Կար մի ժամանակ, երբ բրազիլական սերիալները մեծ տարածում էին գտել Հայաստանում, և դեռ ավելին՝ բոլորը կլանված նայում էին այդ սերիալները: Սակայն 2016 թվականին, ավարտելով բրազիլական սերիալների փուլը, շրջադարձ կատարեցինք դեպի Հնդկաստան:

Ես կցանկանայի, որ հեռուստատեսությամբ այնպիսի  հաղորդումներ ցույց տային, որոնք հետաքրքիր կլինեն երեխաների համար։ Հոգեբանական հաղորդումներն էլ հաճելի կլինեն մեծերի համար: Իսկ ամենակարևորն այն է, որ մեր սերիալները չնմանվեն բրազիլական սերիալներին, քանի որ մեր ապագան կառուցող երեխաները չեն կարող դրանցից որևէ լավ բան սովորել: Սակայն այս ամենի մեջ ամենավատն այն է, որ շատ երեխաներ սկսել են նմանակել օտար ազգերի ավանդույթները, և եթե այսպես շարունակվի, իմ կարծիքով՝ մենք կսկսենք մոռանալ մեր սեփական ավանդույթները։ Դրանից խուսափելու համար պետք է մեր ավանդույթները ներկայացնող հաղորդումներ և ֆիլմեր հեռարձակենք։ Այդպես մեր ապագա սերնդի համար կարևոր գործ արած կլինենք: Լավ է, որ երեխաները, ինչո՞ւ ոչ,  նաև մեծերը տեղեկանում են օտար ազգերի ավանդութների մասին, սակայն պետք չէ նմանակել դրանք։

Ինձ թվում է, որ սա հասարակությանը հուզող հարց է, և մի օր հաստատ դրանց տված վնասները գլուխ կբարձրացնեն:

Փակում ենք աչքերը։ Պատկերացնում ենք տեխնիկապես զարգացած մի հսկա քաղաք, որը շրջապատված է ապակե թաղանթով, որտեղ ամեն ինչ և բոլորը թռչում են։ Ի հայտ են եկել նոր կենդանիներ, ինչու չէ, նաև խոսող կենդանիներ։ Թռչում են ավտոմեքենաները, իսկ 10-20 հարկանի շենքերին փոխարինել են անծայրածիր երկնաքերերը։ Ամեն քայլափոխի վրա ռոբոտներ են։ Մարդկանց հետ մի մոլորակում ապրում են այլմոլորակայինները՝ երկու պոզիկներով, կանաչ մարմնով, դուրս ցցված աչքերով, 4 մատներով: Մարդիկ ծնվում են՝ իրենց վրա դաջած մահանալու ամիս-ամսաթիվը։ Դեֆորմացվել են նաև մարդիկ. արդեն ունեն կատվի աչքեր, մեծ գլուխ, համակարգչային ձայն…

Լավ, հերիք է, արդեն բացում ենք աչքերը։ Ասես դժոխք լինի, բայց բոլորը հենց դրան են ձգտում։ Վստահ եմ` մարդկությունը հասնելու է այդ օրվան։ Մոտ 10 տարի առաջ «տեսազանգը» տեսնում էինք միայն ֆանտաստիկ ժանրի ֆիլմերում, իսկ հիմա՞։ Թափանցիկ համակարգիչները նույնպես աներևակայելի բան էին, իսկ հիմա՞։ Հիմա նույնիսկ մարդու ծնվելու ժամանակ արդեն ասում են, թե երբ պիտի մահանա։ Վազում ենք, մենք ուղղակի վազում ենք ժամանակից առաջ։ Նոր հայտնագործություններ, որոնք ավելի ու ավելի են բանական մարդուն դարձնում ռոբոտ։ Ձգտում ենք միշտ քաղցր պտուղին` չիմանալով, թե քաղցր լինելով` դա արդյո՞ք վտանգավոր չէ մեզ համար։

Մտքերից աքսորված՝ փորձում էի գրադարակը դասավորել ու շտապ դուրս գալ բավականին ցուրտ սենյակից: Հանկարծ աղջկական մի զրնգուն ծիծաղ անցավ ապակու միջով ու, լիովին չհասած ականջիս, սառեց՝ կախվելով օդում: Ինձ թվաց՝ ինչ-որ մեկը ձնագնդիկով հարվածեց ապակուս, ասես հեգնելու համար լռությունը։ Միգուցե ցանկանում էր իր ստեղծած ձայնը կախել հիշողությունի՞ցս: Բացեցի պատուհանը, բայց ի զարմանս ինձ՝ ոչ ոք չկար, վազեցի դեպի դուռը: Ձյունը մեծ թափով շարունակում էր գալ, բայց, ճեղքելով ամեն խոչընդոտ, հայացքս հնարավորություն տվեց նկատել նրանց՝ իմ մտերիմ ընկերներին՝ Հեղինեին, Անուշին ու նրանց փոքր քույրիկ Նորային։ Ձյունը նրանց էության հետ մենամարտում հաղթել էր:

-Չե՞ս ուզում ավելի մոտենալ ձմռանը․․․

Վազեցի, վերցրի վերարկուս ու դուրս թռա:

Մի լավ ձների մեջ գլորվելուց հետո մենք ամուր գրկեցինք իրար, պատկերացրեցինք, թե պետք է թռչենք մի շատ բարձր տեղից և անխոս ընկանք ձյան վրա (ստում եմ՝ դա այնքան էր անխոս չէր): Եթե դուք երբևէ թողել եք, որ դրսի եղանակը մտնի ձեր աշխարհ, ապա նկարագրելու կարիք այևս չկա: Ճիշտ է, երեկո էր, բայց սկսեցինք քայլել, հասանք մոտ երկու ոտնաչափ բարձրություն ունեցող պատին (ամբողջ ամառ նստում էինք այդ պատի վրա ու ճանապարհում արևին): Զգույշ բարձրացանք ու, անտեսելով սառնությունը, նստեցինք այնտեղ: Որոշ ժամանակ անց, երբ արդեն պատկերացրել էինք ձյունը Աֆրիկայում, ցուրտը նեղեց, ու ցած իջանք։ Ձյունը մաղվում էր, հետո թվում էր, թե այն մաղող մաղը պատռվել էր, և դա հրաշալի էր: Վաղվա նոր հանդիպումը պայմանավորվելուց հետո, նրանք հեռացան  ու ասես ձյան հետ մաղվեցին: Եթե մեկն էլ ինձ հայացքով ուղեկցեր, հավանաբար կասեր.

-Այդ խելառը, երկար ժամանակ չէր ուզում անհետանալ…

Բարի օր, սիրելի ընթերցողներ: Հիշո՞ւմ եք, թե՞ արդեն մոռացել եք ինձ: Բա չմոռանաք, ի՞նչ պիտի անեք. արդեն 25 օր է, ինչ նյութեր չեմ ուղարկել: Ես հիմնականում նյութեր եմ ուղարկում շաբաթ և կիրակի օրերին, բայց այդ օրերին էլ հարսանիքների էի հրավիրված` մի օր հորաքրոջ տղայի, մի օր հորեղբոր աղջկա, ու այդպես շարունակ: Դե, քանի որ իմ պասիվանալու պատճառը հարսանիքներն էին, այսօր կգրեմ դրա մասին:

Չգիտեմ՝ քաղաքում ինչպես է, բայց գյուղական շրջաններում հարսանիքները լինում են նոյեմբերից մինչև փետրվար։ Հունվարից մինչև փետրվարի 13-ը ազատ հարսանյաց սրահներ դժվար թե հնարավոր լինի գտնել: Ես հազիվ եմ հիշում այնպիսի մի դեպք, երբ հարսանիքի մասնակցած լինեմ ամռանը կամ գարնանը:

Բայց ինչպես ամեն ինչը, հարսանիքներն էլ են հիմնված հակադրությունների վրա և ունեն իրենց դրական և բացասական կողմերը: Տանենք զուգահեռներ․դե, սկզբում ասացի, որ հարսանիքները լինում են ձմռանը: Ձմռանը կա մի կարևոր խնդիր`ցուրտը: Օրինակ՝ հարսանիքին պետք է ներկա գտնվես եկեղեցական արարողությանը: Գնում ես, մինչև այդ 1 ժամվա ընթացքում փեսան և հարսը, տեր և հնազանդ լինելու երդում են տալիս, ներկա գտնվողների ականջի ծայրից, մինչև ոտքերի մատները այնպես է սառչում, որ չեն էլ լսում, միայն մտածում են, թե երբ է ավարտվելու, որ հասնեն տուն, մի փոքր տաքանան: Հետո գնում ենք հարսանյաց սրահ։ Լինում են դեպքեր, երբ սրահներն էլ են ցուրտ լինում, ու արդեն գիտակցում ես, որ հաջորդ օրը հիվանդ ես լինելու:

Եթե հարսանիքները լինեն ամռանը, թվարկած բոլոր բացասական կողմերը կդառնան դրական, բայց այստեղ կգա ամենամեծ բացասական կողմը, որը ձմռան հարսանիքների ժամանակ ամենակարևոր դրական կողմն է։ Դա տղամարդկանց ներկայությունն է, ինչու չէ՝ նաև փեսայի: Ցավոք, գյուղական վայրերում ստիպված են ձմռան շրջանում հարսանիքներ անել հենց այդ պատճառով. Տղամարդիկ արտագնա աշխատանքի են: Ինչպես ասացի՝ շատ հաճախ նաև փեսան է արտագնա աշխատանքի լինում, և այստեղ ի հայտ է գալիս ամենատխուր պահը. Հարսանիքից հետո, երբ արտագնա աշխատանքի ժամանակն է լինում, փեսան թողնում է նորահարսինտանը, իսկ ինքը ստիպված տղամարդկանց հետ մեկնում մինչև հաջորդ ձմեռ:

Սովորաբար մարդիկ ամենից շատ սիրում են իրենց ծննդավայրը՝ լինի դա գյուղ, թե քաղաք: Բայց երբեմն մտածում ես քաղաքի՝ գյուղի նկատմամբ առավելությունների մասին: Դե, քաղաքի կյանքն ամեն դեպքում ավելի բարեկեցիկ է: Երևի այդ պատճառով է, որ շատերը առաջին իսկ հնարավորության դեպքում լքում են գյուղը: Իսկ ահա, կանգառում ինձ հանդիպած պապիկը չէր ուզում ոչ մի դեպքում քաղաքում ապրել: Նա մեր կողքի գյուղից էր: Մենք Մարտունի քաղաքից հետ էինք գնում. ամեն մեկս՝ մեր գյուղ:

-Մենակ ա կաբրիմ: Ես ու ես ինք իմ տունը,- ասում էր նա:

Ես չհարցրի՝ ինչո՞ւ, որովհետև մտածեցի, որ այդ հարցով կարող եմ նրան ցավ պատճառել: Չնայած պապիկը շատ ուրախ ու առույգ էր երևում: Հետո նա շարունակեց.

-Տղես Երևան ա կաբրի, գնացել ա գյուղից, կնիգ, երեխա ունի: Կաշխատին, չկռնան գան գեղ:

Իմ հարցին, թե ինչո՞ւ նա իր որդու հետ չի ապրում, պատասխանեց.

-Բալա ջան, գյուղն ուրիշ ա, էլի: Քաղքի մեջ դու քու բոստանը չունիս, քու հայաթը չունիս, օր ելնիս ֆռռաս, աբրիս: Էնտեղ կվարտիրի մեջ շունչս կդրի, չկռնամ: Մերն ուրիշ ա: Էն ա, տղես ըմնօր կսա, թե՝ արի մնա: Բայց, դե, չերտամ:

Ես լսում էի նրան ու ժպտում: Մտածում էի, որ միշտ մենակ է, Ամանո՞րն էլ է մենակ անցկացնում: Ես հարցրի, և նա սկսեց մի դեպք պատմել.

-Նոր տարուն նախորդող օրը՝ ամսի 31-ին, տղես եկավ, զոռով տարավ: Բան չկրցա էնեմ: 1-ին մնացի, ամսի 2-ին ասի, թե՝ ընձի տարեք իմ գեղ: Բանի տեղ չդրին: Հաջորդ առավոտ հելա հագա, թե՝ ես կերտամ ման գալու՝ չկարամ տուն նստիմ: Ու գացի:

-Հետո՞,- հարցրի ես:

-Հետո տղես տեսել, օր երկար վախտ չկամ, զանգեց, թե՝ պապ, ո՞ւր իս: Ասի՝ հասել եմ Գագարին, արի տար:

Գագարինը Երևան-Մարտունի ճանապարհին ընկած բնակավայր է: Փաստորեն պապին տեսել էր, որ իրեն գյուղ բերող չկա, ինքն էր գնացել ավտոկայան և գյուղ ուղևորվել: Կամ, ինչպես ինքն էր ասում՝ «փախել բանտից»: Մենք երկար ծիծաղեցինք, հատկապես՝ պապին:

Ավտոբուսն եկավ, և մենք շարժվեցինք: Մեր գյուղի մոտ ես իջա, և միայն հետո հիշեցի, որ ամբողջ զրույցի ընթացքում այդպես էլ չհարցրի պապիկի անունը, ով չէր ուզում գյուղից թեկուզ երկու օրով բացակայել: