու մեր Հայաստանում:

Այդ ամենին զուգահեռ ես նաև քննական շրջանում էի. ես պատրաստվում էի այդքան իրադարձություններից հետո իրականացնել տարիների երազանքս և ընդունվել իրավագիտության ֆակուլտետ: Եթե անկեղծ, այս պահին զարմանում եմ, թե ինչպե՞ս եմ այդքանից հետո տրամադրվել և կենտրոնացել նպատակիս վրա:

Բարեհաջող հանձնեցի քննություններս, ընդունվեցի համալսարան: Եկավ ընկերներիցս ժամանակավոր բաժանվելու ժամանակը: Նրանք գնում էին հայրենիքին ծառայելու: Կյանքի ընկերներ, որոնց հետ հաղթահարել ենք մի ամբողջ հետպատերազմական ժամանակաշրջան: Իսկապես, այդքան թանկ մարդկանց հրաժեշտ տալը չափից դուրս բարդ էր ինձ համար: Նրանք մի երկրորդ Հրայր էին:

Այնուհետև եկավ ընտանիքիս և Գորիսին հրաժեշտ տալու ժամանակը: Պատերազմից հետո Գորիսի հանդեպ սերը եռապատկվել էր: Ես մի ամբողջ ժամանակաշրջան թողել եմ այնտեղ և տեղափոխվել մայրաքաղաք (ի դեպ, հեշտ չէր): Ես ընդունում էի փոփոխությունը՝ գիտակցելով, որ ոչինչ էլ առաջվանը չի լինելու: Կփոխվեմ ես, կփոխվեն ընկերներս, կփոխվի և քաղաքը, սակայն հիշողությունները մեզ միշտ կբերեն անցյալ: Գիտակցում եմ, որ թշնամին իրոք սպառնում է Սյունիքին, և հատկապես Գորիսին, ես Երևանում տեղս չեմ գտնում, գիտեմ, որ ընկերներս հայրենիքն են պաշտպանում՝ վտանգելով իրենց կյանքը՝ տագնապում եմ:

Սակայն ես Երևանում ամեն ինչ սկսեցի գրեթե զրոյից: Նոր շրջապատ, նոր առօրյա, նոր մարտահրավերներ, փորձություններ: Ես զգում էի, որ պատրաստ եմ առերեսվելու: Հասկացա, որ փոփոխություններից չպետք է վախենալ, պետք է ընդունել մարտահրավերներն և գնալ հոսանքին հակառակ: Ինձ արդեն շատ ապրումներ են փորձել կոտրել, սակայն երբեք չպետք է թույլ տանք որևէ մեկին կոտրել մեր երազանքը: Ես գիտեմ, հիմա շատերն են վախենում փոփոխություններից, իրենց փափուկ անկյունից դուրս գալուց, սակայն հենց այդ մեծ փոփոխություններն են մեզ մեծ մարդ դարձնում, դրանց միջոցով ենք մենք հասունանում և աճում: Ամիսներ առաջ ես նույնպես վախենում էի, սական նպատակս հաղթեց վախին:

Մեր վճռականությունը դեպի մեր նպատակը ավելի կարևոր է, քան նպատակի ճանապարհին եղած դժվարությունների չափը:

Ողջույն: Արդեն գրեթե երկու տարի է, ինչ ես Հայաստանում մշտապես չեմ բնակվում: Ես ժամանակավորապես ապրում եմ Գերմանիայում, աշխարհի 80-ից ավելի ազգերի մարդկանց հետ: Գիտեմ, որ ապրելակերպս առաջին հայացքից թվում է շատ գրավիչ և հարուստ տարբեր փորձառություններով, այդպես էլ կա: Բայց հեռավորությունն ու աշխարհին ավելի մոտ գտնվելը ինձ ավելի շատ կապեց  աշխարհի մյուս կողմում գտնվող, իմ փոքր ու վտանգի մեջ ապրող տան հետ:

Անկեղծ ասած, երբ Հայաստանում էի, շատ էի ցանկանում փախչել, տեսնել աշխարհը, ծանոթանալ նոր քաղաքների ու մարդկանց հետ, փոխել իրականությունս… Դա անելը ինձ հաջողվեց: Այժմ ես մուտք ունեմ ավելի շատ գիտելիքների, ռեսուրսների, հնարավորությունների և մարդկանց հետ, բայց շատ հաճախ, երբ նստած եմ լինում դասարանում, խոսում եմ ընկերներիս կամ ուսուցիչներիս հետ, քայլում եմ փողոցներով, փորձում եմ քուն մտնել, և այլն, ուղեղիս խորքից ինձ պատում են հիշողություններ, մտքեր, և նույնիսկ խոսքեր ու ձայներ, որոնք լսել եմ Հայաստանում, տանը, կամ Գորիսի փողոցներում:

Երբեք չեմ հասկացել, երբ մարդիկ նախկինում ասում էին, որ կարոտում են տունը: Ես միշտ եղել եմ ճանապարհին, տան զգացում հազվադեպ եմ ունեցել: Բայց վերջերս նման մտքերը դարձել են հազարավոր մտքերիս մի մեծ հատվածը: Չգիտեմ, արդյոք սա այն գիտակցումի՞ց է, որ տունս կարող է պատերազմի պատճառով մի օր պաշտոնապես էլ իմը չլինել, կամ նրանից, որ տատս, ում իմ տունն էի համարում, էլ չկա, կամ նրանից, որ անկեղծորեն նախանձում եմ բոլոր նրանց, ովքեր հիմա շանս ունեն լսել հայերեն ձայներ իրենց շրջապատում, լինել տանը և ուտել հայկական ուտելիքներ, բայց փաստը նրանում է կայանում, որ ես կարոտում եմ այն ամենը, ինչը ժամանակին այդքան սովորական է եղել, որ դրա բացակայությունը այժմ գալիս է հիշողությունների ու կարոտի միջոցով:

Ճիշտ են ասում, որ պետք է հեռու լինել երբեմն, որ ավելի մոտ զգաս: Հիմա ես ավելի շատ եմ գնահատում այն, ինչ ունեցել եմ, բայց երբեք չեմ արժեվորել, քանի որ այն իմ ժամանակի նորման է եղել: Օրինակ, այստեղ երբ խնդրում են հայերեն խոսել, սիրում եմ պատասխաններ տալ Գորիսի բառբառով, Հայաստանի համը զգում եմ այլազգի օդանավակայաններում հայկական ուտելիքներով, սենյակիս Հայաստանի դրոշին նայելով և այլն:

Մի խոսքով, անչափ շնորհակալ եմ այն փորձի համար, որի միջոցով կարողանում եմ սովորել աշխարհի մասին և ճանաչել աշխարհը, ինչպես նաև գիտակցել ու անսահման սիրել Հայաստանի յուրօրինակությունը այդ ամենի մեջ և զգալ զգացմունքներ, որոնք իմ անձի հետ ժամանակին չէի ասոցացնում:

Մի օր, մի սովորական օր, ես արթնացա ու հասկացա, որ ուզում եմ գրկել Երկիր մոլորակը: Ես զգացի այդ գրկախառնության ուժը, իմ թևերի բացվածքը և մեր ձուլումը, ես հասկացա, որ սիրում եմ, անասելի սիրում եմ այս կյանքը: Մի սովորական օր, երբ հերթական անգամ թևերս քամու առաջ բացեցի, սպասումով, որ ինձ վեր կհանի, ես վեր բարձրացա՝ ոտքերս գետնին կպած, բայց բարձրացա: Ինչ-որ պահից հասկացա, որ տիեզերքը ավելի քան ուժեղ է, ու մտքերս սկսեցի տիեզերք ուղարկել, մեկ-մեկ էլ վախենալով, որովհետև հաճախ վատ մտքեր եմ ունենում: Ես հավատում եմ, հավատում եմ, որ ինչքան ես եմ սիրում էս կյանքը, էդքան ինքը ինձ է սիրում:

Հաճախ գլուխս շատ բարձրացրած եմ քայլում, որ աչքիս միայն երկինքը երևա ու քթիս կպնի սառը օդը, հավատացեք՝ դա նման չէ այն օդին, որը դիմացդ նայելով քայլելուց ես շնչում: Երկինքը ֆիլտրում է իմ ներսը, մաքրում է ինձ, օգնում է ու փրկում, ես վստահ եմ:

Մի օր արթնացա ու հասկացա, որ երջանկությունը ունեցածդ ոչինչն էլ սիրելն ու գնահատելն է: Երջանկությունը ուղղակի տեսնելն ու նկատելն է, ոչ թե ունենալը կամ չունենալը: Եվ ես այնքան երջանիկ ու շնորհակալ եմ ամեն ունեցածիս ու չունեցածիս, ամեն դրական ու բացասական զգացածիս համար:

Ու քանի դեռ մայրս անընդհատ կրկնում է, որ շատ բարի եմ, որ պետք է դադարեմ հավատալ, այդքան շատ հավատալ մարդկանց, միևնույն է, ես շարունակում եմ կուրորեն հավատալ:  Եվ կապ չունի, թե ինչի կհավատաք, հավատը ամենակարևոր արժեքն է անկեղծ հարաբերություններ ստեղծելու, մարդկանց և կյանքը սիրելու համար:

Բայց մի օր, ամենատաք աշնանային օրերից մեկի ժամանակ, ես սկսեցի չհավատալ հումանիզմին: Այդ օրը պատերազմ սկսվեց, ես սկսեցի ատել: Այն օրը, երբ հրապարակվեցին առաջին զոհերի անունները, ես սկսեցի ատել: Իսկ այսօր պատերազմից մեկ տարի անց, ես էլի հավատում եմ, որ մեզ փրկվելու համար սեր ու համերաշխություն է պակասում, մեզ պակասում է գիտակցումը, որ երջանկությունը պալատներ ունենալու ու մի ողջ երկրագունդ զավթելու մեջ չէ: Երջանկություն է թեկուզ մի փոքրիկ հողակտորի վրա ամենափոքր, բայց ջերմ տուն ունենալը:

Այսօր, երբ աշխարհը կործանվում է բազմաթիվ չար մարդկանց պատճառով, ես հավատում եմ, որ մի օր մենք կվերագտնենք խաղաղությունը, երբ միմյանց մասին հոգ տանենք ու հասկանանք, թե ինչքան քիչ բան է պետք երջանիկ լինելու համար:

Միայն թե իրար չսպանենք…

Երազումս երկնքից ռումբեր էին թափվում անձրևի փոխարեն, ու կապույտը լքել էր երկինքը, հոգի՛ն, հոգի՜ն… Երազումս անձրևը մարդկանց աչքերն էր երկինք ընտրել, ու ցուրտ  էր, ցու՜րտ հոգիներում:

Ատում էի համազգեստը, որը միշտ բաժանում է հորս ինձնից, մորը որդուց ու սիրելիի՜ն՝ քեզնից: Անտանելի խավար էր ու մրրիկ. ամառվա կեսին փոթորիկն էր իշխում: Օրերը թախծոտ էին, օրը՝ արյունոտ: Ռումբերը գնդակներ էին, որոնք խաղում էին մեզնով: Շուռ էր եկել աշխարհն ու կորել մարդկությունը, որտեղ մարդը զուրկ էր աչք-ականջներից, լեզվից ու հոգու՜ց, ու աշխարհը կույր էր: Գունատ էր տունս, վիրավոր ոտքերով աշխատում էր չընկնել, որովհետև մի ընտանիք էր պահում իր կրծքում:

Երազումս գրկել էի հողը, որպես սպեղանի վերքերն ամոքել էի ցանկանում: Երազումս վախենում էի աղմուկից, փակում աչքերս ու կծկվում:

Արթնացրե՛ք, խնդրեմ, Հայոց աշխարհին այս մղձավանջից:

Սպասումով լի երկու տարի, որոնք այնքան երկար են ձգվում զինվորի և նրան սպասող քրոջ համար:

Բարև, հայ զինվոր` եղբայր Արթուրս, ինչպե՞ս ես, ինչպե՞ս է անցնում ծառայությունդ: Կարոտել եմ շատ, զինվորս, գիտեմ` հաշվված օրեր են մնացել ծառայությանդ, ընդամենը 18 օր:

Ես հպարտ եմ, որ ունեմ քեզ, անվախ իմ եղբայր, հանգիստ ապրում եմ, որ դու պաշտպանում ես մեզ:

Հիշո՞ւմ ես, եղբայր, Կարբիի Եկեղեցում ինչպիսի վստահությամբ էիր կարդում երդումդ և այդպիսի վստահությամբ էլ շարունակեցիր կռիվը թշնամու դեմ Ջրականից մինչև Շուշի:

Չեմ մոռանում խոսքերդ, եղբայր իմ. «Գերադասում եմ մեռնել, քան մեր Սուրբ հողը թշնամու ոտքերի տակ տեսնել»: Դու մինչև վերջին օրը պայքարեցիր: Իսկական զինվորի հայրենասիրությանը այդպես է դրսևորվում, եղբայրս:

Հիշում եմ 44-օրյա պատերազմը, տառապալից այդ օրերը, իսկ հիմա հուզմունքիս խառնվում է նաև հիացմունքը: Երկու տարի առաջ բոլորովին երեխա էիր, երբ  զորակոչվեցիր բանակ, իսկ 18 օրից կվերադառնաս իբրև խելացի, խիզախ, հնարամիտ և ամրակազմ տղամարդ:

Եղբայրս, դու հերոս ես: Դու չես պարտվել, դու կռվել ես հերոսաբար, դու հաղթել ես: Միայն խնդրում եմ քեզ, մշտապես զգոն եղիր և հետևիր առողջությանդ: Մենք բոլորս քեզ անսահման սիրում ենք, հոգով ու սրտով ամեն պահ քեզ հետ ենք: Համբուրում և ամուր-ամուր գրկում եմ քեզ: