Հայաստանի գյուղերը. Գեղհովիտ, Գեղարքունիքի մարզ

Ե՛կ Սիսիան

-Սոսե, դու որտեղի՞ց էիր։

-Սիսիանից։

-Հա, էն ցուրտ տեղից, ո՞նց եք դիմանում։

Համարյա այսպես է լինում ամեն անգամ, երբ նոր ծանոթներս իմանում են, թե ես որտեղից եմ։ Ամեն անգամ այսպիսի խոսակցությունների ժամանակ ցավում էի․

-Ախր, ինչո՞ւ Սիսիան ասելուց չեք ասում Շաքիի ջրվեժի կամ էլ Զորաց քարերի մասին, կամ գոնե Համո Սահյանի, որ ամեն անգամ ցուրտն եք հիշատակում: Ու ես որոշեցի, որ ամբողջ ամառային արձակուրդս նվիրեմ Սիսիանը բացահայտելուն։

Դե սկսենք միասին բացահայտել Սիսիանը։ Ի՞նչ եք կարծում, ո՞ր պատմամշակութային վայրից սկսենք։ Դե լավ, եթե չեք կողմնորոշվում, ուրեմն սկսենք Զորաց քարերից։

Զորաց քարեր կամ Քարահունջ.  նախապատմական մեգալիթյան կառույց է, ըստ որոշ հեղինակների՝ աշխարհի հնագույն աստղադիտարան, պատմամշակութային արգելոցի կարգավիճակ ունեցող և պետության կողմից պահպանվող հատուկ տարածք է։ Քարահունջը 7500 տարեկան է։

Հաջորդը կխոսենք Թանահատի վանքի մասին։ Պատմիչ Ստեփանոս արքեպիսկոպոս Օրբելյանը Թանահատի վանքը համարել է իր նշանակությամբ երկրորդը (Տաթևի վանքից հետո) Սյունիքի վանքերի շարքում: Վանքը կառուցվել է հեթանոսական մեհյանի տեղում, որը նվիրված է եղել հայոց աստվածուհի Անահիտին: 5-րդ դարում այստեղ հիմնադրվել է քրիստոնեական տաճար` զարդարված գեղեցիկ շուշան ծաղիկների քանդակներով:

Իսկ հիմա հերթը Շաքիի ջրվեժինն է։ Ջրվեժն ունի 18 մետր բարձրություն։ Շաքին Հայաստանի ամենասիրված զբոսաշրջային վայրերից է։ Շաքի անվան հետ կապված մի քանի ավանդություն կա, բայց դրա մասին հիմա չեմ ասի: Երբ գաս այդ գեղեցկությունը վայելելու, անպայման կպատմեմ։

Դե լավ, եկար- բարակ չխոսեմ ֆոտոշարքի մեջ բոլորը կտեսնես։ Մի խոսքով, ե՛կ Սիսիան և վայելիր այն իր ողջ հմայքով ու ջերմությամբ։ Եթե կուզես, ես կհյուրընկալեմ քեզ, և կբացահայտենք Սիսիանը միասին։

Լուսանկարը` Աստղիկ Հունանյանի

Կյանքն առանց գույների

Բագարանն ու բագարանցիները

Լուսանկարը՝ Նարեկ Բաբայանի, Վայոց Ձորի մարզ, գ. Մալիշկա

2017-18. մեկնարկը տրված է

Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյանի

Ձեր լվացքը չորացել է

Երբ ես նորից երեխա դառնամ

 

Դուք ասում եք.
-Երեխաները մեզ հոգնեցնում են:
Դուք պարզաբանում եք.
-Պետք է իջնել մինչև նրանց մակարդակը:
Իջնել, խոնարհվել, կռանալ, սեղմվել:
Սխալվում եք:
Դրանից չէ, որ մենք հոգնում ենք: Այլ նրանից, որ պետք է բարձրանանք մինչև նրանց զգացմունքները:
Բարձրանանք, կանգնենք մեր ոտքերի ծայրերին, ձգվենք:
Որպեսզի չվիրավորենք…

Յանուշ Կորչակ
«Երբ ես նորից երեխա դառնամ»:

Թռչունի մտածմունքը

Լուսանկարը՝ Արտյոմ Մամյանի

Լուսանկարը՝ Արտյոմ Մամյանի

Ես ապրում էի մի փոքրիկ տան մեջ
Առատ ու անփույթ,
Աշխարհքն ինձ համար կըլոր էր անվերջ,
Կեղևը կապույտ։

Նըրանից հետո աչքըս բաց արի
Մի փոքրիկ բընում,
Տեսա՝ աշխարհքը հարդից է շինած,
Ու մայրս է շինում։

Մի օր էլ, բընից գըլուխս հանած,
Նայում եմ դես-դեն,
Տեսնեմ՝ աշխարհքը տերևից շինած,
Մեր բունը վըրեն։

Հիմի թըռչում եմ հեռո՜ւ, շատ հեռո՜ւ,
Ամեն տեղ գընում,
Բայց թե աշխարհքը ինչի՞ց է շինած—
Էլ չեմ հասկանում։

Հովհաննես Թումանյան

Հաղարծնի շաբաթ կամ #HaghartsinWeek

Երևի կհիշեք, որ ունեմ այսպիսի մի նյութ, ավտոստոպով Բաղանիսից Նոյեմբերյան, եթե հիշում եք՝ մեքենայի մարդկանց էլ չմանրամասնեմ, եթե չեք հիշում, նյութս լիարժեք հասկանալու համար, կարդացեք՝ այդ մեքենայի աղջիկների հետ մտերմանալուց հետո այնքան մեծ էր շփումը, որ անգամ ինձ ճամբար հրավիրեցին, իսկ ես բնականաբար չմերժեցի՝ անհամբեր սպասելով ճամբարի առաջին օրվան: Օրերից մի օր սովորականի նման մտնելով ֆեյսբուքյանս էջը, տեսա, որ հայտնվել եմ մի անծանոթ միջավայրում, խմբակային փակ նամակներ և առանձին փակ խումբ: Դե, ես մեդիա բաժին էի ընտրել բնականաբար, ամենահոգեհարազատը, բայց ազատ ժամանակ զբաղվում էի նաև նկարչությամբ, նկարելով մարդկանց: Մի խոսքով, ինչպես կաներ յուրաքանչյուրը, սկսեցի հերթով մտնել իմ բաժնի մարդկանց ֆեյսբուքյան էջերը՝ մոտավոր ճանաչելու համար: Հաճելի տրամադրությամբ տեսա, որ միայն մեր խմբում կա երկու 17-ցի՝ Էմմա Քոսակյանը և Հեղինե Ենոքյանը: Էմմային դե երկար ժամանակ է՝ գիտեմ, իսկ Հեղինեին ոչ, որովհետև նոր էր միացել մեր 17-ի ընտանիքին: Բայց նոր է միացել թե ոչ, մենք արդեն մի կտուրի տակ ենք համագործակցում, որի անունն է՝ 17.am:

Հեղինեի հետ նույնպես ծանոթացա, ճիշտ է, կարճ ժամանակ շփվեցինք, բայց դա էլ էր բավական, որպեսզի ճանաչեմ իրեն:

Սփռված ենք, էլի, հո զոռով չի՞:  Ամեն տեղ կա 17-ը, եթե մի տան մեջ չկա, ապա մյուսում երկուսը կա:

Առաջին օրն էր. մարդու չեմ ճանաչում: Առաջինը ծանոթացա Պետրոսի հետ, երկրորդ օրը կարծես հարյուր տարվա ընկերներ լինեինք: Այնքան հաճելի էր, երբ շրջապատվածես հաճելի մարդկանցով, երբ կատակը անպակաս է, և միայն իրար նայելուց ժպտում են: Մեկը կիթառ էր նվագում, չէ, կներեք, մեկը չէ: Սերոժը, բայց ոչ ես: Բանից պարզվեց՝ ունենք նույն անունը, նույն մասնագիտությունը, ավելին՝ սովորում ենք նույն համալսարանում:

Եթե ասեմ՝ ճամբարում հանգիստ նստած Տավուշի բնությունն էինք վայելում, ապա ճիշտ չեմ ասի: Եթե կամավոր ես, ունես պարտականություններ: Բայց խոստովանեմ՝ ամենաբարդը էքսկուրսավարների գործն էր. անընդհատ նույն պատմությունը ներկայացնել տարբեր մարդկանց  տարբել լեզուներով ու անընդհատ ոտքի վրա կանգնած լինել, հեշտ չէ:

Ես լուսանկարչությամբ էի զբաղվում, գրում օրվա անցուդարձը, և եթե ազատ էի լինում, վերցնում էի գուաշները, մեկի համար Տավուշի լոգոն էի նկարում, իսկ մյուսին՝ խաչ կամ եկեղեցի: Բայց կային երեխաներ, որ կամ վիշապ էին խնդրում կամ սարդ-մարդ, դե ինչ արած, նկարիչ ես՝ գլուխդ կախ նկարիր, ինչ ասում են: Հա, ի դեպ, բացի մենք մեր աշխատանքով՝ նկարել, փազլով տունիկ հավաքել և այլն, կատարում էինք մեր երկրորդ բարի գործը. մեր հյուրերի աջակցությամբ գումար էինք հավաքում սահմանամերձ գյուղերում թաքստոցներ կառուցելու համար: Մեր հյուրերը գնում էին մեկ փազլ և օգնում պլակատի վրայի տունիկի կառուցմանը: Անգամ մեկ փազլը մեծ նշանակություն ուներ թաքստոցը կառուցելու համար:

Հաղարծինի օրերին բազմաթիվ հայտնի մարդիկ այցելեցին Հաղարծին, երգչախմբեր, ազգային պարի խմբեր, դերասաններ և այլն: Մեզ հյուր էին եկել բռնցքամարտիկ Կարո Մուրատը, երգիչ Հայկոն իր կնոջ՝ Անահիտ Սիմոնյանի և երեխաների հետ,  X – Factor հայտնի հեռուստաշոուի երգիչ  Ծյոմը ՝ ջազ նվագախմբի հետ միասին: Հա, մոռացա նշել մեր գլխավոր հյուրերից մեկին՝ Բելգիայի Մալին Բրուքսելի շրջանի կաթոլիկ եկեղեցու եպիսկոպոս Ժան Քոքրոուսին, ով Հայաստան էր եկել ուխտագնացության, այցելեց մեզ և համոզվեց, որ Հայաստանը չքնաղ է, իսկ Տավուշը՝ բացառիկ:

Հաճելի է, երբ շփվում ես հայտնի մարդկանց հետ, երբ զբաղվում ես նաև ուրիշ գործերով, լինի կավագործություն, թե խոհարարություն:

Շաբաթը շատ արագ անցավ: Շատ տխրեցինք բաժանվելիս, սակայն հուսադրողն այն է, որ Հաղարծնի շաբաթը կկազմակերպվի ամեն տարի, և հույս ունենք նորից հանդիպել իրար:

Դե լավ, այսքանը ասացի՝ մի բան էլ ասեմ. այս շաբաթը ինձ շատ փոխեց նաև մեկ այլ առումով. ես սիրահարվել եմ: Հա, չզարմանաք, բայց ես մեղավոր չեմ: Բոլորի հետ էլ պատահում է: Եթե ամեն ինչ լավ ընթացք ունեցավ, այդ մասին նույնպես կգրեմ: