hasmik vardanyan

Հարսանիքների շրջանը

Բարի օր, սիրելի ընթերցողներ: Հիշո՞ւմ եք, թե՞ արդեն մոռացել եք ինձ: Բա չմոռանաք, ի՞նչ պիտի անեք. արդեն 25 օր է, ինչ նյութեր չեմ ուղարկել: Ես հիմնականում նյութեր եմ ուղարկում շաբաթ և կիրակի օրերին, բայց այդ օրերին էլ հարսանիքների էի հրավիրված` մի օր հորաքրոջ տղայի, մի օր հորեղբոր աղջկա, ու այդպես շարունակ: Դե, քանի որ իմ պասիվանալու պատճառը հարսանիքներն էին, այսօր կգրեմ դրա մասին:

Չգիտեմ՝ քաղաքում ինչպես է, բայց գյուղական շրջաններում հարսանիքները լինում են նոյեմբերից մինչև փետրվար։ Հունվարից մինչև փետրվարի 13-ը ազատ հարսանյաց սրահներ դժվար թե հնարավոր լինի գտնել: Ես հազիվ եմ հիշում այնպիսի մի դեպք, երբ հարսանիքի մասնակցած լինեմ ամռանը կամ գարնանը:

Բայց ինչպես ամեն ինչը, հարսանիքներն էլ են հիմնված հակադրությունների վրա և ունեն իրենց դրական և բացասական կողմերը: Տանենք զուգահեռներ․դե, սկզբում ասացի, որ հարսանիքները լինում են ձմռանը: Ձմռանը կա մի կարևոր խնդիր`ցուրտը: Օրինակ՝ հարսանիքին պետք է ներկա գտնվես եկեղեցական արարողությանը: Գնում ես, մինչև այդ 1 ժամվա ընթացքում փեսան և հարսը, տեր և հնազանդ լինելու երդում են տալիս, ներկա գտնվողների ականջի ծայրից, մինչև ոտքերի մատները այնպես է սառչում, որ չեն էլ լսում, միայն մտածում են, թե երբ է ավարտվելու, որ հասնեն տուն, մի փոքր տաքանան: Հետո գնում ենք հարսանյաց սրահ։ Լինում են դեպքեր, երբ սրահներն էլ են ցուրտ լինում, ու արդեն գիտակցում ես, որ հաջորդ օրը հիվանդ ես լինելու:

Եթե հարսանիքները լինեն ամռանը, թվարկած բոլոր բացասական կողմերը կդառնան դրական, բայց այստեղ կգա ամենամեծ բացասական կողմը, որը ձմռան հարսանիքների ժամանակ ամենակարևոր դրական կողմն է։ Դա տղամարդկանց ներկայությունն է, ինչու չէ՝ նաև փեսայի: Ցավոք, գյուղական վայրերում ստիպված են ձմռան շրջանում հարսանիքներ անել հենց այդ պատճառով. Տղամարդիկ արտագնա աշխատանքի են: Ինչպես ասացի՝ շատ հաճախ նաև փեսան է արտագնա աշխատանքի լինում, և այստեղ ի հայտ է գալիս ամենատխուր պահը. Հարսանիքից հետո, երբ արտագնա աշխատանքի ժամանակն է լինում, փեսան թողնում է նորահարսինտանը, իսկ ինքը ստիպված տղամարդկանց հետ մեկնում մինչև հաջորդ ձմեռ:

hasmik givargizyan

Ուշացած անակնկալ

Մոտենում էր հունվարի 28-ը, աշակերտական խորհրդի աղջիկներով որոշեցինք կազմակերպել միջոցառում՝ նվիրված Հայոց բանակի տոնին: Մնացել էր ընդամենը 10 օր, ինչը մեզ այդքան էլ չէր անհանգստացնում: Մենք ունեինք գաղափար, իսկ գաղափարը՝ ասելիք: Մեկ օրվա մեջ գտանք անհրաժեշտ ամեն ինչը, իսկ հաջորդ օրը կազմեցինք ծրագիրը: Ամեն ինչ արեցինք ինքներս, առանց որևէ ուսուցչի անմիջական օգնության: Բայց չի կարելի ասել, որ նրանք մեզ չէին օգնում, նրանք էլ իրենց հերթին որոշ հարցերում ընդառաջում էին մեզ: Եվ այսպես, 4 օր մինչ միջոցառումը, մասնակիցներից մեկը հիվանդացավ ու չկարողացավ մասնակցել մնացած փորձերին: Նրա խոսքերն ուրիշները սովորեցին, թվում էր՝ ավելի դաժան բան չէր կարող լինել, բայց միջոցառման նախորդ օրը երկու երաժշտական համար ունեցող երեխաներից մեկն էլ հիվանդացավ: Դե իհարկե, չէր կարող չէ՞ ամեն ինչ հարթ ընթանալ: Մի կերպ գտանք նրա երաժշտական համարներից մեկի «պլյուսը», քանի որ բեմադրված պար կար: Իսկ մյուս երգը միջոցառումից երկու ժամ առաջ սովորեցինք ու կատարեցինք: Ամենահետաքրքիրն այն էր, որ միջոցառումն անցավ ավելի լավ, քան սպասում էինք: Որպես հիմնական կազմակերպիչ, երևի բոլորից շատ ես էի հուզվում, բայց փորձում էի ինձ «ձիգ» պահել, ախր, ես թուլանալու իրավունք չունեի: Միջոցառման վերջին հատվածում թե՛ մասնակիցները, թե՛ ուսուցիչներն արտասվում էին: Նայում ու չէի հասկանում, թե ինչո՞ւ: Բայց երբ միջոցառումը վերջացավ, ու տնօրենը սկսեց խոսել, մի հայացք գցեցի մասնակից ընկերներիս թաց աչքերին ու անկախ ինձանից սկսեցի արտասվել: Տեսնես, ես էլ էի՞ զգում նույնը, ինչ ընկերներս: Տարօրինակ է, այնքան էի տարվել լացովս, որ չհասկացա, թե ինչպես տնօրենն ավարտեց իր խոսքը, և ուսուցիչներն իրենց շնորհավորական ու շնորհակալական խոսքերով մոտեցան մեզ: Իսկ մեր աչքերը թաց էին, ու երևի լացս թեմայի հետ այնքան էլ կապ չուներ:

-Երեխեք ջան, լաց մի՛ եղեք, զինվորին արցունքներով չեն ճանապարհում,- ասաց ուսուցիչներից մեկն, ու ինձ համար արցունքները բաժանվեցին երեք խմբի՝ ուրախության, տխրության և զինվորի համար թափված… Հիմա մտածում ու հասկանում եմ, որ արցունքներս երջանկության էին, որ առանց մեծերի օգնության կարողացանք մի լավ բան անել մեր դպրոցի համար: Հիմա, երբ գիտենք սեփական աշխատանքի քաղցր պտուղների համը, անպայման կշարունակենք: Չէ՞, երեխեք: Հպարտ եմ, որ ձեզ պես ընկերներ ու ուսուցիչներ ունեմ…

Հ.Գ. Միջոցառումը տեղի ունեցավ հունվարի 30-ին, սակայն ի՞նչ տարբերություն, մեզ համար ամեն օրը զինվորներին նվիրելու տոն է։

zara ghazarean

Գրական հայերե՞ն, թե՞ ժարգոն

Լեզուն անաղարտ պահելու մասին այսօր շատերն են խոսում: Ամեն քայլափոխի կարելի է լսել այն արտահայտությունը, թե մայրենի լեզուն պետք է սիրել։ Կարծում եմ՝ այս դեպքում սերը պետք է գործ լինի: Ցավոք, շատերի սերը հայոց լեզվի նկատմամբ սահմանափակվում է լեզվին նվիրված մի քանի բանաստեղծություններ իմանալով: Շատերն, անդրադառնալով անորակ խոսքի օր օրի տարածմանը, նշում են, թե մեղավորը բարբառներն են, բայց, բարբառը ոչ մի կապ չունի ժարգոնի, գռեհկաբանությունների և օտարամոլության հետ: Բարբառները լեզվի համն ու հոտն են: Թումանյանն ասում էր. «Էս, էդ, էն»։ Թումանյանի բարբառը գեղեցկացնում էր իր խոսքը։

Բարբառները մի կողմ թողնելով՝ փորձենք պարզել, թե ո՞րն է գրական հայերենի մերժման պատճառները: Քիչ չեն այն մարդիկ, ովքեր առաջին հերթին որպես գլխավոր «մեղավոր» դատափետում են հանրակրթական դպրոցը: Բայց դպրոցը ոչինչ է երեխայի շրջապատի՝ ընտանիքի, հեռուստատեսության, վիրտուալ աշխարհի և հասարակության դեմ: Դպրոցը կատարում է զուտ պետական ծրագիր և սահմանափակվում դրանով:

Հասարակության մի մասնիկն եմ նաև ես։ Շատ հաճախ գրական հայերենը ինձ համար էլ է վանող թվում: Վանող է, որովհետև մեզ թվում է, որ այն արհեստական է՝ այսինքն, անջրպետ կա գրական հայերենի և առօրյա խոսակցականի միջև: Խոսակցական ոճում «ա» օժանդակ բայը հայտնվել է Քանաքեռի բարբառից, բայց գրական հայերենում գեղեցիկ չի հնչում։ Փաստը մնում է փաստ, որ խոսակցականում ա-ն միանշանակ հաղթող է:

Ամփոփելով ասեմ, որ չդառնանք այն ճոռոմաբանողներից, որոնք ասում են մի բան՝ անում մեկ ուրիշը: Փորձենք հնարավորին չափ խոսել մաքուր: Խոսակցական հայերենը վանող է մեկին, մյուսին՝ գրականը, պետք է գտնել ոսկե միջինը՝ կենդանի հայերենը:

Օգնենք հայ մանուկներին

Զրույց «Օգնենք հայ մանուկներին» բարեգործական ֆոնդի ներկայացուցիչ Լիլիթ Էլոյանի հետ:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

«Օգնենք հայ մանուկներին» բարեգործական ֆոնդը գրանցված է Հայաստանում 2011 թվականից, և արդեն 5 տարի է, ինչ օգնում է հայ մանուկներին, ովքեր այս կամ այն պատճառով հայտնվել են բարդ իրավիճակում: Ֆոնդն իր շուրջն է հավաքում ռուսաստանաբնակ հայությանը, բոլոր նրանց, ովքեր ունեն ցանկություն՝ օգնելու իրենց հայրենակիցներին: Նման բարեգործ երիտասարդներից է նաև իմ զրուցակիցը` Լիլիթը:

-Որտեղի՞ց իմացար ֆոնդի մասին և ինչպե՞ս որոշեցիր դառնալ նրա անդամներից մեկը:

-Անկեղծ ասած՝ մեծ ցանկություն ունեի ինչ-որ մեկին օգնելու: Մի քանի շաբաթ համացանցում փնտրում էի մարդկանց, ովքեր օգնության կարիք ունեն, և արդյունքում գտա «Օգնենք հայ մանուկներին» ֆոնդը: Դա կես տարի առաջ էր: «Ինստագրամ» սոցիալական կայքում տեղադրված էր փոքրիկ Դավիթի նկարը, ով հիվանդ էր ՄՈՒԿ-ով (Մանկական ուղեղային կաթված՝ կենտրոնական նյարդային համակարգի հիվանդություն է): Հետո ես այցելեցի ֆոնդի հանդիպումներից մեկին, որտեղ հստակ պատկերացում կազմեցի ֆոնդի աշխատանքի մասին և ցանկացա դառնալ նրա մի մասը:

-Ինչպե՞ս է աշխատում ֆոնդը, այսինքն, ինչպե՞ս եք որոշում, թե ում եք օգնելու:

-Ֆոնդն ունի իր առջև դրված որոշակի առաջադրանքներ` հավաքել միջոցներ հիվանդ երեխաների համար, օգնել մանկատներին և անապահով ընտանիքներին: Հաճախ հիվանդ երեխաների ծնողները և անապահով ընտանիքներն իրենք են մեզ դիմում: Մենք ընտրում ենք մի ընտանիք և մտածում, թե ինչպես հավաքել անհրաժեշտ գումարը: Այն, թե ինչպես ենք որոշում՝ ում ենք օգնելու, կախված է մեզ ուղարկված դիմումներից: Այսինքն, կան դեպքեր, երբ մեզ դիմողի երեխան ծանր հիվանդ է լինում և անհապաղ բուժման կարիք ունի: Նման դեպքերում մենք աշխատում ենք զբաղվել այդ ընտանիքով: Իսկ ընդհանրապես, մենք փորձում ենք մեր հնարավորությունների սահմանում օգնել բոլոր նրանց, ովքեր ունեն դրա կարիքը:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

-Ինչպե՞ս եք միջոցներ ձեռք բերում:

-Բարեգործական համերգներ, ցուցահանդեսներ, մասնագիտական դասեր և այլ նման միջոցառումներ ենք կազմակերպում: Բնականաբար, այս միջոցառումներում հանդես եկող մարդիկ չեն վարձատրվում: Գումար հավաքելու շատ արդյունավետ միջոց են նաև սոցկայքերը: Հենց սոցկայքերի միջոցով մենք տեղեկացնում ենք մարդկանց` ոչ միայն օգնության կարիք ունեցողների, այլ նաև մեր բարեգործական միջոցառումների մասին: Եվ, իհարկե, միջոցներ հավաքելու մեջ մենք` ֆոնդի անդամներս, ևս մեր ներդրումն ենք ունենում:

-Համագործակցո՞ւմ եք արդյոք այլ բարեգործական կազմակերպությունների հետ:

-Այո: Ավելի հաճախ համագործակցում ենք «Հույսի թևեր» ֆոնդի հետ: Ֆոնդն օգնում է վատ պայմաններում ապրող հայերին:

՞նչ միջոցառումներ եք պատրաստվում իրականացնել մոտ ապագայում:

-Փետրվարի 11-ին «Օգնենք հայ մանուկներին» ֆոնդը «Հույսի թևեր» ֆոնդի հետ կազմակերպում է բարեգործական համերգ` Մոսկվա քաղաքի «Ասակի» ռեստորանում: Համերգի հասույթի մի մասը հատկացվելու է 2 տարեկան Մարիամի բուժմանը, ով ունի լյարդի ցիրոզ (լյարդի քրոնիկական հիվանդություն է) և Արարատում բնակվող մի կնոջ, ով ունի երեք երեխա և ապրում է վատ պայմաններում:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

-Ովքե՞ր են ելույթ ունենալու այդ համերգի ընթացքում:

-Ուկրաինական «Голос» նախագծի հաղթող Սևակ Խանաղյանը, Արտյոմ Հարությունյանը և ուրիշներ:

«Օգնենք հայ մանուկներին» ֆոնդի ջանքերով փրկվում են բազում փոքրիկներ, անապահով ընտանիքներ: Ֆոնդը աջակցում է նաև մանկատներին և ծերանոցներին: Եկեք լինենք ավելի ուշադիր մեկս մյուսիս նկատմամբ, եկեք բոլորս մի քիչ բարեգործ լինենք…

margarita hakobjanyan

Աշխատատեղեր և նորից աշխատատեղեր

Սպիտակում շատ խնդիրներ կան, և ինձ հուզող խնդիրներից է աշխատատեղերի խնդիրը: Այն ոչ միայն Սպիտակի խնդիրն է, այլ ամբողջ Հայաստանի: Այս խնդրի պատճառով շատ ընտանիքներ են տուժում: Ոմանք՝ մենակ, ոմանք ընտանիքներով են գնում արտերկիր՝ ապահովելու իրենց ընտանիքների մինիմալ ապրուստը:

Իմ շրջապատում կան շատ այդպիսի ընտանիքներ: Կարող եմ օրինակ բերել իմ հարևանի կյանքից: Այդ ընտանիքի ժառանգը գնացել է արտերկիր՝ աշխատելու: Վերջերս նա, գալով Հայաստան, ամուսնացել է, և իր հարսանիքի ծախսերը հոգալու համար նորից գնացել է արտերկիր: Բերեմ ևս մեկ օրինակ: Կա մի ընտանիք, որտեղ ապրում են երկու երեխա: Նրանց հայրը մեկնել է արտերկիր և տարին մեկ կամ երկու անգամ է տեսնում իր երեխաներին: Իսկ ընտանիքի մայրը աշխատում է առավոտից մինչև գիշեր՝ նվազագույն աշխատավարձով: Իսկ երբ տուն է գալիս, արդեն երեխաները քնած են: Երեխաներին խնամողը իրենց ծեր տատիկն է, որին նույնպես խնամք է հարկավոր:

Այսպիսի ընտանիքների պատմությունները բազմաթիվ են Հայաստանում: Ինձ թվում է, եթե գործեին Սպիտակում ժամանակին աշխատող գործարանների գոնե կեսը, ապա այս խնդիրը այսքան տարածված չէր լինի:

arxiv

Հե՞շտ է արդյոք հայրիկ լինելը

-Հայրիկ, հե՞շտ է արդյոք լինել երեք երեխայի հայրիկ:

-Հեշտ չէ, բայց հաճելի է:

-Ինչո՞ւ:

-Հաճելի է, երբ ունես երեք երեխա՝ երկու դուստր և մեկ ուստր: Հաճելի է տեսնել, թե նրանք ինչպես են մեծանում:

-Հայրիկ, դու ուզո՞ւմ ես մնալ այստեղ:

-Իհարկե:

-Իսկ ինչո՞ւ ես գնում:

-Գնում եմ, որպեսզի ավելի լավ լինի:

-Կյանքում ի՞նչն է քեզ համար ամենաթանկը:

-Ընտանիքը:

-Եթե այդպես է, ապա ինչո՞ւ ես մեզ թողնում – գնում:

-Չեմ թողնում: Իսկ գնում եմ, որովհետև ինձ համար ամենաթանկ բանը ընտանիքն է:

-Հայրիկ, ե՞րբ ես վերադառնալու:

-Հնարավորին չափ շուտ:

-Իսկ մենք առանց քեզ ի՞նչ ենք անելու:

-Ապրելու եք:

-Ես քեզ կկարոտեմ:

-Ես էլ՝ քեզ:

Լուսինե Հակոբյան, 11տ, 2001թ.

Ավելին, քան ծովը

Լուսանկարը՝ Կարեն Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Կարեն Կարապետյանի

Մի քանի օր շարունակ հետևում էի, թե ինչպես է մեր կապուտաչյա գեղեցկուհին սառցակալում: Դե, մեր Սևանա լիճը, մեր գյուղի ժողովրդի լեզվով ասած՝ ծովը, աչքիս առաջ կամաց-կամաց սառցակալում էր: Ամեն առավոտ, երբ արթնանում էի, վազելով գնում էի սենյակիս պատուհանի մոտ, որտեղից երևում էր լիճը, որ տեսնեի, թե ինչքան է սառցակալել:

Լուսանկարը՝ Կարեն Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Կարեն Կարապետյանի

Մի օր էլ մոռացել էի նայել լճին: Երբ դպրոցից վերադառնում էի տուն, նկատեցի, որ լճի կեսն արդեն սառել է: «Ինչ վատ է»,- մտածեցի ես»: Երևի հիմա կմտածեք՝ ի՞նչն է վատ: Չէ՞ որ ես էի ամեն օր նայում և սպասում լճի սառցակալելուն, բայց ձեր մտքով չի անցնի, որ հենց այդ լիճը շատ մարդկանց ապրելու և գոյատևելու հիմնական աղբյուրներից է: Իսկ եթե սառցակալեց լիճը, ապա այդ մարդիկ չեն ունենա աշխատանք: Ինչպե՞ս պետք է ապրեն։ Իսկ եթե լճից վերանան մեր ձկնատեսակնե՞րը: Այդ ժամանակ իսկական աղետ կլինի:

Լուսանկարը՝ Կարեն Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Կարեն Կարապետյանի

Հիշեցի, որ ձկնորսները սեղան նստելիս և բաժակ բարձրացնելիս միշտ խմում են լճի կենացը՝ ասելով․«Մեզ առողջություն, ծովին էլ՝ լիություն»։ Իսկ ես հույս ունեմ, որ լճում ձուկը չի սպառվի, և բոլորս կօգտվենք մեր լճի բարիքներից:

Լուսանկարը՝ Կարեն Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Կարեն Կարապետյանի

Իջևանի դենդրոպարկը

Լուսանկարը` Նարեկ Դավթյանի

Լուսանկարը` Նարեկ Դավթյանի

Շատ էի լսել Իջևանի Դենդրոպարկի մասին, բայց երբեք անտեղ չէի գնացել: Որոշեցի հարցազրույց վերցնել Իջևանի Դենդրոպարկի բուսաբան Մեխակ Սայադյանից, բայց չգիտեի Մեխակ պապի (խնդրել էր, որ այդպես դիմենք) բնակության վայրը: Որոշեցի գնալ Դենդրոպարկ և այնտեղ գտնել նրան: Պարզվեց, որ Մեխակ պապը ապրում է հենց այգու կողքին: Նա շատ հյուրասեր էր. անընդհատ փորձում էր ինչ-որ բան հյուրասիրել: Ես հարցրի` արդյոք նա հիշում է 17.am-ի երեխաներին, որոնք Դենդրոպարկի մասին ֆիլմ էին նկարել, բայց նա չէր հիշում: Պատճառաբանեց, որ ծեր է և շուտ է ամեն ինչ մոռանում: Նա ինձ ցույց տվեց այգին և սկսեց պատմել այգու պատմությունը:

-Այգին հիմնադրվել է 1961 թվականին Կենսաբանական գիտությունների թեկնածու Լյուդվիգ Սայադյանի կողմից: Այս վայրը Աղստև գետի նախկին հունն է եղել, այգին հիմնադրելու ժամանակ խնդիրներ են առաջացել տեղանքի հետ կապված: Հողի շերտի խորությունը 1 մետր է, իսկ դրանից ներքև քար և խիճ է: Այգու ստեղծման նպատակները հետևյալն են. ունենալ Հայաստանի հյուսիսարևելյան շրջանում բուսաբանական այգի (ավելի ճիշտ` ծառայգի, դենդրո՝լատիներենից թարգմանաբար նշանակում է ծառ), և ստեղծել տնկարանային տնտեսություն, որպեսզի Հայաստանի տարբեր շրջաններին մատակարարենք տնկիներ: Անտառ տնկելու կամ ուղղակի կանաչապատման համար չես կարող գուշակել, թե հաճախորդը ինչ կցանկանա, դրա համար էլ փորձում ենք ամեն տեսակի տնկի էլ ունենալ:

Լուսանկարը` Նարեկ Դավթյանի

Լուսանկարը` Նարեկ Դավթյանի

Այստեղ փորձարկվել են մոտ 1000 բուսատեսակ՝ աշխարհի տարբեր անկյուններից, բացի Ավստրալիայից (Ավստրալիայի կլիմայական պայմանները շատ են տարբերվում մեր կլիմայական պայմաններից, այդ պատճառով մենք այլևս բույսեր չենք ստանում այդ աշխարհամասից): Այդ բուսատեսակներից միայն 650-ն են անցել քննությունը, և մինչ օրս ամեն տարի ստանում ենք բույսեր և փորձարկում: Խորհրդային տարիներին իրագործում էինք մի ծրագիր, ըստ որի Խորհրդային Միության բոլոր երկրներից մեզ էին ուղարկում բույսեր, իսկ մենք փորձում էինք ստանալ նոր տեսակներ: Շատ մեծ ծրագիր էր, և եթե Խորհրդային Միությունը չփլուզվեր, մենք ավելի առաջ կգնայինք:

Լուսանկարը` Նարեկ Դավթյանի

Լուսանկարը` Նարեկ Դավթյանի

Այստեղ իրենց մասնագիտության մեջ հմտացել են տասնյակ անտառագետ ինժեներներ, բուսաբաններ, կենսաբանական գիտությունների թեկնածուներ, դոկտորական են պաշտպանել 4 հոգի:

Լուսանկարը` Նարեկ Դավթյանի

Լուսանկարը` Նարեկ Դավթյանի

Դենդրոպարկը բավականին լուրջ գիտական օբյեկտ է եղել, և հիմա էլ ուսանողները Երևանից գալիս են այստեղ փորձեր անելու: Ապագայում ցանկանում ենք այստեղ հանգստի գոտի կառուցել, որպեսզի մարդկանց հոսքը ավելի շատանա, ցանկանում ենք տեղադրել նստարաններ, քանի որ դրա պակասը այս պահին մենք ունենք: Ծրագիրն իրականացնելու համար մեզ ֆինանսավորում է բնապահպանության նախարարությունը:

arxiv

Երևան, իմ համով քաղաք

Ֆելիետոն

-Ալո: Մո՞ւշ:

-Հը՞:

-Լա՞վ ես:

-Ըհը:

-Վաղը ի՞նչ ես անում:

-Հեչ, ի՞նչ կա:

-Ուզում էինք վաղը մի տեղ գնայինք, մի բան ուտեինք. սոված մեռանք:

-Ո՞ւր եք ուզում գնալ:

-Եսի՞մ: Երևի էլի «Յոլկի-Պալկի» գնանք:

-Չէ: «Կովկասում» ավելի լավ է:

-Դու ի՞նչ ես հասկանում:

Եվ այս նույն խոսակցությունը կրկնվում է համարյա ամեն շաբաթ: Սուտ չի լինի, եթե ասեմ, որ սա այն եզակի թեմաներից մեկն է, որի մասին ես խոսում եմ հեռախոսով: Եվ էլի սուտ չի այն, որ ես սիրում եմ այս խոսակցությունը: Ես ընդհանրապես, սիրում եմ ուտել, չնայած որ ուտող-խմողի տեսք չունեմ: Մանավանդ, սիրում եմ ուտել երեվանյան «օբյեկտներում»: Եվ ասեմ, որ ոչ միայն ես եմ այդպիսին, այլ համարյա իմ բոլոր դասընկերները` Դավիթը, Հովիկը, Լևոնը և այլն… Մենք , որպես կանոն, դասերից հետո գնում ենք «հաց ուտելու»: Տանջվելով հինգ ժամ` մենք յուրահատուկ ձևով մխիթարում ենք ինքներս մեզ նման ձևով:

Շատ եմ սիրում «Յոլկի-Պալկին», չնայած շատ թանկ է, և այնտեղ գնում ենք հազվադեպ, հիմնականում, եթե ինչ-որ մեկն ուզում է նշել իր ծննդյան օրը և մեզ հրավիրում է: Ավելի շատ սիրում ենք ոչ այնքան թանկ տեղեր, որովհետև երկրի վիճակն է այսպիսին. փող չկա: Պետք է խոստովանեմ, որ մեր բախտը բերել է: Երևանը լիքն է էժան տեղերով, որտեղ կարելի է կարգին հաց ուտել: Օրինակ, «Սմակը»: Պետք է ասել, որ «Սմակում» մեզնից բացի ուրիշ մարդ չի լինում, այդ պատճառով շատ ենք ծիծաղում`տեսնելով ինչ-որ այլ մարդկանց:

Իմ ընկեր Հովիկը շատ չաղ է և ուտում է երեք հոգու տեղ: Պատմեմ մի զվարճալի պատմություն: Մի անգամ ես, Հովիկը և Դավիթը գնացել էինք չեմ հիշում որտեղ: Եկավ մատուցողը և հարցրեց, թե ինչ ենք ուտելու: Ինչպես միշտ, առաջինը կանգնեց Հովիկը և ասաց.

-Երեք բաժին խորոված, երեք հատ էլ ֆրի:

Ապա նա շրջվեց դեպի մեզ և հարցրեց.

-Իսկ դուք ի՞նչ եք ուտելու:

Իմ ընկերներ Դավիթը և Լևոնը արտաքինից սոված մնացած երեխաներ են, սակայն դա միայն արտաքինից…

Մի անգամ ես և Դավիթը ցանկանում էինք գնալ մի տեղ սնվելու, քանի որ շատ սոված էինք, սակայն ունեինք շատ քիչ փող: Այդ պահին եկավ Լևոնը, և մենք վերջնականապես կորցրեցինք մեր հույսը, որ եղած գումարով կարող ենք բավարարել երեք հոգու ստամոքս: Բայց Լևոնն ասաց.

-Տղեք, ես կերած եմ: Խաշի էի: Հորս ընկերն էր հրավիրել: Լավ բթվանք:

Եվ այդ պահին հույս ծագեց. եթե Լևոնը չի ուտելու, ոչինչ, ապա գումարը կբավարարի երկու ստամոքսի: Եվ մենք գնացինք ինչ-որ մի օբյեկտ:

Դավիթը կանչեց մատուցողուհուն և ասաց.

-Երկու հատ ֆրի, մեկ էլ երկու հատ ամենափոքր հյութերից:

Լևոնը, լսելով ուտելիքի մասին, հավանաբար մոռացավ, որ ինքը առավոտյան խաշի էր, քանի որ ասաց, որ իրեն բերեն երեք շիշ խորոված: Մատուցողը արագ գրի առավ պատվերը և հեռացավ: Մենք լուռ ու թաքուն հեռացանք այդ օբյեկտից, առանց սպասելու, որ մատուցողը բերի պատվերը: Իսկ Լևոնը մի լավ ծեծ կերավ:

Մուշեղ Բաղդասարյան 12տ., 2002թ.

margarita dilbaryan

Իմ դպրոցը

Դպրոցը դպրոց է, էլի. երկհարկանի, սովորական դպրոց, նման շատ ու շատ այլ դպրոցների: Բայց իսկական հրաշքը սկսվում է, երբ ոտք ես դնում շենքից ներս: Ուրախ ու ժպտադեմ պահակը՝ Գարուշ պապը, անկախ եղանակից, միշտ ժպտալով դիմավորում է քեզ:

Դասարանը դասարան է, էլի. քսանմեկ աշակերտանոց դասարան, նման դպրոցի մնացած շատ ու շատ դասարաններին: Ստեպ-ստեպ առօրյան հետաքրքիր դարձնելու համար տղաներից ոմանք դասի չեն նստում, ինչը որակվում է որպես «փախուստ դասից»: Գալիս է փոխտնօրենը, մի քիչ զայրանում, մի երկուսին ծիծաղելի որակումներ տալիս, ինչից մենք շատ ենք ուրախանում:

Տնօրենը… Ինձ միշտ էլ դուր է եկել կոնֆլիկտները հարթելու նրա գործելաոճը՝ արագ ու առանց ավելորդությունների:

Ոստիկանը, դե այլ ոստիկանների հետ չեմ շփվել, բայց երբ նայում եմ՝ ինչպես են զինվորների մայրերին մի մայթից մյուսը քարշ տալիս՝ ձեռքերից ու ոտքերից բռնած, կամ ինչպես են սեփական ժողովրդի վրա կրակում, մեր դպրոցինը անմեղ հրեշտակ է թվում:

Գրադարա՜նը: Մի այլ կարգի բացահայտում է: Չէ, սա նման չէ ուրիշ դպրոցների գրադարաններին, որտեղ գրական երեկոներ են կազմակերպվում, տարբեր գրողների տարելիցներ են նշում: Մեր դպրոցինը ուրիշ է, մեր գրադարանը այլ առաքելություն էլ ունի (շնորհիվ գրադարանավարուհու). հնարավորինս կուշտ ու կուռ կերակրել ողջ ուսուցչական կազմին ու աշակերտությանը, թույլ չտալ շատ օգտվել բուֆետից:

Իսկ, այ բուֆե՜տը, դա երազանքների իրականացման վայր է, ինչը շատ ու շատ աշակերտների ստիպում է դպրոց հաճախել: Սա այն վայրն է, որտեղ միախառնվում են աշակերտների երազանքներն ու գաստրոնոմիական ցանկությունները, սա դպրոցի ամենանվիրական ու ցանկալի վայրն է՝ Վիկտոր «տոտայով», իրար հրմշտող աշակերտերով, իրար գլխի վրայով փող փոխանցող ձեռքերով…

Մի քանի ամսից կավարտեմ դպրոցս, ու բազմաթիվ հուշերից ամենագունեղը բուֆետին նվիրվածը կլինի:

Օ՜ֆ, հոգնեցի: