Արդեն գիշերվա հազարն է, քունս չի տանում, մտքիս են գալիս իմ թութակները, բացում եմ տետրս ու արագ-արագ սկսում գրել, թե ինչն է ինձ հուզում: Հինգ-վեց տարվա դեպք եմ պատմում:
Ութ տարեկանիս տարեդարձին հայրիկս իր հետ մի վանդակ բերեց տուն: Ես այսօրվա պես հիշում եմ, թե ինչպես իմ սենյակում նստած՝ տարօրինակ ձայներ լսելով արագ-արագ իջա ներքև: Հյուրասենյակի սեղանին դրված էր ուղղանկյունաձև ոչ այնքան մեծ վանդակ, որի մեջ 4 թութակ հանգիստ, առոք-փառոք պիտի ապրեին:
Դե, երբ թութակներին տեսա, աշխարհն իմն էր, քիչ էր՝ ծնունդս էր, նոր ընկերներ էլ ունեցա, էն էլ չորսը, ա՜յ քեզ հրաշք:
Թութակներից երկուսը տղա էին, երկուսը՝ աղջիկ: Այդ հրաշքներից մեկը դեղին էր, մեկը՝ կապույտ, մյուս երկուսը՝ կանաչ: Հիշում եմ, որ մի քանի օր տանջվեցի, թե ինչ դնեմ անունները ու որոշեցի նորից սովորությանս համաձայն, մի ‹‹շաշ›› բան հնարել: Ինչ-որ այսպիսի բան էի դրել՝ Միմի, Նինի ու մյուսներինը անգամ չեմ կարողանում հիշել: Բայց անկեղծ ասած՝ անուններն այդքան էլ մեծ դեր չէին խաղում, ես նրանց աշխարհի չափ սիրում էի: Ամբողջ օրը ուզում էի խոսել սովորեցնել, էն էլ չէր ստացվում` ուրիշ ցեղատեսակի էին: Բայց ասեմ, որ ես շատ շուտ եմ ամեն ինչից հոգնում, թութակների հետ խաղալուց էլ հոգնեցի ու նոր խաղ գտա ինձ համար: Մեկ-մեկ մոռանում էի կերակրել խեղճերին: Անկեղծ ասած՝ նրանց մասին հոգ տանելն ինձ այնքան էլ հաճույք չէր պատճառում:
Ամառ էր: Մի օր արթնացա, գնացի խոհանոց ու նկատեցի փոքր եղբորս ոչ այնքան ուրախ դեմքը: Դե, հարցրի՝ ինչ է եղել ու լսեցի նրա խառնված պատասխանը, որը մինչև հիմա անգիր հիշում եմ.
-Աննա, Միմիի գլուխը չկա, բայց ինքը թռչում ա, էն մյուսն էլ արյունոտ ա, բայց ես չեմ արել, ճիշտ եմ ասում:
Էս խոսքերն ինձ անասելի ցավ պատճառեցին: Արագ գնացի նրանց մոտ, ինքս ինձ հուսադրելով, որ երևի եղբայրս է չարաբաստիկ կատակ արել, բայց… Մի թութակը կերել էր մյուսի գլուխը, որքան էլ տարօրինակ է հնչում: Գնացի ու տեսա էդ ամենն իմ աչքերով: Շատ դաժան տեսարան էր: Հայրս տարավ նրանց չգիտեմ՝ ուր, իսկ հետո միայն երկուսին հետ բերեց: Կարծեմ՝ վաճառողն ասել էր, թե այդ ամեն ինչը եղել է խանդի արդյունք: Ես, անկեղծ ասած, չհասկացա:
Շատ քիչ էր անցել այդ դեպքից: Տատիկս, վանդակի դուռը սխալ բացելով, չէր կարողացել բռնել թութակներից մեկին, ու ես կորցրել էի ևս մի ընկերոջ: Մենակ էր մնացել իմ խեղճ ընկերը: Այդ «հսկայական» վանդակում մենակ էր ապրում: Նա էլ մենակությունից չկարողացավ երկար ապրել: Այնքան էի տխրել: Կորցրել էի իմ 4 ընկերներին ու շատ էի կարոտում:
Մի օր դպրոցից տուն գալու ճանապարհին մի դեղին սատկած թութակ տեսա, մտածեցի, որ դա երևի իմ թութակն է:
Այսօր հիշել եմ նրանց: Հիշել եմ ու չեմ կարող մոռանալ:
Վերջին շրջանում, եթե ինչ-որ տեղ իմ անունը հանդիպած լինեք, պիտի նրա կողքին մեկ այլ անուն էլ նկատեիք՝ Մկրտչյան Անուշինը, որը շատ է սիրում իր գյուղը, ֆուտբոլ ու ապագա դիվանագետ է: Ամռան սկզբին՝ «ՖեմՔեմփին» մասնակցելիս (դրա մասին արդեն պատմել ենք), մեզ հանձնարարվեց մի ծրագիր կազմել, որը կկարողանանք իրականացնել փոքր դրամաշնորհի շրջանակներում: Սկզբում, քանի որ մասնակից մյուս խմբերը կազմված էին տարիքով ավելի մեծ ու ավելի փորձառու մարդկանցից, կարծում էինք, որ մեր ծրագիրը հեռանկարային չէ, բայց, միևնույնն է, գրում էինք: Ծրագրի վերջնաժամկետը հուլիսի վերջին էր, ու այն ներկայացնելուց հետո այնքան գործեր կուտակվեցին երկուսիս համար էլ, որ նույնիսկ իմանալով դրամաշնորհը հաղթելու մասին՝ այնքան էլ խանդավառված չէինք, բայց ինչ-որ լավ բան անելու ձգտումը միշտ ոգևորում էր:
-1975թ-ին նա Թեհրանից եկավ Հայաստան իր քրոջ տուն: Նա բարձրահասակ էր, գեղեցիկ և հետո էլ հարուստ էր, բոլոր աղջիկները նրա շուրջն էին պտտվում, իսկ ես դեռ 15 տարեկան էի: Նույն շենքում էինք ապրում, ու իրենց բալկոնից ինձ շատ էր տեսնում: Ամեն անգամ իրենց մուտքի մոտով անցնելուց ինձ էր նայում: Ու մի օր իր քրոջը հարցրել է, թե ես ով եմ, դե նա էլ պատասխանել է. «Ի~, րեխայա, գործ չունես, դեռ դըպրոց ա գնըմ»: 2 տարի ուղղակի հետևում էր ինձ, մի քանի անգամ փորձել է մոտենալ, բայց ես արհամարհում էի, բարև էլ չէի տալիս: Մի անգամ նույնիսկ ինչ-որ մի պատրվակով եկավ մեր տուն, թե եղբորս հետ գործ ունի: