Տատիկիս բացօթյա պատշգամբում ամեն տարի գարնանը իրենց բներն են հյուսում մեր փոքրիկ հարևանները՝ ծիծեռնակները: Ամեն օր նստում եմ այդտեղ ու երկար նայում նրանց: Շատ հետաքրքիր թռչուններ են. գեղեցիկ ու հիանալի ձայն ունեն: Երբ այս գարնանը եկան, բները նորոգեցին, ձու ածեցին ու երկար տաքացրին, մինչև դուրս եկան ձագերը: Իսկ հետո տեսնում էի, թե ինչպես են հոգատար ծնողները հերթով կեր բերում դեռ անփետուր ձագուկներին: Մի օր էլ լսեցի ձագուկների ծլվլոցը և տեսա, թե ինչպես են գլուխները հանել փոքրիկ բնի միջից, ու սպասում իրենց ծնողներին: Իսկ նրանք, ինչպես միշտ, հերթով կեր են հասցնում փոքրիկ ձագերին:

Այդ ժամանակ հասկացա, որ փոքրիկ թռչունները ոչնչով չեն տարբերվում մարդկանցից: Նրանք էլ հոգատար ծնողներ են: Մարդու նման կարող են գուրգուրել ու փայփայել իրենց ձագերին և, հարկ եղած դեպքում, դուրս գալ թշնամու դեմ ու պաշտպանել նրանց:

Պայծառ օր էր: Ես սովորականի պես հայրիկիս հետ գնում եմ անասունների հետևից՝ Հարսնաքար լեռան ստորոտը: Ես հայրիկիս ասացի.

-Պապ, խի՞ չես զենքը վերցնում հետդ: Մի բան ռաստ կգա, էլի:

Հայրս թե՝  ուզում ես բեր: Ես վերցրեցի զենքը և ճանապարհ ընկանք: Ճանապարհը երկար չէր՝ մոտ մեկից երկու ժամ: Գրեթե տեղ էինք հասել, և հանկարծ շունս՝ Լեսին, սկսեց հաչալ:

-Ի՞նչ ա եղել, ի՞նչ տեսար:

Հարցիցս անմիջապես հետո սկսեց վազել: Գնացի նրա հետևից, չալ (աղվես) էր տեսել: Թեև նրա միսն ուտելու չէր, սակայն գյուղի  հավ գողացողներից մեկն էր: Իմ և նրա միջև հեռավորությունը 200-300 մետր էր: Ես նշան բռնեցի, շունչս պահեցի և առաջին անգամ կրակեցի կենդանու վրա: Գնդակը կպել էր նրա թոքերին: Մոտեցա և համոզվեցի, որ սատկած է: Ինչ ասեմ, համ վատ էի զգում, որ մի կրակոցով վերջ եմ տվել չալի կյանքին, բայց համ էլ ինքս ինձ մխիթարում էի, որ գյուղում էլ չեն անիծելու հավագողին ու վաշ-վիշ անելու կորցրած հավի համար:

-Դուք էս աղջկան քիչ էրես տվեք:

Երևի ինձ ամենաշատը նկարագրող երկխոսությունը, որը ես լսում եմ գրեթե ամեն օր: Ինչպես հասկացաք, ես մեր տան «էրես տվածն» եմ: Միշտ նույն բանը. նստած եմ իմ սենյակում ու մեկ էլ քրոջս՝ Սերինեի ձայնը.

-Մերի՛, սենց չի լինի, օրը մի տեղդ ցավում ա, դու էս տնից չե՞ս, ես չեմ հասկանում:

Ու էստեղ հնչում է ամենասպասված պատասխանը.

-Սերինե, ինչպե՞ս ես խոսում մեծն դերասանուհու հետ:

Մտերիմներս միշտ ասում են, որ իմ սենյակից արվեստի «հոտ» է գալիս: Իրականում ես չգիտեմ դա ինչից է: Երևի նրանից, որ ես էլ եմ մի քիչ «արվեստոտ»: Մտնում եմ սենյակս ու կարծես ուրիշ աշխարհ եմ մտել: Տպավորություն  է, որ սենյակս մեր տան մեջ չի մտնում: Ես եմ, գրքերս, նկարներս, ներկերս, վրձիններս:

Չգիտեմ ինչու՝ ամեն մարդու չեմ թողնում մտնի իմ սենյակ: Միայն ամենամտերիմներին, երևի խանդում եմ: Հա, իմիջիայլոց, ես անգամ իմ իրերին եմ խանդում: Ընկերներիս հարցում՝ էլ չասեմ:

Մի շատ վատ սովորություն ունեմ. մի գիրքը դեռ չավարտած, մի ուրիշն եմ սկսում: Շատ հաճախ հենց էդպես կիսատ էլ թողնում եմ:

Ընկերներս ասում են, որ նկարներս լավ են ստացվում: Գլուխ գովել չլինի, բայց ես էլ մի քիչ հավանում եմ:
Միշտ ասում են, որ ուրիշի մասին խոսելը ավելի հեշտ է, քան ինքդ քո: Ես դրանում համոզվեցի: Չգիտեմ՝ ինչ ասեմ: Ես ամեն տեղ արկածներ փնտրող Մերին եմ: Ինձնից կարելի է սպասել ամեն ինչ, բացարձակապես ամեն ինչ:

Հա ու մեկ էլ, դերասանուհի եմ դառնալու: Ամբողջ կյանքիս երազանքը, որը իրականացնելու ճանապարհին եմ:

Երևի այսքանը: Բայց ամենակարևորը չասացի: Ես անսահման ու անդադար երազող մեկն եմ: Իսկ երզելուց ավելի սիրում եմ մտածել:

Այ, հիմա մի ժամից ավելի նստած մտածում եմ, թե ինչն է ինձ հուզում: Իրականում ինձ հուզում են հարյուրավոր, նույնիսկ հազարավոր հարցեր, բայց դե բոլորի մասին հո չեմ կարող միաժամանակ խոսել: Երկար մտորումներից հետո կանգ առա ներկայումս շատ արդիական մի հարցի շուրջ, որը վստահ եմ միայն ինձ չի հուզում:

Տարբերվելու արվեստ: Իսկ ո՞րն է էդ տարբերվելու արվեստը: Օրինակ, ես ամեն անգամ դասից տուն ընկած ճանապարհին շատ եմ ուշադրություն դարձնում կարմրականաչաոսկեգույն մազերով, ծխախոտը ձեռքներին, բազմաթիվ դաջվածքներով ողողված աղջիկների վրա: Այ, հենց սա ես չեմ համարում տարբերվել: Դա ավելի շատ ինքնահաստատման է նման:

Մարդը կարող է տարբերվել շրջապատից գեղեցիկ ժպիտով, սիրուն աչքերով կամ երկար կամ էլ ընդհակառակը, կարճ մազերով:
Իմ կարծիքով, ընդհանրապես պետք չէ ձգտել տարբերվել: Եղեք այնպիսին, ինչպիսին կաք: Իմացեք, որ այդ ժամանակ դուք կլինեք ավելի հետաքրքիր մեկը: Ընդամենը՝ միշտ ձգտեք լինել ավելին:

Օգոստոսի տասն էր։ Ճամբար գալուս մնացել էր երկու օր, բայց ես գնացել էի խոտ հավաքելու։ Ասեմ, որ մեր հողերը, որոնք մենք հնձում ենք, մոտ երեսուն հեկտար տարածք, գտնվում են ադրբեջանական սահմանից 200-300 մետր հեռավորության վրա, այդ իսկ պատճառով մենք չենք կարողանում այդ հողերը հնձել։ Պատահել է, որ մի անգամ ադրբեջանցիներն այրել են ամբողջ երեսուն հեկտար տարածքը։ Գնում ենք մոտիկ գյուղերից հողեր ենք առնում ու հնձում։

Ես այնքան էի հոգնել, որ տուն հասնելուն պես քնեցի։ Առավոտ շուտ ընկերս զանգեց.

-Ալո։

-Բայլուս, Դավ։

-Բայլուս։

-Ի՞նչ կա։

-Բան չկա։

-Խո՞ւ քնած չէիր։

Ես ասացի, որ քնած չէի, բայց իրականում քնած էի, խաբեցի, որ ընկերս իրեն վատ չզգա։

-Դավ, գնում ենք խոտի, կարո՞ղ ա գաս։

-Հա, բա ոնց, տասը րոպեից ձեր տանն եմ, սպասի։

-Լավ։

Ես արագ հագա շորերս ու վազեցի։ Մենք գնացինք, խոտն արդեն հնձած էր։ Հօգուտ մեզ, մենք շատով էինք ու այդքան էլ չհոգնեցինք, արագ-արագ հավաքեցինք ու նստեցինք, սպասեցինք, որ պրեսսը (մամլիչը) գա։ Պրեսսն ուշանում էր, իսկ տղաներից մի քանիսը գործ ունեին ու չկարողացան սպասել: Նրանք գնացին, մնացինք չորս հոգով։ Պրեսսը մի քիչ հետո եկավ։ Մենք արագ գործի անցանք, որովհետև արդեն շատ ժամանակ էինք կորցրել սպասելով։ Մենք տուկը կապեցինք, բարձեցինք մեքենաներին ու տուն վերադարձանք։

Շատ էինք հոգնել, որովհետև 257 հատ տուկ, որոնցից յուրաքանչյուրը կշռում է 20 կիլոգրամ, չորս հոգով բարձեցինք մեքենաներին։ Ւմ մեջքը ցավում էր ու նաև գործ ունեի. պետք է տեղ գնայի, բայց չէի կարող ընկերներիս մենակ թողնել։ Մենք արագ դատարկեցինք, ու ես շուտ գնացի։

Իսկ հաջորդ օրը ես եկա ճամբար։

Երևի չնկատեցիք, թե մեջքս ոնց էր ցավում…