1C5BFD88-447F-48F6-B0AD-F2DA49BC509B

«Միայն դու ու խոսափողն եք, ուրիշ ոչինչ պետք չէ»

Հարցազրույց «Բաց միկրոֆոն» (“Открытый микрофон”) հաղորդաշարի 3-րդ եթերաշրջանի ֆինալիստ, սթենդ-ափ կոմիկ Բագրատ Ղազարյանի հետ։

-Փոքր ժամանակ ի՞նչ էիք ուզում դառնալ։

-Երազում էի ֆուտբոլիստ դառնալ, միշտ բակում ու դպրոցում խաղում էի, բայց ծնողներս դեմ էին ու ինձ չտարան պրոֆեսիոնալ դպրոց։ Իսկ հետո էլ ծնկիս հետ խնդիր ունեցա, այդ պատճառով էլ այդ երազանքս այդպես էլ չիրականացավ։

-Դուք մասնագիտությամբ ատամնաբույժ եք։ Ինչպե՞ս սկսեցիք զբաղվել սթենդ-ափով և արդեն քանի՞ տարի է, որ զբաղվում եք սթենդ-ափով։

-Հենց բժշկական համալսարանում էլ սկսել եմ զբաղվել։ 2015 թվականն էր՝ 3-րդ կուրս էի, ընկերս որոշեց սթենդ-ափ կազմակերպել համալսարանի ներսում ու կանչեց ինձ, իսկ ես անգամ չգիտեի էլ, թե դա ինչ է։ Որոշ սթենդ-ափներ նայեցի ու գնացի ներկայանալու։ Այդ օրը շատ լավ ներկայացա ու այդ ժամանակվանից էլ որոշեցի ավելի լուրջ զբաղվել։

-Հիշո՞ւմ եք, թե այդ առաջին սթենդ-ափ ելույթից հետո ի՞նչն էր Ձեզ հատկապես դուր եկել։

-Ինձ շատ էր դուր գալիս, որ ուշադրության կենտրոնում եմ ու մարդիկ ծիծաղում են իմ ասած կատակների վրա։ Բայց հիմա, երբ վերանայում եմ այդ ելույթները, հասկանում եմ, որ շատ վատ էի ելույթ ունենում։

-Այդ ժամանակ ունեի՞ք արդյոք բեմում ելույթ ունենալու փորձ։

-Բեմում ելույթ ունենալու փորձ եղել է դպրոցում՝ տարբեր պարոդիաներ էի անում։ Այդպիսով ունեի փորձ, բայց լրիվ այլ ժանրում։

-Արդյոք ևս մի մասնագիտություն ունենալը օգնում է սթենդ-ափին։

-Ես ուղղակի չեմ կարող միայն մի բանով զբաղվել։ Ընդհանուր առմամբ, ատամնաբուժությունը սթենդ-ափին օգնում է միայն գումարով։

-Ինչո՞ւ չեք կարող մի բանով զվաղվել։

-Ես չեմ կարող մի բանով զբաղվել, քանի որ այնպիսի զգացում է, որ կարծես ինչ-որ բան բաց թողնեմ, ուզում եմ շատ ուղղություններում զարգանալ, այդ պատճառով էլ չեմ ուզում միայն մի բան անել։

-Ինչո՞ւ եք ընտրել հենց սթենդ-ափը։

-Որովհետև այն համեմատաբար նոր ուղղություն է։ Միայն դու ու խոսափողն եք, ուրիշ ոչինչ պետք չէ։ Ու դե շատ կարևոր է, որ, իմ կարծիքով, սա երբեք ոչ ոքի չի հոգնեցնի՝ միշտ ակտուալ կլինի։

-Ձեր մասնագիտություններից ո՞րն է Ձեզ ավելի դուր գալիս։ Ինչո՞ւ։

-Երկուսն էլ շատ տարբեր ուղղություններ են՝ դժվար է համեմատել։ Ես շատ եմ սիրում իմ ատամնաբույժի աշխատանքը՝ մարդկանց օգնելը, նրանց գեղեցիկ ժպիտներ պարգևելը։ Բայց ես բեմում էլ եմ շատ սիրում ժպիտներ ստեղծել։ Դա լրիվ ուրիշ էներգետիկա ու հաճույք է։

-Ի՞նչն է ամենաշատը Ձեզ դուր գալիս սթենդ-ափերի մասնագիտության մեջ։

-Սթենդ-ափում ինձ դուր է գալիս այն, որ դու բեմ ես դուրս գալիս, ասում ես մտքերդ ու փորձում ես այնպես անել, որ քեզ լսեն։ Փորձում ես ուշադրություն գրավել, ու եթե ստացվում է, դու ամեն ինչի էպիկենտրոնն ես։

-Եղե՞լ են արդյոք ելույթներ լռության մեջ։ Կպատմե՞ք դրա մասին։

-Կարծում եմ՝ բոլորի մոտ էլ եղել են, ու ես բացառություն չեմ, բայց անկեղծ ասած՝ ես շատ քիչ եմ այդպիսի սթենդ-ափներ ունեցել ու հպարտանում եմ դրանով։ Պատմելու առանձնապես բան չկա, առհասարակ, եղել են հանդիսատեսներ, որ ոչ թե սթենդ-ափի են եկել, այլ ուղղակի խմելու։ Նրանք ոչինչ չեն ուզել, ուզել են ուղղակի խմել, հանգստանալ, իսկ ես այդ ժամանակ րոպեներն եմ հաշվել, թե երբ եմ այդտեղից գնալու։

-Ո՞րն է Ձեզ համար իդեալական հանդիսատեսը։

-Առհասարակ, ինձ համար իդեալական է յուրաքանչյու հանդիսատես, ով եկել է հենց հումոր լսելու ու ուզում է լավ անցկացնել իր ժամանակը, այլ ոչ հենց սկզբից էլ եկել է դատելու, մտածելով, որ եթե գումար է տվել, ուրեմն բոլորը պետք է ուրախացնեն իրեն։

-Ինչքա՞ն ժամանակ է գնում կատակներ գրելու վրա։

-Միշտ տարբեր է լինում, ես չեմ կարողանում նստել ու գրել, ինչ-որ բան պիտի մտքիս գա։ Երբեմն շատ երկար է տևում, բայց ես հիմա աշխատում եմ այդ ուղղությամբ ու փորձում եմ ավելի լավ ու շատ գրել։

-Բեմում իմպրովիզացիա անում եք, թե՞ դա շատ ռիսկային է։

-Հիմա սկսել եմ շատ իմպրովիզացիա անել, քանի որ իմ հումորը միշտ իրավիճակային է։ Ես կարծում եմ, որ դա այդքան էլ վատ չի ստացվում, ու ինձ շատ է դուր գալիս բեմում իմպրովիզացիա անել, պատասխանել մարդկանց ու անել հումոր այնտեղ և այդ պահին՝ դա միշտ էլ մարդկանց ավելի հասանելի է։

IMG_1111

-Ըստ Ձեզ, ինչպիսի՞ հատկություններ պիտի ունենա մարդը, որպեսզի դառնա սթենդ-ափ կոմիկ։

-Ես կարծում եմ, որ պետք է լինել վստահ, խարիզմատիկ, արտաքնապես հաճելի՝ խնամված։ Ես չեմ հասկանում կոմիկներին, որոնք անխնամ տեսք ունեն։ Ցավոք սրտի, մարդկանց հոգեբանությունն այնպիսին է, որ եթե դու տհաճ ես՝ նրանք քեզ չեն լսի, այդ պատճառով էլ պետք է խնամված լինել, որ հաճելի լինի քեզ նայելը, իսկ եթե հաճելի է նայել, ապա նրանք քեզ լսել էլ կցանկանան։

-Կարելի՞ է արդյոք սովորել կատակել, թե՞ այն կա՛մ մարդու մեջ կա, կա՛մ չկա։

-Կարծում եմ՝ ամեն բան կարելի է անել, բայց հարցն այն է, թե ո՞րը կլինի որակն ու հնարավոր սահմանը։ Միշտ էլ ավելի տաղանդավոր մարդն ավելի բարձր կլինի ու կտեսնի այն, ինչ դու չես տեսնում, բայց աշխատասիրությունը միշտ կարող է շատ բան հաղթահարել։

-Ձեր հարազատներն ու շրջապատը ինչպե՞ս ընդունցին այդ փաստը, որ սկսել եք զբաղվել սթենդափով։

-Ընդհանուր առմամբ՝ դրական, բայց մինչ չհասա որոշ բաների, նրանք դա առանձնապես լուրջ չէին ընդունում։

-Դուք մի քանի անգամ մասնակցել եք «Բաց միկրոֆոն» հաղորդմանը ու անգամ հասել եզրափակիչ։ Ի՞նչ դժվարություններ կային հաղորդմանը մասնակցելու ժամանակ։

-Նախ, նշեմ, որ ես դրանից առաջ 4 ամիս ելույթ չէի ունեցել և առհասարակ չէի պատրաստվում մասնակցել այդ հաղորդմանը։ Բայց ընկերս համոզեց, որ գնամ, ու ես գնացի։ Դրա հետ կապված հայտնվեցի այնպիսի իրավիճակում, որ այնտեղի մասնակիցները հաճախ ելույթ ունեցող հումորիստներ էին, իրենց համար դա կյանք է, ու այդ պատճառով էլ շատ կատակներ ունեին, իսկ ես ունեի-չունեի մի մոնոլոգ ունեի, իսկ այնտեղ նորը գրելու ժամանակ քիչ կար։ Երևի թե դա էլ միակ բարդությունն էր։ Ես սկզբում ուղղակի հանգստացա ու ուղղակի ուզում էի հաճույք ստանալ ամեն բանից՝ նրանից, որ գտնվում եմ այնտեղ, բեմից, մասնակիցներից։ Հետո ես ստիպված էի ինքս ինձ վրա զայրանալ, որովհետև կատակներ գրելը չէր ստացվում։ Միայն կարողանում էի գրել այն ժամանակ, երբ զայրացած էի ու հասկանում էի, որ ուղղակի պետք է գրել։ Չեք կարող պատկերացնել, թե ինչ դժվար է այդքան կարճ ժամանակում կատակներ գրելը։ Մի նյուանս էլ կար՝ այն ամենն, ինչ գրում էի ես, չէի կարող փորձարկել մարդկանց վրա մինչ բեմ բարձրանալը։ Այսպիսով 5-ից 3 մոնոլոգը գրվելուց հետո միանգամից ներկայացրել եմ նկարահանումներին՝ մինչ այդ ոչ մի տեղ չեմ կարողացել ներկայացնել ու հասկանալ՝ ինչքանով է ծիծաղելի։

-«Բաց միկրոֆոն» հաղորդմանը մասնակցելը ի՞նչ է Ձեզ տվել։

-Մասնակցելը խթանեց լրջորեն սթենդ-ափով զբաղվելս։ Եվ ինչ-որ չափով այն ինձ տվեց որոշ ինքնաընդունում ու ինքնաճանաչում։ Շատ հավես է, երբ մոտենում են փողոցում ու խնդրում նկարվել, դա շատ հաճելի է։

-Սթենդ-ափ կոմիկներին դիտողներ են պետք, որպեսզի նրանք ներկայանան, իսկ հիմա կարանտին է։ Ունե՞ք ներկայացումներ, որ հետաձգվել կամ չեղարկվել են։

-Այո, իհարկե, պատրաստվում էի որոշ նոր բաներ գրելով, հինը վերագրելով, ու պետք է 5 քաղաք գնայի՝ ելույթ ունենալու։ Բայց ոչինչ, ուղղակի երևի թե ներկայացումները կտեղափոխվեն մի քանի ամսով։

-Ընդհանուր առմամբ ինչպե՞ս կարող է կարանտինը խանգարել սթենդ-ափ կոմիկի ստեղծագործական գործունեությանը։

-Ոչ մի իրադարձություն տեղի չի ունենում՝ հետևաբար ոչ մի տեղ չի լինում ներկայացում ունենալ, ընդհանուր առմամբ բարդ է այդքան ելույթ չունենալը։ Բայց մյուս կողմից էլ՝ կա հոյակապ հնարավորություն ու ժամանակ շատ նոր կատակներ գրելու։ Յուրաքանչյուր մարդ պետք է այս իրավիճակում գտնի իր օգուտը։

IMG_1110

-Կոմիկներից ովքե՞ր են Ձեզ ոգեշնչում։

-Չգիտեմ, երևի ոչ ոք էլ չի ոգեշնչում։ Ինձ այլ բաներ են ոգեշնչում։ Բայց Արթուր Չապարյանը խրախուսում է։ Ես իրեն շատ եմ սիրում, նա հայերից ամենալավն է, դե․․․ գիտեք ումից հետո։

-Ո՞ր դեպքում Դուք կթողնեք սթենդ-ափը։

-Ես մի քանի անգամ այն թողել եմ ու շատ ժամանակ եմ կորցրել, որը կարող էի սթենդ-ափի վրա ծախսել ու ավելի լավ արդյունքների հասնել։ Բայց դա եղել է որոշ պատճառների ու հանգամանքների պատճառով։ Հիմա վերադարձել եմ սթենդ-ափ ու հաստատ չեմ թողնի այն․ շատ նպատակներ կան ու պետք է հասնել դրանց:

-Ինչո՞ւ էիք թողել սթենդ-ափը։

-Թողել էի անձնական խնդիրների պատճառով, ուղղակի չէի կարող զբաղվել սթենդ-ափով ու դրան նաև ավելացավ ստեղծագործական ճգնաժամ, բայց այժմ այդ ամենն անցյալում է, այլևս երբեք չեմ թողնի։ Ուզում եմ հասնել նպատակներիս ու ցույց տալ բոլորին, որ ես դուրս չեմ մնացել այդ ամենից։

-Կա՞ն արդյոք տաբու թեմաներ սթենդ-ափ կոմիկների համար և հենց Ձեզ համար։

-Տաբու շատերի մոտ չկա։ Կոնկրետ ինձ մոտ էլ չկա, բայց ես չեմ կարող կատակել որոշ թեմաների շուրջ, ուղղակի որովհետև հենց ինձ անհասկանալի կլիներ դա լսել։ Որոշ թեմաներ էլ ուղղակի չեն համատեղվում ինձ հետ։

-Կարո՞ղ եք խորհուրդ տալ սկսնակ կոմիկի։

-Այնքան շատ են արդեն եղել այդ խորհուրդները․․․ Այսպիսի խորհուրդ կտամ՝ եթե ուզում ես սթենդ-ափով զբաղվել, ապա պիտի հստակ ինքդ քեզ հարցնես՝ թե ինչո՞ւ։ Եթե ուղղակի որովհետև դա լավ է նայվում կամ ուղղակի ուզում ես հեռուստացույցում երևալ, ապա ավելի լավ է չսկսել։ Բայց եթե դու գլոբալ նպատակներ ունես, ապա եղիր այնպիսին, ինչպիսին կաս՝ պետք չէ հատուկ ձայնն իջեցնել ու սկսել դանդաղ խոսել։ Եղիր ինչպիսին կաս՝ մարդիկ միանգամից կհասկանան, որ ինչ-որ բան այն չէ, որ անկեղծ չես, այնպես որ մի՛ ձևացրու։

-Եղե՞լ եք Հայաստանում։

-Իհարկե, եղել եմ։ Ամեն ամառ մայրիկս եղբորս հետ ինձ հարազատ քաղաք էր ուղարում՝ տատիկի ու պապիկի մոտ։ Դե հիմա նույնպես լինում է, որ գալիս եմ՝ մորաքույրս ու երկու եղբայրս այդտեղ են ապրում։ Բայց ես չեմ կարողանում երկար մնալ այդտեղ՝ հաճախ ինձ անհարմար եմ զգում, հատկապես՝ տեղացիների մեքենա վարելուց։

-Դուք հայերեն գիտեք։ Ինչքանո՞վ է Ձեզ համար կարևոր մայրենի լեզվի իմացությունը։

-Տանը հայերեն ենք խոսում։ Ես շատ լավ չեմ խոսում՝ բարբառներս խառն են, բայց ամեն բան հասկանում եմ ու խոսել էլ կարող եմ, ուղղակի ռուսերեն ավելի հեշտ է։ Ես սովորական եմ դրան վերաբերվում։ Առաջ չէի հասկանում նրանց, ովքեր չգիտեն լեզուն, բայց հիմա ընդհանուր առմամբ հանգիստ եմ վերաբերվում։ Լավ է, որ գիտեմ հայերեն, բայց ընդհանուր առմամբ չէի ասի, որ այն ինձ ինչ-որ կոնկրետ ձևով օգնում է։

-Օգնու՞մ է արդյոք ազգությունը սթենդ-ափում, թե՞ հակառակը։ Ի՞նչ կերպով։

-Սթենդ-ափում չկա ազգություն ու առհասարակ ոչ մի օգնություն չկա։ Նաև, ես այդքան էլ հայի նման չեմ, այնպես որ, ոչինչ չի օգնում՝ բացի քրտնաջան աշխատանքից։

-Մտածե՞լ եք արդյոք Հայաստանում ելույթ ունենալու մասին։

-Այս էտապում չեմ ուզում Հայաստանում ելույթ ունենալ։ Եթե անգամ Մոսկվայում ամեն ինչ սկզբնական փուլում է, Հայաստանում մարդիկ դեռ սովոր չեն նորմալ սթենդ-ափին։ Ինձ թվում է՝ այդտեղ իմ կատակները այդքան էլ համապատասխան չեն լինի։ Այդ իսկ պատճառով էլ դեռ չեմ պատրաստվում այդտեղ ելույթի։

-Ի՞նչ նկատի ունեք «նորմալ սթենդ-ափ» ասելով։ Ի՞նչ եք կարծում, ինչի՞ հետ է կապված այդ անպատրաստությունը։

-Հայաստանում ամեն բան սկզբնական էտապում է ու կատակները պրիմիտիվ են։ Մարդիկ պատրաստ չեն իմ հումորին, որովհետև ունեմ որոշ անվայելուչ կատակներ, իսկ դա դժվար թե ընդունվի։ Եվ ընդհանուր առմամբ, հիմա ուղղակի դեռ չկա ցանկութկուն Հայաստանում սթենդ-ափ անելու։

Anahit Badalyan

Իմ օֆլայն մանկությունը

Վերջին շրջանում կարևոր ու անկարևոր ամեն ինչի՝ օնլայն հարթակ տեղափոխվելը ապրած «օֆլայն» կյանքը վերանայելու առիթ է տալիս ավելի, քան երբևէ։

Ամենակարևոր ժողովները, հանդիպումները մարդիկ հաջողում են իրականացնել իրենց տներից՝ էլի պաշտոնական, էլի պատրաստված։ Համերգներ են տեղի ունենում օնլայն, արտիստները իրենց տան երաժշտական անկյուններից եթեր են մտնում իրենց հեռուստադիտողների համար։ Ի վերջո, կրթությունն անցավ օնլայն տիրույթ, zoom-ից օգտվել սովորեցին բոլորիս սիրելի ու միշտ հարազատ «40 տարվա մանկավարժներն» անգամ։ Ու երևի սկսեցինք կարոտել․․․

Սկսեցինք կարոտել դպրոցի ճանապարհից հոգնելը, պարապմունքներից չուշանալու համար հաց ուտել չհասցնելը, սկսեցինք մոռանալ շաբաթվա օրերը, կամ գուցե չմոռացանք, ուղղակի դրանք բոլորը սկսեցին նույնը թվալ՝ առավոտ-համակարգիչ-գիշեր ոչ նախանձելի գրաֆիկով։ Էս ամենի ժամանակ ամեն մեկս երևի հասկանում ենք՝ ինչքանով ենք սովոր էս օնլայն իրականությանը կամ ինչքանով է դա խորթ մեզ։

Իմ սերունդը էն հետաքրքիրներից է։ Մենք երևի վերջիններն էինք, որոնց մանկությունն անցավ «հողերով խաղալով»։ Երևի վերջիններից էինք, ում պատժելու համար կզրկեին բակ իջնելուց, այլ ոչ թե համակարգչից կամ հեռախոսից։ Երևի վերջինն էինք, որ անհամբեր սպասում էինք ինչ-որ տարիքի՝ ծնողներից հեծանիվ խնդրելու համար, այնինչ հիմա ինչ-որ տարիք կա, որից հետո երեխաները «կարող են» ինստագրամ կամ ֆեյսբուք բացել։

Իմ մանկության ամենասիրուն հուշերում ես տատիկիս տանն եմ։ Ես նստած եմ պապիկիս այգում ու սրտատրոփ սպասում եմ, որ պապիկս ինձ մի գործ վստահի, մի հանձնարարություն տա։ Ես նայում եմ պապիկիս, որը աշխարհի ամենաանկեղծ ու սիրուն խնամքով ջրում է լոբին, վարունգն ու կանաչին, որը կոկիկ ցանում է բանջարեղենն ու բոլորից ոգևորված սպասում ռեհանի աճելուն։ Որովհետև ռեհանն իմ սիրելին է բոլոր կանաչիներից։ Ես նայում եմ տատիկիս, որը պոկում է պապիկիս տնկած բազմերանգ վարդերը ու ինձ տալու համար ազատում դրանք փշերից։ Նայում եմ հավերին, որոնց համար միշտ ուզում էի խոտ հավաքել, բայց տատիկս ասում էր՝ քեզ ավելի լավ գործ կտամ։ Ես նայում էի այգու կտուրին, որի վերանորոգմանը ներկա էինք ես ու պապիկս, ու որն այդքան ամուր է, սիրուն ու անթերի, որովհետև պապիկս իր ձեռքերով վերամշակել է մեր հին պատշգամբի շինանյութերն ու կտուր շինել։ Նայում եմ մանուշակներին։ Ես գտնում եմ իմ սիրած զբաղմունքն ու հետագայում ամբողջ կյանքիս ամենասիրելի դառնալիք ծաղիկը։ Ես փնջում եմ մանուշակներն իմ փոքր ձեռքում ու հասկանում, որ քանի դեռ տատիկիս ձեռքի փունջը համաչափ ու ճոխ է այնչափ, ես դեռ երկար ճամփա ունեմ մինչև իդեալականությունը։ Մի քիչ հոգնելուց հետո ես ուզում եմ այգու առաջնամասից իջնել ու միանալ տատիկիս։ Բայց փոքր կածանը վախենում եմ անցնել, որովհետև թեք է մի քիչ։ Ես գալիս եմ պապիկիս այգի հաջորդ ուրբաթ ու տեսնում եմ պապիկիս սարքած փայտե աստիճանները կածանի վրա։ Ես ժպտում եմ ու էդ ժամանակ երևի դեռ էնքան գիտակից չեմ լինում, որ կարողանամ ամբողջովին զգալ սիրված լինելուս աստիճանը։ Ես նստում եմ ավտոբուս ու իմ ձեռքին մի շատ ծանր տոպրակ է։ Տատիկս մեզ համար այգուց քաղած բանջարեղեն ու հավերի թարմ ձու է դրել։ Ես վարվում եմ տոպրակի հետ ամենայն զգուշությամբ, ու մենք հաջորդ օրը պարտադիր ձվածեղ ենք ուտում, որովհետև չէր կարելի աղբը նետել իմ՝ տան ճանապարհին պատահմամբ ջարդած ձվերը։

Երկրորդ դասարանում ես մերոնց ասում եմ, որ էլ կարիք չկա ավտոբուսով տուն վերադառնալու, որ ես կկարողանամ մենակ ոտքով տուն հասնել։ Ու քանի որ մեր տունը հեռու էր դպրոցից, մերոնք որոշում են իրենց անհանգստությունը փարատելու ու իմ՝ էս շատ լուրջ որոշումը հարգելու համար ինձ հեռախոս տալ։ Դպրոցում պետք չէր՝ իմանային, որ ես հեռախոս ունեմ։ Դասարանում քչերն ունեին, ու համ էլ խիստ է, կբարկանան։ Բայց ես պիտի անպայման ունենայի, որ դասերն ավատելիս ու հետո արդեն տան ճանապարհին պարբերաբար մամային զանգեի։ Նույն սկզբունքով ես որոշեցի ոտքով գնալ նաև երաժշտական դպրոց, ու հեռախոսը դարձավ անհրաժեշտություն։ Իմ առաջին հեռախոսը միշտ իմ հիշողության մեջ կլինի։ Ես երբևէ չեմ մոռանա արծաթագույն էդ սարքի զնգոցն ու ձայնը։ Չեմ մոռանա և այն, որ առաջին անգամ դպրոց տանելիս մաման մի քանի տասնյակ անգամ զգուշացրեց՝ դպրոցում հեռախոսդ պայուսակից չես հանում, հենց հիմա էլ անջատիր, որ դասերի ժամանակ անջատված լինի։ Կհանես երբ դասերը կավարտվեն ու դպրոցից արդեն դուրս կգաս։ Կզանգես ինձ, գրիր համարս։ Իմ բացովի-փակովի գաղտնի ընկերն ինձ հետ մնաց մի քանի տարի։ Ես ձեռք բերեցի մեկ այլ հեռախոս չորրորդ թե հինգերորդ դասարանում։ Էս մյուս հեռախոսիս ընձեռած հնարավորություններն անհամեմատ ավելի շատ էին։ Ես կարող էի երգեր ներբեռնել․ իմ սիրած երգերը։ Ավելի ճիշտ ես չէ, ես հեռախոսս տանում էի մեր դպրոցի մոտակա հեռախոսների վերանորոգման կետ ու աշխատողին խնդրում ներբեռնել իմ սիրած երգերը։ Մի երգի համար վճարում էի հիսուն դրամ։

Ութերորդ դասարանում ես ստացա իմ առաջին աշխատավարձը։ Կրթական կենտրոնում ամառվա ընթացքում լրագրողական գործունեություն ծավալելուց հետո ես 50000-ին մոտ գումարով պարգևատրվեցի։ Ու որովհետև աշխարհում ինձ համար չկար իմ աշխատածով վաստակածից ավելի թանկարժեք ոչինչ, մաման առաջարկեց էս փողով ինձ համար մի սիմվոլիկ բան գնել։

Էսպես տեղի ունեցավ իմ ու իմ առաջին «սենսորով» հեռախոսի հանդիպումը։ 13 տարեկան Անահիտը մի լավ տնտղել էր հայկական շուկան՝ ամենամատչելի ու բազմաֆունկցիոնալ մոդելը գտնելու։ Մի բան հաստատ էր․ իմ աշխատած փողին մերոնք ոչինչ չպիտի ավելացնեին։

ԱմենաԻՄ հեռախոսն իմ կողքին եղավ մինչև այն պահը, երբ վիդեոքոլը կենսական կարևորություն ստացավ։ Մինչև այն պահը, երբ ինձ պետք էր մի փոքր ավելի արագ աշխատող մոդել։ Մինչև Իտալիա գնալս։ Էնպիսի տարօրինակ ձևով չէի ուզում հրաժարվել էդ հեռախոսիցս։ Մեծ հաշվով շատ բան չէր անում։ Արդեն նորմալ չէր աշխատում, վերբեռնելը նույնիսկ արդյունավետ չէր, բոլոր կետերում ասում էին՝ դե սարքելու տեղը կարաս մի հատ նորը առնես։ Շա՜տ սիրուն զանգեր է լսել իմ այս հեռախոսը։ Իմ ընկնող, բայց չկոտրվող ընկերը․․․

Չէ, էստեղ չենք հավաքվել իմ հեռախոսների ժամանակագրությունը քննարկելու համար (ինչքան էլ որ հնարավոր է՝ էդպես թվաց): Ես ուզում եմ ձեզ ցույց տալ՝ ինչքան հնարավոր, իրական ու լավն է եղել կյանքը մինչև օնլայն դառնալը։

Ընկերներն իրար հանդիպում ու գտնում էին բակում, դպրոցում կամ համալսարանում։ Դառնում էին մանկության ընկերներ ու մեծանալիս հիշում՝ ոնց են փոքր ժամանակ իրար վարդավառի օրը ջրել, պախկվոցիի ժամանակ ընկերասեր լինելով իրար «չթքել» ու իրար հետ եղել մի՛շտ։

Հարևաններն իրար սուրճ խմելու էին հրավիրում «պատը թակելով»։ Դա շա՜տ ծանոթ ու ոչնչի հետ չշփոթվող թակոց էր։ Մրգի՝ սեղանին լինելու ու սուրճի եռալու թակոցը։

Սերերն էլ էին իրար դպրոցում, համալսարանում կամ գուցե բակում գտնում։ Գտնում էին մոտիկ ընկերոջ ծնունդի կամ ինչ-որ մրցույթի ժամանակ։ Էն ամենագզգզված ու անսպասելի պահերին գուցե։ Առաջին հանդիպման ժամանակ իրար չնկատելով կամ հենց առաջին հանդիպումից՝ «ինքն ա, վերջ»-ով գուցե։

Տատիկս ասում է՝ ինչ լավ ա՝ էս անտերն էլ կա, քեզ տեսնում եմ, ձենդ լսում եմ, ջիգյար։ Անտերը հեռախոսն է։ Բայց լավ է, որ կա, որովհետև ինչ-որ պահի չեզոքացնում է տատիկիս մտահոգությունը, որ ես գուցե նորմալ չեմ սնվում, նիհարել եմ կամ գույնս գցել։

Ես չգիտեմ՝ էդ «անտերի» լինելն ինչքանով է լավ։ Չգիտեմ՝ ինչքանով եմ սիրում էդ անտերի գայությունը ընդհանրապես։ Ես կուզեի արթնանալ ու ապրել օրս առանց հեռախոսի, համակարգչի, էնպես սովորական, ոնց եղել է երկրորդ դասարանցի Անահիտի համար։ Ես կուզեի երբեք չմտածել, որ ամենահարազատ ու սիրելի մարդկանց բացակայությունը մի քիչ պակասեցնելու համար ես պիտի գրպանումս ման տամ հեռախոսը։ Ես կուզեի էնպես լիներ, ոնց առաջ էր։

Բայց ուզելը քիչ է։ Պատահում է, որ ես ինձ իսկապես «հին» եմ զգում, որովհետև գիտակցում եմ, որ սոցիալական ցանցերի մասին ինֆորմացվածությանս մակարդակով անասելի շատ զիջում եմ ինձնից շա՜տ փոքրերին։

Լիքը մամաներ իրենց բալիկների սիրուն երգերը կամ պարերը դնում են իրենց էջում ու ցույց տալիս բոլորին։ Բայց իմ մանկությունը, հա, ավելի սիրուն է եղել անգամ էն դեպքում, երբ ամեն պահի «լայվ» մտնելու հնարավորություն չկար։ Իմ մաման էն ժամանակների ապարատով իմ ու քույրիկիս բոլոր հանդեսները նկարել է, նկարել է մեզ Ձմեռ Պապիկի ու Ձյունանուշիկի հետ, տանը, զբոսանքների ժամանակ կամ ընկերական հավաքույթների ընթացքում։ Մենք ճանաչում ենք մեր փոքրիկ եսերը՝ ալբոմների էջերը թերթելով։ Մենք մեր հյուրերին դեռ ցույց ենք տալիս մեր մանկության ալբոմներն ու էդպես ժամանակ ձգում, մինչև մաման խոհանոցում վերջացնի, գա։ Մենք ունենք մե՛ր մանկությունը, որը միայն մերն է եղել ու որը մենք կարող ենք որոշել՝ ցույց տա՞լ ամբողջ աշխարհին, թե՞ չէ։

Ես ապրել եմ «օֆլայն», ու երանի այն ժամանակներին, երբ մտքիս ծայրով անգամ չէր անցնի, որ մի օր իմ ամենաբնականոն թվացող մանկությունը համեմատելու եմ ժամանակի իրականության հետ՝ դրա իրական լինելն ընդգծելու համար այն «օֆլայն» կոչելով։

Meri Gevorgyan tavush

Իմ հերոս համաքաղաքացին

2016 թվականի ապրիլյան քառօրյա պատերազմը ծանր աղետ էր հայ ժողովրդի համար։ Ապրիլի 1-ի լույս 2-ի գիշերը ադրբեջանական կողմը Արցախի Հանրապետության նկատմամբ սկսել էր լայնածավալ հարձակողական գործողություն, կիրառել էր իր զինանոցում եղած ռազմական տեխնիկայի գրեթե բոլոր հնարավոր տեսակները։ Ապրիլի 3-ին առաջնային գծի հարավային ուղղությամբ Ադրբեջանի զինված ուժերը հրթիռահրետանային միջոցների և զրահատեխնիկայի կիրառմամբ շարունակել են ագրեսիվ ռազմական գործողությունների վարում, ինչի հետևանքով քաջաբար և հերոսաբար զոհվեցին 321-րդ տանկի անձնակազմը՝ Բենյամին Եղոյանը, Տիգրան Աբգարյանը և Վլադիմիր Ալիխանյանը։

Վլադիմիր Ալիխանյան. բնությանն այդքան մոտ երիտասարդն արագորեն կարողանում էր շրջապատող մարդկանց դեպի իրեն տրամադրել, սիրում էր աշխատել ու հաճույքով ընտանիքին օգնում էր։ Սովորել է Դիլիջանի պետական քոլեջի տնտեսագիտության բաժնում։ Եղել է պարտաճանաչ ուսանող։

Վերջերս հյուրընկալվեցի Վլադիմիր Ալիխանյանի ընտանիքին։ Երբ ներս մտա, տիկին Աննան անմիջապես ցույց տվեց իր որդու նկարները, ամեն անգամ կրկնելով «մեռնեմ ջանի՜ն»։

Հյուրասենյակում անմիջապես աչքի ընկավ տիկին Աննայի խնամքով կահավորած պատվո անկյունը։ Լուսանկարից պայծառ ժպտում էր հերոսը։ Անկյունում շարված էին մեդալները, իսկ մի փոքր հեռվում դրված էր զինվորական համազգեստը։

20200613_160226~3

Սգով համակված այս տանը՝ հարազատների շրջապատում, քեզ կոտրված, հուսահատ չես զգում։ Զարմանալի զսպվածություն, արժանապատվություն, վեհություն կա նրանց վշտի մեջ։ Իսկ երբ սկսեցինք զրուցել, տիկին Աննան անմիջապես հուզվեց.

-Վալոդիկս ծնվել է Դիլիջանում, մանկուց շատ աշխատասեր է եղել, շփվում էր իրենից մեծ, տարիքով մարդկանց հետ։ Եռանդով մեկնել է ծառայության, շատ աշխույժ, ուրախ, երբեք չի բողոքել ծառայությունից։ Ծառայության ընթացքում սկսել է մտածել զինվորականի մասնագիտություն ընտրելու ուղղությամբ, բայց ճակատագիրը նրա համար այլ բան էր որոշել։ Դեպքի մասին իմացել ենք ապրիլի 4-ին՝ լուրերով, որ «ժեշտանչիկի» թոռը զոհվել է։ Դե, մեզ համար ցավալի, ծանր լուր էր մեր հերոս որդուն կորցնելը։

Թեպետ տիկին Աննան հուզված էր, սակայն իր որդու մասին մեծ ոգևորությամբ և հպարտությամբ էր պատմում։ Կարճ զրույցից հետո տեսա նաև տիկին Աննայի մյուս որդու զավակին, որը կրում է հորեղբոր՝ Վլադիմիրի անունը։ Փոքրիկ Վլադիմիրը այնքան կենսուրախ և ժպտադեմ էր, դիմագծերով նման էի մեր հերոսին։

20200613_161010~2

tatev telunts

Միջազգային ուսանողի տունը

Տունդ լքելը ու աշխարհի այլ ծայրերում այն գտնելը դաժան է, բայց միջազգային ուսանողները դա երևի հասկանան, երբ կարողանան իսկապես հեռու գնալ:

Հունվարի 19-ին առավոտյան ժամը 6-ին ես արթնացա, որ հետևեմ երազանքիս: Եղանակը սառեցնող էր, ներսիս զգացողությունները սիրտս ու մտքերս իրար էին միացնում ու խորքից մեկը մյուսին սպառնում ու հույս էին տալիս:

Հասա հրապարակ, կանգնած էր UWC տանող ավտոբուսը, որ պետք է վերցներ ինձ ու երրորդ փուլ հասած մյուս ֆինալիստներին: Օրը սկսել էի խառը, բայց կարևորը՝ վերջացրի ժպիտով:

2 օր անց իմացա, որ անցել եմ: Ինչ խոսք, անչափ ուրախ էի: Էնպես, ոնց թիթեռին թև ու կյանք են տալիս ապրելու, բայց կարճ ժամանակ անց արևի ու հեռվի լույսը խամրում է, ու զվարճանքը նվազում է: Հենց էդպես էլ ինձ հետ եղավ:

Ես երևի թե հիմա պետք է սկսեի պատրաստել իրերս, թե ինչ վերցնեմ հետս, ոնց կարոտը խցկեմ ճամփաների, քարերի ու ծառերի արանքում, բայց փոխարենը անհույս հույսով թարմացնում եմ դեսպանատների ու կորոնավիրուսային նորությունների մասին հոդվածները ու սպասում լուրի: Անորոշությունը դարձել է ճամպրուկս, որի մեջ օր օրի իրար վրա են հավաքվում սպասումը, հեռու երազանքները, արդեն չզգացած կարոտս, նոր քոլեջիս մասին սպասելիքները, կյանքի անհավատալի դադարը:

Կյանքը դադար է վերցրել աշխարհի ձայներից, ինձ ու իմ նմաններին թողել էն քամու հույսին, որ կարող է հայտնվել, բարձրաձայնել մեր անորոշ ապագայի մասին, մեր՝ անձամբ նվաճած, բայց բախտի քմահաճույքին թողնված նպատակների մասին:

Էս ամենի հետ մեկտեղ էլ ուզում եմ ասել, որ եթե ես կարող եմ սովորել Գերմանիայում, լինել UWC ուսանող և այլն, դա կատարելության թելի սկիզբն է, իսկ էդ թելը լիքը հույզերի ու զգացմունքների կծիկ է: Գիտեմ, որ կարոտելու եմ տունս, ընկերներիս, ընտանիքիս, քաղաքս, մարդկանց, օդը, բայց պետք է սովորեմ տունս դարձնել այն վայրը, որտեղ լինում եմ, կարոտս դարձնել գնահատանք, հին ընկերներիս մտքումս ու սրտումս պահել, իսկ հայրենիքիս կարոտն առնել դրա դրոշը այլ ազգերի մեջ բարձրացնելով, դրա մասին աշխարհին պատմելով:

Առայժմ սպասում եմ…

mariam tonoyan

Երևան…

Սա քաղաք է,

որի պատերի տակ կարող ես լաց լինել՝
անցորդների ուշադրությունը չգրավելով։
Բայց ես հիմա
պարզապես

ձեռքս ծնոտիս տակ դրած՝

Նայում եմ քաղաքին՝
քիմիական ռեակցիայից քայքայվող…
Չգիտես՝ սե՞րն էր, թե՞ ատելությունը
այդ մի կաթիլ հեղուկը,
որ չլուծվեց նրա բաղադրության հետ,
փոխարկվեց անտարբերության,
նստվածք տվեց հատակին,
պատերին,
փոխեց քիմիական կառուցվածքը,
դեսուդեն շտապող ատոմների
(մարդկանց) դասավորությունը…
Ասում են՝
քիմիական ռեակցիայից հոտ կարող է առաջանալ։
Երևի Աստված որոշել է քիմիա ուսումնասիրել,
որովհետև
քաղաքի անտարբերությունից
գարշահոտություն է բուրում։
seda mkhitaryan

«Յուրաքանչյուրիս կյանքում ամենակարևոր մարդը մենք ինքներս ենք»

Հարցազրույց Վանաձորի պետական համալսարանի լրագրության բաժնի ուսանողուհի Թեհմինե Բաղրամյանի հետ։ Թեհմինեն լրագրությունից զատ նաև հետաքրքրվում է կարուձևով, նա իր ինստագրամյան էջում պատմում է իր ստեղծած հագուստների մասին։

-Թեհմինե, մեր հարցազրուցը սկսենք մանկությունից։ Ի՞նչ հիշողություններ կան այդ օրերից։

-Վերջերս փորձում եմ հիշել հնարավորինս շատ բաներ մանկությունից։ Իրականում հեշտ չէ։ Դեպքերը ամբողջությամբ դժվարանում եմ հիշել, հիշում եմ ինչ-որ պահեր, «կադրեր», հայացքներ։ Երբեմն շատ պատահական ինչ-որ բաներ եմ հիշում, որոնք հիշելու համար անգամ ջանք չեմ գործադրել։ Առանձին որևէ հիշողություն չեմ շեշտի, քանի որ դրանք (որոնք հիշում եմ) լուրջ ազդեցություն են ունեցել ինձ վրա, իսկ ես չեմ ուզում դրանք բարձրաձայնել։

-Կա՞ն արդյոք ինչ-որ խորհրդանիշներ, սիմվոլներ, որոնց հետ ասոցացնում եք Ձեր մանկությունը։

-Այո կան։ Մի գիրք կար, որը չեմ հիշում՝ ինչ վերնագիր ուներ, երկու քույրերի մասին էր, մի քիչ կախարդական պատմություն էր, հիշում եմ, որ կարմիր կազմ ուներ, վրան՝ այդ երկու քույրերի անիմացիոն կերպարներն էին։ Այդ գիրքը միշտ կարդում էի, բայց այդպես էլ չեմ կարդացել մինչև վերջ, որովհետև մտածում էի, որ պիտի միանգամից կարդամ ու ամեն օր սկզբից էի կարդում։

IMG_0585-01

-Բազմիցս նշել եք, որ Ձեր մասնագիտության ընտրությունը արվել է վաղուց, և մանկուց բոլորը իմացել են, որ Դուք լրագրող եք դառնալու։ Ո՞վ է որոշել և ինչպե՞ս։

-Որոշել է մայրս։ Դեռ նախադպրոցական տարիքից ինձ ասվել է, որ ես պիտի լրագրող դառնամ։ Երբ լուրերի թողարկում էինք նայում, ինձ ասում էին, որ մի օր ես էլ պիտի էդպես նստեմ հաղորդավարի աթոռին ու լուրեր հաղորդեմ։ Հետագայում դպրոցում էլ ուսուցիչներս էին ինձ հետ այնպես խոսում, կարծես ես արդեն լրագրողի ճանապարհի վրա եմ։ Երբ ժամանակը եկավ, որ պիտի ընտրեի մասնագիտությունս, հստակ հայտարարեցի, որ պիտի լրագրող դառնամ, և երբ տանը ասացի այդ մասին, կարելի է ասել՝ ոչ մի արձագանք չեղավ, որովհետև նորություն չէր։

-Համալսարան ընդունվելիս ի՞նչ դժվարություններ եղան։

-Եթե անկեղծ, այդ ժամանակ չէի գիտակցում, որ համալսարան եմ ընդունվում, ու դա լրիվ այլ էջ է, ինձ թվում էր ուղղակի այլ հաստատությունում եմ նույն դասը անելու։ Ես չէի գիտակցում, որ հնարավոր է չընդունվել։ Ընդունվելիս դժվարություն չեմ ունեցել, դժվարությունները եղել են ընդունվելուց հետո։

-Ուսանողական կյանքի մասին ի՞նչ կասեք, ինչպե՞ս է այն անցնում։

- Ցավով պետք է նշեմ, որ հիմնականում միապաղաղ։ Երբեմն բավականաին հետաքրքիր, բայց հիմնականում միապաղաղ։ Նշեմ, որ ուսանողական կյանքը և առօրյան որպես երիտասարդ չեմ նույնացնում։

-Լրագրության բաժնում սովորելուն զուգահեռ, հիմա նաև այլ հետաքրքրություն և զբաղմունք ունեք։ Կարող ենք ասել, որ Ձեր փոխարեն որոշել են այլ մասնագիտություն, բայց Դուք ինքնուրույն ընտրել եք այլ բան։

- Իմ փոխարեն ընտրվել է լրագրությունը, բայց ես դրան դեմ չեմ եղել և չեմ պայքարել այլ բանի համար, ես այլ բան նոր չեմ ընտրել։ Հիմա կարում եմ ու այս ուղղությամբ գնալու ցանկության մասին ասել եմ դեռ դպրոցական տարիքում, բայց եթե այլ դեպքում կասեին՝ աղջիկ ես, գնա կար ու ձև սովորիր, ինձ ասացին՝ ի՞նչ կարուձև, գնա լրագրող դարձիր։

IMG_0958-01

-Ինչպե՞ս սկսեցիք կարել։

-Կարելու հանդեպ հակումս շատ վաղուցվանից է։ Եթե հավատանք նման բաների, ապա ամեն ինչ սկսվեց ատամհատիկիս մկրատ վերցնելուց։ Դրանից մի քիչ մեծ տարիքում միշտ խաղում էի ասեղներով։ Հաջորդ դրվագը երևի մեր հարևանուհու կարի մեքենայով տիկնիկի համար «զգեստ» կարելն էր, ամբողջը մի ուղիղ կար էր, բայց այդ օրը ես առաջին անգամ մեքենայով կարեցի։ Հետագայում դպրոցական մի միջոցառման համար զգեստ էր պետք։ Դարակներից վերցրեցի մի զգեստ ու ձևափոխեցի, դարձրեցի ինձ հարմար ու դա հագա։ Այն ժամանակ կարի մեքենա չունեի ու ձեռքով էի կարել։ Տարիներ անց նոր հասկացա, որ Dolce and Gabbana-ի զգեստներից էր, որ մայրս նվեր էր ստացել, իսկ ես այն կտրել ու ձևափոխել էի։

-Ի՞նչ է տալիս Ձեզ կարելը։

-Անսահման հաճելի է ինչ-որ բան ստեղծելը։ Երբ կտորը սկզբնական վիճակից փոխվում է ինչ-որ հստակ բանի, այդ պահը պարզապես երջանկություն է, հատկապես, երբ ամեն բան ինքդ ես անում։ Շատ կարևոր է գործը հաճույքով անելը։ Այդպես թե՛ դու ես ուրախ, թե՛ գործը։

-Մի քիչ խոսենք ընտանիքի մասին։ Եղե՞լ են պահեր, երբ զգացել եք, որ Ձեզ չեն հասկանում։

-Բոլորի հետ էլ լինում են նման պահեր։ Սերունդների տարբերություն, դեռահասության շրջան, անհասկանալի մտքեր։ Նման պահեր բնականաբար եղել են։

-Թեհմինե, ցավոք, այսօր Ձեր ծնողների մասին կարող ենք միայն անցյալ ժամանակով խոսել։ Որո՞նք են ամենաթանկ հիշողությունները, որ ունեք նրանց հետ կապված։

-Հորս հետ կապված, երբ դեռ շատ փոքր էի, հայրս վերադարձել էր արտագնա աշխատանքից (դրանից հետո էլ չմեկնեց), ես մտել էի աթոռի տակ, որի վրա նստած էր հայրս, ու խաղում էի նոր խաղալիքներովս։ Ամաչում էի իր մոտ գնալ, քանի որ չէի հիշում, բայց աթոռի տակ էի մտել, որ մոտ լինեմ։

Մորս հետ կապված ամենաշատը տպավորվել է մի դեպք։ Բակում խաղողի ծառ ունենք, նախադպրոցական տարիքում էի, ձևացնում էի, թե շատ հոգնած եմ, մայրս, չնայած գիտեր, որ ձևացնում եմ, գրկել էր ինձ, հետո տուն տարավ ու ինձ համար հատուկ տեղ սարքեց «նավակ» անունով, դրեց նավակի մեջ, որ քնեմ։

IMG_0964-01

-Ովքե՞ր են քո կյանքի ամենակարևոր մարդիկ։

-Առաջ գուցե թվարկեի այս այն մարդկանց, բայց կյանքը ցույց է տալիս, որ յուրաքանչյուրիս կյանքում ամենակարևոր մարդը մենք ինքներս ենք։ Հակառակ դեպքում ուրիշները կապրեն մեր փոխարեն, եթե մենք ինքներս չանենք դա ու մեզ կարևորություն չտանք։

-Ո՞րն եք համարում Ձեր ունեցած ամենամեծ հիասթափությունը։

-Ես քիչ ընկերներ ունեմ, շփվող չեմ, և ամենամեծ հիասթափությունը, կարծում եմ, ընկերոջից հիասթափությունն է։

-Որո՞նք են Ձեր ամենաուժեղ և ամենաթույլ կողմերը։

-Ամենաուժեղ ու ամենաթույլ կողմս նույնն է կարծում եմ։ Քիչ եմ խոսում, լսում եմ, բայց քիչ եմ խոսում։

-Ի՞նչ է երջանկությունը, և Դուք ձեզ երջանիկ ե՞ք համարում։

-Ես երջանիկ եմ, որ փորձում եմ հասնել նպատակներիս։  Երջանկությունը այն ճանապարհն է, որը քայլ առ քայլ անցնում ես ու ձևավորում ինքդ ձեզ ու հասնում արդյունքի և անպայման լինում գնահատված։

-Այնուամենայնիվ, լրագրո՞ղ, թե՞ կարող։

-Այնուամենայնիվ, կարող։

Gohar Petrosyan

Մայրամուտները մեր

Ճերմակ աղավնիներ սփռիր հոգուս մեջ,
Թող որ մեղմ փակվեն աչքերս սառած,
Լուսիններ չքացրու թունդ խավարի մեջ,
Որ արևներին տեսնել չուզեցան:

Թող ձնհալները քեզ բերեն իմ մոտ,
Նորածին ծաղկով հոգիդ լուսացնեն,
Որ պոկված տերևի հետ հողերը գրկած
Մեգում խեղդվելով մոռանալ տենչաց:

Ծով երկինքները այրվում են մայրամուտով,
Եվ տաք գույներից խելքները գցում,
Այն մեղմ կանչերս հույսով լցնելով՝
Ոհմակները ծեր լռել են ուզում:

Այս մեծ ճամփան էլ մնաց անուղի,
Որ փշալարից նոր էր ազատվել,
Ձնծաղիկներն էլ կոկոմ թողնելով՝
Մայրամուտները մեր ցամաքել ուզեցին:

Այրվում էին ամպերը կապույտ,
Դառնում էին մի կրակ լուսե,
Լողում էին այդ վառ կրակում
Իմ մտքերը՝ խառն ու անմեղ:

Ու խեղդվում էին նրանք կարծես
Երկնային կրակում անմար,
Ու դողում էր սիրտս ասես
Այդ գույներից՝ տաք, երկնավառ:

Ու մտքերս սուզվում, իջնում՝
Հասնում էին հողերին քնած,
Մայրամուտն էր նրանց խեղդում,
Այնտեղ դու էիր հավերժ պառկած:

ani harutyunyan erevan

Քաղաքն իմ

Քաղաք իմ… քեզ գծել են մատիտով, հետո ասես լցրել են իմ սիրած բոլոր գույները քո մեջ ու քեզ հարմար տեղավորել իմ սրտում, կամ հակառակը՝ ինձ են տեղավորել քո մեջ: Հիմա, երբ լուսաբացերիդ ու մայրամուտներիդ վկան եմ, դժվար է քեզ պատկերացնել անգամ տասը տարի անց, ուր մնաց, թե հարյուր… Քո գրկում ուղղակի պիտի կանգնեցնել ժամանակն ու նայել քեզ լուռ… Հա, քեզ ամենաշատը սիրում եմ հենց լուսաբացերիդ ու մայրամուտներիդ ժամին, որովհետև այդ պահերին մենք մենակ ենք, ու ես հենց այդ ժամանակ եմ զգում ու ընկալում իրական տեսքդ, ձևդ, հոգիդ… Այդ ժամերին կարող եմ խոսել քեզ հետ ու քո մեջ տեսնել արտացոլանքս: Սիրածս փողոցներն ու տեղերն ինձնից լավ գիտես. դե, դրանք քոնն են, ես էլ քո մեջ եմ, չէ՞… Իմ տուն, իմ քաղաք, քեզ ամեն օր արևածաղիկներ կբերեմ ու կթողնեմ իմ սիրած անկյունում, հետո, երբ քամի լինի, թերթիկները կպոկվեն ու կսփռվեն քո բոլո՛ր անկյուններում, և դու ամեն տեղից կլսես ձայնս, ու կիմանաս, որ ես գժի պես սիրում եմ ամեն անկյունդ յուրովի, միայն թե ունեմ դրանց մեջ իմ ամենասիրածը: Երբ Ֆորշի երգերով պատեմ այգիներդ, իմացի՛ր, եկել եմ, ես եմ։ Ախր Ֆորշն այնքան սիրուն երգեց քեզ ու ավելացրեց, որ սրտից բացի՝ դու ունես հոգի… Դու ունե՛ս հոգի, ես դա գիտեմ հիմա, երբ ապրում եմ քեզ հետ ու քո մեջ և այս նախադասությունը գրում եմ իմ ամենասիրած անկյունում՝ քո ֆոնին… Մարդկանցով էլ ես սիրուն, բայց քո մեջ թող ապրեն նրանք, ովքեր իսկապես կտեսնեն քեզ իրենց ներսում ու կապրեն քեզնով, քե՛զ համար: Դու պատմություն ես քո մեջ ապրող յուրաքանչյուրի կյանքում։ Լինի հարյուր տարի անց, թե ավելի, ուզում եմ` քեզնով ապրեն, քեզ ապրեցնեն, ու դու էլ ապրես իրենցով։ Թող քո գրկի մեջ լինեն ամենաիսկականերն ու մի՜շտ շատ սեր տան քեզ։ Երկա՜ր ապրիր… Հավե՜րժ ապրիր…