Մտքիս եկավ գրել մահվան մասին։ Շատ վատ ու մռայլ թեմա է։ Իսկ դու կարո՞ղ ես ասել, թե ինչ է մահը։ Լա՛վ, անցանք։

Ամեն օր մենք վիճում ենք, սիրահարվում, ատում, հիասթափվում, նոր շունչ առնում, և ամեն օր նոր մտքեր են ծագում հաջորդ օրվա համար։ Նոր պլաններ, նոր համարձակ քայլեր և այլն։ Իսկ դու երբևէ մտածե՞լ ես, որ կարող է առավոտյան չարթնանաս։ Գլուխս ամեն գիշեր լցված է այդ հիմար մտքերով, և նրանով, թե ինչ կլինի, եթե հաջորդ առավոտս չլինի։ Սարսափելի է։

Երբ կռվում եմ մեկի հետ, և այդ մեկը ինձ հարազատ մարդ է, գիշերը՝ քնելուց, մտածում եմ, իսկ եթե վաղը նա չլինի՞, կամ չլինեմ ե՞ս։ Եվ այդ միտքը գլխումս, որոշում եմ մի կողմ դնել հպարտություն կոչվածը, և ներողություն խնդրել հենց գիշերը, հենց այդ պահին։ Եվ կապ չունի` ես եմ մեղավոր եղել, թե դիմացինս, այդ բառը գրելուց կամ ասելուց հետո սիրտս թեթևանում է։
Հաճախ կարծում եմ, որ հաջորդ օրը արթնանալուս հույսերը ավելի մեծ են այն ժամանակ, երբ գիշերը աղոթում եմ։
Կար ժամանակ, երբ Աստծուց միայն պահանջում և խնդրում էի, իսկ հիմա ամեն գիշեր պատուհանի մոտ կանգնած նայում եմ երկնքին, և շուրթերս ինքնաբերաբար արտասանում են․շնորհակալ եմ։
Իսկ ինչի՞ համար եմ շնորհակալ։ Շնորհակալ եմ, որ արթնացա, տեսա ինձ շրջապատող հիասքանչ աշխարհը, ապրեցի և վայելեցի անգամ այսօրվա սպիտակ թերթիկիս վրայի սև բծերը։

Եկեք պատկերացնենք, որ կա մեկը, որ գրում է մանրամասնորեն մեր այդ օրվա բոլոր մտածածներն ու կատարածները։ Ու մի օր, շա՜տ տարիներ հետո, մեզ են հանձնելու այդ գիրքը։ Եկեք ապրենք այնպես, որ գիրքը կարդալու ընթացքում չամաչենք և չհիասթափվենք ինքներս մեզանից։ Իսկ եթե արդեն ինքներս մեր ձեռքով սևացրել ենք այդ էջերը, ի՞նչ ենք անելու։ Երբ գիրքը դեռ չնթերցած, այդքանը գիտակցում ենք, պետք է ուղղակի վեր կենալ, պատռել այդ գիրքը և սկսել նորից։ Այո՛, պատռել։
Շատերը վախենում են մահից, շատերը մահացածներից, իսկ ես վախենում եմ միայն հոգեվոր մահից։ Ի՞նչ է դա։ Ես չգիտեմ` դա ինչ է, բայց գիտեմ, որ այդ մահվան ժամանակ դու ապրում ես այնտեղ, որտեղ ապրել ես միշտ, միայն շուրջդ ամեն ինչ մութ է ու մռայլ։

Եկեք ապրենք մաքուր, ապրենք ազնիվ, քանի որ մենք չգիտենք` որն է լինելու մեր վերջին օրը։ Ապրենք այնպես, որ երկար, շատ երկար տարիներ մեզ հիշեն ու գովեն։ Եկեք ապրենք` կողմ դնելով հպարտություն, գոռոզություն, եսասիրություն ասվածները։ Եկեք ապրենք զգացումով, որ ապրում ենք վերջին անգամ։

Ինքս էլ ինձ չեմ հասկանում, բայց զգում եմ, որ դուք էլ խորհելու ժամանակ կունենաք և կկազմեք լավ ապրելու ձեր բանաձևը:

-Չինացին դու ես, էյ… Իրենք կորեացի են:

Ու նորից ես ասացի այս խոսքերը: Ճիշտն ասած, արդեն չեմ հիշում, թե քանի անգամ եմ այս արտահայտությունը ասել:
Հոգնել եմ արդեն բոլորին բացատրելով, որ կորեացին ուրիշ է, չինացին` ուրիշ, ճապոնացին էլ ընդհանրապես ուրիշ: Չէ, իրենց համար բոլորը նույնն են, բայց դե ես հո իրենց տարբերո՞ւմ եմ:

Պատճառն այն էր, որ երեք տարի առաջ սկսեցի նայել դոռամաներ, անիմեներ և լսել քեյ-փոփ: Տարվելով Հարավային Կորեայով, ես կառուցեցի իմ փոքրիկ աշխարհը:
Եվ այսպես, իմ փոքրիկ աշխարհի դռները բացում է քեյ-փոփը (K-pop): Հիմա կհարցնեք, թե դա ինչ է: Քեյ-փոփը կորեական երաժշտությունն է: Ես արդեն երեք տարի է քեյփոփեռ եմ (քեյփոփեռ` քեյ-փոփ լսող): Հիշում եմ, երբ առաջին անգամ լսեցի քեյ-փոփ, մի տեսակ տարօրինակ զգացողություն ունեի, չգիտեի` հավանո՞ւմ եմ, թե` չէ: Մի խումբ ասիացի տղաներ երգում և պարում էին: Հետաքրքիրն այն է, որ նրանք մի 10-ը հոգի կլինեին, բայց այնքան հավասարաչափ էին շարժվում, կարծես ռոբոտներ լինեին, բայց միաժամանակ այնքան գեղեցիկ էր նայվում:

Հետո` մեկ, երկու, և ես ինքս չգիտեի, թե ինչպես սկսեցի ամեն օր լսել այդ երաժշտությունը: Իմ երգացանկից անհետացան բոլոր ռուսական և ամերիկյան երգերը, այն լցված էր ամբողջովին քեյ-փոփով: BTS (ԲիԹիԷս), EXO (ԷՔՍՈ), BIG BANG (ԲԻԳ ԲԵՆԳ), BAP (ԲԷՓ), GOT7 (ԳԱԹ ՍԵՎՆ), 2PM (ԹՈՒ ՓիԷմ) այս խմբերը դարձան իմ անբաժան ուղեկիցները: Սկսեցի բոլորին տարբերել, և մի բան կասեմ. իրենք բոլորովին էլ իրար նման չեն: Հիմա անգամ ձայներով եմ տարբերում, թե երգում որ հատվածը ով է երգում:

Ժամը չգիտեմ էլ քանիսն է. դրսում մութ է, իսկ սենյակիս լույսն ինչպես միշտ վառ է: Աչքս գցում եմ ժամացույցին. ուշ է, պետք է գոնե մի քիչ քնել: Անջատում եմ լույսն ու պառկում: Խավարի մեջ մի լույս էլի վառ է մնում: Հեռախոսս է: Արդեն կարծես մեխանիկորեն վերցնում եմ, հավաքում կոդը, բացում նկարներն ու երկա՜ր նայում, հիշում, կարոտում, ժպտում ու տխրում… Համատարած խավարի մեջ հազիվ նշմարելի լույսը դեռ երկար վառ է մնում:

Դուռը թակում են, համոզված եմ՝ էլի նա է: Ամեն անգամ անկոչ հյուրի նման գալիս է, թակում սենյակիս դուռը ու բացվելուն պես ինքն իրեն ներս է գցում, անգամ առանց հարցնելու կարելի է, թե՞ ոչ: Նստում է մահճակալիս մի անկյունում, հետևում, թե ինչպես եմ շարունակում նայել նկարին: Հետո մի արհամարհական հայացք է գցում վրաս ու քմծիծաղ տալիս, առաջ է գալիս, թուլացած ձեռքերիս միջից հեշտութամբ վերցնում հեռախոսս ու մի կողմ գցում: Հետո բռնում է ձեռքս ու տանում իր հետևից: Չեմ էլ հասկանում, թե ինչպես, առանց առարկելու գնում եմ նրա հետ: Իսկ նա ստիպում է հիշել այսօրը, երեկը, մի քանի օր, մի քանի շաբաթ ու մի քանի ամիս առաջը: Հետո էլի նույն արհամարհական ժպիտով ինձ է նայում, երևի ուզում է ասել, որ ինքն այս անգամ էլ ինձնից ուժեղ գտնվեց ու ինձ կարողացավ գցել հիշողութունների գիրկը: Կարծես անզգայացած, լուռ ենթարկվում եմ նրան, իսկ նա շարունակում է ձեռքս բռնած ինձ իր հետևից տանել, խճճելով ինձ հիշողություններիս անեզր ծովում: Դեռ երկար քայլում ենք: Շուտով կլուսանա: Նստում ենք մի նստարանի՝ մի փոքր շունչ քաշելու: Շատ եմ հոգնել, գլուխս հենում եմ նրա ուսին ու անմիջապես քնում: Զգում եմ, ինչպես է գրկում ինձ, տանում տուն, մի կերպ բացում սենյակիս դուռն ու ինձ պարկեցնում մահճակալիս վրա: Հետո, էլի լուռ նստում է կողքիս ու էլի, ինքն իրենից գոհացած երկա՜ր նայում ինձ:

Արևի լուսավոր շողերն աչքերիս են ընկնում, ձեռքս տանում եմ դեպի աչքերս, ու էլի դժգոհում, որ ինչ-որ մեկը հերթական անգամ հետ է քաշել սենյակիս վարագույրը: Վեր եմ կենում տեղիցս, գնում դեպի դուռը: Ինչ-որ անծանոթ, թրջած թաշկինակ է ընկած: Արդեն պարզ է, էլի նա է եկել` կարոտս, էլի ստիպել կարոտել, լացել: Հետո մաքրել արցունքներս ու լուռ հեռացել: Թաշկինակն էլ երևի պատահական է գրպանից ընկել, չնայած, ի՞նչ իմանաս, գուցե կրկին անգամ ինձ այցի գալու առիթ ունենալու համար է:
Կարոտս` էլի նա էր եկել: Երևի էլի կգա, կարոտս…

Դեռ փոքր տարիքից ես մեծացել եմ մի ընտանիքում, որը մի մեծ շրջապատի մասն է կազմում: Ես էլ իմ կամքից անկախ դարձել եմ այդ շրջապատի բաղկացուցիչ մասը: Այնպես է ստացվել, որ մայրիկիս մորաքրոջ ու հորաքրոջ աղջիկները և հայրիկիս ընկերները իրար հետ են ամուսնացել, ու այս մեծ շրջապատի մեջ շփումը հիմնված է ոչ միայն ընկերական, այլև բարեկամական կապերի վրա:

Ես այդ շրջապատի ամենամեծ երեխան եմ, մնացածները ինձնից ամենաքիչը՝ երեք տարով փոքր են, ու ես շատ հաճախ ինձ իրավունք եմ վերապահում նրանց վրա բարկանալու: Նաև խորհուրդներ եմ տալիս, մի խոսքով՝ ավագ ընկեր եմ:
Ինձ միշտ հիացրել է հայրիկիս ընկերական շրջապատի պարտաստակամությունը ու կազմակերպվածությունը: Ամեն տարի պարտադիր նրանք, այսպես կոչված, «քեֆ» են անում Ամանորին, մարտի ութին, ապրիլի յոթին, մայիսի իննին, հունիսի մեկին: Ավելացված նաև ամռան ընթացքում հանդը (բնության գիրկը) կամ գետ գնալը:

Ամառային մի արևոտ օր, զանգահարում է հայրիկիս ընկերներից մեկը.
-էսօր մի կողմի վրա չգնա՞նք:
-Գնա՛նք:
Այս գնանքից ամենաքիչը երեսուն րոպե հետո ամեն ինչ պատրաստ է, ու մենք` մեքենաների մեջ տեղավորված: Հիմնականում երեխաների հորդորով, գնում ենք Դեբեդ գետի մաս կազմող և մեր գյուղին մոտ գտնվող Մարց գետը:
Ընտանիքիս անդամների ծննդյան օրերին մեր տունը սովորաբար մարդաշատ է լինում, կեսօրին երեխաներն են գալիս, երեկոյան՝ մեծահասակները: Դե, քանի որ մեր տանը մեծահասակներ (տատիկներ, պապիկներ) չկան, ավելի հարմար է «քեֆ» անելը, չէ որ բարձր ձայներով ոչ ոքի չենք խանգարում: Չգիտեմ՝ ինչի՞ց է, որ վերջերս այդ «շախ» ասվածը փոքր ինչ պակասել է: Առաջ, ավելի շատ էին պարում: Ինչևէ: Միշտ, նայելով այս ամենին, մտածել եմ, որ երբ մեծանամ, ես էլ պիտի այսպիսի շրջապատ ստեղծեմ. մի վստահության շրջանակ, որտեղ մեկը մյուսին մինչև վերջ նվիրված կլինի:
Ամեն տարի իմ ծննդյան օրը, երբ ընկերներս գալիս են (նրանք էլ իմ փոքր շրջապատն են), ծնողներս հորդորում են.
-Միշտ էսպես հավեսով լինեք, շուտ-շուտ հավաքվեք, դպրոցն ավարտելուց հետո էլ ձեր ընկերությունը պահեք: Թե չէ, առանց ընկերների, առանց շրջապատի՝ մարդն ո՞ւմ է պետք:

Երեկ ինձ առաջարկեցին Ձյունանուշի դերը տանել նախակրթարանի երեխաների ամանորյա միջոցառման ժամանակ: Ակամայից հիշեցի ինձ այն տարիքում, երբ ինքս էի անհամբեր սպասում Ձմեռ պապին ու Ձյունանուշին: Այնքան հաճելի էին այդ սպասումները` լցված մանկական միամտությամբ: Հիշում եմ, թե ինչպես էի նամակ գրում Ձմեռ պապին, հետո նկարազարդում ու ձևավորում և լցնում այն իմ մանուկ հավատով: Որքա՜ն երկար էի նախապատրաստվում Նոր տարվան:

Բայց տարեցտարի ամեն ինչ փոխվում է, կարծես թե ժամանակ չի մնում  հավատալու ամանորյա հրաշքին: Ավելի մեծանալով ես զգում եմ, որ ամեն անգամ Ամանորն ուրիշ գույն ունի, ձյունն ու ձմեռը`ուրիշ: Ու թվում է` եթե այդպես շարունակվի, միգուցե այն ամբողջովին խամրի: Վերջերս կարդացի ընկերներիցս մեկի նյութը, աչքս ընկավ մի արտահայտություն. «ինչ լավ է մնալ երեխա»: Եվ ես հասկացա, որ իսկապես մեր սրտերում մանկական պարզությունն ու անհոգությունն է պակասում: Իսկ ինչո՞ւ չլինել երեխա, ինչո՞ւ չլինել պարզ ու հասարակ, և վերջապես, ինչո՞ւ չհավատալ Ձմեռ պապին:

Ես արագորեն վազեցի սենյակ ու սկսեցի  փորփրել դարակս և գտա իմ պատրաստած ձնեմարդն ու ծայրերը սպիտակ ներկած կոները, որոնք անտառից ինքս էի բերել: Սկսեցի թղթե փաթիլներ, հրեշտակներ ու ծաղկեշղթաներ պատրաստել:

Մարդիկ կարիք ունեն ամանորյա հրաշքների: Այդժամ աշխարհն  ավելի գունեղ է, իսկ ձմեռային սառն օդը` լի ամանորյա կախարդանքի բույրով:

Մի քանի օրից մեծ ու պայծառ երազանքներով լցված Ձյունանուշը գնալու է նախակրթարանի երեխաների ամանորյա հանդեսին: