Stella Avetiqyan

Պռճկվես դու, հա՛

Ասեմ՝ ինչու անդրադարձա այս թեմային: Վերջերս ես ու Ղուլինյան Անին՝ դասընկերուհիս, նստած էինք դասի ու թղթերի վրա խզբզում էինք: Ավելի ճիշտ, փորձում էինք ամբիգրամներ ստանալ: Ու ես մի նկար նկարեցի: Հանկարծ հետևիս նստած տղան վերցրեց թուղթն ու նկարի տակ գրեց. «Պռճկվես դու, հա՛»: Անին էլ հետ վերցրեց ու նկարի տակ ավելացրեց մի այլ բարբառային արտահայտություն, և այդպես միտք ծագեց՝ թղթի վրա հերթով յուրաքանչյուրս (ես ու Անին) մեկական բարբառային արտահայտություն գրենք:

Երբեմն այնքա՜ն եմ ուզում անընդհատ խոսել մեր Լոռվա բարբառով ու ասեմ՝ հաճույք եմ ստանում, երբ որևէ տեղ պետք է լինում խոսել այդպես: Հիմա ներկայացնեմ մի քանի արտահայտություն.

Բեզարեցի, է՜- հոգնեցի

Թարգը տո՛ւր – վերջացրո՛ւ

Քոմագ չկա – օգնող ուժ չկա

Յեգին արա՛- արագացրու

Բուսդ բաց չանես – ոչ մեկին ոչինչ չասես

Ըլամաթվիլ մի՛- մի կեղտոտվի

Մի թավուր ես ըրեվըմ – տարօրինակ ես երևում

Քուլփաթիդ հետ արի – ընտանիքիդ (գերդաստանիդ) հետ արի

Պսակվեցինք – ամուսնացանք

Վռազիլ մի՛- մի շտապիր

Քու լաջիվ – հակառակ քո ցանկության

Պռճկվես դու, հա՛- այսինքն, շատ լավն է, համարժեք է զարգանալ բառին։

ani v. shahbazyan malishka

Էն օրն էր…

Ախր, էն օրն էր է, որ հագա սև ու սպիտակ ու գնացի դպրոց։

Էն օրն էր, որ չճանաչեցի մեր դասարանի տղաների ձայները, ավելի ճիշտ վախեցա, ոնց որ խռպոտ «ձյայձյաներ» լինեին (հիմա էլ են էդպես)։

Էն օրն էր, որ ներքին ձայնս ասաց․ «Ամոթ չես անո՞ւմ, ինչի՞ 17-ում գրանցված չես»։

Էն օրն էր, որ գլուխս կորցրել էի ուրախությունից, երբ տեսա հրապարակված առաջին նյութս։

Էն օրն էր, որ գնացի նախագահի նստավայր՝ ամեն ինչ տեսա, բայց նախագահին չտեսա ու եկա։

Էն օրն էր, որ տասը տարվա մեջ առաջին անգամ գնացի բուֆետ, բայց փակ էր։

Էն օրն էր, որ ճանաչվեցի ակտիվ թղթակից։

Էն օրն էր, որ ակնոցս ջարդվեց ու հասկացա, թե ինչքան դաժան ա կյանքը։

Էն օրն էր, որ ականջակալներս խառնվել էին, ու հասկացա, որ Նիկոլ Փաշինյանը սխալ է ասում՝ ելք չկա։

Էն օրն էր, որ մայրիկիս ասացին՝ աղջիկ է ունեցել։ Չէ, չէ, խառնեցի. էդ էն օրը չէր, էդ 16 տարի առաջ էր։

Էն օրն էր, որ… Է, եսիմ, է։ Ոնց-որ կասեն մեր մեծերը, չնայած արդեն մենք էլ ենք ասում՝ «Տարին թռավ»։

Ani avetisyan

Զինադադա՞ր

Դարեր հետո էլ պատմության գրքերում նման տողեր են տպվելու. 1994 թվականի մայիսի 11-ին կնքվեց կրակը դադարեցնելու պայմանագիր: Մայիսի 12-ին համաձայնագիրն ուժի մեջ մտավ:

Այսօրվա պես այն ժամանակ էլ աշակերտներն անգիր են անելու այս տողերը, չմոռանալու համար արագ-արագ կրկնելու են, հետո ստանան անհրաժեշտ թվանշանն ու մոռանան:

Բայց այսօր մայիսի 12-ն ու նրանից առաջ եկած-անցած օրերը դեռ շատերն են հիշում՝ ականատեսի իրավունքով: Իսկ մենք 3-ի համար պայքարող աշակերտի նման հայրենիք երևույթ-եզրույթն ենք հոլովում, փորձում գտնել դրա սահմանումը, հետո մոռանում, որ հայրենիքը պիտի երկիր դառնա: Իսկ երկիր բառը սահմանելն անհամեմատ ավելի բարդ է, քան հայրենիքը, այն էլ մեր դեպքում: Գիտե՞ք, մենք ամենաէական սահմանումները գտնում ենք ամենաանէական վայրերում՝ երթուղայինում, անգործ, բայց կարևոր հարցեր քննարկող մարդկանց ժողովներում, որին անպայմանորեն միանում են նարդին ու թղթախաղը, և հենց այդ ընթացքում էլ ծնվում են բոլոր հարցերի պատասխանները:

Կամ նա՝ օդանավակայանի ճանապարհը բռնած երիտասարդն ասում է, որ սիրում է իր հայրենիքը, իսկ ձեռքին մի մեծ ճամպրուկ կա. չէ՞որ հեռվից սերն ավելի ուժգին է: Հեռվում անգիրներն ավելի հեշտ են ստացվում սովորել: Բայց եթե անկեղծ՝ հեռվում նրանք միայն հայրենիքն են սահմանում, իսկ այստեղ՝ մեզ վրա ավելի ծանր գործ է դրված՝ հայրենիքը երկիր դարձնել: Արարատ-Գառնի-Գեղարդ-Նորավանք երթուղին հայրենիքի միայն մի մասին համապատասխանեցնել ու գտնել այն, ինչը կլրացնի, ամբողջական կդարձնի մաթեմատիկաֆիզիկական խնդրի լուծումը:

23 տարի առաջ կնքվեց զինադադար, որ սահմանաբաժան եղավ պատերազմի և պատերազմի մեջ, ուղղակի գրքերում երկրորդ պատերազմը փոխարինվեց խաղաղություն բառով, և խնդիրը լուծվեց: Ի՞նչ կա որ:

Շուշին Ստեփանակերտին միացնող ճանապարհի մոտ էր, երբ ազատամարտիկը, ում անունն այդպես էլ չիմացա, պատմում էր.

-Շուշիի ազատագրումից մի քանի օր հետո հասանք, տղերքի արյունը դեռ չէր չորացել…

Այդ ճանապարհին Դուշմանը յասամաններ պիտի տնկեր պատերազմից հետո, այդ ճանապարհը կյանքի ու մահվան արահետ էր քսանհինգ տարի առաջ, իսկ այսօր այն միայն ու միայն կյանքի ճանապարհ է: Բայց նրա խոսքերը կյանքի ու մահվան մասին մտածելու առիթ չէր, որ տալիս էր, ո՛չ, այն իրականում ապրելու պատգամ էր, զինադադարից հետո էլ չչորացող արյան վրա քայլելով ապրելու պատգամ:

Արցախը մի տեսակ չավարտվող պատերազմի երկիր է, Շուշին այդ պատերազմի մայրաքաղաքը, իսկ Ստեփանակերտը երբևէ տեսածս ամենախաղաղ պատերազմական քաղաքը:

Ստեփանակերտի փողոցներում աննպատակ ոչինչ չկար, ո՛չ գետնին պատահականորեն կամ դիտավորյալ ընկած աղբի կտոր, ո՛չ անգործ բազմություն, ո՛չ աղմուկ… Այնտեղ գերակշռողը զինվորական համազգեստով տղամարդիկ էին, իսկ ավտոմեքենաների հետ և դրանցից առավել՝զրահամեքենաներ: Որքան էլ փորձեցի՝ երևակայությունս չբավականացրեց Երևանի փողոցներում պատկերացնել այդ հանգստությունը՝ պատերազմի մեջ: Որքան էլ փորձեցի՝ զինադադարը փաստող ապացույցներ չգտա կռիվ-քաղաքի փողոցներում, ո՛չ էլ մարդկանց աչքերում…

Այնտեղ կյանքը պատերազմ էր, իսկ պատերազմը՝ կյանք, իսկ զինադադարը միջին վիճակն էր այդ ամենի, որն այդպես էլ չհամապատասխանեց իր անվանը:

Ani Ghulinyan

Դյուման և ամառային արձակուրդները

Արտասահամնյան գրականությունից ես ավելի շատ սիրում եմ ֆրանսիականը, չնայած ֆրանսիացի գրողներից միայն Դյումայի գործերն եմ ուսումնասիրել:

Շատ մարդկանց համար պատմական գրականությունը կարող է անհետաքրքիր ու ձանձրալի թվալ, բայց ոչ երբեք Ալեքսանդր Դյումայի հետ:
Համաշխարհային պատմության գրքերում ֆրանսիական Վալուա արքայատոհմի մասին մեկ նախադասությունից ավելի ոչինչ չեն գրում: Դյուման վերցրել ու մի ամբողջ երեք հաստափոր գիրք է գրել այդ արքայատոհմի միայն մեկ թագավորի մասին: Եթե նրա պատմական թեմաներով գրքերից գոնե մեկը կարդացել եք, ասենք՝ «Մարգո թագուհին», ապա անպայման կտեսնեք, որ այնտեղ երբեք չի ներկայացվում ինչ-որ պատմական իրադարձության չոր ու ցամաք նկարագրությունը, այլ ուշադրություն է հրավիրում այնպիսի աննշան փաստերի վրա, որոնք կարող են հետաքրքրություն հաղորդել ձանձրալի թվացող պատմությանը:

Նրա գրքերից անպակաս են դժբախտ սիրո պատմությունները, պալատական ինտրիգները, թագավորները` իրենց բոլոր թերություններով ու առավելություններով, մարդիկ, որոնց ոչ ոք չի ճանաչում, բայց որոնցից ժամանակին ժողովուրդների ապագա է կախված եղել: «Երեք հրացանակիրների» մեջ դ’Արտանյանը մի առիթով ասում է. «Զարմանալի է, թե երբեմն տասնյակ հազարավոր մարդկանց կամ մեծ ժողովուրդների ճակատագրերը ինչ անտեսանելի թելերից են կախված լինում»: Հենց այդ անտեսանելի թելերն է, որ Դյուման ներկայացրել է իր գործերում`մարդիկ,  իրադարձություններ , որոնք անընդհատ փոփոխվող պատմության մեջ վրիպում են պատմագիրների աչքից:

Դյումայի գրքերը կարդալիս գուցե չհայտնաբերեք ամենաճշգրիտ պատմական փաստերը, բայց կգտնեք մի քիչ հումոր, մի քիչ դրամա , ու նաև հաստատ կավելացնեք պատմության ձեր գիտելիքները:
«Մարգո թագուհին», «Կոմսուհի դը Մոնսորոն» ու «45»-ը անգնահատելի պատմական գրքեր են, մի շնչով կարդացվող, կամ հնարավոր ,է միայն տվյալ ժամանակաշրջանով հետաքրքրվողների համար: Պատմականները մի կողմ, բայց  «Կոմս Մոնտե Քրիստոն» չկարդալը մեծ մեղք է:
Դե ինչ, եթե Դյումայից ոչինչ չեք կարդացել, վերցրեք  թվարկածներիցս ցանկացած մեկը ու սկսեք կարդալ, հավաստիացնում եմ. այս գրքերի բովանդակությունը լիովին  արդարացնում է այն հնարավոր ժամանակի կորուստը, որ կարող եք ունենալ դրանք կարդալիս:

Նամանավանդ արձակուրդներն սկսել են:

Lilit Grigoryan

Սովորական մի պատմություն

Երկու տարի առաջ ես պատկերացում անգամ չունեի 17-ի մասին: Մեկ տարի առաջ ֆեյսբուքյան էջումս սկսեց հայտնվել Կարինեի նկարը, կարմիր գույնով ինչ-որ նշան, ու երբ սեղմում էի Կարինեի նկարի վրա, բացվում էր մի էջ՝ նրա հոդվածներով: Կարդում էի միշտ: Ո՞վ կպատկերացներ, որ մի օր էլ ես իմ հոդվածների էջը բաց կանեմ:
Կարինեն մի երեկո գրեց ինձ՝ ցանկանալով հեռախոսահամարս: Ասաց, որ կարևոր բան ունի ասելու: Սպասում էի: Խոսեցինք: Սկսեց ուրախ պատմել 17–ի, առաջիկա Հրազդանի դասընթացի մասին: Շատ ուրախացա, որոշեցի անպայման մասնակցել: Դե, մտածում էի, որ երեք օրով առօրյաս մի փոքր կփոխվի: Բայց էլի պատկերացում չունեի, որ այդ երեք օրերը ինչ-որ նոր աշխարհի ստեղծման առաջին օրերն էին լինելու: Անցան այդ օրերը, հանդիպեցի ամենաջերմ մարդկանց խմբին, լիովին պատկերացրի 17-ի դերը:
Սկսեցի գրել: Սկզբում չէի հարմարվում իրապատման ժանրին, սովոր էի կախարդական գործողություններով, ճոխ-ճոխ անհասկանալի բառերով շարադրություններ գրելուն: Սկսեցի աշխատել ինձ վրա: Հիմա արդեն ստացվում է գրել աչքի տեսածին ու սրտի զգացածին համապատասխան բաներ: Սկսել եմ շուրջս ավելի ուշադիր նայել, ամեն բան սկսել է հուզել ինձ, անգամ սեղանին հանգրվանած փոշին: Մի կարևոր ձեռքբերում. սկսել եմ ավելի շատ օգտագործել հեռախոսիս հետնախցիկը , և մոռացել եմ անգամ սելֆի կոչվածը: Ֆեյսբուքյան շրջապատս լիովին փոխվել է: Ընկերներիս ցուցակում հայտնվել են բարի, ինտելեկտով հարուստ մարդիկ: Հայտվել եմ նաև լավագույն հարյուր թղթակիցների շարքում: 17-ի թիմը ուժեղ ջերմություն է ինձ փոխանցել, և ես չեմ պատրաստվում այն թողնել ու մի օր կորցնել:

Այո՛, ես նոր թղթակից եմ: Կարծում եմ ՝ կգա մի օր, որ ես էլ կսիրվեմ իմ հոդվածներով: Ես հիմա էլ եմ դա փորձում անել: Մի օր կստացվի սիրվել:
Դե ինչ, սա իմ տասնյոթյան պատմությունն էր: Քեզ համար սա սովորական մի բան է, իսկ ինձ համար ՝ ամենամեծ երջանկությունը:

laura sekoyan

Գարնանային փակոցների շրջանը

20170523_185013Երևի մեզանից շատերը ինձ պես չգիտեն «կանսերվա» բառի հայերեն տարբերակը։ Այդ իսկ պատճառով այս նյութս կգրեմ հենց  այդ բառը օգտագործելով։

Նյութերումս հաճախ եմ նշել, որ տատս իմ զարմանքի աղբյուրն է։ Այս անգամ ևս նա ինձ զարմանք պատճառեց։ Այսքան տարի ես դեռ չէի լսել կամ տեսել, որ գարնան սեզոնին մարդիկ որևէ բան պահածոյացնեն, բայց տատս առիթ հանդիսացավ, որ ես ոչ միայն լսեմ այդ մասին, այլ նաև մասնակից լինեմ այդ գործին։ 20170523_184601Տատիկս հաճախ էր պատմում, որ այն ժամանակ նա անկրկնելի համ ունեցող ձկան «կանսերվա» է պահածոյացրել։ Հաճախ նաև պարծեցել է, որ այդպիսի ուտելիքներով է մեծացրել իր երեխաներին, որ այդպես առողջ են։ Այս անգամ հերթը հասել է մեզ։ Նա իր թոռներին ևս ցանկանում է, որ առողջ մեծանան, և բոլորին ոտքի հանեց՝ իր ուզածը իրականացնելու համար։
Օրեր առաջ Գեղարքունիքի մարզից լուր ստացանք, որ սիգ ձկան մեկ հատը արժե հարյուր դրամ։ Տատիկիս համար լավ հնարավորություն այլևս չէր կարող լինել։ Նա առաջարկեց մորեղբորս, որ մեքենայի ճար անի, և գնան Ծովագյուղից ձուկ բերելու։ Հաջորդ օրը երեկոյան մորեղբորս ընկերը եկավ մեր տուն և համաձայնվեց, որ գնան ձկան հետևից։ Տատս ասում էր, որ կասկած չուներ, որ այդ տղան չի համաձայնվի, որովհետև ինչպես մորեղբորս մյուս ընկերները, նա ևս իր ձեռքի տակ է մեծացել։ Հաջորդ օրը դասից եկա, արդեն ձուկը տանն էր։ Չեմ կարող ասել, որ այդ ձկներից հաճելի հոտ էր գալիս, բայց ամենահաճելին դեռ առջևում էր։ Կեսօրից հետո, լուրը իմանալով, տատիս միացան մեր հարևաններից շատերը։ Նրանք օգնեցին տատիկիս գործը առաջ գցել։ Մայրս մաքրում եր ձկները թեփուկներից, տատս կտրում էր լողակները, իսկ մեր հարևան Մարետ տատին իր մեծական ձեռքերով լվանում էր դրանք։ Մյուս հարևաններն էլ կողքից զրուցում էին և զվարճալի պատմություններ պատմում։ Այս ամենին չենք մոռանում նաև ավելացնել սուրճը։
Ձկների հետ կապված հաջորդ գործողությունը դա դրանք մանր կտրատելն էր։ Բացի գլխի հատվածից մյուս բոլոր մասերը օգտագործվում են այս պահածոն պատրաստելու մեջ։ Ձկանից բացի պահածոն պատրաստելու համար անհրաժեշտ է նաև սև հատիկ պղպեղ, աղ, դափնու տերև և, ցանկության դեպքում, նաև տոմատի մածուկ։ Տատս խնամքով այդ ամենը լցնում և տեղավորում էր տարաների մեջ, ապա դնում մեծ ալյումինե կաթսայի մեջ, որի մեջ կար եռացրած ջուր և գազօջախի վրա եռացնում էր մոտ տասը ժամ։ Երբ լրանում էր տասը ժամը, նա վերցնում էր տարաները և փակում։ Եռալու ողջ ընթացքում տանը շատ հաճելի և համեղ բույր էր տարածվել։ Հարևանները այդ հոտը առնելով գալիս էին մեր տուն և տալիս իրենց գնահատականը։ Պահածոն իր համը ստանում է երկու-երեք օր անց։

Երբ տատիկս բացեց պահածոներից մեկը, և մենք փորձեցինք, չէինք հավատում, որ տան պայմաններում կարելի է նման պահածո պատրաստել։ Ես մինչև հիմա զարմացած եմ տատիկիս ստեղծարար ու աշխատասեր ձեռքերի վրա։

Առաջին հաղթանակը

Դիաննա Ստեփանյանն ապրում է Վայոց Ձոր մարզի Ջերմուկ քաղաքի Կեչուտ գյուղում: Այս տարի նա դարձել է ասմունքի մրցույթի եզրափակիչ փուլի հաղթող:

-Դիաննա, կպատմե՞ս մրցույթի մասին:

-Այս տարվա ասմունքի մարզային փուլը տեղի է ունեցել մարտ ամսին, որին մասնկացում էին ՀՀ-ի, ԼՂՀ-ի և Ջավախքի աշակերտները, որոնց թիվը հասնում էր 2800-ի: Վայոց Ձորի մարզում նրանց թիվը 60-ն էր, որոնցից 6 լավագույնն անցան հանրապետական փուլ, նրանցից մեկը ես էի: Մայիսի 10-ին կայացավ ասմունքի մրցույթի հանրապետական փուլը, որին մասնակցում էին մոտ 89 աշակերտ: Այդ 89 աշակերտներից 10-րդ հոբելյանական գալահամերգին մասնակցեցին 43-ը, որոնք էլ ճանաչվեցին հաղթողներ: Ես 43-ից մեկն էի:

-Ինչպե՞ս եղավ, որ մասնակցեցիր մրցույթին:

-Ես ասմունքի մրցույթին մասնակցում եմ 2-րդ անգամ: 2016թ-ին ինձ չհաջողվեց հաղթել մարզային փուլում: Այդ անգամ կարծես ինչ-որ մեծ միջոցառման փորձ լիներ, իսկ այս տարի ես այնպիսի զգացում ունեի, ասես արդեն փորձաշրջան եմ անցել, և ինձ մնում է միայն հաղթել:

-Իսկ ի՞նչ ես ասմունքել:

-Ասմունքել եմ Սիլվա Կապուտիկյանի «Սիրո երգը» և «Ես չե՛մ վախենում թշնամիներից», Մարո Մարգարյանի «Արտերի ճամփին», «Ես չպահեցի ինձ քրոջ նման» բանաստեղծությունները:

-Ինչպիսի՞ զգացողություններ ես ունեցել:

-Գիտե՞ս, Տաթև ջան, ես արտասանելիս և երգելիս նայում եմ ուղիղ ժյուրիին և հանդիսատեսին: Բեմի վրա ես զգում էի, որ հաղթելու եմ, որովհետև ժյուրիի անդամները հավանության նշաններ էին անում: Մինչև արդյունքներն իմանալը հակասական մտքեր էին ծնվում իմ մեջ, զգացողություններս չեմ կարող նկարագրել:

-Ի՞նչ ես ստացել որպես պարգև:

-Որպես պարգև ես ստացել եմ խրախուսական մրցանակ՝ 10 անուն գեղարվեստական գրքեր և բջջային հեռախոս:

-Ինչպե՞ս ընդունեցին դպրոցում, գյուղում և ընտանիքում քո հաղթանակը:

-Դպրոցում թե՛ աշակերտ, թե՛ ուսուցիչ, շատ ուրախ էին ինձ համար, բայց ուզում եմ առանձնացնել իմ գրականության ուսուցչուհուն՝ ընկեր Համբարձումյանին, ով ինձանից հետո ամենաուրախ մարդն էր: Նաև տնօրենիս, նա ինձ ընդունեց իր աշխատասենյակում: Ամեն քայլափոխի շնորհավորում էին:

Ընտանիքս… Չեմ ուզում խոսել, թե ինչպես ընդունեցին ինձ: Խնջույք կազմակերպեցին, նվերներ տվեցին:

Լուսանկարներս

Լուսանկարը` Լիլիթ Հարությունյանի

Լուսանկարը` Լիլիթ Հարությունյանի

Ես  լուսանկարվել չեմ սիրում, բայց սիրում եմ ամեն ինչ լուսանկարել: Առաջ շատ քիչ բաներ էի լուսանկարում, քանի որ հետաքրքրություն չէի գտնում ոչնչի մեջ: Իսկ եթե այնպես էր ստացվում, որ ինչ-որ բան լուսանկարում էի, համակարգչային ծրագրերի օգնությամբ գույները խամրեցնում ու դարձնում էի սև ու սպիտակ: Իսկ հիմա ամեն ինչ փոխվել է, ամեն բանի մեջ հետաքրքրություն եմ գտնում: Ինձ համար կենցաղում, բնության մեջ և առհասարակ ամեն տեղ հետաքրքիր բաներ եմ գտնում լուսանկարելու: Երբևէ ինձ անհետաքրքիր թվացած ինչ-որ բան այժմ նայում եմ ուրիշ կողմից և զգում եմ, որ այն ավելի հետաքրքիր է, քան ես կարծում էի…

Այժմ լուսանկարներ անելիս գույները չեմ խամրեցնում, քանի որ բնական գույները ավելի գեղեցիկ են, քան նույնիսկ ամենալավ ծրագրի օգնությամբ ստացած գույները: Ավելի շատ սիրում եմ բնապատկերներ լուսանկարել: Սակայն երբեք իմ հեղինակային լուսանկարները 17.am չեմ ուղարկել, չգիտեմ թե ինչու:

aharon sahakyan

Վերջին զանգը Զոլաքարի դպրոցում

2017 թվական, մայիսի 26, Զոլաքարի թիվ1 միջնակարգ դպրոց, և երկար սպասված «Վերջին զանգ»:

Ու վերջ, այս ուսումնական տարին էլ պատմության գիրկը ճանապարհեցինք: Մեր այսօրվա շրջանավարտները երևի շատ երկար էին սպասել այս օրվան: Մենք էլ` հաճախ ենք դասընկերներիս հետ երանի ենք տալիս այդ օրվան, երազում, թե երբ ենք վերջապես դպրոցն ավարտելու: Թվում է, թե դպրոցական տարիները ի՞նչ են որ, նամանավանդ` 12 տարի, էլ բան ու գործ չունե՞նք: Որ 12 տարի դպրոցում սովորենք, բա ամբողջ կյանքի դպրոցն ավարտելու համար քանի՞ տարի կպահանջվի մեզանից:

Այսօր ես հասկացա, որ դա այդքան էլ այդպես չէ, մենք սխալ ենք մտածել այսքան ժամանակ: Հասկացա, քանի որ այս տարի անկախ իմ կամքից, այնպես ստացվեց, որ ես էլ մասնակիցը դարձա այդ միջոցառման: Ես շրջանավարտ չեմ, ասեմ ավելին` դեռ չորս տարի ունեմ սովորելու: Բանն այն է, որ այս տարի մեր սիրելի տասներկուերորդցիներին ողջունելու և նրանց մուտքը դեպի բեմ ազդարարելու հաճելի պարտականությունը դրված էր ինձ վրա: Եվ մի պահ կուլիսներում ես էլ ինձ շրջանավարտ զգացի, և գուցե դա էր պատճառը, որ ես մի պահ սթափվեցի, հետ նայեցի, առաջ նայեցի ու մտածեցի: Կանցնեն տարիներ` մեկ, երկու, երեք… Ու արդեն այսօրվա շրջանավարտների փոխարեն բեմում կանգնած կլինի մեր սերունդը, կգա մեր հրաժեշտի ժամանակը, շատ բաներ կփոխվեն, բայց ես գրեթե վստահ եմ, որ մեզանից յուրաքանչյուրը կյանքում ինչ ուղի էլ ընտրի, միևնույն է, ամենագեղեցիկ հիշողությունները միշտ կապված են լինելու դպրոցի հետ: Եվ ուրեմն` քանի դեռ ուշ չէ, գնահատենք դպրոցում անցկացրած յուրաքանչյուր վայրկյանը:

Այսօր առաջին անգամ ես մեր սիրելի շրջանավարտների աչքերում տեսա ուրախություն, տխրություն, թախիծ, սեր, ափսոսանք: Կարծես ինչ-որ մեկը բռնել ու այդ բոլոր զգացմունքներն իրար էր խառնել: Ես համոզված եմ, եթե նրանք հնարավորություն ունենային, կկանգնեցնեին ժամանակը…

Շնորհավորելով մեր բոլոր շրջանավարտներին, նրանց մաղթում միմիայն հաջողություն, իսկ դիմորդներին էլ` այս ամենի հետ մեկտեղ, նաև բարձր գնահատականներ:

anushik davtyan

ԵՊՀ Իջևանի մասնաճյուղը

Իմ զրուցակիցն է Երևանի պետական համալսարանի Իջևանի մասնաճյուղի ուսանողուհի, ուսանողական խորհրդի նախագահ Իսկուհի Շաղբաթյանը:  

-Իսկուհի՛, Իջևանը Հայաստանի այն միակ քաղաքն է, որտեղ կա Երևանի պետական համալսարանի մասնաճյուղ: Ծանո՞թ եք մասնաճյուղի պատմությանը, թե ինչպես է ստացվել, որ հենց Իջևանում է բացվել մայր բուհի միակ մասնաճյուղը:

-Երևանի պետական համալսարանի Իջևանի մասնաճյուղը հիմնադրվել է 1994թ.՝ Իջևանի տարածաշրջանային քոլեջի բազայի վրա: Վերջինս ստեղծվել է տիկին Ջեմմա Անանյանի ջանքերով, ով կարողացել էր պետական այրերի հետ վարած բանակցությունների շնորհիվ տարածաշրջանում ուսումնական հաստատություն բացելու իրավունք ստանալ: Իսկ 1994-ին ԵՊՀ-ի ռեկտորատի համաձայնությամբ քոլեջի տնօրեն Կարայանը գրությամբ դիմել է համապատասխան նախարարությանը՝ քոլեջը ԵՊՀ-ի մասնաճյուղի ձևավորելու հարցով, և ի ուրախություն մեր տարածաշրջանի հանրության, հենց մեզ մոտ ունեցանք Մայր բուհի միակ մասնաճյուղը: Դա մեծագույն ձեռքբերում է ցանկացած տավուշցու համար, որպեսզի երիտասարդները բարձրագույն կրթություն ստանային իրենց իսկ տանը, մեր սահմանից ոչ հեռու: Դրանից բացի ծնողների համար էլ հեշտ չէ մայրաքաղաքում ուսանող պահելը. դա կապված է մի շարք դժվարությունների հետ, առավելապես՝ ֆինանսական: Որքան էլ առաջին հայացքից գայթակղիչ թվա, այնուամենայնիվ, Երևանում սովորելու դեպքում ծախսերը մեծ են լինում. այստեղ մեզ հարկավոր չէ բնակարանի վարձակալության, տրասպորտի և նմանատիպ այլ ծախսեր, մանավանդ որ, ուսման վարձավճարներն էլ բավականին մատչելի են: Իսկ մասնաճյուղն էլ իր հերթին արդարացնում է մեր և մեր ծնողների սպասելիքները՝ տալով որակյալ և մրցունակ մասնագետներ:

-Ի՞նչ բաժիններ է առաջարկում համալսարանը դիմորդներին:

-Մասնագիտությունների ցանկը հաճախ թարմացվում է՝ հարմարեցվելով աշխատաշուկայի պահանջներին: Այս տարի ընդունելությունը կկատարվի հետևյալ մասնագիտություններով՝ «Տարրական մանկավարժություն և մեթոդիկա», «Դիզայն», «Պատմություն», «Հայոց լեզու և գրականություն», «Ֆրանսերեն լեզու և գրականություն», «Անգլերեն լեզու և գրականություն», «Ինֆորմատիկա և կիրառական մաթեմատիկա», «Զբոսաշրջություն», «Քարտեզագրություն, կադաստրային գործ», «Ֆինանսներ» և «Սոցիալական աշխատանք»: Վերջին երկուսով այս տարի առաջին անգամ է ընդունելություն կատարվելու: Ունենք նաև հեռակա ուսուցման բաժին:

-Իսկ կա՞ որևէ մասնագիտություն, որ չկա մասնաճյուղում, բայց կցանկանայիք՝ լիներ:

-Յուրաքանչյուր դիմորդ ձգտում է կրթության ստանալ հետագայում աշխատանք ունենալու հույսով: Սահմանամերձ Տավուշում առավել կարևոր է հենց այստեղ աշխատանք ունենալը: Այդ հարցում էլ մեծ է բուհի դերը, երբ որոշում է, թե ինչ մասնագետներ են պետք աշխատաշուկայի համար պատրաստել: Հետևաբար, մտածում եմ՝ ի՞նչ կարիք կա ձգտել «նորաձև» մասնագիտություն ունենալուն, եթե վաղը դա մեզ գումար չի բերելու, նույնիսկ չենք էլ աշխատի դրանով:

-Քանի՞ ուսանող է սովորում հիմա համալսարանում:

-Մասնաճյուղն այժմ ունի 1718 ուսանող:

-Ինչպիսի՞ն է նրանց առաջադիմությունը ընդհանուր առմամբ:

-Մեր համալսարանական ընկերները իրենց գիտելիքներով ու պատրաստվածությամբ չեն զիջում մայրաքաղաքային և ո՛չ մի բուհի ուսանողին կամ շրջանավարտին: Ավելին՝ հաճախ առանձնանում են իրենց վարվեցողությամբ, զսպվածությամբ և իմացությամբ, լավագույնս դրսևորում են թե՛ մագիստրոսական կրթության շրջանում, թե՛ ասպիրանտուրայում: Իհարկե, նրանք, ովքեր գալիս են սովորելու նպատակով, կարողանում են տրված հնարավորությունները ճիշտ օգտագործել, միանշանակ հասնում են արդյունքի: Ուսանողին մնում է ճիշտ օգտվել բուհի ընձեռած հնարավորություններից:

Ունենք բարձրակարգ դասախոսներ (և՛ տեղացի, և՛ ԵՊՀ-ից ու ՀՀ առաջատար բուհերից հրավիրված), ժամանակակից, գիտատեխնիկական սարքավորումներով հագեցած լսարաններ ու լաբորատորիաներ, արվեստանոց ու գրադարան, որ պարբերաբար համալրվում է նոր գրականությամբ:

-Իսկ առաջադիմության համար կրթաթոշակներ տրվո՞ւմ են, թե՞ ոչ:

-Որպես սահմանամերձ շրջանում գտնվող համալսարան, մեր վարձերը բավականին մատչելի են: Ուսանողների համար գործում են ֆինանսական օժանդակության և ուսման վարձերի փոխհատուցման բազմատեսակ ծրագրեր: Ուսխորհուրդն էլ հետևողական է, այդ ծրագրերին մասնաճյուղի ուսանողների մասնակցության ապահովման հարցում:

Առաջադիմության համար էլ, բնականաբար, տրվում են տարատեսակ կրթաթոշակներ: Վստահ եմ, ոչ մի բուհում այսքան չեղչեր չեն արվում ուսանողների համար:

-Փոքր ինչ պատմեք նաև ուսանողական առօրյայի և ուսանողական խորհրդի գործունեության մասին: Արդյո՞ք ուսանողական խորհուրդը կարողանում է ակտիվ պահել ուսանողներին:

- Ուսանողական առօրյան մեր սիրելի բուհում խիստ հագեցած է՝ շնորհիվ գործող ուսանողական կառույցների (ուսանողական գիտական ընկերություն և ուսանողական խորհուրդ):

Ուսանողական խորհուրդը զբաղվում է ուսանողների իրավունքների պաշտպանությամբ, նրանց կրթական կարիքների վերհանմամբ և հիմնախնդիրների լուծմանն ուղղված քայլերի մշակման գործով: ՈւԽ-ն իր կազմակերպած միջոցառումների հիմքում դնում է բուն նպատակ՝ նպաստել ուսանողների զարգացմանը, ոչ միայն կրթական, գիտական, այլ նաև մշակութային, հոգևոր սպորտային: ՈւԽ-ն լավագույն հարթակն է ուսանողական տարիներին ինքնադրսևորվելու համար, տարբեր ֆակուլտետների ուսանողների միջև կապ է ստեղծում և ամրապնդում այդ կապերը: Դա շատ կարևոր հատկանիշ է, որովհետև հենց այդ տարիներին են մարդիկ ձեռք բերում իրենց կյանքի լավագույն ընկերներին: Վերջին ուստարվա ընթացքում առավել ընդլայնել ենք մեր միջոցառումների շրջանակը: Այդ մասին հաշվետվությունները դրվում են ԵՊՀ ԻՄ-ի կայքում, հասանելի են բոլորին: Ուսանողների ակտիվությանը հիմնականում նպաստում է այն, որ մեր աշխատանքային պլանը կազմելիս ուշադրություն ենք դարձնում իրենց նախասիրություններին ու հետաքրքրություններին, որ իրենք էլ ունենան մոտիվացիա դրանցում սիրով ընդգրկվելու համար:

-Ուսանողների հետ տարվող աշխատանքների ընթացքում հիմնականում ինչպիսի՞ խնդիրների եք բախվել որպես ՈՒԽ-ի նախագահ: 

-Չկա խնդիր, որ լուծում չունենա և այս դեպքում պետք է ուղղակի խելացի մոտեցում ուսանողների նկատմամբ, որ նրանք վստահեն քեզ ու քո կառույցին, կիսվեն իրենց խնդիրներով՝ վստահ լինելով, որ անպայման լուծում կստանան դրանք: Արդյունքի հասնելու համար պետք է սիրել այդ գործը, լինել խելացի, սրամիտ, նորարար ու կարդացած: Ի վերջո, վերցնել գրեթե հասակակիցների հետ տարվող աշխատանքների, նրանց առաջնորդելու բեռը խիստ պատասխանատու գործ է: Բնական է, որ նաև կառաջանան խնդիրներ (և բոլոր ոլորտներում են լինում խնդիրներ), բայց մեզ մոտ դրանք մեծ չեն իրենց էությամբ ու հեշտությամբ են լուծվում, որովհետև միշտ կռահում ենք, թե ինչն ինչպիսի արձագանք կունենա:

-Եվ վերջապես, ո՞րն է համալսարանում այն վայրը, որտեղ ուսանողները ամենաշատն են սիրում լինել:

-Մեկի համար գրադարանը կամ բակը, մյուսի համար՝ իր լսարանը կամ ուսանողական խորհրդի սենյակը: Իսկ ինձ համար սիրելի է համալսարանի ամեն մի անկյունը, որովհետև այստեղ անց եմ կացնում իմ ժամանակի մեծ մասը: