-Արմ, ընկեր Աֆյանը կանչում ա,-ինչպես արդեն կռահեցիք, պատուհանից դուրս նայելով երազում էի, ու էլի խանգարեցին․․․

Գնացի ընկեր Աֆյանի սենյակ վստահ, որ էլի կազմակերպչական աշխատանքների հետ կապված բան պիտի ասի: Այդպես էլ եղավ. «Գրել տարեվերջյան հաշվետվություն, ինչ է արել աշակերտական խորհուրդը սեպտեմբերից մինչև դեկտեմբեր»։ Եկա դասարան ու փորձեցի հիշել` ինչ է արել աշակերտական խորհուրդը, մտածեցի ու հասկացա, որ «հաշվետվություն» ասվածը չափազանց լավ է: Ինչ լավ կլիներ, եթե յուրաքանչյուրս ամեն տարեվերջ հաշվետվություն ներկայացնեինք ինքներս մեզ։

Իմ հաշվետվությունը չափազանց երկար է. ձեռքբերումներ, կատարած աշխատանքներ ու իրականացված նախագծեր։ Անձնային հաշվետվության լավագույն ենթաբաժինը ձեռքբերումներն են, ձեռքբերումներ, որոնք այսօր իմ կողքին են ընկերների տեսքով, ձեռքբերումներ, որոնք թույլ են տալիս ինձ զգալ 2015-ի ու 2016-ի տարբերությունը, և վերջապես գլխավոր ձեռքբերումներից մեկը, որը հնարավորություն է տալիս այսօր ազատ գրելու՝ «Մանանա» ու 17.am, որոնք երբեք չեն հեռանա ձեռքբերումներիս ցուցակից, տարեվերջյան ձեռքբերումներ, որոնք ուղեկից են լինելու ողջ ընթացքում՝ «Հայ մարզային երիտասարդներ», «Հրազդանի քաղաքացիական երիտասարդական կենտրոն»․․․

Կփակենք 2016-ի գիրքը`այնտեղ թողնելով շատ ու շատ բազմակետեր, իսկ նրանց, ովքեր կարդում են այս հոդվածը, կցանկանամ ջանք ու եռանդ չխնայել այդ բազմակետերը իրենց նպատակին հասցնելու․․․

Բոլոր դպրոցներում կան գերազանց սովորող աշակերտներ: Դե, մեր դպրոցը նույնպես չի տարբերվում մյուս դպրոցներից: Մեր դպրոցում աշակերտների թիվը մեծ չէ, բայց գերազանց սովորող աշակերտների թվով չի տարբերվում մյուս դպրոցներից: Գերազանց են սովորում Նազելին, Նարեկը, Տիրանը, Տարոնը և ուրիշներ: Ամեն մեկն ունի իրեն բնորոշ ընդունակությունները: Սակայն ես կառանձնացնեմ Տարոնին: Հիմա կասեք՝ ինչո՞ւ հենց Տարոնին: Նախ, հպարտությամբ կնշեմ, որ Տարոնը իմ ազգականն է: Տարոնը դեռ 4-րդ դասարանում էր, երբ բոլոր ուսուցիչներն ասում էին, որ ունի գիտելիքների մեծ պաշար և յուրահատուկ աշակերտ է: Ու միշտ մտածում էի, թե Տարոնը ինչո՞վ է յուրահատուկ:

-Տարոնը չի բավարարվում դպրոցի ծրագրային նյութերով,-ասում էին ուսուցիչները:

Զարմանում էի, թե ինչպես կարող է 4-րդ դասարանի տղան չբավարարվել ուսուցիչների սովորեցրածով և ցանկանա ավելի ու ավելի շատ նյութեր կարդալ:

Տարիներն անցնում էին, իսկ Տարոնի գիտելիքները ավելի էին շատանում: Տարոնն իր փայլուն գիտելիքներով ինքնավստահ առաջ էր շարժվում՝ «Մեղու», «Կենգուրու» մրցույթներում: Հիմնականում շատ լավ արդյունքներ էր վաստակում «Կենեգուրու» մրցույթում:

Ես մի կողմից զարմացած էի, իսկ մյուս կողմից՝ հպարտ, թե ինչպես կարող է Տարոնը տարիներ շարունակ հաղթող ճանաչվել տարբեր մաթեմատիկական մրցույթներում: Բոլորս էլ համոզված էինք, որ Տարոնին սպասվում է մեծ և փայլուն ապագա;

2016 թվականի մայիսին ամբողջ դպրոցը հպարտությամբ էր խոսում, որ Տարոնը հանձնել է մաթեմատիկայի քննություն և ընդունվել «Քվանտ» վարժարան: Մոտենում էին Տարոնին, շնորհավորում, իսկ Տարոնը ժպտում էր և համեստաբար շնորհակալություն հայտնում: Հետո Տարոնն ուսումը շարունակեց Ա. Շահինյանի անվան ֆիզմաթ դպրոցում: Իսկ հետո մեզ ավելի ուրախ լուր էր սպասվում: Տարոնը հայտ էր լրացրել և պատրաստվում էր մասնակցել «Ամենախելացին» հեռուստատեսային ինտելեկտուալ խաղին: Տարոնը երկու շրջաններում էլ շա՜տ լավ արդյունք ցույց տվեց: Բայց պատկերը փոխվեց եզրափակիչում, երբ 1 միավորի պատճառով չկարողացավ անցնել եռյակի մեջ:

Դե անկախ նրանից՝ հաղթեց, թե պարտվեց, Տարոնը մեր դպրոցի և մեր գյուղի հպարտությունն է:

Ես սիրում եմ իմ անունը: Հա, արդեն սիրում եմ: Շատերը չեն սիրում իրենց անունները, ես էլ, երբ տասը տարեկան էի, ասում էի.

-Մամ, ինչի՞ եք անունս Սոնա դրել: Լավ անուն չի:

-Բալես, ես ուզում էի Լիլիթ դնել, պապադ չթողեց:

Ասում էի` անունս փոխելու եմ, դնեմ Լիլիթ: Բայց ինչո՞ւ: Ինչո՞ւ, եթե իմ անունը հայրս է որոշել, ինչո՞ւ փոխեմ, եթե այն իսկապես գեղեցիկ անուն է, ինչո՞ւ փոխեմ, եթե ես էլ եմ սկսել սիրել այն, և վերջապես, ինչպես կարելի է փոխել արդեն կնքված անունը:

Գիտեմ, կան այնպիսի անուններ, որոնք հնաոճ են համարվում (Եպրաքսյա, Փառանձեմ, Հայկուհի և այլն), բայց չէ՞ որ այդ անունը հայրդ է դրել, չէ՞ որ այդ անունը քո հայրիկի մայրիկի անունն է: Անունը հպարտություն պետք է առաջացնի: Կան անուններ, որոնք մեզ շատ հարազատ են դարձել, ու կան մարդիկ, ովքեր ասում են. «Շատ կուզեի անունս լիներ Արինա, Իննա, Յանա» և այլն:

Ինչո՞ւ եք վազում այլազգի, ավելի ժամանակակից անունների հետևից: Չէ՞ որ մենք ունենք մերը, մեր հայկականը:

Կան անուններ, որ մենք դիտմամբ չենք արտասանում, պահում ենք, որ մնան միայն մեր մտքերում, որ էլի մեկինը չդառնան: Այն կրողը միշտ կարևոր է ու թանկ: Մենք պահում ենք այն միայն մեզ համար: Երբեմն էլ նույն այդ անունը բարձրաձայնելու չգիտակցված ցանկություն է առաջանում: Մենք կրկնում ենք այդ անունն այնպես, կարծես այն արտասանելը մեզ ավելի շատ ու ավելի ամուր կապերով է կապում այն կրողի հետ, կարծես ավելի հարազատ է դարձնում ու ավելի մտերիմ, կարծես մի արդարացված իրավունք է տալիս մեզ` այն մեր կյանքի մի մասը համարելու: Մեզ համար կարևոր պատմություններում մենք տեղավորում ենք այդ անունը, իսկ անկարևորները դարձնում ենք կարևոր այդ անունով:

Ես գրում եմ Ամանորին, ուզում եմ շնորհավորել բոլորին, բայց միայն շնորհավորելու համար չէ, որ գրում եմ:

Գեղեցիկ է այս տոնը, չէ՞: Այս օրերին բոլորս ուրախանում ենք, սպասում ենք հրաշքի, ուտում ենք սրտի ուզածի չափ մեր սիրած խորտիկները: Ասում են` հեքիաթային է Ամանորը, երևի, հեքիաթային տոն է, բայց բոլորի՞ համար: Կարծում եմ` ոչ բոլորի: Դե, ոչ բոլորն են, որ շատ են սիրում այս տոնը ու տոնից հետո եկող մնացած հինգ օրը: Չգիտեմ, երևի, կռահեցիք, թե ովքեր այդքան էլ չեն սիրում այս տոնը: Նրանք, ովքեր ամեն օր աշխատում են: Բոլոր հյուրերի առաջ սեղան են դնում, հավաքում, սուրճ պատրաստում, հետո ճանապարհում հյուրերին, հավաքում սեղանը, ափսեները լվանում, ու դեռ սեղանը չհավաքած, գալիս են մյուս հյուրերը: Սա շարունակվում է մի քանի օր:  Ու բոլորը զարմանում են, երբ լսում են.

-Այ, սրանից կեր, սա շատ համեղ է, կերած չես լինի:

Մտքում հիշում են բոլորը, թե քանի տուն մտնելիս են այս խոսքերը լսել: Մինչդեռ դուք սա եք մտածում, տանտիկինը էլի է թարմացնում սեղանը ու բոլորին հյուրասիրում:

Ախր, դուք ի՞նչ գիտեք, թե ինչքան է չարչարվել, ինչքան ժամանակ է նրանից խլել քաղցրավենիք,« բլինչիկ», աղցան և այլ ուտելիքներ պատրաստելը: Ինքը սիրով է պատրաստել ու պատրաստել է հենց ձեր` իր հյուրերի համար: Դրա համար էլ հյուրասիրում է բոլորին:

Իրականում` ամանորյա այս գեղեցիկ տոնի պատճառով չարչարվում են մայրիկները: Առավոտից իրիկուն սեղան են դնում, հավաքում, ու այս ամենը տևում է վեց օր: Պատկերացնո՞ւմ եք, մի ամբողջ տարի ճաշ պատրաստել, տուն հավաքել, հետո տարվա վերջում էլի չարչարվել, տարվա սկզբին էլի չարչարվել: Իսկ ե՞րբ են մայրիկները հանգստանում: Այ, երբ դու վերցնում ես իր պատրաստած ուտելիքից և ուտում, այդ ժամանակ էլ հանգստանում են ու ժպտում, հասկանալով, որ իրենց չարչարանքը գնահատող կա:

Բոլորը դժգոհում են, որ ամանորյա տոնի իմաստը կերակուրներն են դարձել, պետք է փոխել, մտածել այլ կերպ նշելու մասին, բայց շարունակում են նույն կերպ նշել: Միայն մայրիկներն են, որ թեև ամենաշատը իրենք են հոգնում, սակայն շարունակում են պատրաստել:

Դե ինչ, ավանդույթը չի փոխվում: Ուրեմն ի՞նչ: Կարդալուց հետո գնա, վերցրու մայրիկիդ պատրաստած ուտելիքներից, կեր ու ասա մայրիկիդ, որ աշխարհում ամենահամեղն ինքն է պատրաստում: Կտեսնես, թե ոնց կփայլեն մայրիկիդ աչքերն ու որքան կուրախանա:

Դու հենց նոր կարդացիր նյութիս վերնագիրը և որոշեցիր այն կարդալ: Ինձ թվում է` չես զղջա և կհամաձայնես ինձ հետ: Լավ, ինչևէ: Ուզում եմ խոսել դատարկության կարևորության մասին:

Չգիտես ինչու, մարդիկ դատարկությունն ասոցացնում են բացասական զգացողությունների հետ և միշտ բացասական են վերաբերվում դրան: Բայց նրանք չեն էլ պատկերացնում, որ դատարկությունից է սկսվում ամեն ինչ: Լավ, հիմա բացատրեմ: Մարդիկ վերցնում են դատարկությունը, շուրջը կառուցում են պատեր, և այն դառնում է տուն: Ավելին, ինչքան մեծ է տան ներսի դատարկությունը, այնքան բարձր է դրա գինը: Մարդիկ ընտանիք են կառուցում և ապրում են այդ տան մեջ՝ գնահատելով միայն տունը, բայց ոչ դրանից առաջ եղած դատարկությունը:

Դու հիմա կարդում ես և փորձում հասկանալ, կամ էլ չես հասկանում: Լավ, կարող եմ էլի օրինակներ բերել: Վերցնում ենք մի բուռ դատարկություն, շրջապատում ենք այն կավով և արդյունքում ստանում ենք ծաղկաման: Ծաղկամանը դառնում է գործածելի հենց դատարկության հաշվին: Կամ վերցնում ենք 100 քառակուսի մետր դատարկություն, շուրջը բետոնապատում ենք, մեջը լցնում ենք ջուր և արդյունքում ունենում ենք լողավազան:

Նույն կերպ էլ մարդիկ են փորձում օգտվել իրենց ներսի դատարկությունից, որպեսզի հասնեն հաջողության: Բայց ինձ չի թվում, թե դա մարդկանց դեպքում աշխատում է: Լավ, հանգիստ թողնենք մարդկանց:

Հըն, դո՞ւ էլ կարևորեցիր դատարկությունը: Մինչ մտածես` այն կարևոր է, թե չէ, ես գնացի: Դատարկությունն ինձ է սպասում, գնամ վերցնեմ այն և փորձեմ ինչ-որ բան պատրաստել:

Ում համար Նոր տարի, ում համար սովորական մի օր: Է՜, հիմա կմտածեք` դժգոհ մարդ եմ: Բոլորն այս գեղեցիկ տոնին ուրախանում են, իսկ ես կարծես աշխարհի «դարդերը» ուսերիս եմ վերցրել: Դե, աշխարհինը չէ, իմ սեփական «դարդերն» էլ են ինձ բավական:

Սկսեմ նրանից, որ այս տարի այդքան էլ ոգևորված չէի սպասում Ամանորին: Ամեն տարի նույնը, բոլորը կարծես դեկտեմբերից սկսում են պատրաստվել մինչև դեկտեմբերի 31-ը, որ մի քանի օր տևողությամբ սերիալ նկարահանեն, ու գլխավոր «հերոսն» էլ պարտադիր պիտի լինի խոզի բուդը, որի համար հայերը ամեն ինչի պատրաստ են՝ սկսած վարկերից ու տոկոսից:

Է՜, բայց, ժողովուրդ, անկեղծ ասած, այս ամենը ինձ անցած տարիներին այդքան էլ չէին հետաքրքրում, մինչև որ այս տարի մնացի մենակ, ու սկսեցի ամեն ինչին ուշադրություն դարձնել: Դե, մենակ նկատի ունեմ, որ իմ հասակակիցները՝ ինձ համար շատ հարազատ ու կարևոր մարդիկ, այս տարի ինձ հետ չէին: Էհ, էլ ի՞նչ Ամանոր առանց այն մարդկանց, ում հետ ամեն տարի նշում էիր այս տոնը, իսկ այս տարի պիտի սքայփով կամ վայբերով շնորհավորես:

Դե, մի խոսքով, Ամանորը Ամանոր չի առանց հարազատների: Բայց, ուզած-չուզած՝ եկել է Նոր տարին: