Մանանայի արխիվից խորագրի արխիվներ

arxiv

Առաջին սեր

Տեսություն. Ինչպես աղջիկ խոսեցնել

Դաս Ա

Եթե դուք ուզում եք աղջիկ խոսեցնել, ապա պետք չէ ասել. «Քուրի՛կ, ժամ ունե՞ս», կամ` «Քուրի՛կ, անունդ ո՞նց է»: Այս վերջին հարցին նա կպատասխանի, թե` «Ոչինչ, լավ է», և բանն այսքանով կվերջանա: Եթե ուզում եք աղջկան դուր գալ, ապա եղեք քաղաքավարի և կրթված: Եթե դուք նրան մոտենաք և ասեք. «Քուրի՛կ, ի՞նչ է ձեր անունը», և ոչ թե` «ինչպես», միգուցե նա համաձայնի ասել իր անունը:

Աղջկան տղամարդ երևալու համար պետք չէ ծխել, ընդհակառակը, այդպես դուք նրան դուր չեք գա: Ճիշտ է, չէ՞, անշնորհք կլինի քայլել աղջկա կողքով, երբ նա խեղդվում է ձեր ծխախոտի ծխից:

Մի խոսքով, աղջկան պետք է գրավեք ձեր գեղեցկությամբ և խելքով:

Պրակտիկա. Չհաջողված սիրո խոստովանություն

Մենք ծանոթացել էինք մեր դպրոցում գործող թատերական խմբակում: Մի անգամ էլ, երբ մեր առաջին բեմադրությունն էինք ներկայացնում, նա հանկարծ մոտեցավ և ուրախությունից գրկեց, համբուրեց ինձ: Ես չիմացա ինչ անել և ոչինչ չասացի: Իմ դերը խաղացի ցրված, բառերը մոռանալով, նույնիսկ բեմից վայր ընկա, որովհետև մտածում էի նրա արարքի մասին:

Հաջորդ օրը որոշեցի ասել, որ սիրում եմ: Սպասեցի, մինչև պարապմունքը վերջանա: Մոտեցա նրան, ուզում էի խոսել, հանկարծ տեսա իմ ընկերոջը: Աղջիկը վազեց նրան ընդառաջ, և նրանք հեռացան:

Էդգար Թաթիկյան, 15տ., 1999թ.

arxiv

Ծուխ ծխանի

Գիշեր էր, խավար, միայն առաստաղին երևում էր ծառի ճյուղերի շողքը: Անձրև էր գալիս: Անձրևի ձայնը խլացնում էր ամեն ինչ, սակայն միալար կաթկթոցի միջից լսվում էին տատիկիս տնքոցները: Կեսգիշեր էր, բայց իմ աչքերը դեռ բաց էին, որովհետև իմ սենյակում չէի, մահճակալը իմը չէր: Տատիկիս տանն էի, գյուղում, որտեղ ամեն ինչ անծանոթ էր ու խորհրդավոր: Մտածում էի պապիկիս մասին, որ պատերազմի մասնակից էր, բազում շքանշաններ ուներ, բայց մի կարգին տուն էլ չունեցավ: Պատերազմի ժամանակ դարձել էր հաշմանդամ ու չէր կարողանում աշխատել: Առավոտյան արթնացա, դուրս եկա տանից: Մառախլապատ օր էր, սակայն տատիկս, իր սովորության համաձայն, արդեն այգին էր մշակում: Ես մոտեցա նրան և ասացի.

-Դե լավ, է, տատ, ի՞նչ ես չարչարվում, միևնույնն է, հայրիկն ինչ-որ պետք է, շուկայից գնում է:

-Չէ, բալա ջան: Էս տունուտեղը ես ու պապդ ենք դրել: Հիմա պապդ չկա, բա ես ո՞նց մեր կառուցածը էսպես թողնեմ ու գամ Երևանում նստեմ: Որ պապդ պատերազմից եկավ, չէր կարողանում թե՝ կռանար, մի գործ աներ: Ես ասում էի. «Լավ է, Ստեփան, էսպես էլ կլինի»: Հորդ հետ թաքուն, հերդ էլ մի մատ երեխա, բարձրանում, կտուրի մեջ կտոր էինք դնում, որ հանկարծ չկաթի, պապդ չնեղսրտի: Էդպես ժամանակ ասում էր՝ բա ես ու՞մ եմ պետք: Բայց մեզ շատ պետք էր, թեկուզ էդպես: Հիմա էս ամեն ինչը անմշակ թողնեմ, որ ասեն՝ Ստեփանի տան ծուխը հանգե՞ց:

Տատս արցունքները սրբեց: Ես մոտեցա տատիկիս, վերցրեցի նրա ձեռքից բահը և սկսեցի փորել հողը:

-Դու տուն գնա, տատ: Ես ամեն ինչ կանեմ:

Մառախուղ էր, ծեր ծառերի մերկ ճյուղերից անձրևի կաթիլներն էլ, տատիս արցունքի պես, թափվում էին ձեռքերիս:

Դավիթ Բաբայան 14տ., 2003թ.

arxiv

Երբ ես «օտար» էի

Տարիներ առաջ, երբ Հայաստանի վիճակը շատ ծանր էր, և մարդիկ ամեն կերպ փորձում էին հեռանալ այստեղից, հայրիկս հրավեր ստացավ աշխատելու Շվեյցարիայում: Ես ինը տարեկան էի և ստիպված էի դպրոց հաճախել: Սկզբնական շրջանում շատ դժվար էր, քանի որ ոչ մի բառ չգիտեի գերմաներեն: Երեխաներն ինձ վատ ընդունեցին: Նրանք ինձ հետ չէին խաղում, չէին խոսում, և երբ ես փորձում էի մտերմանալ, ծաղրում էին ինձ և հեռանում: Տանը ես լալիս էի և մայրիկիս պատմում, թե ինչպես են ինձ հետ վարվում, իսկ նա ինձ հանգստացնում էր: Անցավ ժամանակ: Ես սովորեցի գերմաներեն, աստիճանաբար մտերմացա ընկերներիս հետ, այնքան, որ արձակուրդներից առաջ նրանք նույնիսկ լաց եղան բաժանվելու համար:

Արձակուրդներից հետո մենք նորեկ ունեցանք` թուխ մաշկով, սև, երկար մազերով մի աղջիկ: Ճակատին սև խալ ուներ, իսկ անունը Սիվասինի էր: Սիվասինիի հետ դարձյալ ոչ ոք չէր խոսում, բոլորը կոպտում և վիրավորում էին: Եվ այդ ամենը մաշկի գույնի պատճառով: Ես խղճացի նրան, հիշեցի, որ ինքս էլ եմ եղել նրա վիճակում: Կամաց-կամաց ընկերացանք: Սիվասինին պատմեց, որ իրենք փախստական են, փախել են Շրի Լանկայի պատերազմից: Սիվասինիի դպրոցը պայթեցրել են թշնամիները, իրեն փրկել է մեծ քույրիկը: Պատմելիս նա լաց էր լինում և ասում, որ շատ կուզենար վերադառնալ հայրենիք, ուր աճում են արմավենիներ, և փղեր կան: Կուզենար նորից շնչել այն ծաղիկների բույրը, որոնք աճում էին իրենց պարտեզում և քաղել ծառի կոկոսները, բայց դա անհնար է, քանի որ… Սիվասինին հրաշալի նկարում էր, բայց միայն փղեր, արմավենիներ, ծղոտե հյուղակ և ծաղիկներով լի պարտեզ:

Որոշ ժամանակ անց մենք վերադարձանք Հայաստան: Եվ ես հասկացա, որ աշխարհի ամենից լավ անկյունն այնտեղ է, ուր դու ծնվել ու մեծացել ես, անգամ եթե տունդ ծղոտից է: Եվ էլի մի բան հասկացա մեկընդմիշտ. եթե մեկը պանդուխտ է քո կողքին, փախստական, բռնագաղթված թե պարզապես հյուր, երբեք մի՛ արհամարհիր, մի՛ վիրավորիր նրան: Ո՞վ գիտի, վաղը գուցե դու լինես այդ նույն վիճակում:

Էմմա Մարտիրոսյան, 13տ., 1997թ.

arxiv

Ամառային երազներ

Ամառային ամենաշոգ երեկոներից մեկն էր, երբ տնային հերթական մարզումս ավարտելուց հետո դուրս եկա պատշգամբ մի քիչ «հովանալու»: Հաճելի քամին մազերս անընդհատ հետ էր տանում, կարծես հասկանալով, որ դրանք էլ են ինձ շոգացնում: Նայում էի դիմացի շենքերի լույսերին ու մտածում, որ երևի ոչ ոք այդ պահին չի մտածում, որ ես մտածում եմ իրենց մասին: Հեռվից լսվում էին ուրախ ձայներ, հավանաբար նրանց, ովքեր այս հաճելի քամին վայելում էին ընկերների հետ զբոսնելով: Ես նախանձոտ հայացքով նայեցի ձայների ուղղությամբ` փորձելով տեսնել երջանիկներին, բայց նրանք այդպես էլ չերևացին: Աննկարագրելի մենակ զգացի ինձ և մտքումս նրանց երանի տվեցի:

Դեռ չէի կտրվել դառը մտքերիցս, երբ պատշգամբից ներքև ինչ-որ շարժ զգացի: Առաջ գնացի և նայեցի ներքև, սակայն մթի մեջ անկարելի էր նշմարել աղմուկի աղբյուրը: Շուտով շարժը զգացի հենց մեր պատշգամբի վրա և մեկ վայրկյան անց վախեցած հետ ցատկեցի: Իմ առջև բարձրացավ ինձ շատ-շատ ծանոթ մի դեմք:

-Դո՞ւ,- զարմացած համարյա գոռացի ես:

-Կարելի ա մտածել, որ ուրախ չես,- ասաց դասարանցիս իրեն բնորոշ ծաղրական տոնով:

Ես շարունակում էի զարմացած նայել նրան:

-Որտեղի՞ց հայտնվեցիր,- շարունակում էի հարցեր տալ ես:

-Ներքևից բարձրացա, երկրորդ հարկ բարձրանալը առանձնապես դժվար չի,- շարունակում էր դասարանցիս: Նրա սև աչքերը փայլում էին մթության մեջ: -Եթե երկար ես հարցաքննելու, մի քիչ հետ գնա,- ես, որ զարմանքից մոտեցել էի նրան, հետ քաշվեցի, և նա կանգնեց մեր պատշգամբում: Նոր նկատեցի, որ մինչև հիմա եզրից բռնված օդում էր:

-Ի՞նչ ես անում էստեղ,- հետաքրքրվեցի ես:

-Որ քիչ հարց տաս՝ կիմանաս: Արագ արի հետս, գնում ենք:

-Ո՞ւր,- միաժամանակ և վախեցած, և զարմացած հարցրի ես:

-Չե՞ս գալիս,- դժգոհ տոնով նա նայեց վրաս:

-Գալիս եմ,- համաձայնվեցի ես և, հագնելով սպորտային կոշիկներս, արագ վերադարձա դասընկերոջս մոտ:

Նրա օգնությամբ ինձ հաջողվեց ամբողջական և անվնաս պատշգամբից իջնել գետնին: Ուղղվեցի և զարմանքից քարացա: Այստեղ ինձ էին սպասում բոլոր ընկերներս: Բոլոր-բոլորը: Նրանցից շատերը նույնիսկ անծանոթ էին:

-Ա՞ն, դու էլ ես էստեղ,-զարմացած նայեցի ընկերուհուս:

-Ոնց տեսնում ես,- ժպիտով պատասխանեց նա:

Երբեք չէի մտածի, որ մեր անհետաքրքիր թաղամասը կարող է այսքան հետաքրքիր դառնալ, երբ մենակ չես: Մի քանի րոպեների ընթացքում ես անմիջապես մոռացա և չսիրածս ամռան ու շոգի, և մենակությանս մասին: Ընկերներիս հետ զբոսանքը, իհարկե, լուրջ միջավայրում չէր անցնում:

-Մա՞ր… Մարիա՞մ,- լսվեց մայրիկիս ձայնը:

«Ի՞նչ, մա՞մ, դու էլ ես էստե՞ղ…»,- շփոթված մտածեցի ես և շրջվեցի: Մայրս երևաց սենյակի դռան մոտ, ինձնից մի քանի քայլ հեռավորության վրա:

-Հա, մամ, շոգում եմ ուղղակի…

Ես նայեցի ներքև: Մթի մեջ ոչ մի շարժում չկար, իսկ աղմկող ըներների խումբն արդեն հեռացել էր: Մտածեցի, որ ամբողջ օրը ֆանտաստիկ գրականություն կարդալը երևի իր ազդեցությունն է թողել վրաս: Մայրս, տեսնելով, որ ինչ-որ բան եմ գրում, ինձ համար վառած թողեց սենյակի լույսն ու առանց որևէ բան ասելու հեռացավ: Ես ժպտացի և մտքումս շնորհակալություն հայտնեցի նրան դրա համար…

Մարիամ Նալբանդյան, 15 տարեկան

arxiv

Հովնանը

Երբ շատ փոքր էր

Մի անգամ փոքր եղբայրս` Հովնանը, ինձ հարցրեց.

-Դու որ մեծանաս, մորուք պահելո՞ւ ես:

-Չգիտեմ,- պատասխանեցի ես,- իսկ դո՞ւ:

-Չէ, ես ձուկ եմ պահելու:

 

Հովնանը մի օր շատ լաց եղավ: Երբ կարողացանք հարցնել, թե ինչ է պատահել, ասաց.

-Ծնունդս չի գալիս, կարոտել եմ, չէ՞:

 

Մի անգամ փոքր եղբայրս հայրիկիս հարցրեց.

-Ինձ կոնֆետ կարելի՞ է:

-Այո՛,- պատասխանեց հայրիկը,- եթե ուզում ես՝ կեր:

-Բայց պետք է լինի, չէ՞, որ ուտեմ: Կգնե՞ս ինձ համար:

 

Մի անգամ հայրիկը գրկեց Հովնանին և ասաց.

-Մենք այնպես սիրում ենք մեկմեկու, չէ՞:

-Ինչի՞ մեկմեկու, միշտ, հայրիկ, միշտ:

 

Գրի առավ Մուշեղ Բաղդասարյանը

 

Ձախողված բանակցություններ

Ուշ գիշեր էր: Բոլորը պատրաստվում էին քնել: Ես մի օր առաջ որոշել էի, որ պետք է մասնակցեմ ֆիզկուլտուրայի դասին: Մեկ էլ միամիտ բացեցի կոշիկների տուփը, տեսա իմ բոթասները և հիշեցի, որ պետք է բոթաս տանեմ:

Ես ասացի մայրիկին.

-Ես վաղը ֆիզկուլտուրա չեմ անելու:

-Ինչո՞ւ:

-Որովհետև պետք է բոթաս տանեմ դպրոց:

-Է՜, դու էլ տար…

-Բոթասը ծանր է, իսկ ես պետք է դասարանից բոթասը վազեցնեմ մինչև հանդերձարան, համ էլ՝ մինչև հանվեմ-հագնվեմ, լիքը ժամանակ կանցնի:

-Դու էլ արագ շարժվիր:

-Ես դանդաղաշարժ եմ:

-Արագաշարժ դարձիր:

-Չեմ ուզում:

-Համ էլ՝ կնիհարես:

-Չեմ ուզում:

-Հետո էլ չես կարող նիհարել:

-Օ՜ֆ, չեմ անում, էլի:

-Անում ես, և վե՛րջ:

Ես էլ չէի կարող հակաճառել: Հաջորդ օրը շորերս վերցրեցի և գնացի դպրոց: Երանի դպրոցում մարզահագուստը պահելու տեղ լիներ:

9տ., 2004թ.

 

Խաղդ խաղա

-Կարելի՞ է ձեզ լուսանկարել,- հարցրեցի ես թղթախաղով տարված մի քանի պապիկների:

-Չէ, չի կարելի,- ասաց նրանցից մեկը, ով, ինչպես հետո պարզվեց, նրանց գլխավորն է, իսկ ավելի ճիշտ` ամենաշատն է խոսում:

-Ինչո՞ւ չի կարելի,- հարցրեց հայրիկս, ով իմ կողքին էր կանգնած:

-Դուք որտեղի՞ց եք,- հարցրեց նույն պապիկը:

-Երևանից:

-Բա ինչո՞ւ եք մեր գործարանները քանդել:

Մի պահ մենք շատ զարմացանք և չգիտեինք` ինչ պատասխանել:

-Էդ գործարանները քանդելու պատճառով է, էլի, որ ողջ օրն այս պատի տակ նստած` չգիտենք ինչով զբաղվել:

-Խաղդ խաղա,- ասաց կողքի պապիկը:

Բայց մյուս պապիկը դեռ շարունակում էր խոսել.

-Որ անընդհատ բողոքում եք, որ թուրքերը ցեղասպանություն են արել, բայց որ չթողնեիք, չէին անի: Դու գիտես, չէ՞, որ թուրքերը մոնղոլներից են: Տասնքանիերորդ դարում եկել են, Հայաստանը գրավել են:

-Ասում եմ` խաղդ շարունակիր, բոլորս էլ գիտենք, ինչ որ պատմում ես:

-Որտեղի՞ց պետք է իմանաս, առևտրի հետ կապված չի:

Եվ պապիկը շատ երկար էր խոսում, ու ես էլ հասցրեցի մի քանի անգամ նկարել: Մենք արդեն գնում էինք, հայրիկս ասաց, որ դեռ էլի կգա և իրենց մասին ֆիլմ կնկարահանի: Շատախոս պապիկը շատ ուրախացավ և ասաց, որ ինքը կարող է Տարզանի նման թռչել մի շենքի կտուրից մյուսին:

Հովնան Բաղդասարյան

12տ., 2007թ.

arxiv

Ձկնորսը

Ժամը երեքը կլիներ, երբ որոշեցինք ձկնորսության գնալ: Գնացողներս երեք հոգի էինք` ես, եղբայրս` Արմենը, և Բագրատը: Նա տարիքով մեզանից շատ ավելի մեծ է, բայց հաճույքով համաձայնեց մեզ հետ գալ: Բագրատը ձկնորսություն շատ է սիրում: Մենք պայմանավորվեցինք մի քանի րոպեից հանդիպել: Ես և Արմենը վազեցինք տուն, որ պատրաստվենք:

-Մա՛մ, գնում ենք ձկնորսության,- ուրախ հայտարարեց Արմենը:

-Ի՞նչ, ո՞ւր,- հարցրեց մայրիկը:

-Ոչ մի ձուկ,- արագորեն մեջ ընկավ տատս,- ամեն օր այնքան դժբախտ պատահարներ են լինում, փոքր երեխաներ են խեղդվում:

-Էս կողքի գետն ենք գնում, ի՞նչ պիտի լինի որ: Համ էլ` Բագրատն էլ է գալիս,- դժգոհ պատասխանեցի ես:

-Չէ՛, չէ՛, չէ՛: Ես հիմա քո հորը կզանգեմ, տեսնեմ` թողնու՞մ է, թե՞ ոչ:

Բայց մինչ մեծերն այս հարցը «կլոր սեղանի» շուրջը կքննարկեին, մենք արդեն մեր սենյակներում էինք: Ինձ դիմավորեց կատուն: Ես նրան մի կողմ հրեցի. «Քո զահլեն չունեմ»: Քիչ հետո պատրաստ էի: Վերցրի դույլը և մեր իսկ սարքած կարթը: Շուտով Արմենն ու Բագրատն էլ եկան, ու մենք ճամփա ընկանք:

-Առաջին անգա՞մ ես ձուկ բռնելու գնում,- հարցրեց Բագրատը:

-Ըհը՛,- պատասխանեցի ես:

-Իսկ ո՞ր ճանապարհով ենք գնալու,- հարցրեց Արմենը:

-Պետք է սրանով գնանք: Տեսել եք, չէ՞, որ այստեղ երկու գետերը իրար են միանում:

-Հա՛, ինչպե՞ս չենք տեսել: Ամեն օր գետում լողում ենք,- գլուխ գովեց Արմենը:

-Բայց մենք այդտեղ չենք գնում: Որտեղ ձուկ ենք բռնելու` ջուրն ավելի մաքուր է:

Շուտով տեղ հասանք: Ես ու եղբայրս հանեցինք մեր պատրաստած կարթերը և կեռիկը գցեցինք ջուրը: Իսկ «գլխավոր ձկնորսը» որսում էր ինչ-որ բարդ սարքով: Սկզբում շատ ոգևորված էինք: Նույնիսկ մի քանի մանր-մունր ձուկ բռնեցինք. մի մասին հետագայում բաց թողեցինք, իսկ մյուսներին օգտագործեցինք իբրև խայծ` ավելի մեծ ձկներ բռնելու համար: Ցավոք սրտի, մեծ ձկներն այդպես էլ չէին գայթակղվում: Մենք գրեթե չէինք խոսում: Բագրատը խախտեց լռությունը:

-Հը, ինչպե՞ս եք,- թարմացնող ձայնով հարցրեց նա:

-Կանք, էլի,- սառած աչքերով պատասխանեցի ես:

-Խնձոր չե՞ք ուզում,- գրպանից հանեց մի քանի խնձոր:

-Տո՛ւր մեկը,- ասացի ես և սկսեցի կեղտոտ ձեռքերով ուտել խնձորը:

-Լսի՛ր, ճի՞շտ ես ասում, որ առաջին անգամ ես ձկնորսության,- կրկին հարցրեց Բագրատը:

-Դե ասացի` հա՛, էլի: Չեմ հասկանում` ամեն ինչ այդքան վա՞տ եմ անում,- նեղացա ես:

-Չէ՛, ուղղակի առաջին անգամվա համար կարևոր է տպավորությունը: Բայց ոչինչ, շուտով «ղայդին» ձուկ ենք բռնելու:

-Մի՛ մտահոգվիր, ինձ դուր գալիս է:

Դրանից հետո էլի շատ ժամանակ անցավ, իսկ ձուկ չկար: Ամեն մեկս իրարից հեռու կանգնել, մտածում էինք: Բանն այն է, որ ձկնորսության ժամանակ անշարժ ու լուռ նստել է պետք: Ուրիշ բան չէր մնում անելու` բացի մտածելը: Մենք էլ մտածում էինք: Ձկնորսության ժամանակ մտածելը շատ հետաքրքիր է: Հանգիստ մտածում ես, մեկ էլ լողանը թպրտում է, և մտքիդ թելը կտրում: Հետո տեսնում ես` ձուկ չկա, սկսում ես ուրիշ բանի մասին մտածել: Ձուկն էլ, ասես չխանգարելու համար, իր գոյության մասին չի հիշեցնում:

Արդեն մութն ընկնում էր, և մենք որոշեցինք տուն վերադառնալ առանց ձկան: Ճանապարհին մի սատկած օձի ձագ գտա: Վերցրեցի և որոշեցի կամ պայուսակ կարել, կամ գոտի, կամ էլ թե չէ` կոշիկ:

arxiv

Լյոլեկը, Արմանոն և պատուհանից բացվող տեսարանը

Երբ ես առաջին անգամ տեսա այդ վարդագույն կիսակառույց խանութը, հասկացա, որ դրա անունը պետք է «Լյոլեկ» լինի: Մենք հարցրինք խանութի տիրոջը, թե նա ինչ է դնելու խանութի անունը:

-Եսի՞մ,- պատասխանեց նա,- երևի դեռ չծնված թոռանս անունով:

-Իսկ մենք արդեն անուն դրել ենք Ձեր խանութին,- ասաց մայրիկս,- «Լյոլեկ»:

-«Լյոլե՞կ»,- սկզբում զարմացավ, իսկ հետո հասկացավ խանութի տերը,- հա՜, «Լյոլեկն ու Բոլեկը»:

Մենք և՛ բացեիբաց ասացինք, և՛ ակնարկներ արեցինք խանութի անվան վերաբերյալ, բայց խանութը վերջիվերջո կոչվեց նրա տիրոջ դեռ չծնված թոռան անունով` «Մթերք»: Բայց մենք շարունակում ենք այն «Լյոլեկ» անվանել:

-Լուսինե՜, Լուսինե՜,- մեր դիմացի շենքի երրորդ հարկից ոչ թե ինձ, այլ ուրիշ Լուսինեի է կանչում մի աղջիկ: Ես կասկածում եմ, որ նա եղբորս նախկին դասարանցի Նարինեն է, որը երկրորդ դասարանում անընդհատ զանգահարում էր Ստեփանին ու ինչ-որ բան հարցնում: Ես ու քույրս մի ամբողջ վեպ էինք հորինել նրանց սիրո մասին: Բայց երբ տեսանք Նարինեին (եթե, իհարկե, դա Նարինեն է), հասկացանք, որ այդ ամենը հիմարություն է: Երևի բավական կլինի նշել նրա մականուններից երկուսը` «Ռոնալդինիոյի քույր» և «Թուփաքի թոռ»: Ես ավելի համամիտ եմ առաջին տարբերակին: Միգուցե եթե նա ճաղատանա, կնմանվի Թուփաքին, բայց հիմա, երբ մազերը երկար են, ավելի շատ Ռոնալդինիոյին է նման:

-Լուսինե՜, Լուսինե՜,- սա արդեն ինձ են կանչում, քույրս է` պատշգամբից:

Ես մտնում եմ մեր բացօթյա փոքրիկ կանաչ պատշգամբը:

-Ի՞նչ է եղել:

-Արի՛, ձեր «օղորմածիկ» դասարանի Ղևոնդի նոր վերնաշապիկը տես:

Ղևոնդը, ավելի ճիշտ` Ղևոնդյան Նարեկը, մեր «օղորմածիկ» դասարանի (այդպես ենք ասում, որովհետև ցրվել է) և միգուցե նաև ամբողջ դպրոցի ամենագեղեցիկ տղան է և այդ պատճառով քրոջս ու նրա ընկերուհիների, և ոչ միայն նրանց, ուշադրության կենտրոնում է: Նրանք անգիր գիտեն, թե նա ինչ հագուստներ ունի և երբ է հագնում դրանք:

Քույրս նայում է շուրջը: Նա գիտի, որ այս շենքերից մեկում է ապրում Ջորջիո Արմանոն` մեր «օղորմածիկ» դասարանի Արմանը, որը յոթերորդ դասարանում դուրս եկավ դպրոցից: Նա արդեն մի քանի ամիս է, ինչ հեռախոսային կապի մեջ է քրոջս ընկերուհիներից մեկի հետ: Նա այն հազվագյուտ տղաներից է, որոնք չեն վարակվել «ռաբիսացմամբ»:

Ինձ թվում է, թե այստեղից կարելի է տեսնել ամբողջ Երևանը, չնայած երևում են միայն հարևան շենքերը և դրանց բակերը: Բայց ինձ համար Երևանը հենց դա է` շենքերը, բակերը, այնտեղ խաղացող երեխաներն ու նրանց աղմուկը: Ես էլի կպատմեի մեր պատշգամբից երևացող Երևանի մասին, բայց ժամանակ չունեմ, պիտի գնամ «Լյոլեկից» հաց գնելու:

Լուսինե Հակոբյան

15տ., 2005թ.

arxiv

Ջենին

Ձմեռն ասես չէր վերջանում, թեև արդեն գարուն էր: Բակում վազվզում էին մի քանի շուն: Իջա բակ և ձայն տվեցի.

-Ջենի, տես քեզ համար ինչ եմ բերել:

Շներից մեկը վազելով մոտեցավ ինձ:

-Ջենի, տես քեզ համար ինչ եմ բերել,- նորից ասացի ես ու նրան պարզեցի մի կտոր հաց:

Խեղճն այնքան ծարավ էր, որ նույնիսկ հացին ձեռք չտվեց: Մոտեցավ ջրափոսին՝ ինձ հասկացնելով, որ ծարավ է: Ես նրան ջուր տվեցի: Նա ագահությամբ խմեց ջուրը և նոր կերավ իմ տված հացը։

Ես շատ խղճացի Ջենիին: Տանից մի փալաս բերեցի: Գցեցի մեր մուտքի աստիճանահարթակին: Ջենին տեղավորվեց փալասի վրա և իսկույն քուն մտավ: Ես էլ գնացի տուն և պառկեցի քնելու: Երազումս տեսա, որ Ջենին մեր տանն է ապրում, և ես խաղում եմ նրա հետ։

Առավոտյան, երբ տանից դուրս եկա դպրոց գնալու, Ջենին դեռ անուշ քնած էր իմ գցած փալասի վրա: Ես զգուշորեն իջա աստիճաններով: Ամբողջ ճանապարհին մտածում էի, թե երբ եմ տուն գալու, որպեսզի խաղամ Ջենիի հետ: Դրսում գարնանային տաք եղանակ էր: Ուրեմն Ջենին էլ չի մրսի:

Ռիմա Տոֆանյան
2003թ.

arxiv

Մանեն, Մուշը և ես

Երբ փոքր էի, ինձ շատ էին սիրում (հիմա էլ են սիրում, բայց այնքան էլ ցույց չեն տալիս, քանի որ կա Մուշը): Առաջ, երբ հայրս աշխատանքից տուն էր գալիս, գրկում էր ինձ, նետում անկողնու վրա և մարզում. նա ինձ թռցնում էր վեր, ծիծաղեցնում, խուտուտ տալիս: Այդ ամենը դուր չէր գալիս Մանեին. նա այնքան էլ ինձ չէր սիրում, որովհետև ուրիշ մարդու էր սպասում: Երբ առաջին անգամ ինձ տեսել էր, հոնքերը կիտել էր և ասել.

-Թող մեռնի:

Ես արդեն մեծ եմ և հասկանում եմ Մանեին, քանի որ երբ Մուշեղն առաջին անգամ մտավ մեր տուն, Մանեն իր տեղը չէր գտնում, իսկ ես թռչկոտում էի այս բազմոցից այն բազմոցը, այս աթոռից այն աթոռը: Փոքր ժամանակ ես շատ առույգ էի, մայրիկս ասում է, որ չափից դուրս առույգ էի: Բայց ես Մանեին, միևնույն է, պետք չէի, Մանեի կարծիքով:

Երբ Մուշին հիվանդանոցից տուն բերեցին, ես հասկացա, որ Մանեն ուզում էր եղբայր, որն իրեն կպաշտպանի` գիտակցելով, որ ինքը լացկան է:

Սոնա Տոնոյան