Ովքե՞ր են իրական ծնողները․ նրա՞նք, ովքեր կյանք են տալիս, թե՞ նրանք, ովքեր տալիս են ծնողական սեր ու ջերմություն։ Ասում են՝ ծաղիկը խնամողինն է, ոչ թե ցանողինը, և ծաղկի անուշ բույրն ու գեղեցկությունը հենց խնամողն է վայելում։

Երբ Արամը ծնվեց, բոլորն ուրախացան, ընտանիքի առաջին զավակն էր, այն էլ տղա, ինչպիսի՜ երջանկություն։ Մեկ տարի անց ընտանիքին միացավ երկրորդ որդին։ Կրկին մե՜ծ երջանկություն։ Իդեալական թվացող կյանք է, չէ՞։ Մայրը երկուսի հանդեպ էլ ջերմ զգացմունքներով էր լցված։ Մոր համար երեխաների միջև ի՞նչ տարբերություն կարող է լինել։ Երկուս էլ իրենն էին, և իր շարունակությունը հենց այդ երեխաներն էին։

Բայց բոլորին էլ տրված չէ իրենց «շարունակությունը» տեսնելու հնարավորությունը։ Այդ նույն ընտանիքում, երբ մի կին ուրախանում էր իր զավակներով, մյուսը գիտակցում էր, որ երբեք այդ նույնը զգալ չի կարողանալու։ Այդ երկու կանանց սկեսուրն ու սկեսրայրն էլ ստիպված էին ամեն օր բախվել մի որդու երջանկությանն ու մյուսի դժբախտությանը։ Գիշեր-ցերեկ մտածում էին, քննարկում։ Երջանկությունն ամբողջական չէր։ Գոնե մի ելք չկա՞ր, ինչպե՞ս կարող էին ընտանիքում հավասարակշռություն ապահովել։ Իսկ եթե երեխա որդեգրեի՞ն, ախր, իրենց միս ու արյունը չէր լինի, խորթությունը, միևնույնն է, զգացվելու էր։ Բայց մյուս որդին արդեն երկու զավակ ուներ, իսկ եթե․․․

Որոշեցին մեծ երեխային՝ Արամին, տալ իր հորեղբոր ընտանիքին։ Նրանք կպահեին, կմեծացնեին, միևնույնն է, իրենք երեխան չէին կարողանալու ունենալ, գոնե կիմանար, որ իր եղբոր զավակն է, էլի իրենց արյունն է, իրենց համար հարազատ երեխա է։ Փոքր տղան դեռ նորածին էր, կենսաբանական մոր կարիքն ավելի շատ ուներ, իսկ Արամին ավելի հեշտությամբ կկարողանային պահել։

Մայրը՝ Սուսանը, համաձայն չէր, իր երեխային ինչպե՞ս տար ուրիշին, անընդհատ լաց էր լինում, փորձում ընդդիմանալ, բայց նրան ո՞վ կլսեր։ Ընտանիքի ավագներն արդեն որոշել էին, ոչ մեկի ընդդիմությունն ու կարծիքը հաշվի չէին առնելու։ Վճիռը կայացված է․ Արամին տվեցին իր հորեղբորն ու նրա կնոջը։

Սուսանի շփումն Արամի հետ խիստ սահմանափակ էր, արգելված էր նրան շատ տեսնելը, գրկելը։ Ստիպված էր համակերպվել, տեսնել, թե ինչպես է իր որդին ուրիշին մամա անվանում ու զսպել արցունքները, համբերատարությամբ լռել։ Անցան տարիներ, բոլորը լռում էին այս պատմության մասին, Արամը չպետք է իմանար, բայց մայրը կարո՞ղ էր լիարժեք համակերպված լիներ։ Իհարկե, ո՛չ։ Ամեն անգամ Արամին տեսնելիս կամ նրա անունը լսելիս աչքի առաջ գալիս էր այն պահը, երբ երեխային իր գրկից վերցրին ու տվեցին Անահիտին՝ Արամի նոր մայրիկին։ Անցան տարիներ, Արամը ինքն արդեն իր ընտանիքն ուներ, բայց նոր էր իմացել, որ այն մարդիկ, որոնց համարել է իր ծնողները, իրականում իրենը չեն։ Որքան էլ իրեն իսկապես շատ են սիրել ու ամեն ինչ արել են իր ու իր նորաստեղծ ընտանիքի բարօրության համար, այնուամենայնիվ, իրենից թաքցրել են ճշմարտությունը։ Ասում են, որ մոր սրտում միշտ էլ ներում կգտնվի, իսկ ինչո՞ւ ոչ մեկը չի խոսել զավակի ներման մասին։

Ներեց․․․ Մի՞թե չներելն ավելի հարմար տարբերակ կլիներ։ Ո՛չ, նրանք, ովքեր կարողանում են ներել, շատ ավելի հանգիստ ու ներդաշնակ կյանք են ունենում։ Բայց մի հարց մինչև կյանքի վերջ շարունակեց տանջել նրան։ Ի վերջո՝ ովքե՞ր են ծնողները։

Կար ժամանակ, երբ մենք բողոքում էինք գործերը չհասցնելուց։ Այսօր մենք ծով ժամանակ ունենք, բայց գործերը չկան։

Ամիսներ առաջ մենք պլանավորում էինք ամառային հանգիստը, իսկ այժմ մենք ամառ չունենք։

Այն ժամանակ ճամփորդելու համար պետք էր գումար, այսօր գումարը կա, բայց երկրից դուրս գալու հնարավորությունը չկա։

Այնժամ գործերի ու առօրյայի մեջ խրված չէինք նկատում ծառերի ծաղկելն ու կանաչելը, օդում հայտնված ծիծեռնակների մեծ քանակը։ Հիմա մենք միայն դրանք ենք տեսնում։

Մի ժամանակ մենք չէինք հասցնում շփվել ընտանիքի անդամների հետ, միասին ճաշել։ Այսօր արդեն հոգնել ենք երեք անգամ նույն սպասքով ու նույն սեղանի շուրջ սնվելուց։

Ամիսներ առաջ մենք՝ աղջիկներս, զարդարվում ու պատրաստվում էինք երեկույթների ու ծննդյան արարողությունների համար։ Այս ընթացքում մեր զգեստները մնացին չհագած, իսկ մազերը հարդարվեցին խանութ գնալու ժամանակ։

Այնժամ մարդիկ ցանկապատված էին, փակված էին իրենց ներսում, խուսափում էին անծանոթներին ժպտալուց ու զրույցի բռնվելուց։ Հիմա նրանք ունեն հաղորդկացման ու շփման կարիք, բայց դիմակավորված են ու կասկածում են դիմացինի վարակված լինելու մեջ։

Այն ժամանակ մենք աղոթում էինք մեր գործերի հաջողության ու առողջության համար։ Այժմ ուզում ենք, որ մյուսներն էլ առողջ լինեն։

Կար ժամանակ, երբ մեր թշնամին մարդն էր։ Այսօր մի անտեսանելի երևույթ է, որ ուժեղ է բոլորից, իշխում է ու օրակարգ թելադրում։ Այսօր մեր չուզողը, մեզ ծնկի իջեցնողը վարակն է։

Այն ժամանակ մենք երազում էինք մեծ ու դժվար հասանելի նյութականի մասին՝ մեքենա, բնակարան, հանգիստ Մալդիվներում, միլիոններ։ Այսօր մեր ուզածը փոքր ու աննշան պահեր են միայն՝ գրկախառնություն, բաց դեմքեր, ժպիտներ, ժամանց, հավաքույթներ բարեկամների, ընկերների ու հարազատների հետ։

Ես հիմա պարզապես ուզում եմ եղբորս գրկել, մեծ բան չեմ ուզում, չէ՞․․․

Մեր կյանքը նման է գրապահարանի: Այնտեղ առկա բոլոր գրքերը դասավորված են ըստ ժամանակի և դեպքերի հերթականության: Մեզ հետ կատարված ցանկած դեպք, իրադարձություն դառնում է պատմություն և լրացնում մեր կյանքի գրքի էջերը:

Գրադարանը ղեկավարել օգնում է մեզ Աստված: Իհարկե, մարդկային չար ձեռքը այստեղ էլ հաճախ է խառնում գրքերի ճիշտ հերթականությունը, հաճախ է լինում, երբ գիրքը դրվում է սխալ գրքերի կողքին, սխալ դարակում և հասնում այնպիսի մեկի ձեռքը, ով այն կարդալու իրավունք չուներ, բայց այդ խառնաշփոթը երկար չի շարունակվում, քանի որ գրադարանավարը ամեն ինչ նկատում է և յուրաքանչյուր գիրք վերադարձնում է իր տեղը:

Մեր կյանքում էլ հաճախ են լինում նման դեպքեր, երբ ամեն ինչ մեր շուրջը խառնվում է իրար, հայտնվում ենք անհասկանալի իրավիճակներում: Պահեր, երբ թվում է, թե բոլորը քեզ օտար են, չեն հասկանում, չկա մեկը, ով քեզ կհասկանա: Եվ դրանք հենց այն պահերն են, երբ մեր գիրքը սխալմամբ հայտնվել է սխալ ձեռքերում: Սակայն ամեն ինչ իր տեղն է ընկնում ժամանակի ընթացքում:

Գալիս է ժամանակ, երբ քո գիրքը չի բացվում ինչ-որ օտար մեկի կողմից, նա չի խառնում կամ պատռում էջերը, խառնաշփոթ չի սեղծում դիմացինի կյանքում, քանի որ արդեն սկսել է բացել իր սեփական գիրքը:

Որքան էլ գունազարդ, հետաքրքիր է դիմացինի գիրքը, պետք չէ կյանքի անվերադարձ ժամանակը ծախսել ուրիշի փոխարեն ապրելու վրա, որովհետև երբեք չես կարող հին էջերը լրացնել:

Բազմազանության ընկալումները բոլորիս մոտ տարբեր են։ Մենք լույս աշխարհ ենք գալիս առանց որևէ ընտրություն կատարելու։ Մենք չենք ընտրում թե որտեղ, ումից ու երբ ծնվենք։ Չենք ընտրում մեր մաշկի գույնը, սեռը, աչքերի գույնը, մազերի գանգուր կամ ուղիղ լինելը։ Որոշ ընտրություններ բնությունը արդեն կատարել է մեր փոխարեն, որի դեմ պայքարելու, հանդգնելու, կռվելու կամ բողոքելու կարիք բացարձակապես չկա։ Ամեն բան երբևէ այսքան ներդաշնակ ոչ ոք չէր ստեղծել։ Ոչ ոք մեղավոր չէ, որ բնությունը քեզ այդպիսին է ստեղծել, ինձ՝ այսպիսին։ Բնության այս օրենքը չխախտելու համար մեկս մյուսին ուղղակի սիրել ու ընդունել է պետք։ Դե, իհարկե, խախտողները կհայտնվեն, բայց միգուցե բնությունը իրենց էլ այդպիսին է ստեղծել։ Բնությունը ինձ հանդուրժող ու անգամ ինձ չսիրողին սիրող է ստեղծել, բայց ի՞նչ մեղավոր է ինձ չսիրողը, երբ հնարավոր է, որ իրեն էլ ուղղակի այդպիսին է ստեղծել։ Ասեցի, չէ՞, մենք ուղղակի բազմազան ենք, բոլորս էլ մարդ ենք, բայց տարբեր արժեքներ, մաշկի գույներ, սեռեր, տաղանդներ, մեզ բաժին հասած հնարավորություններ ու զգացմունքներ ենք կրում մեր մեջ։ Ոչ ոք երբևէ չի կարող տեսնել, թե ինչքան բազմազան ենք մենք՝ մարդիկս, կամ ուղղակի բազմազանության շատ տեսակներ կան, կամ էլ դա խիստ անձնական է։ Եկեք սիրենք իրար՝ ինչպիսին կանք։ Եկեք կոտրենք մարդկությանը բաժին հասած ամենամեծ ու կործանիչ կարծրատիպը։ Վերջ ի վերջո, մարդ ենք, չէ՞։

Կեսգիշերային աղմուկը չէր թողնում քնել, մյուս կողմից՝ շների հաչոցը, ինչ-որ ազդա՞կ էր, նշա՞ն, թե՞ պարզապես քնել չէի ուզում։ Գիշերը երևի ամենասիրուն ժամանակահատվածն է մենակ մնալու, ծալապատիկ նստելու, թեյդ վերցրած՝ քեզ հետ զրուցելու։

Զրուցակիցս ասում է՝ ոչինչ չի փոխվել, պարզապես ինքն է մեծացել։ Մեծացել ու հասկացել է, որ կիսասառած թեյի շուրջ ինքն իր հետ զրույցը ավելի հաճելի է, քան մի խումբ «ընկերների»։

Երբեմն պետք է ինքդ քեզ թեյի հրավիրես, սեղանին դնես քո իսկ սիրած ուտեստները, ինքդ քեզ նվերներ անես, մի վայրկյան… Ո՞րն էր լավագույն նվերը, իհարկե՝ ժամանակդ։

Ժամանակդ նվիրեցի՞ր նրան, ով գնահատեց, թե՞ վատնեցիր նրա վրա, ով թքեց հոգուդ մեջ։ Ճիշտն ասած՝ ես պիտի չասեմ․ դու ես որոշողը։

Մի կողմից էլ ցուրտը չի թողնում՝ քնես, մի կողմից  էլ՝ գիտակցումդ, որ ունեցածդ գրկախառնությունները կեղծ էին ու ձևական։

Գիշերը տխուր էր, ամենատխուր գիշերներից մեկը։

Ու մի օր, բարեկամս, ես կնստեմ իմ պատշգամբում ՝ թեյը ձեռքիս, իսկ դու քոնում ծխախոտի հերթական գլանակը կծխես, կզրուցենք անցած-գնացածի մասին, կթքենք մեզ վրա «թքողների» վրա ու հեգնական կծիծաղենք՝ չէ՞ որ մենակությունը նույնպես գայթակղիչ է։

Էսօր գրելու եմ մարդկանց մասին, որոնց չեմ ճանաչում, բայց չգիտես՝ ինչու, հիշում եմ։ Համաձայն եմ, ավելորդ ինֆորմացիա է, ուղեղս էլ երևի մի օր էդպես կմտածի ու կջնջի հիշողությունիցս, բայց մինչ այդ եկեք այս նյութս նրանց նվիրենք։

Այսպիսով, նվիրվում է այն աղջկան, ով համերգի ժամանակ եկավ նստեց կողքիս ու ասաց, որ ուղղակի մենակ է եկել, եթե կարելի է՝ մեզ միանա։

Նվիրվում է միասնական երկու քննություններին էլ ներկա դեղին շորով տղային, որի քթի ծալքերը նույն ձևով կրկնվում էին, ինչ հանձնաժողովի անդամինը (շատ նման էին, երևի հայրն էր):

Նվիրվում է ամեն օր նույն 15 համարը նստող կնոջը, որի ծոծրակն էի միայն տեսնում, ու շատ նման էր հորաքրոջս՝ նույն սանրվածքն ու ականջօղը։ Նաև 15 համարի 4 աղմկոտ տղաներին, որին ես ու Զարինեն պայմանականորեն անվանում էինք «Միքոն և ընկերները»։ Մեր օրը նրանցով էր սկսում, իրենց շատախոսությունից իրենց մասին գիտեինք այնքան, ինչքան մեր շերլոքյան հոտառությունն էր թույլ տալիս, իսկ կատակներից, իհարկե, «ստացած չի, կթռնես»-ը արդեն հաջողի նման մի բան էր։

Չեմ մոռանում նաև իհարկե մեր դեղինի վարորդներից բարի բեղերով պապիկին ու անդադար հեռախոսով խոսող երիտասարդ վարորդին։ 15 համարից կհիշատակեի նաև մեր տան հաջորդ կանգառում նստող Անիին ու Տաթևին, միայն թե նրանց հետ ծանոթացել ու ընկերացել ենք, իսկ այս նյութը դրա մասին չէ:

Նյութը մեր թաղամասից էն աղջկա մասին է, որը միշտ ականջակալներով է ու ոչ թե քայլում, Մերլինի մորուքը վկա, այլ թռվռալով է առաջ գնում։

Նաև համալսարանի կանգառի էն աղջկա մասին է, որը անձրևի տակ թրջվում էր, ու որին անձրևանոց առաջարկեցի։

«Սիթիզն» եկած էն պուճուրի մասին է նաև գրածս, որը երբ իմացավ 20 տարեկան եմ, զարմացավ, որ այդքան մեծ եմ, ու ասաց, որ ես պետք է արդեն մահացած լինեի։

էն տղաների մասին է, որոնք տրանսպորտում Թաջ Մահալի պատմությունն էին ուզում հիշել, ես էլ նրանց պատմում էի (մտքումս)։

Թումոյի էն սիրուն մարզիչներից մեկի մասին է, որը մոտեցավ ինձ ու ընկերուհուս ու հարցրեց, թե ինչ-որ անհասկանալի երաժշտությամբ ու բառերով երգը կարող ա՝ հիշենք՝ որտեղից է։

Քանի որ գիտեմ, որ 17-ի նյութերը Չինաստանում նույնպես կարդում են, գրում եմ նաև էն չինացի տղայի մասին, որը «Լավ էլի»-ի համերգի ժամանակ մի լավ ուրախացավ ու արդեն մեզ հետ երգում էր։

«Avengers»-ը նայելիս հետևի շարքում նստած տղայի մասին է նյութս, որը մինչև ֆիլմի սկսվելը ասաց, որ «եթե Ստարկին բան ա եղել, վերջ, էլի չի նայելու»։ Կինոթատրոնից տուն գնալիս էն հեծանվորդի մասին է, որի հետ իրար աչքերի նայելով անընդհատ աջ ու ձախ էինք գնում, որպեսզի իրար չբախվենք, բայց ամեն դեպքում ոտքս մոտիկից ծանոթացավ նրա անվադողի հետ (ի դեպ, իմ վրա ջղայնացավ, չնայած երկուսս էլ մեղավոր էինք)։

Իհարկե, նյութս նաև նվիրում եմ իմ վիրտուալ ծանոթներին՝ copypaste-ցի sherloch, երևակայող 007, miss devil, Լիան, Անի, ես չեմ հիշում 6 տարի առաջ ինչ էինք խոսում, բայց էս նյութը ձեզ էլ է նվիրվում, չգիտեմ՝ ձեզնից ով էր, բայց ապրես Arctic monkeys խմբի համար։

15 համարից ակնոցով տղային մոռացա, նույն կանգառում մենակ մենք էինք իջնում, ու ամեն անգամ մեկս մյուսին էինք սպասում, որ ասի՝ կանգառում կպահեք։

Գրում եմ էն ոստիկանի մասին, որ եկել էր մեր տուն ինչ-որ տվյալներ ճշտելու, բայց կեսից որոշեց, որ իմ ու սենյակակցիս դպրոցական գիտելիքները ճշտելը ավելի հետաքրքիր զբաղմունք է։

Բարևներս Ռեյ Չարլզին էնքան նման կույր պապիկին ու իր կնոջը, Զեյն Մալիկին նման երկար թարթիչներվ տղային ու Գերմանիայում հանդիպած հայ կնոջը, որն իր աղջկա վրա էր բարկանում խանութում։ Բարևներ նաև առաջին դասը սովորած համադասարանցուս՝ Արտյոմին, որի մասին միայն հիշում եմ, որ շատ սպիտակամաշկ էր, ու ճաշարանում ով իր ճաշը չէր ուզում, ինքն ուտում էր։

Եթե ձեզ մոռանամ, դուք արդեն ապահով տեղում եք։

Գիտե՞ք՝ ինչ, մարտահրավեր եմ նետում բոլորին, հիմա էդպես ընդունված է։ Դուք էլ գրեք ձեր անծանոթների մասին, միգուցե ես էլ ինձ էդտեղ գտնեմ։