Շատ հարցեր կան, որ ինձ հուզում են: Օրինակ, թե ինչու մեր բակում չկա ո՛չ ցայտաղբյուր, ո՛չ խաղահրապարակ, և ո՛չ էլ բակը ասֆալտապատված է, նույնիսկ տանիքը փոխված չէ: Մեր շենքում կա միայն մեկ նստարան, որտեղ հաճախ առավոտյան տատիկներն են գալիս իրենց թոռնիկների հետ, ցերեկը՝ մենք՝ երեխաներս, իսկ երեկոյան բոլորս միասին:

Բայց ամենաշատը ինձ անհանգստացնում է մեր բակային ֆուտբոլը: Քանի որ մենք՝ շենքի երեխաներով, շատ ենք սիրում ֆուտբոլ խաղալ և տարբեր տարածքներ ենք փնտրում խաղալու համար: Մեր շենքից մի քիչ վերև բեռնատար ավտոմեքենաների կայանատեղ կա, որի մեծ մասը դատարկ էր: Մոտ մեկ տարի առաջ մենք բարձրանում էինք այդտեղ՝ ֆուտբոլ խաղալու: Այնտեղ խաղալը վտանգավոր էր, և մեր ծնողները արգելել էին մեզ բարձրանալ և այդտեղ ֆուտբոլ խաղալ: Դրանից հետո մենք իջնում էինք մեր ներքևի շենքի բակ՝ ֆուտբոլ խաղալու, բայց դա էլ էր վտանգավոր, որովհետև մենք դրա համար անցնում էինք միջազգային մայրուղին, որտեղով անցնում են տարբեր երկրների, տարբեր չափսերի ու տարբեր արագությամբ սլացող մեքենաներ: Ասեմ, որ ապրում եմ Վայքում, և մայրուղին անցնում է հենց մեր քաղաքի միջով:   Բացի այդ էլ, երբ գնդակը ընկնում էր հենց այդ միջազգային մայրուղու վրա, չինգաչունգ էինք անում և որոշում,  թե ով պիտի վերցնի գնդակը: Մնացել էր միայն մեր Վայքի «Արևիկ» մարզադաշտը, որը վերանորոգման մեջ է, և  էլ չենք կարող խաղալ, որովհետև դաշտի խոտը շատ բարձր է, և այնտեղ ավելի հաճախ անասուններ են արածում, քան մենք ֆուտբոլ խաղում:  Իսկ մենք որտե՞ղ ֆուտբոլ խաղանք:

Էս էն եզակի անգամներից ա, որ վերնագիրը գրեցի, նոր մտածեցի` ինչ գրեմ: Նախ ասեմ, շառ ասելով ես փուչիկ նկատի չունեմ: Ես ահագին նիհար եմ: Շառ՝ դե փորձանք, էլի: Էս ահագին կարճ կյանքում ինձ հետ անհավանական անհաջողություններ էնքան են եղել, որ իմ ուղեղը դրանց մեծ մասը որպես ավելորդ հիշողություն զբաղեցնող մասնիկներ ջնջել է: Ու այդպես, էս իմ մարմնի վրա գտնվող մի քանի տասնյակ սպիների կեսը չգիտեմ որտեղից են առաջացել:

Նախ, մի հետաքրքիր բան ասեմ. ինչքան էլ շառ եմ, մարմնիս ոչ մի մասը չեմ ջարդել: Դե, բացի քթիցս: Չգիտեմ` երբ ու ոնց եմ ջարդել քիթս, բայց նայելով քթիս, կռահում եմ, որ նույնիսկ մի քանի անգամ եմ ջարդել: Որովհետև քթիս միջնապատը սանտիմետրը մեկ փոփոխում ա ուղղությունը: Հա, լավ, «ինչ որայա»: Ուղղակի ասացի` մի երկու բան պատմեմ, մեկ էլ տեսար` հետաքրքիր լինի:

Դեպք առաջին (իրականում առաջինը չի, ուղղակի իմ երկարաժամկետ հիշողությունը բանի պետք չի):

Ես՝ մոտավորապես մի 9  տարեկան երեխա, վազվզում եմ մեր բարեկամներից մեկի բակում (ես չգիտեմ նույնիսկ` ինչ բարեկամ են մեզ): Դե, պարզ ա. ես մենակ չեմ վազվզում: Մեր բարեկամի երեխաների հետ: Չգիտեմ որերորդ «ճանկ» հողն էինք ուտում (հա, ես որպես նորմալ մանկություն տեսած մարդ, հող եմ կերել երեխա ժամանակ), մեկ էլ տան հեռախոսը զանգեց: Մեծերը, մեղմ ասած, «խորացել էին» զրույցի մեջ ու զարմանալի չի, որ ոչ մեկը չլսեց: Նամանավանդ, հեռախոսը երկրորդ հարկում էր: Ես ու «բարեկամիկներս» նայեցինք իրար մարտական հայացքով: Մեր համար նույնիսկ հեռախոսի զանգը խաղ էր: Առանց ինչ-որ խոսքի պայմանավորվեցինք իրար մեջ՝ ով շուտ հասավ ու վերցրեց հեռախոսը, ինքը դեմք ա՝ «ավտորիտետ»: Ես, ճիշտն ասած, ներքուստ ուրախացա ժամանակից շուտ, որովհետև էն ժամանակ էլ ահագին արագ էի վազում: Նայեցինք իրար ու առանց ինչ որ նշանի երեքով միասին տեղից պոկվեցինք: Ես շատ արագ առաջ անցա: Ու մտա սենյակը, որտեղ դրված էր հեռախոսը: Ահա էն անկյունում, «տումբչկի» վրայից ինձ էր նայում: Ես առանց երկար-բարակ մտածելու մի քանի տասնյակ կիլոմետր ժամ արագություն հավաքեցի: Ուզում էի ֆուտբոլիստների նման ծնկների վրա «սղալով» վերցնել հեռախոսը: Սղացի: Հետո արթանացա բազմոցին պառկած, գլխիս վերևից ամբողջ բարեկամությունը ինձ ա նայում, բերանիցս էլ արյունի համ ա գալիս: Պարզվեց, որ ես Իբրահիմովիչի նման չեմ կարողանում ծնկների վրա սղալ: Դեմքով հարվածել էի «տումբչկի» անկյունին: Էդ դեմքից մի հատ լավ սպի մնաց ներքևի շրթունքիս:

Դեպք երկրորդ

Ուրեմն էս դեպքը առաջինից մի կամ 2 տարի հետո եղավ: Ես արդեն հասկացել եմ, որ արագ վազելը վտանգավոր է: Է, այսինքն հասկանում եմ, բայց մեկ ա` վազում եմ: Վազում եմ թաղով ոտաբոբիկ (հա, իմ մանկությունը եղել է էն հներից, որ ոտաբոբիկ բակերում վազվզում էինք): Ամառ էր: Ոնց որ: Չէ, հաստատ ամառ էր, որովհետև ես ոնց որ մենակ ամառներն եմ բակերում ոտաբոբիկ վազել: Հա, ջրոցի էինք խաղում: Ջուր, փոշի, ցեխ,արյուն… Սպասի, է, ի՞նչ արյուն: Արա, հա էլի, արյուն ա: Էն էլ` իմ ոտքից: Քանի որ թաղում ապակիների կտորտանքների առկայությունը չէի ստուգել, ինձ թվում ա, արդարացի էր, որ ապակիներից մեկը ձախ ոտիս ճկույթը կտրել էր: Կտրելը որն ա: Մի քիչ էլ վազեի, մատս պոկվելու էր ու կորեր ցեխերի մեջ: Տարօրինակն էն ա, որ ես ոչ մի բան չէի զգացել: Պիտի գայի տուն ու նոր տեսնեի, որ մի մատս չկա. Համաձայնվեք, որ 11 տարեկան երեխան չէր կարող հանգիստ վերաբերվեր էն բանին, որ մատը կորցրել է, ջրոցի խաղալուց այն էլ:

Դեպք երրորդ

Էս լրիվ աբսուրդ ա է, ախր: Ես եմ` երկրորդ դեպքից մի կամ երկու տարի հետո: Ես եմ, գալիս եմ` չգիտեմ որտեղից: Իրիկուն էր: Ախ, էդ անիծված մատով լաթը: Ինձ համար քայլում էի: Մի քայլ, երկու քայլ , երեք քայլ… Մեկ էլ, հոպ, ես ընկած եմ գետնին` աջ ոտքս ոլորված: Ախր, ո՞նց էլի կբացատրեք: Ես հանգիստ քայում էի ընդամենը: Մեկ էլ, հոպ, ոտս ոլորեցի: Նախ, մի տասը րոպե նստեցի գետին զարմացած: Ուղեղումս մենակ. «Արա, ախր ո՞նց կարայի ոտքս ոլորեի ուղղակի քայլելուց»:

Լավ է, սենց որ շարունակեմ, վերջ չկա: Անվերջ անհաջողություններ: Փռշտացի՝ ճակատս ճղվեց մահճակալի անկյունին հարվածից: Հեծանիվով 20 կմ քշեցի անփորձանք, եկա կանգնեցի, հեծանիվից իջնելուց ոտքս խճճվեց կորպուսի մեջ՝ ընկա արյունլվիկ եղա: Ու սենց շարունակ… Լավ, է, երևի արդեն հետաքրքիր չի: Գնամ նստեմ` հեռուստացույց նայեմ: Շառից հեռու էլի: Չնայած, ո՞վ գիտի…

Հ.Գ. Երեխեք, էս նյութը գրելուց հետո մի պահ կասկած մտավ մեջս. Կարո՞ղ ա` աննորմալ ա, որ մենք երեխա ժամանակ հող ենք կերել, կամ ոտաբոբիկ վազել թաղի մեջ: Հը՞:

Ահա և վերջացան նաև մեր քննությունները… Հոգնել էինք արդեն ամեն օր պարապելուց և անգիր անելուց: Ուզում էինք շուտ ավարտվի այս, կարելի է ասել նաև, «մղձավանջը»: Պարապմունքների ժամանակ վազքի մեջ ես լինում (վազիր այս տուն կամ էլ մյուս): Ամեն պարապմունքը սկսելիս մենք միշտ հիշում էինք շտեմարան կազմողներին: Տեսնես` ի՞նչ են մտածել, որ կազմել են դա. երեխաներին սահմանափակե՞ն, մտածելու կարողությունից զրկե՞ն, թե՞ նեղմիտ դարձնեն: 

Մի խոսքով, ազատվեցինք այդ ապրումներից:
Մի կողմից ուրախ եմ, բայց մյուս կողմից էլ չեմ հավատում, որ ավարտվեց կյանքի ևս մի կարևոր ու շատ սպասված շրջան:

Մի փոքրիկ դրվագ պատմեմ իմ պարապմունքներով լի կյանքից:
Այս վերջին շրջանում ավելի լրջացել էի և սկսել էի ավելի արդյունավետ պարապել, որպեսզի հասնեմ նպատակիս: Ես պարապմունքից գալիս էի տուն հոգնած ու ընդհանրապես չէի խոսում տանեցիների հետ, հարց տալուց էլ գոռալով կամ դժկամությամբ էի պատասխանում նրանց: Մայրս զարմանում էր, թե ինչո՞ւ եմ այդքան ագրեսիվ դարձել: Ես չէի զգում, թե ինչպես եմ վիրավորում կողքիններիս, որովհետև ուշք ու միտքս շտեմարաններն էին: Տարօրինակ է, գիտե՞ք, հետևել, թե ինչպես է մարդը, ով միշտ տիրապետում է իրեն, կորցնում ինքնատիրապետումը: Կորցնելով ինքնատիրապետումը թողնում է իր ներսում գտնվող աշխարհը, վազում, փորձում փախչել: Բայց միևնույն է, չես կարող փախչել այն ամենից, ինչ քո ներսում է:

Մի անգամ երեխեքով հավաքվեցինք ու որոշեցինք վառել դրանք: Քանի որ որոշել էինք գնալ Վրաստան, մտածեցինք գրքի մնացորդներից որոշ մասը կլցնենք Քուռ գետը:

Մի խոսքով, վերջ, ով դիմացավ նյարդերի պատերազմին, քննությունները բարեհաջող տվեց, ով չդիմացավ, կամ պիտի բավարարվի իր չուզած ֆակուլտետում սովորելու հեռանկարով, որտեղ թափուր տեղեր կան, կամ նորից անցնի այս ամենի միջով: