anush hovhannisyan

Գյումրվա քաղցր բարբառով

-Բարև, Սիրուշ տատի:

-Հազար բարի, Անուշիկ ջան, տատդ ո՞ւր ա, բալես:

-Ներսն ա, գնա առաջ:

-Վա՜յ, քնել է: Ինչխ էլ հավեսով է քնել, երևի շոգից է, գիտե՞ս:

Սիրուշ տատիկը մեր հարևանուհին է և տատիկիս ընկերուհին: Նա հոգով-սրտով գյումրեցի է ու միշտ պատմում է իր քաղաքի մասին:

Ու քանի որ տատիկս հավեսով քնած էր, նա որոշեց նստել իմ կողքին, իսկ ես մտածեցի, որ սա շատ լավ հնարավորություն է նրա հետ զրուցելու համար: Միացրեցի ձայնագրիչը: Ի դեպ, նա այդպես էլ չիմացավ, որ ձայնագրում եմ:

-Ու՜ֆ, ինչխ շոգ է, չես կրնա դիմանաս, սպես էլ բա՞ն կեղնի:

-Դու էլ Գյումրի գնա, ավելի հով չի՞, քան էստեղ:

-Էհ՜, այ բալա, ո՞վ պտի ինձ տանի Լեննական:

-Ես շատ եմ սիրում Գյումրին, մի անգամ գնացել եմ:

-Հա՞, բա ե՞րբ ես եղե ընդեղ:

-Անցյալ տարի դասարանով ենք գնացել, էքսկուրսիա էր:

-Է՜, բա որ մնա՞ս, բալա ջան: Էնքան լավ տեսարժան վայրեր կան, հլը առաջ, նախքան երկրաշարժը, հրաշք տեղ էր իմ Գյումրին:

-Երկրաշարժի ժամանակ Գյումրիում ես եղե՞լ:

-Չէ, բախտս բերել է, ստեղ եմ եղել: Բայց մե չքնաղ քաղաք էր, Երևանն ի՞նչ էր օր Լեննականի դեմը… Ըդպես է եղե, բայց դե …

Ա՜խ, այդ «բայց դե»-ն , այնքան ցավով ու ափսոսանքով ասաց, հետո փորձեց վատ տրամադրությունը հեռու վանել ու սկսեց.

-Հարուստ է եղե, հարուստ ամեն ինչով. լիքը՜, ճո՜խ, ժողովուրդն էլ շատ հյուրասեր, մեր տուն, օր կմտնեիր չէ, սեղանը դարդագ չէիր տեսնի: Ամառ-ձմեռ լիքն է եղե,- ծերացած դեմքին մի փոքր ժպիտ հայտնվեց ու երկար լռեց,- անցյալ տարի ընդեղ էի, իրգնները հարսս կսեր. «Հորքուր ջան, հելի էրթանք թատրոնի մոտ քիչմ ման գանք»: Կերթայինք ընդեղ, մինչև 11-ը կնստեինք, հետո կսեր. «Հորքուր ջան, հմի հերթապահ հրեշտակները գուկան»: Կսեի` ի՞նչ հերթապահ հրեշտակ, ըդոնք ո՞վ են: Իրանց ֆոռմի վրա սպես մեծ հրեշտակի նկարը նկարած, սիրուն հաքած, ընբես էլ սիրուն տղերք էին, օր էլ չասած,- երկուսս էլ ծիծաղեցինք, չնայած ի՞նչ կա որ, տատին հավանել էր տղաներին: Ինչևէ, պատմությունը դեռ շարունակվում էր:

-Էն կողմից եկան, ընձի, օր տեսան, նստած էին չորսով: Սեցին. «Վա՜խ տատի ջան, ար՛ի, արի ստեղ` իմ տեղս նստի»: Հարսս էլ խնդալեն կսե. «Հորքուր, ինչխ լավ է, օր քեզի հետ կեղնինք, մեզի շուտ տեղ կուդան»:

-Հա՜, գյումրեցիներին ես շատ եմ սիրում, տարբերվում են, բարբառնել ա շա՜տ հավես:

-Համով են, քաղցր: Մեր լեզուն ուրիշ է, լավն է, բայց մարդ էլ կա` տնազ է դնում… Լսի, հլը կսեմ, օր ըդպես շատ կսիրես, քելե քեզի Լեննական պսագենք:

-Իյա՜, էտ էլ, ու վերջ,- հանկարծակի միջամտեց մայրիկս, ով մի փոքր հեռու մուրաբա էր պատրաստում:

-Էտ ընչի՞ օր, լավ տղա էղնի, քու ինադու կուզի… Թող ջահելներին լավ բախտ եղնի, ըդիգ է կարևորը, ես 50 տարի ապրել եմ մարդի հետ, էլ ինչի՞ս է պետք, թող բոլոր ջահելները զույգ ապրեն, երկար ապրեն իրար հետ:

-Օ՜ֆ, Սիրուշ տատի, ի՞նչ կա քո Գյումրին, մենակ փողոցներն ա սիրուն,- ընդհատեց մայրիկս:

-Լսե, որտեղ օր ղսմատդ եղավ, ընդեղ էլ կերթաս… Իյա՜, ի՞նչխ թե, ստեղաց լավ բանը ընդեղ 2 հատ կա, իմացա՞ր:

-Սիրուշ տատի, բա ո՞նց եղավ, որ Գյուրին թողեցիր` Հոկտեմբերյան ամուսնացար:

-Քա դե ես շատ գիտեմ, մերոնք էլ օժար չէին: Բայց դե ինչ էնեի, ընձի կամ էին տեսե: Ուզեի-չուզեի` էտ էր, ղսմաթ էր էլի, չիդեմ:

-Բայց էն ժամանակ լա՞վ էր, որ առանց ճանաչելու էիք ամուսնանում:

-Տո չէ հա, ի՞նչն էր լավ: Մերը պատահական է եղե: Առաջին հայացքից, որ դուր է գալիս մեկը մեկին, էլ ի՞նչ կա: Կարևորը առաջին հայացքն է, թե չէ մնացածը պրոբլեմ չէ…

marat sirunyan

Օձն էլ սիրտ ունի, սիրել գիտի

Մայրս պատմում էր, որ իր հայրական գյուղում` Վանաշենում, մի զրույց կար: Ըստ դրա, շատ տարիներ առաջ գյուղում երիտասարդ մի ամուսնական զույգ զարմանալի բանի առաջ  էին կանգնել:

Ամուսինները մի անգամ բակում տեսնում են հսկայական օձ:  Չեն համարձակվում  մոտենալ, սպանել:  Հետո օձը հանգիստ, ինքնուրույն հեռանում է: Բայց ամիսը մեկ հայտնվում է բակում, նորից վախենում են սպանել, բացի վախենալն էլ, հասկանում են, որ օձն իրենց վնասելու մտադրություն չունի, և ուղղակի խուսափում են նրանից: Քիչ-քիչ օձն այցերի հաճախությունը մեծացնում է, ու երբ հայտնվում է՝ միշտ շրջում է տան տիկնոջ հետևից:

Բայց մի որոշ ժամանակ օձը չի հայտնվում: Ու օրերից մի օր էլ տան տիկինը տան դուռը բացում է ու տեսնում օձին՝  ներսում: Վախեցած փախչում է, երբ մարդիկ հավաքվում են ու գալիս օձին վնասազերծելու, նրան այլևս տանը չեն գտնում…

Շատ ժամանակ է անցնում, օձը չի հայտնվում: Ամուսինները մտածում են, որ երևի էլ չի գա, ու ազատվել են նրանից: Սկսում են մոռանալ օձի մասին: Բայց մի երեկո, երբ կինը մտնում է ննջասենյակ ու բացում է անկողնու ծածկոցը, վախից քարանում է. օձը ողջ երկայնքով անկողնու մեջ պառկած է լինում: Վախեցած կինը փախչում է սենյակից ու ասում է ամուսնուն տեղի ունեցածի մասին: Քանի որ երկուսն էլ վախենում են հսկայական օձից, շտապում են իրենց հարևանի տուն` օգնություն խնդրելու: Իսկ հարևանը ազգությամբ հայ չի լինում, այլ կարծեմ եզդի, և լինում է շատ աժդահա: Ասում են, որ օձն արդեն իրենց անկողին է մտել և այլ ելք չկա, քան սպանելը:

Հարևանը գնում ու սպանում է այդ օձին: Ու ասում են, որ այդ ամենի պատճառն այն էր, որ օձը սիրահարված է եղել այդ գեղեցիկ կնոջը:

Փաստորեն օձերն էլ սիրտ ունեն ու սիրել գիտեն: Բայց ոչ ոք չէր կարող իմանալ, թե այդ սերն ինչ արդյունքների կարող էր հանգեցնել…

anush jilavyan

Մայրիկիս Ջավախքն ու Վանաձորը

Ինձ միշտ հետաքրքրել է, թե ինչ է մարդը զգում, երբ ունի երկու հայրենի բնակավայր, կամ թե ինչ է նշանակում արձակուրդները անցկացնել գյուղում՝ տատիկի ու պապիկի տանը: Ես չեմ ունեցել հնարավորություն զգալու դա, և փորձեցի մորս միջոցով լրացնել բացը:

Իմ զրուցակիցը մայրս է՝ Գոհար Սերոբյանը: Նա ծնվել է Կիրովական (այժմ Վանաձոր) քաղաքում, արմատներով Ջավախքից է:

-Հետաքրքիր է,ե՞րբ և ի՞նչ հանգամանքներում են ծնողներդ կամ նրանց նախնիները հաստատվել Ջավախքում:

-Ծնողներս Ջավախքում են ծնվել:Հայրական պապիս ընտանիքը գաղթել է Կարսից Մեծ Եղեռնի ժամանակ, և երկար դեգերումներից հետո պապս հաստատվել է Ջավախքի Գանձա գյուղում: Այդ ժամանակ նա 10 տարեկան էր: Հետագայում ամուսնացել է նույնպես Կարսից գաղթած հոգևորականի աղջկա՝ Արփենիկի հետ, ում ընտանիքը հաստատվել էր Լենինականում (այժմ Գյումրի): Ունեցել են 4 երեխա, հայրս եղել է առաջին զավակը:

Մայրական պապիս ընտանիքը առաջին անգամ գաղթել է Էրզրումից Կարս, այնուհետև Ջավախք՝ Գանձա: Մայրական տատս Ջավախքը բնակեցրած Էրզրումցի առաջին գաղթականների ընտանիքից էր:

-Ի՞նչ հիշողություններ է արթնացնում հայրենի գյուղը:

-Մանկության ամենաջերմ հիշողությունները կապված են հայրենի գյուղիս հետ: Շատ տպավորիչ են եղել տերյանական օրերի հետ կապված հուշերը: Այդ օրերը անցնում էին շատ տոնական և հարազատների ջերմ միջավայրում, ովքեր հավաքվում էին Հայաստանի տարբեր հատվածներից: Ավելի ուշ, երբ կարդում էի Տերյանի նամակները, որտեղ նկարագրում էր հայրենի գյուղում անցկացրած մանկությունը, ինձ թվում էր, որ նրա հետ նույն վայրերում եմ խաղացել:

Եթե գոյություն ունի հոտի հիշողություն, ապա այդպիսի ամենավառ հիշողությունը տատիս թոնրում թխած լավաշի բույրն է:

Հետաքրքիր էր գյուղում լվացք անելու «ծիսակատարությունը». մեծ ծղոտե քթոցներով (զամբյուղ) լվացքը գյուղի հարսները իջեցնում էին գետը և գետի ջրում լվանում, փռում խոտերի վրա չորանալու: Մինչև չորանալը ծավալվում էր հետաքրքիր զրույց ջավախքյան անուշ բառ ու բանով:

-Իսկ ի՞նչ է նշանակում քեզ համար ծննդավայրդ՝ Կիրովականը:

-Մանկության հիշողություններում մնացած հարմարավետ, փոքրիկ ու կանաչ քաղաք, որը սիրել ու սիրում եմ: Հատկապես շատ եմ սիրել քաղաքային այգին, որը հիմա ցավոք առաջվանը չէ, նաև շատ եմ սիրում Հայքի հրապարակը, իր յուրօրինակ հանգստությամբ ու ջերմությամբ:

-Տեղի ունեցած փոփոխություններից, որո՞նք են ցավ կամ ափսոսանք առաջացնում:

-Փոփոխությունները ժամանակի մեջ անխուսափելի են, բայց կան այնպիսիները, որոնք տխրեցնում են: Առանձնահատուկ պայծառ եմ հիշում դպրոցիս ճանապարհը և մոտակա այգին: Թվում էր, թե դպրոցի դռները միշտ բաց կլինեն, սակայն այսօր այն չկա: Չկա նաև պապիկի ու տատիկի տունը, որտեղ անց էի կացնում արձակուրդները:

-Ապագայում ինչպիսի՞ն կուզեիր տեսնել Վանաձորը:

-Ավելի մարդաշատ, կյանքով լեցուն, թե՛ աշխատելու, թե՛ հանգստանալու հնարավորություններով:

tatev aghazaryan

Հետևություններ…

Երբ ավարտական քննությունները վերջացան, ու սկսեցին ամառային արձակուրդները, ես կարող էի հանգիստ զբաղվել իմ սիրած գործերով, որոնցից մեկն էլ հենց սա է: Ամառը ես շատ սխալներ վերլուծելու ժամանակ ունեցա: Ոչինչ հենց այնպես չի ավարտվում, և ամեն ինչ իր ավարտն ունի: Քննությունները հեշտ չէին և շատ էին անհրաժեշտ գիտելիքները ստուգելու համար: Ես հիմա արդեն գիտեմ, թե, որ առարկայից եմ թերացել և ինչքան պետք է աշխատեմ դրանք ուղղելու համար: Հասկացա` ովքեր են իմ «լավ» ընկերուհիները: Հասկացա, թե ինչի վրա պետք է ուշադրությունս դարձնեմ` հետևում թողնելով մանր-մունր պատմությունները:

Մի խոսք կա. «Եթե դու երբեք չես սխալվել, ապա չգիտես, թե, որն է ճիշտը»: Եղան փոքրիկ սայթաքումներ, որոնք ես այլևս չեմ կրկնի: Եվ իմ կատարած սխալների հիման վրա կստեղծեմ նորը: Կյանքում կատարված ամեն մի դեպք չի կարելի որպես աղետ ընդունել:

Կարծում եմ, քննությունները ոչ միայն ինձ օգնեցին, այլ նաև դպրոցի անձնակազմին՝ վերլուծելու իրենց հետագա աշխատանքը: Պարզելու համար, թե ինչքանով ենք սովորել դասերը և այլն:

Հիշեցնեմ իմ սիրած հեղինակներից մեկի՝ Թեոդոր Դրայզերի խոսքը, որը ես նշել եմ նաև իմ նախորդ հոդվածում. «Աշխարհում շատ բան կա, որին մենք կուզեինք հասնել: Սակայն չի կարելի միանգամից ամեն ինչի ձգտել: Եվ ի՞նչ միտք ունի հուսահատվել ամեն մի չիրականացած ցանկության պատճառով»:

Դե, ուրեմն, սեպտեմբերից նոր էջից սկսենք վաղվա օրը: Լավատեսորեն նայենք ամեն ինչին: Եվ ինձնից ձեզ խորհուրդ. կենտրոնացեք միայն ու միայն ձե՛ր նպատակների վրա:

Ամեն մարդ ունի իր արժանիքները: Ուրեմն, եկեք չնմանվենք ուրիշներին, լինենք տարբեր: Ստեղծենք մերը, քանի որ մյուսն այդ ճանապարհով արդեն անցել է…

nare sargsyan

Սկսել եմ կարոտել

Առավոտ էր: Արթնացա հեռախոսիս ձայնից.

-Ալո՜:

-Ալո, Նա՞ր, ու՞ր ես, քեզ ենք սպասում, արագացրու:

-Մար,  լավ էլի, ժամին նայե՞լ ես: Առավոտվա 6-նա, ու՞մ ես կորցրել էս ժամին:

- Յա՜՜, մոռացա՞ր, գնում ենք վազելու արագացրու:

-Լավ էլի, էսօր առանց ինձ գնացեք, չեմ գալիս:

-Վախենում ես նիհարե՞ս: Արագ-արագ: 2 րոպեից բակում լինես:

Հասկացա, որ «պրծում չունեմ»: Գնացինք, վազեցինք, ու ի՞նչ: Ոնց որ միշտ, եկա ու քնեցի:

Արթնացա արդեն ցերեկ էր, սովորության համաձայն առաջին գործս դուրս իջնելն էր: Էրեխեքը դուրսն են, ջա՜ն: Նորից աղմուկ, աղաղակ:

-Մենակ չասեք` նորից սկսել էր:

-Հա, էս անգամ էլ խնձորների կռիվն էր: Տեսնես` էս կինը չի՞ հասկանում, որ իրա խնձորներից մեր տանն էլ կա:

-Լավ, հանգիստ, մեկ ա` մենակ խոսելն ա:

Նստեցի ու նայեցի շուրջս: Նույն փողոցը, նույն հոգսերով նույն մարդիկ: Ամեն ինչ նույնն է, չի՞ լինի` մի օր մի բան ուրիշ լինի: Արդեն երեկո էր, խաղացինք մեր թաղի հայտնի պահմտոցին, հետո կիթառի ու երգ ու պարի ժամանակն էր: Արդեն մի կերպ ոտքիս վրա կանգնելով տուն բարձրացա:

-Մամ, ուժասպառ եմ: Գնում եմ քնելու:

Հաջորդ առավոտ նորից… Զընգ… Զընգ…

Հիմա, երբ դասերն սկսել են, կարոտով եմ հիշում ամռան խաղերով լեցուն այս օրերը:

narek davtyan getahovit

Քույրս

Փոքր ժամանակ, երբ ես լացում էի, մայրս քրոջս ասում էր.

-Էլըչկա, մի հանգստացրու Նարոշին,- մայրս միշտ ինձ այդպես էր դիմում:

Քույրս ինձ հանգստացնելու հետաքրքիր մեթոդ էր մշակել: Ես ունեի  խաղալիք` Բարև ձեզ անունով:  Հիմա մտածում եք, թե ինչո՞ւ Բարև ձեզ: Բացատրեմ: Երբ ես լացում էի, քույրս վերցնելով այդ խաղալիքը, տինիկային թատրոն էր ցույց տվել, և այդ տիկնիկային թատրոնի պիեսը միշտ սկսվում էր «Բարև ձեզ» նախադասությամբ:

Հիմա հիշելով այդ պահերը, ծիծաղում եմ, բայց միևնույն ժամանակ, տխրում, քանի որ այդ պահերը երբեք հետ չես բերի:

Իսկ հիմա ծանոթացեք` մարդ, ում շատ եմ սիրում, քույրս`  Էլլա Դավթյանը, իմ ամենա-ամենան: Մանկուց շատ եմ սիրել քույրիկիս և հիմա կարոտում եմ, որովհետև նա հիմա բնակվում է Ռուսաստանում: Շատ եմ  ափսոսում, որ չեմ գնահատել նրա հետ անցկացրած պահերը, իսկ հիմա, հնարավոր է,  նրան տեսնեմ տարին մեկ-երկու անգամ:

Քույրս պատանեկության տարիներին զբաղվել է ֆուտբոլով, անգամ ընդգրկվել է Հայաստանի կանանց ֆուտբոլի հավաքականում: Հետո հիասթափվել է ֆուտբոլից` պատճառաբանելով, որ Հայաստանում ֆուտբոլը ապագա չունի, քանի որ թիմերը համախմբված չեն խաղում: Քույրս մանկավարժ է, համալսարանը ավարտելուց հետո աշխատանքի պատճառով  մեկնել է Ռուսաստան: Նա շատ է կարոտում  Հայաստանը և փորձում է շուտ վերադառնալ: Նա կարծում է, որ հայրենիքը լինի հզոր թե թույլ, մնում է հայրենիք և չի կորցնում իր քաղցրությունը:

Կարոտով սպասում եմ, որ մի օր առավոտյան իմ տիկնիկը քրոջս ձայնով առավոտ վաղ կարթնացնի ինձ.

Բարև ձեզ…

Sargis Melkonyan

Եթերում «Մանկություն TV-ն» է…

Փոքր ժամանակ սիրում էի բոլոր եղանակները՝ հատկապես ամառը, որովհետև ամառային օրերին մեր տունը միշտ բազմամարդ էր լինում. գալիս էին հորաքույրներիս երեխաներն, ու սկսում էինք անհոգ վազվզել, խաղալ, թռչկոտել, լողալ, կռիվ-կռիվ խաղալ…

Հիշում եմ, թե մի անգամ ինչպես էինք կռիվ-կռիվ խաղում. երկար փայտեր էինք կտրում, թրեր պատրաստում ու կռվում էինք: Մի անգամ էլ փայտե արկղերից մեծ տնակ էինք սարքել ու կռվից հետո գերիներին այդտեղ էին պահում:

Մի օր էլ՝ երբ գնացել էինք մորեղբորս տուն, նրա որդու փոքր երկաթե մեքենաներով ցուցահանդես էինք կազմակերպել:

Կամ, որ մարտի մեկին քույրիկներիս հետ գնացինք ձնծաղիկներ հավաքելու: Բերեցինք ու նվիրեցինք մայրիկին: Ի՞նչ օրեր էին…

Մոտենում էր սեպտեմբերի մեկը: Էլի գերազանցիկ եմ: Ի՞նչ ուրախությամբ էի վերցնում գովասանագիրն առաջին անգամ…

Մի օր էլ հայրիկս մտավ տուն` կիթառը ձեռքին: Վերցրեցի ու խաղացի:  Իսկ որ հետո էլ ես ու եղբայրս գնացինք կիթառի, ինչ ուրախ էի: Բայց հետո հոգնեցի, ու հիմա էլ չենք գնում:

Մի տարի էլ հունիսի մեկին գնացինք կարուսել: Միշտ սար էինք գնում, բայց այդ տարի գնացինք կարուսել: Էլ սարն չենք գնում: Իսկ երբ անձրև եկավ…

Իսկ երբ մի քանի նկար լուսանկարչական ապարատից գցեցի համակարգչի մեջ, մատս միամիտ կպավ ու ֆոտոապարատի ողջ պարունակությունը ջնջվեց… Ես ջնջեցի իմ մանկությունը, իմ հիշողություններն ու տպավորությունները: Օրեր անց ֆոտոապարատն էլ փչացավ…

Եթերում «Մանկություն TV-ն» էր, առողջ եղեք…

elen gevorgyan

Գնացինք հրաշքի հետևից

Դեռ մեկ տարին չի բոլորել այն օրից, երբ գնացինք  Բյուրականի աստղադիտարան, բայց հիշողություններն իմ մեջ վառ են այնպես, ինչպես այդ օրն էր:

Ստույգ չեմ հիշում օրը, բայց սեպտեմբեր ամիսն էր: Դպրոցում ասացին, որ պիտի գնանք Բյուրականի աստղադիտարան, և ցանկացողները կարող են  դիմել դպրոցի փոխտնօրենին: Դե, մեր դասարանում բոլորս ենք հետաքրքրասեր և  բոլորս միաբերան ասացինք, որ ցանկանում ենք մասնակցել:

Պատկերացնո՞ւմ եք իմ ուրախությունը` մի աղջկա, ով աստղերին դիտելիս մոռանում է ամեն ինչ…Ու հանկարծ, հնարավորություն է ընձեռվում գնալ և ավելի մոտիկից տեսնել բնության այդ հրաշալի պարգևը:

Եկավ բոլորիս կողմից  սպասված երազանքի` աստղերը մոտիկից դիտելու, նրանց հիասքանչ փայլն ու գեղեցկությունը տեսնելու օրը: Շուտ ավարտեցինք դասերը, և պատրաստվեցինք ճանապարհորդելու: Դպրոցի  բակում կանգնած էին  երկու մեծ ավտոբուսներ: Հանկարծ լսվեց.

-Երեխե՛ք, դե արագ բարձրացեք մեքենաները:

Մինչև  Բյուրական հասնելը, նախ պիտի այցելեինք  «Բրաբիոն» ծաղկի սրահ` դիտելու այնտեղի զարմանալի բույսերն ու հրաշալի ծաղիկները: Անծանոթ ու զարմանալի բույսեր տեսնելուց և նրանց մասին տեղեկություններ ստանալուց հետո, շարժվեցինք դեպի Բյուրական:

Ժամը հինգի մոտերքն էր, երբ հասանք աստղադիտարան` մի հրաշալի վայր:  Մինչև մութն  ընկնելը, երբ կկարողանայինք դիտել աստղերը, ժամանակ կար: Գնացինք  Վիկտոր Համբարձումյանի  արձանի մոտ, ցանկացանք մտնել թանգարան, բայց, ցավոք, ուշացել էինք` դռները փակ էին:

Ծանոթացանք տեղանքին, իմացանք շատ և շատ տեղեկություններ, գնացինք ամենամեծ աստղադիտակի մոտ, բարձրացանք  և տեսանք այն դիտակը, որով կատարվել են փորձեր, և որով դիտել է անձամբ ինքը` Վիկտոր Համբարձումյանը:

Երբ մթնեց, մեր ուրախությունն ավելի ու ավելի  կրկնապատկվեց: Դուրս էր եկել նաև լուսինն, ու մենք ոգևորված բացականչում էինք.

-Վա~յ, երեխե~ք, ինչ լավ ա, լուսինն էլ կտեսնենք:

-Շա~տ լավ ա, մեր բախտից էր, հաստա՛տ, երեխեք:

Հետո չհասկացանք` ինչ կատարվեց: Մի քանի րոպեում դուրս եկան գորշ ամպերը, պատեցին ամբողջ աստղազարդ երկինքն ու լուսինը: Բոլորիս տրամադրությունն ընկավ, ու սկսեցինք  դժգոհել:  Այնքան ոգևորված էինք սպասել այդ օրվան:

Հասնել աստղադիտարան և չդիտել աստղերը, անհավատալի էր, ոչ-ոք չէր ցանկանում համակերպվել այդ մտքի հետ: Վերադարձանք դեպի ավտոբուսները, տխուր և անտրամադիր, բայց եկավ մեր տնօրենն ու ասաց.

-Երեխաներ, շատ եք տխրել, չէ՞, հիմա մի բան կասեմ կուրախանաք: Այստեղ մեզ ասացին, որ շուտով ամպերը կցրվեն: Ուղղակի պետք է կես ժամ սպասենք:

Ի~նչ ուրախություն: Կես ժամն այնքան արագ անցավ: Մենք երգում էինք, կատակում, մինչև կանցնեին րոպեները:

Ահա արդեն պատրաստվում էինք դիտելու աստղերը: Քանի որ շատ էինք, բաժանվել էինք երկու խմբի և ներս մտանք խումբ-խումբ: Այնքան հաճելի էր դիտել մի փայլող երկնային մարմնի, որը քեզ հանգստացնում է, և ինչպես բոլորն էին ասում, դիտել մի մեծ «պանրի»`լուսնին: Դիտելու ընթացքում մոռացել էինք  ամեն ինչ:

Շատ լավ օր էր: Երբ վերադարձանք տուն, ամբողջ գիշեր, աչքիս առաջ, միայն այդ երկու հիասքանչ տեսարանն էր:

Ես Սոնան եմ

Ես 1999 թվականի սերնդից եմ՝ Սոնա Մկրտչյանը, լեննականցի եմ, սիրում եմ աշխարհը, հայրենիքս, մայր բարբառս։ Ես այն մարդն եմ, ով փոքր ժամանակ երազում էր դառնալ տրոյլեբուսի վարորդ՝ կարմիր շրթներկ ունենալու համար, բայց դա ուղղակի 3-9 տարեկան երեխայի երազանք էր։ Հետո  ես Հայոց լեզվի և գրականության ուսուցչուհի էի, ով շատ բարի էր, տնային հանձնարարություններ չէր տալիս, դաս չէր հարցնում և շատ բարձր էր գնահատում։ Բայց սա էլ դարձավ անկատար երազանք, քանի որ ես արդեն ուզում էի դառնալ ֆիզիկոս, ուսումնասիրել աստղերը, մոլորակները, բնության երևույթները․․․Այս «մասնագիտական» փոփոխությունները կշարունակվեին այնքան ժամանակ, քանի դեռ․․․

Վերջապես ես ընտրեցի աշխարհի ամենահետաքրքիր և չբացահայտված մասնագիտությունը՝ լրագրությունը։ Ընտանիքումս լրագրողներ չկան, ոչ էլ հրապարակախոներ։ Բայց ես, ինչպես կասեր գյումրեցին, «մեջների ծաղիկն եմ»: Ես ընտրեցի այս մասնագիտությունը առանց երկմտելու, քանի որ  զգում էի. այն իմ մեջ է, իմ մի մասնիկն է․․․

Այժմ 17 տարեկան եմ, լրագրության ֆակուլտետի առաջին կուրսի ուսանողուհի։ Ցանկանում եմ դառնալ հայտնի, սիրված ու ճանաչված լրագրող, հաղորդավար, շոումեն։ Երազանքներ  շատ-շատ ունեմ, որոնց մի մասը կատարվելու ճանապարհին է, իսկ մյուսներն անպայման դառնալու են իրականություն։ Նպատակասլաց եմ, իրատես․․․

Ես անասելի հետաքրքրասեր եմ, այդ իսկ պատճառով էլ շատ հարցեր եմ տալիս։ Ինչպես ասում է Օնորե դը Բալզակը․ «Բոլոր գիտոությունների բանալին հարցական նշանն է»: Ինձ հետաքրքրում է այն ամենը, ինչ կապված է  երկիր մոլորակի, մարդ էակի հետ։ Ինձ հուզում է անարդարությունը, կաշառակերությունը,արտագաղթը, Հայաստանի տնտեսական ծանր վիճակը, թռչնի թռիչքը, մանուշակի գույնը, հնչյունի արտաբերումը, շնաձկան վարքը, համակարգչի աշխատելու սկզբունքը, մարդու ֆիզիկական կառուցվածքը, հոգեկան աշխարհը․․․Մի խոսքով, ամեն-ամեն ինչ։

Իմ ընտրած մասնագիտությունը՝ լրագրությունը, հնարավորություն է ընձեռում գտնել ինձ հուզող յուրաքաչյուր հարցի պատասխանը։

Լրագրությունը մասնագիտություն չէ, այն անբացատրելի երևույթ է, լրագրությունն արվեստ է․․․

Իմ ոգեշնչման աղբյուրն իմ ուսուցիչն է

Լուսանկարը՝ Էլզա Զոհրաբյանի

Լուսանկարը՝ Էլզա Զոհրաբյանի

Մի քանի տարի առաջ մեզ հանձնարարեցին «Իմ ոգեշնչման աղբյուրն իմ ուսուցիչն է» վերնագրով շարադրություն գրել: Ես գրեցի շարադրությունը, բայց Նրա համար այդպես էլ չընթերցեցի: Հիմա այն ձեր դատին եմ հանձնում: Հուսով եմ, որ այս անգամ Նա` իմ սիրելի ուսուցիչը, կկարդա այն:

«Իմ ոգեշնչման աղբյուրն իմ ուսուցիչն է»

Ես սիրում ու հարգում եմ իմ բոլոր  ուսուցիչներին: Նրանք աշակերտներին  գիտելիք են տալիս:  Որոշ աշակերտներ ճիշտ և տեղին են կիրառում իրենց  սովորածը, ոմանք էլ պարզապես մոռացության են տալիս:

Իմ ամենասիրելի ուսուցիչը ընկեր Օխոյանն է: Նա խելացի է, բարի ու գեղեցիկ`ինձ համար անթերի: Ընկեր Օխոյանը դարձել է մեր դասղեկը:  Բացի դասղեկ լինելուց, նա մեզ դասավանդում է «Աշխարհագրություն»  և «Հայոց եկեղեցու պատմություն» առարկաները:
Նրա շնորհիվ ես սովորել եմ քարտեզը: Կարող եմ ցույց տալ երկրագնդի բոլոր երկրները, մայրցամաքները, օվկիանոսները, լեռներն ու գետերը:
«Հայոց եկեղեցու պատմություն» առարկայի դասաժամերին էլ քրիստոնեական դաստիարակություն ենք ստանում, սովորում ենք: Ծանոթացել ենք մեր եկեղեցու պատմությանն ու ծեսերին:

Ես նրան եմ համարում իմ ոգեշնչման աղբյուրը, որովհետև նրա ամեն մի խոսքը ինձ համարշատ կարևոր և ուսանելի է:
Կան աշակերտներ, որոնք ուսուցչին սիրում են գնահատականի համար:  Եթե  բարձր գնահատական են ստանում ` ուսուցիչը լավն է, եթե ցածր` վատ ուսուցիչ է: Ես այդպես չեմ մտածում: Թե աշխարհագրությունից,  թե Հայ եկեղեցու պատռմությունից   ցածր գնահատականներ եմ ստացել, բայց երբեք իմ կարծիքը չեմ փոխել դասղեկիս մասին: Ընկեր Օխոյանը  շատ համբերատար անձնավորություն է, նաև` զիջող:

Մի անգամ ուրվագծային քարտեզը մոռացել էի տանը, բայց նա ինձ ներեց ու մատյանում «երկուս» չդրեց: Ես հասկացա, որ ամեն դեպքում, պետք է պարտաճանաչ լինել, եթե անգամ ուսուցչուհին զիջում է ու «երկուս» չի նշանակում:

Շատ եմ սիրում, երբ գնում ենք էքսկուրսիաների: Ընկեր Օխոյանը մեզ գրեթե բոլոր մարզեր տարել է ու ծանոթացրել տեղի տեսարժան վայրերին:

Ընկեր  Օխոյանը շատ լավ խորհրդատու է: Աշակերտները նրան վստահում են, նույնիսկ իրենց  անձնական գաղտնիքներն են պատմում: Ընկեր Օխոյանը, ընտանիքիս անդամներից հետո ամենաթանկ մարդն է ինձ համար:

Ես նրան շատ եմ սիրում: