Թախիծը բնորոշելը շատ դժվար է: Այդ զգացողությունը մշուշոտ մի բանի է նման: Թախծի ժամանակ մարդը կարծես մի տեսակ մեկուսանում, առանձնանում է շրջակա աշխարհից: Շուրջդ կատարվող իրադարձությունները կարծես քո կողքով են ացնում: Թվում է, թե մի վարագույր առանձնացրել է քեզ ներկայից, այնպես, որ քո ուշադրությունը ավելի շատ «քո անցյալն է փորփրում», քան նկատում է ներկան, դու կենտրոնանում ես թախծի վրա:

Թախծելիս փոխվում է մեր հոգեվիճակը, սակայն, դժվար է ասել` ավելի շատ տխրում ենք, թե ուրախություն զգում: Բոլորին հայտնի է «լուսավոր թախիծ» արտահայտությունը: Եթե որոշ գիտնականներ թախիծը համարում են հուզական մի վիճակ, հույս, որը ավելի շատ բացասական զգացողությունների է հարում, ապա կան նաև այն կարծիքի կողմնակիցները, որ գոյություն ունի «լուսավոր թախիծ» ևս: «Լուսավոր թախիծ» մարդը սովորաբար զգում է վերհուշի ժամանակ, երբ հյուր են գալիս այն անցած իրադարձությունները, որոնցում դրական երանգներ կան:

Յուրաքանչյուրս էլ ժամանակ առ ժամանակ թախծում ենք: Դժվար է ասել` որ տարիքի մարդիկ են ավելի շատ թախծում: Վաղ և միջին մանկությանը թախիծն այնքան էլ բնորոշ չէ: Սակայն պատանեկության շրջանում տեղի ունեցող հոգեկան փոփոխությունները մեզ «սովորեցնում են թախծել»: Նախևառաջ, պատանեկության տարիքում մարդը արդեն ունի կյանքի փորձի զգալի պաշար, որը արդեն իսկ հիշողութունների, վերհուշների, անցյալի նկատմամբ քննադատական մտքերի առաջացման աղբյուր է: Բացի այդ, փոփոխված մտածողությունը հանգեցնում է կյանքի նկատմամբ փիլիսոփայական աշխարհայացքի զարգացմանը, պատճառները` կյանքի փորձը, մտածողության փոփոխությունը ավելի են նպաստում թախծի առաջացմանը:

Իսկ ինչի՞ համար է թախիծը:

Թախիծը թեև տևողությամբ և հաճախականությամբ պակաս արտահայտվող հույզ է, սակայն դրան ևս պետք է պատրաստ լինել դիմավորել: Թախիծը պետք է կարողանալ ընդունել և հանդուրժել: Այն հեշտ հույզ չէ, սակայն հարուստ է փորձով, հիշողություններով: Պետք է կարողանալ պարզապես հասկանալ, թե ինչու ենք մենք այդքան հաճախ թախծում այս կամ այն իրադարձության շուրջ, ինչն է մեզ հատկապես տխրեցնում, զայրացնում, ուրախացնում այդ իրադարձություններում, այլ կերպ` փորձել հույզի ներսում հասկանալ միտքը:

Թախծի հիմքում ընկած մտքերը հաճախ վարքը վերափոխելու, ապագայում այլ կերպ վարվելու մեծ խթան են հանդիսանում: Ամենակարևորը` ասելով «բարև, թախի´ծ»` մենք պետք է փորձենք հասկանալ այն և անպայաման, անպայաման չմոռանանք ասել ` «հաջողությու˜ն, թախիծ»:

Ընդհանրապես զբոսնել չեմ սիրում, բայց չափազանց հագեցած (դե, ոչ դրական առումով) օր էի ունեցել, ու գլուխս ինչ-որ անհասկանալի նոպայով էլի ցավում էր։ Ուրեմն մաքուր օդ էր պետք։ Բնականաբար, ընկերներիցս ոչ ոք չեկավ հետս, որովհետև չափից դուրս ձանձրալին եմ։ Երկար ու լիքը մտածելուց հետո հասկացա, որ մենակ պետք է դուրս գամ։

Դուրս եկա ու ընտրելով ամենախառը ու երկար ճանապարհը՝ հասա այգի։ Այգին արագ անցա, որովհետև զզվելի էին աղմուկը, շատրվանների ձայները, փոփ-քորնի հոտն ու ընդհանրապես, ամեն ինչ։ Անգամ ոտքի տակ ընկնող համով երեխեքը, որոնց սովորաբար ժպտում եմ, ազդեցին նյարդային համակարգիս վրա։

Տեսա լիքը մարդկանց, ում չպետք է տեսնեի, ու այգուց վերջապես պրծա։

Հիմա փողոցն էր՝ անգույն, անմարդաբնակ ու մոխրագույն տրամադրություն փոխանցող։ Անբացատրելի հանգիստ զգացի ու մի պահ չգիտեմ՝ ինչի, հիշեցի, որ կատարյալ հանգստության համար պետք է մարմինդ ու հոգիդ ներդաշնակ լինեն։ Իրականում չգիտեմ՝ ինչ է նշանակում, բայց հաստատ զգացի դրա իմաստը։ Հիմա որ վերլուծում եմ, հասկանում եմ, որ ուղղակի միտք էր, որ սահեց ու անցավ։ Իսկ մոռացված միտքը երբեք ինչ-որ դարակում չի պահվում։ Կորչում, գնում է։ Իսկ այդ ժամանակ ես ինձ ներդաշնակության վերջին փուլում էի զգում։

Մտա շենքի մուտք ու պատշգամբից մի քիչ էլ իդեալականություն խլելով՝ շնչեցի երբևէ ամենամաքուր օդը։ Հետո մտա տուն ու զգացի, որ գլխիս ցավն ընդամենը 25 րոպեով ու հրաշքով անհետացել էր։

-Գիտե՞ք, երեկ 8-ի բ-ի Անահիտը մեզ ասաց, որ դպրոցի հետևում` նկուղի մոտ, մի անցք կա, որից կարող ենք մտնել դպրոց,- ոգևորված պատմում էր դասընկերներին ընկերուհիս,- եկեք այսօր դասերից հետո գնանք ու տեսնենք, թե դա ինչ անցք է:

Դասերից հետո ամբողջ դասարանով սկսեցինք փնտրել այդ անցքը:

-Գտա~,- բղավեց դասընկերներիցս մեկը,- հաստատ սա է, ուրիշը չկա:

Բոլորս մոտեցանք անցքին և սկսեցինք նայել: Ոչինչ չէր երևում: Անցքը շատ փոքր էր. պետք էր սկզբից փոքրիկ փոսի մեջ մտնել, հետո պառկած, սողալով ներս մտնել:

Ամբողջ դասարանից միայն հինգ հոգի որոշեցին մտնել` երկու աղջիկ և երեք տղա, այդ թվում նաև ես:

-Չեմ հասկանում, այդքան վախկո՞տ եք, ինչ է,- զայրացած ասացի ես,- ի՞նչ է, ուտելո՞ւ են ձեզ այնտեղ, թե՞ սպանելու: Իսկ մթությունը թող ձեզ չվախեցնի:

Ասածս ճառը ոչ ոքի չոգևորեց: Ինչպես կային, այդպես էլ մնացին:

Մենք մտանք ներս: Սարսափելի մութ էր, իսկ մենք միայն մեկ լապտեր ունեինք, գետինն էլ հարթ չէր, և մենք անընդհատ սայթաքում և քիչ էր մնում` վայր ընկնեինք:

Ճանապարհը դեպի նկուղի դուռը մեզ թվաց շատ երկար, որովհետև քայլում էինք շատ դանդաղ, իրար ձեռք բռնած: Ճանապարհին ոչ մի կենդանու չհանդիպեցինք, սակայն մեր գլուխները խփեցինք ջրի խողովակներին: Հազիվ գտանք նկուղի դուռը, կարմրած ճակատներս բռնած` դուրս եկանք այնտեղից և արդեն դպրոցի ներսից ձեռքով արեցինք մեր ընկերներին:

Հաջորդ օրը դպրոց գնալիս տեսանք, որ անցքը երկաթներով փակել են: Ուրախ էի, որովհետև, երբ հիշեցի մեր անցած ճանապարհը, զարմացա, թե ոնց ոչ մեկիս հետ փորձանք չպատահեց:

Լուսինե Հարությունյան 14 տ. 

Զուր տանջանքներ

-Սուս, եկավ Դավթյանը,- ասացի վերարկուների տակից:

Երեքս` ես, Սարգիսն ու Վահագնը, կուչ եկանք:

-Արա, բա որ բռնի՞,- փսփսաց Վահագնը:

-Որ սուս մնաս, չի բռնի,- ասաց Սարգիսը,- Մանչը լավ է սարքել, բոլորի վերարկուները լցրել է:

Սա մենք վաղուց էինք որոշել, սակայն իրականացրինք այսօր. ամբողջ դասն անցկացրինք վերջին աթոռների վրա պառկած` վերարկուների տակ:

-Մակեդոնացին, գտնելով Դարեհի… Վերջում շշուկ եմ լսում,- ընկեր Դավթյանն ընդհատեց պատմությունը:

Վերջում նստածների ուշադրությունը մեզ վրա էր, անընդհատ թեքվում, մեր կողմ էին նայում ու ծիծաղում:

Անցավ քսան րոպե:

-Կարո, շրջվեք,- վերարկուների տակից զայրացավ Սարգիսը վերջում նստածների վրա:

-Սաքո, սուս, լսվում է,- ասացի ես:

-Բա, հա մեր կողմն են նայում ու ծիծաղում: Դավթյանը գլխի է ընկնելու:

Անցավ ևս քսան րոպե: Մենք այլևս վերարկուների տակ չէինք դիմանում:

-Վախ, ոտքս թմրել է,- մրթմրթաց Վահագնը:

-Ես էլ չեմ դիմանում, ուզում եմ գնալ,- խոսեց Սարգիսը,- զուգարան եմ ուզում:

-Ես էլ,- կարոտով ասաց Վահագնը:

-Զուգարանը գրպանումս չէ: Հինգ րոպե մնաց, էլի, դիմացեք,- բարկացա ես:

Անցավ չորս րոպե: Մենք «խճճվել» էինք իրար:

-Վախ, կամաց, գլուխս,- գոռաց Վահագնը:

-Ներողություն, միամիտ ստացվեց… Ոտքս, Սաքո,- խոսքս նորից «կտրեց» Սարգիսը` ոտքիս վրա նստելով:

Զանգին վայրկյաններ էին մնացել:

-Հիմա զանգը կտա,- ասացի ես ուրախությամբ: Ես էլ ձեզ հետ գործ չեմ բռնի, քառասունհինգ րոպե մենակ փնթփնթացիք:

-Ո՞վ, մե՞նք: Էնքան խոսեցիր` զզվացրեցիր, հիմա մե՞զ ես ասում,- ասաց Սարգիսը և հարձակվեց վրաս:

-Ճիշտ է ասում,- միացավ Վահագնը:

Մի քանի վայրկյան հետո մենք երրորդ նստարանի մոտ էինք` Դավթյանի ոտքերի տակ:

-Վաղն առանց ծնողի իմ դասին չեմ թողնելու,- հանգիստ, իրեն յուրահատուկ տոնով ասաց Դավթյանը և դուրս եկավ դասարանից:

Իզուր էլ այդքան չարչարվեցինք:

Հրանտ Պետրոսյան 13 տ.
2006 թ.

Ես տասնչորս տարեկան եմ: Արդեն այնքան մեծ եմ, որ կարող եմ ինքնուրույն լինել: Սակայն ծնողներս այդպես չեն մտածում: Նրանք ամեն քայլափոխի պետք է իմանան` ուր գնացի, երբ եկա, ինչ եմ անում: Անընդհատ հիշեցնում են, թե ինչ պետք է անեմ: Ամեն երեկո հարցնում են, թե ինչ եմ կարդում, այդ օրը քանի էջ եմ կարդացել: Նրանց վերաբերմունքն ինձ զայրացնում է: Ես փոքր չեմ, պետք չէ ամեն վայրկյան ինձ վերահսկել:

Լուսինե Ս.

Լուսինե, հայտնվելով նման իրավիճակում, կարծում եմ, յուրաքանչյուր ոք կնեղսրտեր: Քեզ անհանգստացնում է այն երևույթը, երբ քեզ ստիպում են անել մի բան, որ չես ուզում կամ հենց այդ պահին չես ուզում: Գուցե երբեմն նաև անհաղթահարելի զայրույթ ես զգում այդ պատճառով…

Հազիվ թե ծնողներդ հիշեցնեն գիրք կարդալու մասին պարզապես քեզ զայրացնելու համար: Փորձիր հասկանալ նրանց. գուցե նրանք կատարում են այն, ինչ կոչվում է «ծնողական պարտականություն», և որի շրջանակներում է նաև երեխային խորհուրդներ ու խրատներ տալը, այլ կերպ ասած` դաստիարակելը, որի հակառակ բևեռում կարելի է դնել անտարբերությունը: Բարեբախտաբար քո դեպքում խոսքը անտարբերության մասին չէ… Փորձիր զրուցել ծնողներիդ հետ, հարցրու նրանց` ինչու են քեզ անընդհատ հիշեցնում, թե ինչ անել: Դա կօգնի ավելի լավ հասկանալ նրանց դիրքորոշումը նաև քո բացթողումները: Բացի այդ, կարող ես ասել նրանց, որ ինքդ էլ սիրում ես գիրք կարդալ: Եթե նրանք իմանան կամ տեսնեն, որ դու կարդում ես, ապա գուցե դադարեն հիշեցնել: Գուցե նրանց անհանգստացնում են կարդացածիդ ծավալնե՞րը: Պարզիր այդ ամենը:

Զրուցի’ր, նրանց հետ, դուք կարող եք համաձայնության գալ, հատկապես այն դեպքում, երբ խոսքը գնում է մի բանի մասին, որը դու ինքդ էլ սիրում ես…

Ինչ վերաբերում է ծնողներիդ այլ հանձնարարություններին, ապա դրանց մասին ևս կարող ես զրուցել նրանց հետ: Զրույցի համար հաջող նախադրյալ է այն, որ ծնողներդ անտարբեր չեն քո նկատմամբ: Բացի զրույցը, երբեմն օգնում է անգամ պարզ խնդրանքը այս կամ այն հանձնարարությունը չկատարելու կամ մի փոքր ուշ կատարելու:

Մեռած տերևները

Ես այնքան կուզեի, որ դու հիշեիր
Օրերն այն երջանիկ, երբ ընկերներ էինք,
Այդ ժամանակ կյանքն էր ավելի գեղեցիկ,
Ու արևն անգամ՝ ավելի պայծառ այսօրվանից:
Թիակով են հավաքվում մեռած տերևները,
Տեսնում ես՝ ես չեմ մոռացել,
Թիակով են հավաքվում մեռած տերևները,
Ինչպես և հուշերն ու ափսոսանքները:
Եվ քշում է նրանց հյուսիսային քամին
Մոռացության սառը գիշերին:
Տեսնում ես՝ ես չեմ մոռացել
Երգն այն, որ երգում էիր ինձ:

Դա մի երգ է, որ նման է մեզ,
Դու, որ ինձ սիրում էիր, ես, որ սիրում էի քեզ:
Մենք ապրում էինք երկուսս միասին՝
Ես, որ քեզ սիրում էի, դու, որ սիրում էիր ինձ:
Բայց կյանքը բաժանում է միմյանց սիրողներին՝
Կամացուկ, մեղմորեն, առանց աղմուկի:
Եվ ծովը ջնջում է ավազից
Ոտնահետքերը՝ բաժանված սիրահարների:
Մենք ապրում էինք երկուսս միասին՝
Ես, որ քեզ սիրում էի, դու, որ սիրում էիր ինձ:
Բայց կյանքը բաժանում է միմյանց սիրողներին՝
Կամացուկ, մեղմորեն, առանց աղմուկի:
Եվ ծովը ջնջում է ավազից
Ոտնահետքերը՝ բաժանված սիրահարների:

Թիակով են հավաքվում մեռած տերևները
Ինչպես և հուշերն ու ափսոսանքները,
Բայց իմ սերը՝ լռակյաց ու հավատարիմ,
Ժպտում է միշտ ու շնորհակալ է կյանքին:
Ես քեզ սիրում էի, դու գեղեցիկ էիր այդքան
Հիմա ինչպե՞ս ես ուզում, որ քեզ մոռանամ:
Կյանքն ավելի գեղեցիկ էր այդ ժամանակ,
Եվ արևը շողում էր ավելի պայծառ,
Դու իմ ընկերն էիր ամենաթանկ,
Իսկ հիմա ես կարող եմ միայն ափսոսալ:
Բայց երգը, որ երգում էիր ինձ,
Ես կլսեմ այն հավերժ, միշտ:

Ֆրանսերենից թարգմանությունը՝ Էլլա Մնացականյանի

Ֆրանսերենը պատկանում է Հնդեվրոպական լեզվաընտանիքի ռոմանական, արևմտաիտալական լեզվախմբին: Ֆրանսերեն խոսում են աշխարհում 500 մլն մարդ: Այն պաշտոնական լեզու է Ֆրանսիայում, Գվինեայում, Բենինում, Գաբոնում և 25 այլ երկրներում: Ըստ աշխարհի լեզուների դասակարգման` ֆրանսերենը 9-րդն է: Այբուբենը կազմված է 26 տառից ու 36 հնչյունից՝ 16 ձայնավոր, 3 կիսաձայն և 17 բաղաձայն:

 ԵՊԼՀ-ում ֆրանսերենի ամբիոնը ձևավորվել է 1941 թ-ին՝ 1936 թ-ին ձևավորված օտար լեզուների ամբիոնի հիման վրա, որտեղ 1937 թ-ից գործել է ֆրանսերենի բաժինը: Ամբիոնը գործում է մինչև օրս: ԵՊԼՀ-ում  այն դասավանդվում է ինչպես առաջին, այնպես էլ որպես երկրորդ լեզու:

Ֆրանսերենի կենտրոնը ամեն տարի կազմակերպում է մի շարք միջոցառումներ, այդ թվում սեմինարներ, շնորհանդեսներ: Ամեն տարի ԵՊԼՀ-ում նշվում է ֆրանկոֆոնիայի շաբաթ ( ՖՄԿ-ն՝ ֆրանկոֆոնիայի միջազգային կազմակերպությունը, ֆրանսերենի համընդհանուր արժեքների ամրագրման և տարածման միջազգային հաստատություն է): Այս տարի մեկշաբաթյա միջոցառումները նվիրված էին ԵՊԼՀ-ում ֆրանսերենի ամբիոնի ստեղծման 75 ամյակին:

Ստորև ներկայացված են մի քանի բառերի և արտահայտությունների ֆրանսերեն գրելաձևը և արտասանությունը.

Բարև- bonjour – բոնժուղ

Անունդ ի՞նչ է – comment tˈappeles-tu? – կոման տապել տյու

Իմ անունն է – je mˈappele – ժը մապել

Քանի՞ տարեկան եք – quel âge as-tu? – քել աժ ա տյու

Ցտեսություն – au revoir – օղվուաղ

Ես քեզ սիրում եմ – je tˈaime – ժը տեմ

Շնորհակալություն – merci – մեղսի

Քույր – sœur – սյող

Եղբայր – frère – ֆղեղ

Հայր – père – պեղ

Մայր – mère – մեղ

Տուն – maison – մեզոն

Ընտանիք – famille – ֆամիյ

Հաճելի  օր – bonne journée – բոն ժուղնե

Սեր – amour – ամուղ