Նորից լույսը բացվեց: Դարձյալ զարթուցիչիս ձայնը «հարամ արեց» իմ անուշ քունը: Մի կերպ վեր եմ կենում, անջատում եմ զարթուցիչս ու նորից փորձում տեղավորվել մահճակալիս մեջ: Մի րոպե չանցած մայրս է ինձ արթնացնում:

-Ա՜, մա՛մ, թող քնեմ: Մեկ ա, էսօր առաջին ժամը ֆիզիկա ա, ես էլ անցած ժամին եմ դաս պատմել:

-Վայ, ա՛յ տղա, հել գնա, դասից կուշանաս, հետո նկատողություն կստանաս, հել գնա:

-Մա՛մ, ի՞նչ կլինի, դու էլ գնաս քնես: Թե ասա` ո՞վ ա ձեզ ասում էսքան շուտ վեր կենաք, մի բան էլ` չթողնեք ուրիշները քնեն:

-Լա՛վ, գոնե հել լվացվի, մի բան կեր, նոր գնա: Առանց հաց ուտելու դուրս չգնաս:

Ես մի կերպ ասում եմ` հա, ու մեկ էլ հեռախոսիս զանգը.

-Այո՛:

-Կա՛ր, ո՞ւր ես, չկաս: Դասից տասը րոպե ուշացել ես, գալո՞ւ ես, թե՞ չէ: Ասեմ բացակա դնե՞ն:

Լսում եմ շատ ծանոթ ձայն, բայց չեմ հասկանում, թե ում ձայնն է, բայց, այնուամենայնիվ, պատասխանում եմ.

-Արդեն հասնում եմ, չթողնես բացակա դնի: Ասա` մնացել էր քնած կամ նման մի բան… Լավ, հասա:

Մի կերպ վեր եմ կենում և ուզում եմ հագնվել, բայց շորերս չեմ գտնում:

-Մա՛մ, շորերս ո՞ւր ա, տեսե՞լ ես:

-Հա՛, նոր գնում էին դասի: Ուշացար դասից, արագ մի բան հագի, գնա:

Մինչ մայրս խոսում էր, ես գտա շորերս. աթոռի վրա դրված էին, ուղղակի լավ չէի նայել:

-Մա՛մ, գտա:

Հինգ րոպե անց դուրս եմ գալիս տնից և արագ շտապում դպրոց: Տան բակից դուրս գալով՝ ինձ է դիմավորում մեր հարևան Խաչոյի գամփռը:

-Վայ, տնաշե՛ն, լեղաճաք եղա. էս ո՞վ ա քեզ արձակել:

Ճիշտ է, շունը ինձ չի վնասում, գալիս է ինձ մոտ և քսմսվում ինձ:

-Լավ էլի, Բուչո՛, մի արա, գնա:

Շունը նայում է ինձ, կարծես թե հասկանում է ինձ և գնում: Շարունակում եմ ճանապարհս: Հազիվհազ հասնում եմ դպրոցի դռան մոտ. դուռը էլի փակել են: Մտածում եմ՝ մարդ էլ այդքան տանջվի, գա հասնի դպրոց, որ սովորի, դասերից հետ չմնա ու տեսնի, որ դուռը փակել են: Ու հենց այդ մտքիս վրա նկատեցի, որ բաց պատուհան կա: Նայում եմ շուրջս, տեսնեմ` մարդ չկա, և սողոսկում եմ ներս: Սովորաբար այստեղից ենք կավիճ վերցնում: Ես չորս հատ կավիճ վերցրի և դուրս եկա այդ դասարանից: Դուրս գալիս ինձ դիմավորեց Ալվադ «տոտան»:

-Վայ, ա՛յ տղա, էս դու որտի՞ց ես գալում: Էլի լուսամուտո՞վ ես մտել, քո հետ իմա՞լ գլնի:

-Բարև՛, Ալվա՛րդ «տոտա» ջան, ի՞նչ լուսամուտ, ի՞նչ բան. կավիճ էի եկել տանեմ:

-Լավ, գնա՛, գնա:

Մտածում եմ, որ լավ ազատվեցի, ու հասնում-մտնում եմ դասարան, կարծես թե ոչ մի բան չի պատահել, և ես երեսունհինգ րոպե չեմ ուշացել: Ձեռքիս կավիճները դնում եմ գրատախտակի մոտ և ուզում եմ նստել իմ նստարանին, երբ երեխաները զարմացած նայում են ինձ. ուսուցչուհիս մի պահ կարծես բարկանում է և ասում.

-Կարե՛ն ջան, ո՞ւր ես, դասն արդեն վերջանում է:

-Գնացել էի կավիճ բերելու, ուղղակի սպասում էի մինչև Երևանից բերեին, էն էլ ուշացան:

Եվ այդ պահին զանգը հնչեց. արթնացա, էլի զարթուցիչիս ձայնը:

Արդեն բավականին ժամանակ է, ինչ չեմ գրել: Անսովոր զգացում էր կուտակվել ներսումս: Անընդհատ ինձ թվում էր, թե տնային ինչ որ հանձնարարություն չեմ կատարել: Եվ այսօր հավաքվեցի և որոշեցի մի փոքր կիսվել իմ առօրյա անցուդարձով:

Հերթական խոսակցություններից մեկի ժամանակ, ինչպես միշտ, շոշափվեց իմ մասնագիտության ընտրության հարցը (ընթերցողներից ոչ մեկին չեմ ցանկանա այդ պահին տեսնել իմ դեմքի արտահայտությունը): Բայց այս անգամ որոշեցի՝ նստում եմ համակարգչի դիմաց, բացում արդեն հարազատ դարձած atc-ին, ընտրում մասնագիտություն և երբ վեր կենամ համակարգչի դիմացից, ես ընտրած կլինեմ մասնագիտությունս:

Դե ինչ, փորձը փորձանք չէ: Նստում եմ համակարգչի դիմաց, միացնում իմ սիրելի երգը, բացում կայքը, որով պետք է նայեմ ֆակուլտետները և սուզվում մտածմունքների մեջ: Սա չէ, սա չէ, սա էլ չէ: Բայց այս անգամ կանգ առա մեկ, այլ ոչ թե մի քանիսի վրա, ինչը շատ զարմանալի էր: Չգիտեմ, տեսա ինձ այս մասնագիտության մեջ, թե արդեն հոգնել էի այդքան փնտրտուքներից, բայց ես արեցի դա: Ես արեցի դա:

Երբ ինձ հարցնում են, թե ինչ եմ ուզում դառնալ, ես պատասխանում եմ, որ դեռ չեմ կողմնորոշվել: Հետո հարցնում են` ի՞նչ եմ սիրում, ո՞ր ոլորտում եմ ինձ տեսնում:

Որքան էլ զարմանալի լինի, ես սիրում եմ խոսել, շփվել տարբեր մարդկանց հետ: Արդեն մի քանի տարի է, հետաքրքրված էի էքսկուրսավարի մասնագիտությամբ: Բայց քանի որ կային նաև շատ այլ տարբերակներ, սրանք միշտ հետին պլան էին մղվում: Միշտ ցանկացել եմ օտար լեզուներ ուսումնասիրել, և այսօր ես կայացրեցի որոշում, որը հուսով եմ փոփոխությունների չի ենթարկվի:

Ես որոշեցի միացնել ցանկություններս ու պատկերացումներս և դառնալ լեզվաբան: Հույս ունեմ, կհասնեմ նպատակիս և լավ մասնագետ կդառնամ:

Արդեն իմ մի մասնիկը դարձած ճանապարհը գլորում է մտքերս դեպի վերջնակետը. մեր տունը, իմ սենյակը: Կարոտել եմ սենյակիս լռությունը, ու ամբողջ սենյակում արձագանքող մտքերս: Սենյակս ավելի շատ մտածելու համար է, քան քնելու: Ինչքան են փոխվել մտքերս ժամանակի ընթացքում և ներարկված են սենյակիս մեջ ու բացվում են իմ առաջ: Սենյակս ինձ բոլորից լավ է ճանաչում…

Բայց դեռ այդ ամենը վայելելու ժամանակը չէ, դեռ պետք է տուրք տալ այլ կարոտների, նույնքան փափուկ ու քաղցր: Պետք է տատիկիս տեսնել: Մտնում եմ տուն, ամեն անգամ զգացողությամբ, որ դեռ աշակերտ եմ, որ ամեն օր դասերից հետո կարող եմ գնալ, ու տատիկս նորից կհարցնի բոլոր տատիկներին հուզող ամենակարևոր հարցը. «Հաց կերե՞լ ես»: Ոչինչ օտար չի դարձել տանը: Գրկում եմ տատիկիս, ու նա արտասվում է ինչպես անցած, ու դրան նախորդող մյուս անգամները:

Ես հայացքով փոփոխություն եմ փնտրում, տունը նույն է, այն ինձնից ավելի դանդաղ է փոփոխվում, բայց պակասել է հարազատ մի շունչ: Ես մեկ տարուց ավելի ժամանակ ունեի հաշտվելու համար մտքի հետ, որ մեր ընտանիքում այլևս 9 անդամ չէ, այլ 8, բայց չի ստացվում. ես շարունակում եմ տանը հայացքով փնտրել պապիկիս, շարունակում եմ սպասքը առանձնացնել 9 տեղի համար ու հետո նորից հաշվել ու հետ վերցնել մեկը: Ես նորից ու նորից ապրում եմ այն օրը, երբ գնալու էի Երևան: Դասերը սկսվում էին, և ես արդեն առաջին կուրսի ուսանող էի: Այդ հրաժեշտը հետո կդառնա ոչ թե սովորական, հետո տեսնելու հույսով հրաժեշտ, այլ վերջինը: Ես գիտեմ, որ նրա մաղթանքը կատարում եմ, գիտեմ, որ հավատում էր ինձ, բայց ընդամենը այդքանը ասելը, նույնն է, թե ոչինչ չասել: Հիշողությունները շատ են, դրանք գունավոր նկարների նման աչքերիս առաջ են գալիս ու պայծառացնում: Ես ուզում եմ արթնանալ, ու պապիկս յասամաններ ու վարդակակաչներ բերի ինձ համար: Ուզում եմ մեր տունը նորից լցվի դրանց գեղեցկությամբ, ու ես մխրճվելով դրանց մեջ, նորից զգամ նրբությունը ու բույրը:

Ուզում եմ նորից ուրախացած վերցնել նրա ափի միջից հատապտուղները, որոնք այնքան փոքր էին նրա մեծ ձեռքերի մեջ:

Ուզում եմ հետ բերել ժամանակը ու հավերժ ապրել մանկության մեջ, որից այդ նույն յասամանի բույրն է գալիս:

Արդեն սենյակում նստած, մտքերս բարձր արձագանքում են և պահանջում, որ գրի առնեմ, գիտեմ, զգացածս տպատառերի սև ու սպիտակի մեջ չեմ տեղավորի, բայց չգրել էլ չեմ կարող: Գրելը օգնում է: Յուրահատուկ թեթևություն ես զգում, կարծես հանդիպել ես այն մարդկանց, ում կարոտել ես, կամ ասել ես նրանց այն, ինչ ուզում ես ասել արդեն շատ երկար …Կամ էլ իմ նման մի պահ սենյակում զգալ յասամանների բույրը…