Այս նոյեմբերի 27-ն իմ կյանքում տարբերվեց մյուս բոլոր նոյեմբերների քսանյոթներից նրանով, որ վաղ առավոտյան իմ մի քանի ընկերների հետ ճամփա ընկա Եղեգնաձոր` ծառատունկի: Ծառատունկով հիմնվելու էր մի նոր պուրակ, որը կրելու էր Խաղաղության պուրակ անվանումը: Ծառատունկն սկսվեց հետևյալ խոսքերով. «Մեր մոլորակի մեծագույն սպառնալիքներն այսօր թերևս երկուսն են` բնապահպանական խնդիրներն ու պատերազմները, ահաբեկչությունները: Մեզանից յուրաքանչյուրը պատասխանատու է այս խնդիրների լուծման համար: Մեր մոլորակը սկսվում է մեր հայրենիքից, մեր բակից, մեր տնից: Մենք հիմնում ենք խաղաղության պուրակ մեր բակում: Թող մեր տնկած ծառերի «խաղաղության» ծիլերը սփռվեն ամբողջ մոլորակով» և ուղեկցվեց մանկապարտեզի երեխաների խաղաղությանն ու հայրենիքին նվիրված երգերով: 
Պուրակի հարակից շենքում նույն ժամանակ հարսանիք էր, և ծառատունկի մասնակիցները որոշեցին հարսին ու փեսային հրավիրել ծառ տնկելու հենց իրենց բակում հիմնվող պուրակում:

Սա իմ կյանքի առաջին ծառատունկն էր: Ծառ տնկելը չի կարելի համեմատել ոչ մի ուրիշ բանի հետ: Հենց այդ ժամանակ է, որ գիտակցում ես, թե ինչ հեշտ է օգնել բնությանն ապրել: Իմ կյանքի առաջին ծառատունկը կոչված էր միավորելու երկու երնեկ` բնությունն ու խաղաղությունը: Բայց արի ու տես, որ ստացվեց երեքը. սեր, բնություն և խաղաղություն: 



-Հը՞, Ամա’յ, չպրծա՞ր,- ցավեցնում էինք Ամայի գլուխը` չհամբերելով, թե երբ է պատրաստ լինելու «գոգլին»: Եթե չգիտեք, թե ինչ է այն, ասեմ, որ ընդամենը հարած ձու և շաքար: Շա~տ պարզ է չէ՞ թվում: Բայց մեզ համար Ամայի` գոգլի պատրաստելը մի տոնախմբություն էր: Ամայը ձեռքով երկա՜ր-երկա՜ր հարում էր ձուն, իսկ մենք` յոթ թոռներս, նստում էինք նրա շուրջը ու րոպեն մեկ հարցնում.
-Հը՞, Ամա’յ, չպրծա՞ր…
Ու երբ գոգլին պատրաստ էր լինում, յոթ թոռներով, ամեն մեկս մի կտոր հաց բռնած, հերթ էինք կանգնում ու սպասում մեր հերթին, որ Ամայը մեր ձեռքի հացին մի քանի գդալ գոգլի քսի: Երբ մեզնից մի անկարգ հերթը խախտում էր, Ամայն ասում էր.
-Չարդ տանեմ, սպասի…
Մեր բաժին գոգլին ստանալուց հետո մենք ոչ թե ուտում, այլ խժռում էինք: Երբ վերջացնում էինք, Ամայը մտածում էր, մտածում ու ասում.
-Ակոս նվեզ ա (թուլակազմ), հիլ արեք` իրան մի հատ էլ տամ:
Ու երբ եղբայրս իր երկրորդ բաժինն էր ուտում, վեցով նայում էինք մեկ նրան, մեկ` Ամային: Ամայը, ով իր կյանքում միշտ էլ սիրել է հավասարությունը, մեզ էլ երկրորդ բաժինը տալիս ու հանգիստ սրտով նստում, հանգստանում:
Այս ամենը այսօրվա պես եմ հիշում: Հիմա էլ եմ շատ ուզում Ամայի պատրաստած գոգլուց ուտել, բայց Ամայը արդեն հասակն առել է, էլ ձեռքերում ուժ չկա: Հիմա ես եմ գոգլի պատրաստողը, ու երբեմն ինձ հետ այդ գործում մրցում է նախկին «նվեզ» Ակոն` Սարգիսը: Բայց մենք ոչ թե ձեռքով ենք հարում, այլ էլեկտրական հարիչով: Եվ ինչքան էլ չարչարվում ենք, մեկ է, չենք կարողանում Ամայի նման պատրաստել:
Ընդամենը ձու և շաքար…

Սովորական մի օր, սովորական երեկոյան լուրեր: Բայց ահա հաղորդավարը` ավարտելով շախմատի, թենիսի ու մնացած բոլոր սպորտաձևերի մասին լուրերը, հայտնեց, որ վաղը 20:00-ին կկայանա Հայաստան-Իտալիա ֆուտբոլային հանդիպումը:

Պապս ուշադիր լսեց ու, մի անգամ ևս համոզվելու համար, բարձր կրկնեց.

-Ժամը 8-ի՞ն:

-Հա, պապի, վաղը ժամը 8-ին:

Հաջորդ օրը ժամը 7-ին ես, ինչպես ամեն ինձ հետաքրքրող ֆուտբոլային հանդիպումից առաջ գնացի խանութ և գնեցի բոլոր Lays-երը, եկա ու «դիրքավորվեցի» բազմոցին: Պապին էլ իր հերթին էր պատրաստվել: Նրա նոր բացված ծխախոտի տուփն ու մոխրամանը հուշում էին թեժ երեկոյի մասին:

Մրցավարը սուլեց, ու սկսվեց. սկսվեց խաղը ստադիոնում ու սկսվեց իմ ու պապիս հակամարտությունը: Պապս, ճիշտ է, Հայաստանի թիմի կողմից է, բայց նրա բերանից մենակ կլսես էնպիսի արտահայտություններ, որոնք ուղղված են մերոնց.
– Այ քյոռ, էն հո՞ւր ես պաս տալ։ Էշի քուռակ, հո սամայլոտ չե՞ս զարկել, ընչե՞ս զարկել օդ… Խաղալ չեն իմանալ, էլ հեսա գոլ կզարկեն վրաներս:
Իսկ ես տաքանալով հակահարված եմ տալիս պապիս.
- Հեսա տսի բմբլահան ենք անելու, մերոնք, որ վիզ տնեն, մե վարկյանում գոլ կխփեն:
Ու էսպես մինչև 90-րդ րոպեն, մինչ իմ ու Հայաստանի հավաքականի պարտությունը: Իսկ վերջում պապս, գոհ իր կանխագուշակումից, ասում է.

-Բը որ ասիմ՝ տայ խաղացողը չեն, տրիր ես, հակաճառես ես:

Ու էսպես ամեն խաղի ժամանակ:




Հիմա չեմ փորձի համոզել, որ մեր գյուղը բոլորից առանձնահատուկ է, որովհետև յուրաքանչյուր անձնավորություն յուրահատուկ է համարում իր ծննդավայրը: Հենց այդ անձնավորություններից մեկն էլ ես եմ: Ես այնքան բան ունեմ ասելու իմ գյուղի մասին, որոնք առանձնահատկություն եմ համարում: Իմ գյուղը` Տավուշի մարզի Ներքին Կարմիրաղբյուրը, առանձնահատուկ է ամեն ինչով: Որպես առաջին առանձնահատկություն նշեմ, որ մենք շատ մոտ ենք թշնամուն: Առաջին պահից ձեզ իմ գրածը արտասովոր չթվաց, որովհետև բոլորն են ասում այդ մասին և բոլորն են շոշափում այդ թեման: Երևի կան մարդիկ, ովքեր ասում են. «Հա՜, ի՞նչ կա որ, համարյա բոլոր գյուղերն էլ սահմանին մոտ են, բոլորի վրա էլ կրակում են»: Ճիշտ է, դա այդպես է, բոլոր գյուղերի վրա էլ կրակում են, բոլորն էլ սահմանամերձ են, բայց ոչ ոք չգիտի, թե ինչ է նշանակում երեկոյան պատրաստվել քնելու և հանկարծ վեր թռչելով, արագ հագնվել, որպեսզի գնալ հարևանի տուն՝ ապահով տեղում գտնվելու համար: Դեռ կրակոցներից շատ բան կարելի է պատմել, բայց կենտրոնանամ ուրիշ յուրահատկությունների վրա, որոնք ավելի մեծ երջանկություն են ներշնչում:

Սկսեմ նրանից, որ մեր գյուղում են ծնվել շատ տաղանդավոր և նշանավոր մարդիկ, որոնք այլևս այստեղ չեն ապրում: Դրանցից մեկը Արսեն Գալստյանն է՝ օլիմպիական չեմպիոն: Ներկայումս գյուղում կա 5 խմբակ՝ ֆուտբոլի, բասկետբոլի, նկարչության, ռոբոտաշինության: Վերջինս նոր է սկսել գործել: Ամենաերկար ուղին ունի ֆուտբոլը: Ֆուտբոլիստ երեխաները մինչ օրս ունեցել են բազմաթիվ հաղթանակներ, ավելի ճիշտ, չեն ունեցել պարտություն: Ինչ-ինչ պատճառներով մեծահասակների խմբակը այլևս չի գործում (15-17 տ.), բայց նրանց փոխարեն պարապում է նոր սերունդը (10-13 տ.), որոնք ի դեպ, նույնպես մեծ հաջողությունների են հասել: Ուզում եմ նշել, որ գյուղի համարյա բոլորը` թե՛ աղջիկները, թե՛ տղաները գտնվում են լավ մարզավիճակում և միշտ պատրաստ են մասնակցելու տարբեր մրցույթների: Նկարչականը և բասկետբոլը նույնպես հետ չեն մնում ֆուտբոլից: Ես նույնպես մեծ հետաքրքրությամբ ու սիրով հաճախում եմ նկարչական և բասկետբոլի խմբակի: Ռոբոտաշինության մասին ներկա պահին բան չունեմ ասելու, որովհետև այն նոր է սկսել գործել, և երեխաները նոր են սկսել ծանոթանալ ծրագրերին և տեխնիկային: Անցնեմ ամենակարևոր և գեղեցիկ առանձնահատկություններին՝ գյուղի բնությանը և այդ բնության մեջ անցնող կյանքին: Ուրիշների մոտ գուցե առօրյան կախված է եղանակից, բայց մեր գյուղում եղանակը չի կարող մարդկանց շեղել ամենօրյա գործերից:

Իսկ բնության մասին խոսելն ինձ թվում է, ավելորդ է: Տավշո բնությունը միշտ էլ առանձնացել է իր գրավչությամբ: Տարվա ամեն եղանակին այն առանձնահատուկ գեղեցիկ է: Ներքին Կարմիրաղբյուրը նույնպես աչքի է ընկնում իր կախարդող բնությամբ: Այստեղ ամեն ինչ գեղեցիկ է յուրովի: Նույնիսկ կիսախարխուլ տների և չորացած ծառերի համադրությունն է գեղեցիկ լինում: Ահա իմ բառերով փորձեցի նկարագրել գյուղիս առանձնահատկությունները, բայց կարծում եմ, որ մեծանալուն համընթաց կկարողանամ ավելի խորը տեսնել և բացահայտել դրանք:

Մեղրաձոր, բնություն, գյուղացիներ, կենդանիներ կամ, ինչպես իրենք էին ասում` անասուն, ու հետաքրքիրը գիտե՞ք որն էր, որ խոզին անասուն չէին համարում: Հերթով բոլորին հարցնում էի` անասուն պահո՞ւմ եք, ու ստանում նույն պատասխանը`չէ, մենակ խոզ: Մեջս կասկած ընկավ, ասացի` մտնեմ գոմ, տեսնեմ` ինչ խոզ է: Մտա գոմ, խոզը շատ փոքր էր: Իմիջիայլոց, շատ խելացի էր, երբ ասում էի` նայի նկարեմ, նայում էր: Մի խոսքով, խոզին հանգիստ թողեցի, մեղք էր: Խեղճ կենդանին հոգնեց գլուխը վար ու վեր անելով:

Գյուղում շրջում էի: Տեսա մի կնոջ, որը շատ հյուրընկալ էր, մի անգամից նես հրավիրեց` ասելով.
-Արի, տղա ջան, քեզ կոմպոտ տամ:
-Բայց մենք շատվոր ենք:
-Ասա` քանի հոգով եք, էդքան տամ:
Կոմպոտը լցրել էր փոքր շշերի մեջ: Հետո առաջարկեց նկարել իր որդու ձեռքով պատրաստած ճոճանակը: Շատ գեղեցիկ էր, այսպես ասած, արվեստի գործ: Արեցի մի քանի լուսանկար տարբեր դիրքերից: Նկարելու ընթացքում նա կրկնում էր հետևյալ խոսքերը.
-Ը, տղա ջան, էլ ուրիշ հայաթ գեղումը էսպես սիրուն կա՞ր:
-Դե հա, ամեն մեկն էլ յուրովի էին սիրուն:
-Լավ դե, որ էդպես է, արի` թոնդրատունը ցույց տամ:

Այս անգամ սովորական թոնրատուն էր, որը կար յուրաքանչյուրի բակում:
-Սիրուն է, չէ՞, տղա ջան:
Շատ բարի կին էր, դրա համար ասացի, որ շատ սիրուն է: Կրկին կոմպոտ հյուրասիրեց, բայց կրկին հրաժարվեցի:
-Գիտեմ շատ համով է, բայց ծարավ չեմ:
Եվս մի քանի անգամ առաջարկելուց հետո էլ չառաջարկեց: Ինչ բարի են գյուղացիները:

Այսօր մենք հանդիպում ունեցանք «Առավոտ» թերթի լրագրող Ռուզան Մինասյանի հետ: Նա մեզ հետ կիսվեց մասնագիտական հմտություններով: Սկզբում անդրադարձավ իրավական հարցերին, ասաց, որ լրագրողն առաջին հերթին պետք է ճանաչի իր իրավունքները, չպիտի լինի կողմ կամ դեմ:
Իր նյութի համար լրագրողը պետք է ամեն ինչի գնա: Ցանկացած մասնագիտություն ունի իր դժվարությունները, իսկ լրագրության մեջ, ըստ Ռ. Մինասյանի, դժվարությունը կայանում է նրանում, որ այն հրապարակային մասնագիտություն է: Տիկին Ռուզանը մեզ՝ որպես ապագա լրագրողների, ասաց, որ միշտ պետք է պատրաստ լինենք դժվարությունների, բայց, անկախ ամեն ինչից, պետք է բարեխիղճ կատարենք մեր գործը:

Աստղիկ Ղազարյան, գ. Գետահովիտ

***
Այսօրն անցավ ավելի հետաքրքիր, քան ես պատկերացնում էի: «Առավոտ» թերթի լրագրող Ռուզան Մինասյանի վարպետության դասն իմ բոլոր հարցերի պատասխանները տվեց: Քանի որ ես միշտ դժվարանում էի հարցազրույցի համար հարցեր պատրաստելու մեջ, նա տվեց ինձ մի քանի խորհուրդներ, որոնք ես կարող եմ գործածել հետագա անելիքներիս մեջ: Յուրաքանչյուր մասնագիտություն ունի իր կանոնները, այդ թվում նաև լրագրությունը: Լրագրողը նախ և առաջ պետք է իմանա գեղեցիկ վարվելակերպ, ինչ-որ տեղ «դերասանական» շնորհ, քանի որ ոչ բոլորն են, որ թույլ են տալիս իրենց նկարել կամ իրենց մասին նյութեր գրել: Ամեն լրագրող պետք է իր դիմացինի հետ խոսելիս մտնի այն հոգեվիճակի մեջ, որում դիմացինն է:
Այսօր նաև ես նկարվեցի ֆիլմում, որը ինձ մեծ հետաքրքրություն պատճառեց, չնայած որ անձրև էր գալիս: Ես նաև իմացա փիքսիլեյշոնի մասին: Իմացա, որ հարկավոր է մեկ վայրկյանում քսանչորս լուսանկար նկարել, որպեսզի ստացվի շարժում:

Սաթենիկ Գալստյան, գ. Արարատ

***

Այս օրն ավելի հագեցած և բազմաբովանդակ էր: Շարունակեցինք ֆիլմի նկարահանումները: Օրվա երկրորդ կեսին վարպետության դաս էր սպասվում Ռուզան Մինասյանի հետ: Նա իր մասնագիտական գիտելիքները հաղորդեց մեզ: Այս վարպետության դասընթացից նույնպես ձեռքբերումներ եղան:
Երեկոյան, երբ արդեն բարձրացել էինք մեր սենյակները, երեխեքից մեկը եկավ և հայտարարեց.
-Երեխեք, գնում ենք լողավազան, սակայն 10 երեխա են ուզել:
Սկզբից ոչ մի արձագանք, սակայն հետո բոլոր երեխաները ցանկացան գնալ, բայց պետք էր ընդամենը 10 երեխա: Եվ քանի որ բոլորն էլ ուզում էին գնալ, այդ հարցի շուրջ աղմուկ բարձրացավ: Մենք չէինք պատկերացնում, թե ինչքան բարձր ենք գոռգոռում: Սիսակը, լսելով մեր աղմուկը, բարձրացավ երրորդ հարկ: Նա հայտարարեց, որ ոչ ոք չի գնալու լողավազան: Այդտեղ արդեն բոլորի տրամադրությունը ընկավ: Ճիշտ է, ես չէի գնալու, սակայն իմ տրամադրությունն էլ ընկավ, և ես գնացի քնելու:

Մարիամ Հովհաննիսյան, Արարատ

***

Այդ օրը կատարվեց այն, ինչ ես շատ էի ուզում և շատ էի հետաքրքրված դրանով: Ես մեծ բավականություն ստացա նկարահանվելով ֆիլմում ու փիքսիլեյշնում: Ես այդ օրը համոզվեցի, թե ինչքան բարդ գործ է պատրաստել փիքսիլեյշն, նամանավանդ նկարողի համար: Շատ հաճելի էր մասնակցել դրան: Բացի դա, ես օր-օրի ձեռք եմ բերում լավ գրելու հմտություն:
Մեզ այցելել էր լրագրող Ռուզան Մինասյանը, ով մեզ պատմեց լրագրողի իրավունքների, հմտությունների, այդ աշխատանքի բարդության և մեզ հուզող շատ այլ թեմաների մասին: Ճիշտ է, ես չգիտեմ, թե հետագայում որ ուղղությամբ կշարժվեմ, բայց հաստատ այն ամենը, ինչ սովորեցի նրա ասածներից, համոզված եմ, անպայման մի օր պետք կգա: Ամենակարևորը, սովորեցի, որ երբեք պետք չէ խոստում տալ ոչ մեկին, հետո երբ չկարողանաս կատարել, վատ իրավիճակի մեջ չհայտնվես:

Լիլիթ Սուքիասյան, Ստեփանավան

***
Ես առաջին անգամ ֆիլմում նկարվեցի, և հետաքրքիր էր՝ անձրևի տակ: Վարպետության դաս անցկացրեցինք լրագրող Ռուզան Մինասյանի հետ: Չէի հանդիպել լավ լրագրողի, որը ինձ հետ կկիսվեր իր լրագրողական փորձով: Երեկ ես սովորեցի, որ պետք չէ անտեսել քեզ տրված խորհուրդները, այլ պետք է ուղղակի ընդունել ու կիրառել:

Սոսե Զաքարյան, գ.Դարպաս

***

Վեցերորդ օրվա վարպետության ժամը Ծաղկաձորում անցավ Ռուզան Մինասյանի հետ: Մենք ունեցանք բովանդակալից զրույց: Նա խոսեց լրագրողի իրավունքների, պարտականությունների, դժվարությունների և առավելությունների մասին, մարդկային այն հատկանիշների մասին, որոնցով պետք է զինված լինի լրագրողը: Նա ասաց. «Լրագրողը պետք է բարի լինի, պետք է կամեցող լինի, պետք է գթասիրտ լինի»: Տիկին Ռուզանը պատասխանեց մեզ հուզող հարցերին, քննարկել և բացատրել լրագրողի աշխատանքը: Նա մեկ անգամ ևս մեզ հիշեցրեց, թե ինչպես մոտենալ, ինչպես ծանոթանալ և ընկերանալ մարդկանց հետ: Երեկ տիկին Ռուզանը ասաց, որ ամեն անգամ խոստումներ չտանք, իսկ տալու դեպքում պահենք խոստումը, որպեսզի մեզ վստահեն և հետագայում կապ պահեն մեզ հետ: Պետք է ունենալ մարդկային հատկանիշներ, լինել լավ ընկեր: Չխախտել խաղի կանոնները, չհրապարակել այն նյութերը, որոնք խոստացել ենք չհրապարակել և որոնց հրապարակելուն տվյալ անձը դեմ է: Ասաց, որ լավագույն շփում հաստատելու ճանապարհը մարդամոտ լինելն է: Հաճախ լրագրողներին ստում են, սակայն պետք չէ հալած յուղի տեղ ընդունել ամեն բան, հարկավոր է փորփրել, ճշտել և ապացուցել տվյալ տեղեկությունները: Լրագրողին կարող են պատասխանատվության ենթարկել սխալ տեղեկություն տարածելու համար:

Արուսյակ Սահակյան, ք. Հրազդան

***
Մենք բոլորս օր-օրի սկսում ենք ավելի ու ավելի մտերմանալ իրար հետ, թեև տարբեր մարզերից ենք, բայց արդեն մտածում ենք համատեղ աշխատելու մասին նաև հետագայում:
Այսօր նկարեցինք անիմացիա, որը շատ զվարճալի և հետաքրքիր ընթացք ստացավ: Մենք երեկ վերջապես վերջացրինք նկարել մեր կարուսելի մասին ֆիլմը:

Հարություն Հայրապետյան, գ. Ամասիա